tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

24 Tüketici Yazýlarý II
Geliþmekte olan ülkeleri de etkileyen; “1980 Sonrasý Geleneksel Bürokratik Yönetim
Paradigmasýnda Deðiþim ve Yönetsel - Siyasal Yeniden Yapýlanma Arayýþlarý” (Kalaðan
2009), çeþitli tartýþma ve araþtýrmalara konu olmaktadýr: “Ekonomik ve sosyal sorunlar,
vergilerin arttýrýlmasý, yeni borçlanmalar, yeniden yapýlanma çalýþmalarý, ekonomik kaynaklarýn
kullanýmýnýn yeni amaçlar doðrultusunda etkinleþtirilmesi gibi seçeneklerin” sýnýrlýlýklarý;
“küreselleþme olarak adlandýrýlan uluslar üstü güçlerin ulus devletler üzerinde baskýsý ve
sermayenin rahatça dolaþabilmesinin önündeki engellerin kaldýrýlmasýný öngören çabalarý; klasik
kabul edilen birçok kamu hizmetinin deðiþik yöntemlerle sunulabileceði örneklerle ortaya konulunca
devletin küçültülerek bazý iþlevlerin özel sektöre transfer edilmesinin yolunun açýlmasý 2” kamu
yönetiminin maruz kalabileceði baskýlara iliþkin ipuçlarý verebilir. “Vatandaþlarý vergileriyle
hizmet satýn alan müþteriler olarak kabul eden bir anlayýþ ön plana çýkarýlmaktadýr”.
Öte yandan, kamu hizmetlerinde bilgi ve iletiþim teknolojileri, çeþitli ülkelerde farklý
oranlarda artan bir þekilde kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Bu çalýþmada, kamu yönetimi ve
bilgi toplumu iliþkisi çerçevesinde kamu yönetiminde yaþanan dönüþümler; kamu
hizmeti sunumu ve birey-yönetim iliþkileri açýsýndan incelenmiþ ve özellikle birey ve
yönetim iliþkisinde vatandaþtan tüketiciye kayan paradigma deðiþikliði üzerinde
durulmuþtur.
1. Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetiminde Deðiþim
Kamu yönetiminde geleneksel anlayýþlardan farklý olarak yeni bir döneme, kurumsal
yapýlara ve iliþkiler sistemine doðru gidildiði görülmektedir. Kamu yönetimi kimlik
tartýþmalarýný yaþadýðý 1800’lerin sonundan itibaren dünyadaki baþta iktisadi
dönüþümler olmak üzere toplumsal ve siyasal dönüþümlerle birlikte kendini, “siyasetten
ayrý” tanýmlarken çeþitli paradigma deðiþikliklerine uðramýþtýr. Önceleri, siyasal-idari
makro ölçekli bir ilginin merkezi olarak algýlanan kamu yönetimi disiplini, 1950’lerde,
belki II. Dünya Savaþý sonrasý ABD’nin yükselen ekonomisi paralelinde, “topluma daha
iyi hizmet edebilirliðinin, beklentilere yanýt verebilirliðinin tartýþýldýðý, “yeni kamu
yönetimi” kavramsal aþamasýna eriþmiþ iken; 70’lerde ekonomik krizden sonra; “devletin
küçültülmesi ve güçlü piyasa” söylemleriyle, devletin rolündeki deðiþmeye paralel olarak,
“yönetim; teknik bir iþlevdir” tanýmý aðýrlýk kazanmýþtýr. Siyaset- yönetim ayýrýmý açýsýndan
yönetsel yapýlarýn sadece hizmetlerin tedarikçileri olduklarý, faaliyetlerin ise siyasal alanda
belirlendiði düþüncesi aðýrlýk kazanmýþtýr (Güzelsarý 2004: 89). Kamu iþletmeciliði olarak
2 Jim MURPHY, Phil WOOLAS, Consent Regimes – Reducing Unnecessary Bureaucracy, Office Of The Deputy Prime Minister,
London: March/ 2006: 14-15’den ve Eric WELCH, Wilson WONG, “Public Administration in a Global Context: Bridging
the Gaps of Theory and Practice between Western and Non-Western Nations.” Public Administration Review, 58, 1, 1998: 40-
49’den aktaran Kalaðan 2009.