tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

374 Tüketici Yazýlarý II
taþýmaktadýr. Her iki açýdan da, yasal düzenlemenin üzerinde düþünülmesi
gerekmektedir.
• Ýþyerlerinde kantin açýlmasýna duyulan ihtiyaç, bugün içinde güncelliðini
korumaktadýr. Bu açýdan, iþverenin kantin açýlmasý için yer tahsis etme yükümlüðünün
kaldýrýlmasý, Türkiye’de tüketici grup olarak iþçilerin ve ailelerinin korunmasýný
zayýflatacak nitelikte bir düzenlemedir.
• Örgütlü toplum bilincinin yerleþmesinde iþyeri tüketim kooperatiflerinin önemli bir
payý bulunmaktadýr. Ýþyerinde tüketim kooperatifi açýlmasýna iliþkin yeni düzenleme,
örgütlü toplum bilincinin yerleþmesini zayýflatýcý etki yapacaktýr. Örgütlü toplum
bilincinin yerleþmesi, ekonomik ve sosyal kalkýnmanýn gerçekleþmesi açýsýndan
önemlidir.
• 4857 sayýlý Ýþ Kanunu’nun 115. Maddesi ile iþyeri tüketim kooperatiflerinin açýlmasýna
iliþkin olarak getirilen düzenlemeyi, güncel bir yaklaþým olan kurumsal sosyal
sorumluluk ilkesi açýsýndan da savunmak mümkün deðildir. Bu düzenleme, þirketlerin
kurumsal sosyal sorumluluktan uzaklaþmasý anlamýna gelmektedir.
• Ýþçilerin tüketici olarak korunmasýný amaçlayan hükmün esnekleþtirilmesi, Türkiye’de
himayeci iþgücü piyasasý koþullarýndan uzaklaþýldýðýnýn da bir göstergesi niteliðindedir.
• Ýþyerlerinde tüketim kooperatiflerinin açýlmasýnýn iþyerindeki iþçi sayýsýna ve kantin
için yer tahsisinin iþverenin uygun görüþüne baðlanmasý iþçilerin tüketici olarak pazarlýk
güçlerini zayýflatmasý yanýnda; iþçiler arasýnda karþýlýklý dayanýþma ve paylaþýmýn
organize edilmesine ve iþçiler arasýnda daha bilinçli bir tüketici davranýþýnýn geliþimine
olumsuz etki yapacaktýr.
• Yeni düzenleme, sendikalarýn iþyerindeki gücünü zayýflatacak nitelikte bir
düzenlemedir. Tüketici ve iþçi sýnýfý þuurunun geliþimine olumsuz etki yapacaktýr.
• Türkiye’de geniþ kitleleri koruyucu sosyal politikalara öncelik verilmesi gerekmektedir.
Ýþyeri tüketim kooperatiflerinin, geniþ kitleleri korumaya dönük sosyal politika aracý
olarak bu amaçla kullanýlmasý mümkündür. Ýþyeri tüketim kooperatifçiliðinin
desteklenmesi kanalýyla, ikincil gelir daðýlýmýnýn daha etkin bir þekilde gerçekleþtirilmesi
ve gelir daðýlýmýndaki dengesizliðin bir ölçüde azaltýlmasý mümkün olacaktýr.
• Türkiye’de gelir daðýlýmýndaki olumsuzluðun, 1980’den sonra uygulanan ekonomik ve
sosyal politikalarla daha da olumsuz hale geldiði ifade edilmektedir (DPT, 2007:18).
Türkiye’de gelir daðýlýmýna etkin bir vergi ve transfer politikalarý izlenerek müdahale
edilememesi nedeniyle; Türkiye’de devletin müdahalesinden önce oluþan nihai gelir
daðýlýmý, piyasa gelir daðýlýmýna göre daha dengesizdir (DPT,2007:32). Bu açýdan, yeni
Ýþ Kanunu içinde yer alan düzenleme, Türkiye’de nihai gelir daðýlýmýndaki dengesizliði
daha da pekiþtirecek bir düzenlemedir. Sonuç olarak, dar ve sabit gelirlilerin devlet
tarafýndan dolaylý olarak desteklenmesini zorlaþtýracaktýr. Bu grup içinde iþ akdine
dayanarak istihdam edilen iþçiler de yer almaktadýr.