tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

More documents

Recommendations

Info

Saðlýk Hizmetlerinde Tüketici Yanlýlýðý ve Tüketici(lik) Davranýþlarý: Genel Bir Çerçeve ve Türkiye’nin Durumu en iyi anlaþmayý saðlayan kiþiler olarak ele alýnmaktadýr (Donaldson vd., 1991:280). Görüldüðü gibi saðlýk hizmetlerinde tüketicinin/tüketicilik rolü tamamen geleneksel hasta(nýn) rolünün tam tersidir. Böylece geleneksel hasta tipolojisi ile ideal tüketicilik rolü arasýnda çok büyük bir uçurum vardýr (Lupton vd., 1991: 560). Saðlýk hizmet tüketicilerinin bu uçurumdan doðabilecek riskleri en aza indirebilmeleri için tüketicilerin kararlý ve doktorlara soru sorma konusundaki çekingen düþüncelerinin üstesinden gelmeleri ve haklarý olan saðlýklarýný ilgilendiren saðlýk hizmeti konularýnda karar almak için meydan okumalarý gerekmektedir. Bir “tüketici” olarak birey sorgulayan, kararlý olan (assertive) ve týbbi hizmet alýmý sýrasýnda doktorlarýn fikirlerine karþý meydan okuyan biri olarak ele alýnýr. Bu yaklaþým, bireylerin restauranlarda, kuaförlerde veya süper marketlerdeki tercihlerinde olduðu gibi hizmet sunucusunu seçebilme isteðinde ve yeteneðinde olduðunu ifade etmektedir (Leavey vd., 1989: 737). Hibbard ve Weeks (1987: 1022-1029) saðlýk hizmetlerinde; bilgi arama, baðýmsýz karar verme, tüketici bilgisi ve maliyet duyarlý tüketici olarak tüketici sýfatlarýný dört ayrý davranýþ biçimi olarak incelemiþlerdir. Lupton da (1997a: 373) hastalarýn tüketici sýfatý ile týbbi korumacýlýðý veya týbbi baskýnlýðý ret etme, alýþveriþ için bilgi edinme, aktif bir þekilde doktorlarýn hizmetlerini deðerlendirme ve tatmin olunmadýðý takdirde baþka alternatif hizmet saðlayýcýlarý arama gibi fonksiyonlar üstlendiklerini belirtmektedir. Tüketicilik tutumu, doktorlarýn haklarýna ve hastalarýn görevlerine odaklanmaktan ziyade satýn alacýlarýn (hastalarýn) haklarýna ve satýcýlarýn (doktorlarýn) görevlerine odaklanmaktadýr. Hizmeti sunan ile hasta kiþi arasýndaki yetenek açýðýnýn en az düzeyde olduðu söyleminden hareket eder. Bir doktorun yaptýðý iþlemlerin kalitesi ile ilgili deðerlendirmelerin ancak ve ancak bu konuda eðitim görmüþ ve yeterli bilgiye sahip diðer doktorlar tarafýndan yapýlabileceði varsayýmýna karþýlýk, tüketici yanlýlýðý hastalarýn deneyimleri yolu ile elde ettikleri bilgilere, eðitim veya medyaya dayalý olarak elde ettikleri bilgiler çerçevesinde herhangi bir saðlýk hizmetleri ürününün kalitesi hakkýnda karar verebilirler savýndan hareket etmektedir. Bir araþtýrmaya göre, gençlerin, daha iyi eðitim görenlerin, daha zengin kiþilerin diðerlerine nazaran doktor otoritesini daha fazla sorguladýklarý ortaya çýkmýþtýr (Haug ve Lavin, 1981: 212-216). Pasif ve katýlýmcý olmayan tüketicilerin saðlýk hizmetleri sisteminde kötü kullanýma neden olduðu (Pruitt, 1987: 1020) buna karþýlýk saðlýk hizmetlerinde sorgulayan ve bilgili tüketicinin daha kaliteli hizmet alacaðý konusunda kayda deðer kanýtlar vardýr. Saðlýk hizmetlerine aktif olarak katýlan hastalarýn katýlmayanlara göre daha kaliteli saðlýk hizmeti aldýklarý çeþitli araþtýrmalarla ortaya konulmuþtur (Hibbard ve Weeks, 1987: 1020). 229
