tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

272 Tüketici Yazýlarý II
arasýnda 2-3 saniyelik bir görsel temas kurmaktadýr. Sonrasýnda ambalajýn çekiciliði,
ürün kalitesi, ve marka gibi faktörlerin yardýmý ile ürün, tüketici üzerinde 3-10 saniye
arasýnda alým güdüsünü tetiklemektedir. Dolayýsý ile ambalaj sadece görsel olarak deðil
biçimsel olarak da tüketici ile iliþki kurmakta ve daha önceden tüketici ile iliþkinin
kurulduðu pazarlama stratejileri ve marka unsurlarýný destekleyerek tüketici ile iliþkiyi
güçlendirmektedir. Bu fonksiyonu ile ambalajýn satýn almayý etkileyen en önemli unsur
olduðu söylemek zordur ancak tüketici ile fiziksel temas kurmasý sebebiyle ürünün satýn
alýnmasýnda önemli bir rol oynamaktadýr.
1. Ambalaj Tasarýmý
1. 1. Ambalajýn Tarihsel Geliþimi
Tarih öncesi devirlerde insanlar yaþamlarýný sürdürmek için temel ihtiyaçlarý olan
yiyecekleri bulduklarý yerde tüketmek zorundaydýlar. Avlanma becerisi tarih öncesi
devirlerde yaþayan bu insanlarýn tek þansýyken, zamanla çiftçilik ve tarým bilgilerinin
artmasý ve geliþmesi sonucu yiyecek temin etme yöntemleri de geliþmiþ ve insanlarýn
hayatta kalma þanslarý da artmýþtýr. Bu geliþmeler sonucunda iklime de baðlý olarak
yiyecekleri depolama, koruma ve taþýma gereksinimi de artmýþ dolayýsýyla söz konusu
gereksinimler kap geliþtirme zorunluluðunu da beraberinde getirmiþtir.
Ýnsanoðlunun yerleþik yaþama geçmesi ile birlikte o günün koþullarýna göre
biçimlendirilmiþ ilk ambalaj örneklerine, arkeolojik kazýlarda elde edilen bulgularda
bolca rastlamaktayýz. “Çanak Çömlekli Neolitik Dönem” adý verilen M.Ö. 5000’li
yýllardaki Anadolu yerleþimlerinde (Çatalhöyük, Çayönü, Hacýlar, Beycesultan v.b.)
bulunan su ve bira kaplarý, yiyecek korumaya ve depolamaya yönelik toprak, testi ve
fýçýlarý, ambalajýn ilk ve ilkel örnekleri olarak tanýmlayabiliriz. Toprak kaplar daha sonra
metal ve camýn da kullanýlmaya baþlamasýyla büyük bir çeþitlilik göstermeye baþlamýþtýr
(Dinçer, 2004:157). M.Ö. 3000’li yýllarda Mezopotamya ve Anadolu toplumlarý arasýnda
baþlayan ve geliþen döneme özgü büyük çaplý ticaret bu kaplarýn önemini büyük oranda
arttýrmýþtýr. Kazýlardan çýkarýlan buluntularýn büyük çoðunluðunun ürün kaplarý olmasý
dikkat çekicidir. Bunlarýn özelliði tamamen fonksiyonel olmalarýdýr yani ürünün
korunmasýna ve topluluk üyeleri arasýnda perakende paylaþýmýna hizmet etmeleridir.
Diðer yandan uzun zaman alan zorlu kervan ulaþýmlarýna dayanýklý olmalarý da sahip
olduklarý bir diðer fonksiyondur.
Böylece ilk ambalajýn kullanýldýðý çaðlardan bugüne toplum ihtiyaçlarý arttýkça
kullanýlan ambalaj türleri de çeþitlilik göstermiþtir. M.S. 105 yýlýnda kaðýdýn bulunuþu,
12.y.y.dan sonra üretim ve tüketimin hýzla yaygýnlaþmasý ve 15.y.y.da Avrupa’da baþlayan
yenileþme hareketleri ambalajýn geliþmesini hýzlandýran en önemli etkenlerdendir.