tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Ekonominin Yükselen Deðerleri; Etik Tüketicilik ve Etik Ticaret
Küreselleþme, Yeni Ekonomi ve Az Geliþmiþ Ülkeler
Bilgi toplumu, bilgi üretimi, yaratýcýlýk, biliþim ve benzeri kulaða hoþ gelen kavramlarla
iliþkilendirilen Yeni Ekonomi, kýsaca “küreselleþme” olarak nitelenen evrensel
bütünleþme idealinin ekonomik ayaðýný oluþturan yeni bir düzeni ifade etmektedir.
Genelde Yeni Ekonomi gerçekten de bilgiyi ve bilginin ürünü yeni teknolojileri
kullanmakta ve bu yeni teknolojiler ekonominin her alanýnda verimi artýrmaktadýr.
Ancak üçüncü dünya ülkelerinin geliþmiþlik düzeyleri ve ‘bilgi toplumu’ olabilme
yolundaki uzun mesafe göz önüne alýndýðýnda; -dünyada geliþim ve bölüþümde adalet
olarak iki temel hedef olduðunu varsayarsak- yeni ekonominin bölüþümde adaleti
bozarak geliþimi saðlamayý hedeflediðini söyleyebiliriz. Buna göre geliþmiþ ülkeler,
üretim faaliyetlerini az geliþmiþ ülkelere devretmektedir. Geliþmiþ ülkeler, az geliþmiþ
ülkelerde üretim standartlarýný belirlemekte, ürettikleri yeni teknoloji ürünlerini
geliþmemiþ ülkelere ihraç ederek daha da zenginleþmektedir. Ticarette aracýlýk iþlevini
geliþmiþ ülkeler üstlenmekte, geliþmemiþ ülkelerin ürettiði mal ve hizmetler birkaç
geliþmiþ ülke tarafýndan markalanarak dünyanýn diðer ülkelerine ihraç edilmektedir
(Eroðlu, 2006).
Geliþmekte Olan Ülkeler Açýsýndan Küreselleþmeye Getirilen Eleþtiriler
Oysa özellikle kalkýnmakta olan ülkeler açýsýndan; ulusal sýnýrlarý ortadan kaldýran
küresel pazarda, zengin batýlý ülke ekonomilerin üretim faktörlerindeki sermaye,
teknoloji üstünlükleri nedeniyle hakimiyet kuracaklarý yönünde kaygýlar söz konusudur.
Sonuçta daha 19. Yüzyýlda Sanayi Devrimini yaparak, denizaþýrý ticaretle pazara hakim
olan batý ile az geliþmiþ, geliþmekte olan ülkelerin, üçüncü dünya ülkelerinin ayný
pazarda rekabeti gündeme gelmektedir…
Küreselleþmeye getirilen çok çeþitli eleþtiriler arasýndan bizzat Birleþmiþ Milletler
Ticaret ve Kalkýnma Konferansý (UNCTAD) adlý kuruluþun küreselleþmeye yönelttiði
eleþtirilerin konumuzla ilgili olan kýsýmlarýný þöyle özetleyebiliriz (UNCTAD,1997:6-9):
• Kuzey ile Güney arasýndaki fark daha da açýlmaktadýr. 1965’te dünya nüfusunun en
zengin yüzde 20’sinin ortalama adam baþýna geliri, en yoksul yüzde 20’inin 30 misli
üzerindeydi. 25 yýl sonra, yani 1990’da bu fark ikiye katlanmýþ; 60 misline çýkmýþtýr.
• Geliþmekte olan ülkelerin bazýlarýnda kamusal ve özel borçtan ödenen faizler
GSYÝH’nýn yüzde 15’ine ulaþmýþtýr.
• 1980’li yýllarýn baþý bugünle karþýlaþtýrýlýrsa geliþmekte olan ülkelerin beþte dördünde
sýnai katma deðerde ücret payýnýn belirgin bir þekilde düþmüþ olduðu ortaya
çýkmaktadýr.
• Geliþmekte olan ülkelerde niteliksiz iþçilerin ücret düzeylerindeki düþme yaygýnlaþarak
bazý durumlarda yüzde 30’lara yaklaþan boyutlarda gerilemiþtir”.
49