tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

60 Tüketici Yazýlarý II
þirketler, bu evrensel ilkeleri, iþ stratejilerinin, operasyonlarýnýn ve kültürlerinin bir
parçasý haline getireceklerini ilan ederek sözleþmeyi imzalamaya baþladýlar (KSS, 2009).
“Gönüllülük Esasýna Baðlý Küresel Ýlkeler Sözleþmesi”ne imza atan iþletme – kurum –
kuruluþ ya da þirketlerin sosyal sorumluluklarýný yerine getirmesi için uymasý gereken
çalýþma þartlar, insan haklarý ve çevreye yönelik ilkeler þöyle:
1. Ýþ dünyasý, ilan edilmiþ insan haklarýný desteklemeli ve bu haklara saygý duymalý.
2. Ýþ dünyasý, insan haklarý ihlallerinin suç ortaðý olmamalý.
3. Ýþ dünyasý, çalýþanlarýn sendikalaþma ve toplu müzakere özgürlüðünü desteklemeli
4. Zorla ve zorunlu iþçi çalýþtýrma uygulamasýna son verilmeli
5. Her türlü çocuk iþçi çalýþtýrýlmasýna son verilmeli.
6. Ýþe alým ve iþe yerleþtirmede ayrýmcýlýða son verilmeli.
7. Ýþ dünyasý, çevre sorunlarýna karþý ihtiyati yaklaþýmlarý desteklemeli.
8. Çevresel sorumluluðu arttýracak her türlü faaliyete ve oluþuma destek vermeli.
9. Çevre dostu teknolojilerin geliþmesini ve yaygýnlaþmasýný desteklemeli.
10.Ýþ dünyasý, rüþvet ve haraç dahil her türlü yolsuzlukla savaþmalý.
Bu sözleþmeyi imzalamak isteyen iþletme – kurum – kuruluþ ya da þirketlerin en üst
düzey yöneticilerinin imzasýyla Birleþmiþ Milletler Genel Sekreterine bir mektupla
baþvurmalarý gerekiyor (BM, 2007).
Etik Ticaretin Geldiði Nokta
Batýda, “Dünyanýn neresinde ve hangi koþullarda üretilirse üretilsin” anlayýþý
üzerindeki tüketici baskýlarý deðiþimi hýzlandýrýyor. Nitekim, ABD’de 1995’te yapýlan bir
kamuoyu araþtýrmasýnda deneklerin %78’inin, iþgörenlerini kötü koþullarda çalýþtýran
iþletmeler yerine, (örneðin, 20 dolarlýk bir giyecek için birkaç dolar daha fazla ödeyerek)
insancýl koþullarda çalýþtýran iþletmelerden alýþ-veriþ yapmayý tercih ettikleri
görülmüþtür. Günümüzde Amerika’da satýlan bir çok ürünün üzerinde, örneðin, “Bu
top için ne çocuk, ne de köle iþgören çalýþtýrýlmýþtýr” þeklinde ifadeler görülmektedir
(Economist, 1998) Yine, GlobeScan yönetiminde, 24 ülkede 24.000 kiþiden fazla kiþiyle
görüþülerek gerçekleþtirilen bir araþtýrmaya göre; tüketicilerin %29’u sosyal
sorumluluklarýný yerine getirmediðini düþündüðü bir þirketin ürünlerini satýn almayarak
ya da hakkýnda olumsuz konuþarak cezalandýrmýþtýr. Türkiye’de de bu oran %29 olarak
belirlenmiþtir ve 1999’dan beri artan bir seyir izlemektedir (Monitor, 2007).
New York ve Crain’s New York Business dergisince dünyanýn en iyi beþ fütüristi
arasýnda sayýlan ve TIME Dergisi’nce dünyanýn en etkili 100 kiþi arasýnda gösterilen
Trend Avcýsý Marian Salzman, Ezgi Baþaran’ýn kendisiyle gerçekleþtirdiði söyleþide;