tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

30 Tüketici Yazýlarý II
politikalar geliþmekte olan dünyaya empoze edilmiþ olabilir. Ya da, hem dýþ etkileþimlerle
aðbaðlar (network), hem de iç gereksinimlerle talepler, yükselen beklentiler, ayný anda
tepkimeye yol açmaktadýr. Örneðin, toplumlar da daha iyi kamu hizmeti ve yönetimi
düþlemektedir. 1980 sonrasý yapýsal uyarlama politikalarý çerçevesinde kamu
yönetiminde; “yönetiþim, iyi yönetiþim, performans yönetimi, etkinlik, þeffaflýk, hesap verebilirlik,
strateji, vizyon, misyon” gibi kavramlar öne çýkmýþtýr. 1990’larda tüm dünyada hâkim neoliberal
ideoloji, klasik kamu yönetimindeki geleneksel paradigma ve bunun çevresinde
þekillenen merkeziyetçilik, bürokrasi gibi kavramlarý dönüþtürme uðraþýna giriþmiþtir.
Neo-liberal ideoloji çerçevesinde þekillenen yeni kamu yönetimi anlayýþý ve onun bir
sonraki yansýmasý iyi yönetiþim anlayýþý, kamu sektöründe bilgi ve iletiþim
teknolojilerinin (BÝT: information and communication technologies=ICT) kullanýmýna
son derece olumlu bir yaklaþým sergilemiþtir. Bu teknolojilerin piyasalarýn iþlerliðini
kolaylaþtýrmasý, yüz yüze ve kaðýt üzerinden yürüyen iliþkilere dayalý bürokrasiyi ve
kýrtasiyeciliði azaltmasý, mal ve hizmetlerin dolaþýmýnda etkinliði saðlamasý ve
kapitalizmin geliþiminde yardýmcý birer araç olduklarýnýn fark edilmesi ile birlikte;
geliþmiþ ve geliþmekte olan ülkelerde kamu sektöründe BÝT kullanýmýna yönelik
çalýþmalar baþlamýþtýr (Preston 2003: 33-59 ). Burada, örneðin Ýngiliz Ýþçi Partisi iktidarý
döneminde de, “deðiþim reddelerek deðil, kucaklanarak modernliðe yöneliþ” önerilmiþ ya
da Giddens’tan aktarýlan biçimiyle modernizasyon, “küresel bilgi düzeninin taleplerini
karþýlamak üzere toplumsal kurumlarýn yeniden düzenlenmesi olarak da tanýmlabilmiþtir
(Hudson 2003: 269). Ancak, nice BÝT araþtýrma programlarýna karþýn; toplumsal
politikalarýn yeterince geliþemediði de, örneðin AB ve TÜBÝTAK araþtýrmalarýnda
vurgulanmaktadýr. II. Dünya Savaþý’ndan büyük kazanýmlarla çýkan ülkeler, endüstriyel
hâkimiyetin sürdürülebilirliðinin, siyasal düzeyde “küreselleþmiþ bir dünya düzeninin”
kurulup sürdürülmesine baðlý olduðunu kavramýþtýr. Nitekim Sussman’ýn (1997:13)
belirttiði gibi, “Savaþ yalnýzca büyük askeri yayýlma hareketlerine son vermekle kalmamýþ, ayný
zamanda kapitalizm açýsýndan yaþamsal önemi bulunan ticari yollar ve ekonomik uygulamalarla
birlikte, uluslararasý örgütlerin denetimini eline geçiren batýlý endüstrileþmiþ ülkelerin dünya
ekonomisine ve siyasetine aðýrlýklarýný koymalarýna da yol açmýþtýr. 9 ”
1970’lerin sonlarýnda, aralarýnda Uluslararasý Telekomünikasyon Birliði (ITU), Dünya
Bankasý (WB), Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Ekonomik Ýþbirliði ve Kalkýnma Örgütü
(OECD), Birleþmiþ Milletler Eðitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) gibi kuruluþlar
ve ticari bankalar olmak üzere uluslararasý kuruluþlar, iletiþim, telekomünikasyon alanýna
9 SUSSMAN, G. (1997), Communication, Technology and Politics in the Information Age (London: Sage). Aktaran: Nurcan Törenli
“EÝT Dolayýmýnda Kapitalist Üretim Ýliþkilerinin Yeniden Yapýlandýrýlmasý: Enformasyon Toplumu ve Düþündürdükleri”, Ankara
Üniversitesi SBF Dergisi Yayýnlarý, C.58,S.2, s.191-219 .