tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

294 Tüketici Yazýlarý II
bozulmadan, en az toplam maliyetle güvenilir bir þekilde ulaþtýrýlmasýný ve tanýtýlmasýný
saðlayan bir araç olarak tanýmlanýr (Üçüncü, 2000). Ambalajlý ürün, tüketicinin satýn
aldýðý ürünü baþka ürünlerle karþýlaþtýrma olanaðý bulduðu, üzerindeki üretim tarihi, son
kullanma tarihi, tüketim ya da kullaným þekli, zararlý ya da yan etkileri vb. konularda
bilinçlendiði ve ürünü en iyi þekilde koruyan, insan saðlýðýna ve doðaya zararlý olmayan
maddelerden üretilen boyut, aðýrlýk, kalite açýsýndan standart olan üründür (Balcýoðlu,
1994). Görüldüðü gibi ambalaj hem tüketiciyi ürün hakkýnda bilgilendirmede hem de
ürünü koruma ve ürün kayýplarýný azaltma açýsýndan önemli iþleve sahiptir. Örneðin
Avrupa’da hatalý ambalajlama sonucu tarla ya da fabrikalardan gýdanýn tüketildiði
alýþveriþ merkezlerine ulaþýncaya kadar oluþan kayýplar %2-3 oranýndayken, bu deðer
geliþmekte olan ülkelerde %30-50 oranlarýna ulaþmaktadýr. Bu nedenle ambalajýn ürün
kalitesini güvence altýna alabilmesi ve koruyabilmesi gerekir. Uygun ambalajlama ile
haþere, böcek ve mikroorganizmalarýn gýdaya ulaþýmý da azaltýlmýþ olur (Hansel, 1999;
Struges, 2000).
Günümüzde tüketici tatminine yönelik düþüncenin aðýrlýk kazanmasý ve tüketici
bilincinin artmasý, gýda maddelerinin ambalajlanmasýný zorunlu hale getirmiþ ve gýda
maddelerinin ambalajlanmasýnýn önemini artýrmýþtýr. Nitekim ambalajýn %50’den
fazlasýnýn gýda sektöründe tüketildiði düþünülürse konunun önemi açýk olarak ortaya
çýkmaktadýr (Yükselen, 1994; Dünya Ambalaj, 2000).
Ambalajýn çeþitli fonksiyonlarý ve yararlarý vardýr. Bunlar ambalajýn ürünü koruma
fonksiyonu, kolaylýk fonksiyonu, tutundurma fonksiyonu ve tüketiciye bilgi verme
fonksiyonudur.
Koruma Fonksiyonu
Bu fonksiyon ambalajýn kendisini, ambalaj içindeki ürünü ve ambalajla temasta bulunan
kiþileri korumayý kapsamaktadýr.
Ambalaj; ýsý, nem, mikroorganizmalar, ýþýk, direkt temas gibi faktörlere, koku ve tat
geçirgenliðine karþý ürünü korumalýdýr. Bu faktörlere ilave olarak çarpma, kýrýlma,
zedelenme ve ýslanma gibi fiziksel tehlikelere karþý ürünü muhafaza edebilecek þekilde
tasarlanmýþ olmalýdýr.
Koruma fonksiyonu, ürünü raf ömrü süresince fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik
etkilerden korumaya yöneliktir (Gümüþ, 1997). Ürün, daðýtým kanalýnýn en baþýnda yer
alan üreticiden kanalýn en son üyesi olan tüketiciye ulaþtýrýlýrken bir yerden diðer bir yere
taþýnmaktadýr. Bu nedenle ambalaj, ürünü fiziksel olarak zarar verebilecek etkilerden