tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetimi Baðlamýnda Bireyin Yeri: Vatandaþý mý Tüketici mi?
adlandýrýlan yeni bir yaklaþým, bu kavrayýþýn ifadesi olarak kamu yönetimi yazýnýna
girmiþtir. 1980’li yýllarda da yeni ekiyle; “yeni kamu iþletmeciliði” þeklinde yeniden
revize edilmiþtir. Her ne kadar baþýna yeni eklenmiþ olsa da; yeni kamu iþletmeciliðinin
yeniliði esas olarak, neo-liberal küreselleþme sürecinde devletin yeniden yapýlandýrýlmasý
ve devletin rolünün yeniden tanýmlanmasý noktasýnda açýða çýkmaktadýr (Ömürgönülþen
1997; 2003a).
1980’ler boyunca kamu yönetimi kuramcýlarý “kuramsal” tercihin yerine “uygulamayý”,
siyasal olmanýn yerine siyaset dýþýnda kalmayý; makro bakýþ açýsý yerine mikro düzeyde
incelemeyi; uzun vadeli olmaktan çok kýsa vadeli; radikal deðiþimlerden çok iyileþtirme;
özelleþtirme, rekabet ve teknolojik yenilikler yönündeki tercihlerini arttýrmýþlardýr (Üstüner
1992: 128). Kimi yazarlara göre, geliþmiþ ülkelerdeki kuramsal tartýþmalarýn ülkemize bir
biçimde yansýmasý olarak, belki kuram ve uygulamalarýn tutarlýlýklarý da tam olarak ölçülemese
de, aktarým hatalarýnýn da olabileceði “ihtiyatý” ile, Türk siyasetçisinin de söylem ve
gündeminde yer tuttuðu saptanabilir. Örneðin, trilyon dolarlýk bütçesi olan bir ülkenin
bütçesinin %1 ila 2’si ile birkaç yüz milyar ya da milyon dolarlýk bir bütçesi olan bir ülkede,
kamunun büyümesi veya küçülmesi tartýþmasýnýn kapsam ve içeriði farklý olgularý ifade edebilir.
Ya da özelleþtirme sýrasýnda, geliþmiþ bir ülkede de, “yerli sanayinin korunmasý” tartýþmasý
yapma gereði duyulurken; geliþmekte olan ülkelerde bu tartýþmalarýn gereksiz “baðnazlýk”
olarak yorumlanmasý da, ihtiyatla incelenmeyi gerektirebilir. Ayrýca, örneðin rekabetin
korunmasý, tüketicinin de korunmasýna yansýmalarý olan bir kavram ve hukuk müessesi olarak,
kamu yönetim teþkilatlarýnda yer almakta, ülkemiz bu konuda da nispeten, yeni yeni
geliþmelere tanýk olmaktadýr 3.
3 “4054 sayýlý Kanun’un yürürlüðü 13 Aralýk 1994 tarihidir, 27 Þubat 1997 tarihinde 11 kiþiden oluþan Rekabet Kurulu atanmýþ
ve 5 Mart 1997 tarihinde göreve baþlamýþtýr: “Ýlk çalýþmalar MKEK binasýnda saðlanan mütevazý imkânlarla baþlamýþ, kurucu
kurul’un çalýþmalarýyla hali hazýrda kullanýlan bina satýn alýnarak hazýrlanmýþýtr. Sonraki üç ay içinde ise ikincil mevzuatlar hazýrlanmaya
baþlamýþ, ilk dönem meslek personeli için sýnavlar yapýlarak 6 Kasým 1997’de Kurum’da göreve baþlamalarý saðlanmýþtýr.
Kurul’un 4 Kasým 1997 tarih ve 23160 sayýlý Resmi Gazete’de yayýmlanan “Rekabet Kurumu Teþkilatý’nýn Oluþturulduðuna Ýliþkin
Teblið” ile Kurum teþkilatýnýn 5 Kasým 1997 tarihi itibarýyla oluþturulduðunu ilan etmesiyle Kanun’un uygulamasýna baþlanmýþ, dinamik
bir alaný olan rekabet alanýnda Kanun’un uygulanabilirliði için 1997 yýlýndan beri Kurum internet adresinden ulaþýlabilen
çok sayýda teblið ve kýlavuz çýkarmýþtýr: Gazete ve dergi daðýtýmý, taksit kartlarý, mobil telefon, ilaç, çimento, liman, perakende, bira,
þarap, kola, dondurma, ekmek, tuz, otomotiv, þehirlerarasý yolcu taþýmacýlýðý ve sigorta piyasalarýnda alýnan kararlar ve özelleþtirme
iþlemleri bakýmýndan verilen görüþler örnek gösterilebilir. 17 Þubat 2005 tarihinde Paris’te düzenlenen OECD Rekabet Komitesi Küresel
Rekabet Forumunda “Türkiye Rekabet Hukuku ve Politikasý Gözden Geçirme Raporu” tartýþýlmaya açýlmýþ ve Rekabet Kurumu’nun
bir anlamda kendini denetlettirdiði rapor 19 Eylül 2005 tarihinde yapýlan basýn toplantýsýyla kamuoyuna duyurulmuþtur.
Rekabet Kurumu, bir kurum için çok kýsa sayýlabilecek bir sürede Türkiye ekonomisi için önemli kurumlardan birisi haline gelmiþtir
(Bkz.: http://www.rekabet.gov.tr/index.php?Sayfa=sayfahtml&Id=3).
25