tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Ekonominin Yükselen Deðerleri; Etik Tüketicilik ve Etik Ticaret
“Her gün bir yerden göçmek,
Her gün bir konaðý býrakmak;
Akarsu gibi donmamak ne hoþ!
Dün geçti, düne ait söz de dün gibi geçti gitti;
Bugün yeni bir söz söylemek gerek!”…
Mevlana
Ekonominin Yükselen Deðerleri;
“Etik Tüketicilik” ve “Etik Ticaret” (*)
Ferda HEKÝMCÝ
Milli Prodüktivite Merkezi Teknik Müþaviri
Özet
Günümüz ekonomi evreni iþletmeler açýsýndan tüm üretim, ticaret ve pazarlama süreçlerinde
“Tüketici odaklý bir anlayýþ devrimini” adeta zorunlu kýlýyor. Diðer yandan geliþen tüketici bilinci,
tüketici eðilimlerinin de deðiþimine yol açýyor. Bu alanda gelinen son nokta ise ‘Etik Tüketicilik’.
Buna koþut olarak ‘Sosyal Giriþimcilik’ ve ‘Etik Ticaret’ ise rakamlarýn deðil, insanlarýn ve yaþamýn
önde olduðu unsurlar olarak giderek ekonomide öne çýkýyor. Yeni Ekonomi’nin özellikle üçüncü
dünya ülkelerindeki ticari etkinliklerde etik deðerleri görmemezlikten gelmesine batýdaki
tüketicinin tepkileriyle gündeme gelen ‘Etik Tüketicilik Hareketi’, giderek sosyal sorumluluða
olan duyarlýlýðý artýrmýþ ve ‘Fair Trade’ anlayýþýyla, ‘Etik’, ‘Dürüst’ ya da ‘Adil’ ticaret arayýþlarýný
beraberinde getirmiþtir.
Bu yazý ile küresel þirketlerin üçüncü dünyadaki üretim ve ticari etkinliklerinin doðurduðu
tüketici tepkileri üzerinden; insan haklarý, çevre, küresel ticaretin etiði, adaleti ve sosyal
sorumluluk konularý, Etik Tüketicilik ve Etik Ticaret baþlýklý iki bölümde ele alýnýyor.
Giriþ
Küreselleþme süreci, diðer birçok alanda olduðu gibi giderek, ekonomide de ulusal
sýnýrlarý ortadan kaldýrýyor; sonuçta da adeta ortak ve tek bir dünya pazarýný dayatýyor.
Binlerce mal ve hizmetin yaðdýðý bu olaðanüstü pazarda yer bulup rekabet edebilmek
her geçen gün daha da zorlaþýyor. Bu ise üretim, ticaret ve pazarlama süreçlerinde
“Klasik tüketici beklentilerini de aþan bir anlayýþla, tüketici ortak paydasýnda
buluþmayý” zorunlu kýlýyor. Zira geliþen modern kalite anlayýþýnýn da desteklediði bu
sürecin kralý tüketicidir (Özdemir,1999:17-22; Hekimci,2006:20-21) ve “Sonuçta
(*) Bu yazý; Ferda Hekimci tarafýndan hazýrlanarak, “MPM Anahtar Dergisi, Ekim 2007/sayý:226,s.14-15’de yayýnlanan “Etik
Tüketicilik ve Etik Ticaret I” ve "MPM Anahtar Dergisi, Kasým 2007/ sayý 227 s.20-22’de yayýnlanan “Etik Tüketicilik ve Etik
Ticaret II” baþlýklý makalelerin güncelleþtirilmesiyle yeniden kaleme alýnmýþtýr.
47