230 Tüketici Yazýlarý II Saðlýk hizmetlerinde tüketici yanlýlýðýný sýnýrlayan kimi faktörlerin varlýðýna karþýn, tüketici yanlýlýðý sistemdeki deðiþimi saðlamanýn temel stratejilerinden birisi olarak telakki edilmektedir. Kimi stratejilerin de uygulanmasýnýn makul ve mantýklý nedenini teþkil etmektedir. Kararlý bir tüketici kendi çýkarlarýný maksimize edecek davranýþlarý sergileyen kiþidir. Bu davranýþlarýn baþarýlý bir þekilde kullanýmý, tüketici amaçlarýna hizmet edeceðinden tüketicinin saðlýk hizmetlerinden aldýðý tatminini arttýracaktýr. Bu ayný zamanda bakýmýn sonuçlarýný da olumlu yönde etkileyecektir. Bazý araþtýrma bulgularý da bu yönde veri elde etmiþtir. Buna ek olarak kararlý ve katýlýmcý olan tüketiciler kendi kendine bakým ve önleyici bakým stratejilerini daha fazla benimseyebilmektedirler. Bu iki bakým biçiminin saðlýk hizmetlerinin verimliliði ve maliyet etkililiði ile yakýndan ilgili olmasý nedeniyle tüketicilik tutum ve davranýþlarýnýn saðlýk hizmetlerinde uygun bir strateji olabileceði belirtilebilir (Pruitt, 1987: 45-46). Saðlýk hizmetlerinde tüketici yanlýlýðý ile ilgili dönüm noktasý niteliðindeki araþtýrma Haug ve Lavin tarafýndan yapýlmýþtýr. Çalýþmanýn amacý, saðlýk hizmeti karþýlaþmalarýnda tüketici yanlýlýðýnýn ne yoðunlukta kullanýldýðýný ve tüketici yanlýlýðýnýn saðlýk hizmetlerinin farklý yönleri üzerindeki etkilerini belirlemektir. Araþtýrmaya katýlanlarýn çoðunluðu saðlýklarý hakkýnda olduðundan daha fazla bilgi sahibi olmak istediklerini belirtmiþlerdir. Araþtýrmaya katýlan doktorlarýn, hastalar arasýnda tüketici yanlýlýðýnýn giderek arttýðýný onayladýðý, ancak bunlarýn az bir kesiminin bilginin elde edilebilirliði ve karar vermede tüketicilik bakýþ açýsýnýn hakimiyetinin saðlanmasý konusunda istekli olduðu ortaya çýkmýþtýr. Doktorlar genelde tüketicilere bilgi vermekte isteksizdirler. Söz konusu araþtýrmada yaþlý insanlarýn genç insanlara, kronik hastalýðý olanlarýn akut hastalýðý olanlara nazaran daha çok tüketicilik davranýþý sergiledikleri ve doktor otoritesine karþý koyduklarý ortaya çýkmýþtýr. Araþtýrmada gözlenen diðer bir bulgu da, tüketici yanlýlýðýný ve tüketicilerin haklarýný aramalarýný kabul eden doktorlarýn uygulamalarýnda modern yaklaþýmý benimsedikleri (ön ödeme yöntemini kullandýklarý) þeklindedir. Kýrsal kesimdeki doktorlarýn kentsel kesimdeki doktorlara nazaran daha az tüketici yanlýlýðýný benimsedikleri ortaya çýkmýþtýr (Pruitt, 1987: 46). Tüketici yanlýlýðýnýn saðlýk sonuçlarý üzerine olan etkisi konusunda çok az belgelenmiþ veri bulunmaktadýr. Aksine, saðlýk hizmetlerinde kararlý bir tüketici olmanýn olumsuz yönleri üzerinde duran araþtýrmalar çoðunluktadýr. Örneðin Pruitt (1987: 53-54), Miller ve Managan’ýn, Colposcopy olan 40 kadýn üzerinde yaptýklarý bir araþtýrmada bakýmlarýný yakýn takibe alan kadýnlarýn muayene süresince saldýrgan, depresif ve gerilim içinde olduklarý ve ameliyattan sonra da bu sürece katýldýklarýndan dolayý daha fazla acý hissettiklerini ortaya koyduklarýný belirtmektedir. Pruitt (1987: 55), Pruitt ve Hamilton’un tüketici yanlýlýðý konusunda uzman 6 kiþiden, bazý tüketicilik özellikleri gösteren 100 davranýþýn algýlanan saðlýklý sonuçlar elde etmedeki etkililiðine göre sýraya
Page 2 and 3:
Hacettepe Üniversitesi Tüketici -
Page 4 and 5:
Ýçindekiler Önsöz Prof. Dr. Mü
Page 6:
Önsöz Tüketici ile ilgili farkl
Page 10 and 11:
Özet Türkiye’de ve AB Ülkeleri
Page 12 and 13:
Türkiye’de ve AB Ülkelerinde T
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
AB Ülkelerinde Tüketici Eðitimi
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetimi Ba
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
21 www.ntvmsnbc.com 22 http://www.s
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Preston, P. (2003). “European Uni
Page 48 and 49:
Ekonominin Yükselen Deðerleri; Et
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Pehlivan, A.Ý. (2001). Yönetsel M
Page 68 and 69:
Küresel Kriz Ortamýnda Tüketici
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Yöndeþ Teknolojiler: Bireyle, Ýh
Page 88 and 89:
Yöndeþ Teknolojiler: Bireyler, Ý
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Yeni Teknolojiler ve Tüketici Etki
