tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

• Türkiye’nin sosyal ve ekonomik kalkýnmasýnda, kooperatifçiliðin önemi kabul
edilmekle birlikte, kooperatifçiliðin geliþimi için etkin tedbirlerin alýndýðýný söylemenin
mümkün olmadýðý ifade edilmektedir (Mülayim,1998:5). Ýþ Kanunu içinde yer alan
düzenleme de, bunun son bir örneðidir.
• Ýþyeri tüketim kooperatifine üyeliðin ve yararlanmanýn, iþçi sendikasýna üye olan
iþçilere açýk tutulmasýnýn sendikacýlýðýn desteklenmesi açýsýndan savunulmasý
mümkündür. Bu görüþe karþýlýk, ilke olarak kooperatife ortak olmanýn herkese açýk
olmasý gerektiði ve hiçbir gerekçenin sýnýrlandýrmayý haklý gösteremeyeceði ifade
edilmektedir (Çýkýn,2006: 4).
Sonuç
Türkiye küreselleþmenin etkisiyle izlediði sosyal devlet ve sosyal politika anlayýþýndan
hýzla uzaklaþmaktadýr. Bu uzaklaþmanýn, Ýþ Kanunu içinde yer alan iþçiyi koruyucu
hükümlerin düzenlenmesine de açýkça yansýdýðý görülmektedir. Bunlardan birisi de, Yeni
Ýþ Kanunu içinde iþyeri tüketim kooperatifçiliðinin düzenleniþ biçimidir. Ýþyeri tüketim
kooperatifçiliðinin 4857 sayýlý Ýþ Kanunun 115. Maddesi içindeki düzenleniþ biçimi,
küresel üretim sisteminin Türkiye’de tüketici haklarý üzerindeki olumsuz bir
yansýmasýdýr. Yeni düzenleme, Türkiye’de tüketici olarak iþçi sýnýfýnýn korunmasýný,
kooperatifçiliðin ve sendikacýlýðýn geliþimini engelleyici niteliktedir. Yeni Ýþ Kanunu ile
iþyeri tüketim kooperatifçiliði konusunda getirilen düzenleme, geriye doðru atýlan bir
adým niteliðindedir. Türkiye’de gelir daðýlýmýndaki dengesizlik ve sosyal devlet ilkesinin
kabulü gereði, tüketici grup içinde yer alan dar ve sabit gelirli grubun bir bölümünü
oluþturan iþçilerin korunmasýný amaçlayan sosyal politikalara önem verilmesi
gerekmektedir. Bu baðlamda iþ yeri tüketim kooperatifleri, ikincil gelir daðýlýmýnýn daha
etkin bir þekilde saðlanmasýnda bir sosyal politika aracý niteliðindedir.
KAYNAKÇA
Türkiye’de Ýþyerinde Kantin için Ýþverenin Rýzasýna Býrakýlmasýnýn Tüketici Haklarý Açýsýndan Ýrdelenmesi
Bulutay, T. (1995). Employment, Unemployment and Wages in Turkey. With introduction by Edmond
Malinvand and Comments by Orhan Güvenen. ILO and State Institute of Statistics. Ankara, Turkey.
Çelik, A. ve Lordoðlu, K. (200-). Türkiye’de Resmi Sendikalaþma Ýstatistiklerinin Sorunlarý Üstüne.
http://www.kristalim.org. tr/AA_dokuman/çelik_lordoglu.doc (8.8.2009)
Çelik, N. (2003). Ýþ Hukuku Dersleri. Yenilenmiþ 16.Basý.Yayýn No:1405; Hukuk Dizisi: 596. Beta
Basým A.Þ. Ýstanbul.
Çýkýn, A. (2006). Dünya Kooperatifçilik Günü Dolayýsýyla Prof. Dr. Ayhan Çýkýn’ýn Açýklamasý.
http://elelebizbize.com/e-kutuphane/ayhançikin7dunya-kooperatifçilik-gunu-dolayisiyla.pdf
(10.8.2009).
DPT (2000). T.C.Baþbakanlýk, Devlet Planlama Teþkilatý. Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beþ Yýllýk
Kalkýnma Planý 2001–2005. Ankara.
375