tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

356 Tüketici Yazýlarý II
alternatifleri tüketicilerine sunmaya çalýþmaktadýr. Böylece tüketiciler daha fazla serbest
zaman elde etmek için parasal fedakarlýk yaparak para harcamaya istekli hale
gelmektedirler (Argan, 2007:115). Þüphesiz bu durumun oluþmasýnda, tüm dünyada
gün geçtikçe artan kentsel nüfus için alýþveriþin önemli bir etkinlik halini almasýnýn ve
alýþveriþ merkezlerinde alýþveriþ dýþý aktivitelere ayrýlan alanlarýn giderek büyüyor
olmasýnýn büyük payý vardýr (Üstün ve Tutal, 2008:260).
Tüketim, hem zaman hem de para harcamayý gerektiren bir faaliyettir. Tüketiciler,
para kaynaklarýný artýrma yeteneðine sahip olmalarýna raðmen, zaman kaynaklarýný
arttýramamaktadýrlar (Bery,1979). Ürün satýn alýmýnda temel deðer olarak tanýmlanan
para, tüketiciler tarafýndan temel girdi olarak kabul edilmektedir. Bununla birlikte,
tüketiciler ürün seçiminde, para harcama konusundaki kararlarýný verirken daha kýt bir
kaynak olan zamaný da düþünmek zorundadýrlar.
Para ve zamanýn kýt kaynaklar olmasý nedeniyle tüketiciler, birini harcarken diðerinden
tasarruf etmek istemektedirler (Schary,1971). Bu noktada alýþveriþ merkezlerinin ayný
anda çok farklý ihtiyaçlarý karþýlayabilecek biçimde yapýlanmýþ olmasý akla getirilmelidir.
Bankacýlýk iþlemlerinden yemek ihtiyacýný karþýlamaya kadar yayýlan arz çeþitliliði
buralarý sýnýrlý serbest zamaný ekonomik kullanmak bakýmýndan özellikle cazip hale
getirmektedir. Tüketici, “alýþveriþ”i de sadece ürün satýn alma faaliyeti olarak deðil,
eðlence ve hoþ vakit geçirme imkaný sunan sosyal bir faaliyet olarak görmek istemektedir.
Bu istek ve beklentilere cevap verme açýsýndan maðaza, market, eðlence, yeme-içme ve
park imkanlarýnýn bir arada sunulduðu yeni tür alýþveriþ merkezleri son derece önemli
avantajlara sahiptir. Tüketici davranýþlarý ve tüketim kalýplarý bu alýþveriþ merkezlerince
etkilenmektedir. Bu etkiyle ilgili olarak olumlu ve olumsuz görüþler ileri sürülmektedir
(Altunýþýk ve Mert,2009:3-4).
Alýþveriþ merkezlerinin tüketiciler açýsýndan olumlu etkileri aþaðýdaki gibi özetlenebilir:
• Alýþveriþ merkezleri tüketicilerin bilinçlenmesine katkýda bulunmaktadýr. Bu
bilinçlenmeyle beraber tüketicilerde daha planlý alýþveriþ yapma, kalitenin ucuza
alýnabileceðinin öðrenilmesi, alýþveriþ anlayýþýnýn deðiþmesi ve beklentilerde artma
oranlarý yükselmektedir.
• Alýþveriþ merkezleri tüketicilerin bilgilendirilmesi ve eðitilmesini saðlar. Alýþveriþ
merkezlerini ziyaretten sonra, bir çok tüketici yeni ürünler tanýma fýrsatý ile pazardaki
deðiþiklikleri görme fýrsatý bulmakta ve bilgilenme sebebiyle beklentilerde artýþ
olmaktadýr. Geleneksel perakende maðazalarýnda sýnýrlý sayýda ürün arasýnda seçim
yapmak zorunda kalan tüketiciler, alýþveriþ merkezlerinde zengin seçenek, deðiþik kalite-