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Kaynak:TUENA Türkiye Ulusal Enform
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Sürdürülebilir Kalkýnma Açýs
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Çevre Kadýn Dernekleri Federasyon
Page 136 and 137:
Tüketici Eðitimi Perspektifinde R
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Özet Medya, Reklam ve Tüketim: Ç
Page 156 and 157:
Medya, Reklam ve Tüketim: Çocukla
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Ýsteðin kaynaðý •TV •Dergi
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Buijzen, M., Valkenburg, P.M. (2000
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Ward, S., Wackman, D. (1971). “Fa
Page 180 and 181: Görme Engelli Tüketiciler: Satýn
Page 188 and 189: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Dr.
Page 190 and 191: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim sö
Page 192 and 193: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim ya
Page 194 and 195: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Anc
Page 196 and 197: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim þe
Page 198 and 199: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim tal
Page 200 and 201: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Bay
Page 202 and 203: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Lev
Page 204 and 205: Tüketici Haklarý ve Halk Saðlý
Page 224 and 225: Saðlýk Hizmetlerinde Tüketici Ya
Page 248 and 249: Ýlaç Tüketicisinin Belirlenmesi
Page 254 and 255: Tüketicilerin Bilgi Kaynaðý Olar
Page 262 and 263: Tablo 2. Tüketicilerin Ambalajlý
Page 266 and 267: *P
Page 272 and 273: Ambalaj Tasarýmýnda Görsel Bir U
Page 280 and 281:
Ambalaj Tasarýmýnda Görsel Bir U
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Page 288 and 289:
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
Page 294 and 295:
Tüketici Bilgilendirme Aracý Olar
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Pazarlama Dünyasý Dergisi, 2, 12-
Page 306 and 307:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar Uz
Page 308 and 309:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar ko
Page 310 and 311:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar Ü
Page 312 and 313:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar T
Page 314 and 315:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar L
Page 316 and 317:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar ps
Page 318 and 319:
11-American Express (kredi kartý)
Page 320 and 321:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar de
Page 322 and 323:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar fa
Page 324 and 325:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar 6.
Page 326 and 327:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar g
Page 328 and 329:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar El
Page 330 and 331:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar þ
Page 332 and 333:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar Bo
Page 334 and 335:
Oskay, Ü. (1987). “Thorstein Veb
Page 336 and 337:
Bir Tutundurma Faaliyeti Olarak Hal
Page 338 and 339:
Page 340 and 341:
Page 342 and 343:
Page 344 and 345:
Page 346 and 347:
Page 348 and 349:
Page 350 and 351:
Page 352 and 353:
Page 354 and 355:
Tüketiciler Açýsýndan Serbest Z
Page 356 and 357:
Page 358 and 359:
Page 360 and 361:
Page 362 and 363:
Page 364 and 365:
Türkiye’de Ýþyerinde Kantin i
Page 366 and 367:
Page 368 and 369:
Page 370 and 371:
Page 372 and 373:
Page 374 and 375:
Page 376 and 377:
• Türkiye’nin sosyal ve ekonom
show all

tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?