tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

More documents

Recommendations

Info

Saðlýk Hizmetlerinde Tüketici Yanlýlýðý ve Tüketici(lik) Davranýþlarý: Genel Bir Çerçeve ve Türkiye’nin Durumu Saðlýk Hizmetlerinde Tüketici Yanlýlýðý ve Tüketici(lik) Davranýþlarý: Genel Bir Çerçeve ve Türkiye’nin Durumu Yrd. Doç. Dr. Hasan Hüseyin YILDIRIM Hacettepe Üniversitesi ÝÝBF Saðlýk Ýdaresi Bölümü Öðretim Üyesi ve ABSAM Baþkaný, e-mail: hhy@hacettepe.edu.tr, web: www.absaglik.com Özet Son yýllarda global ölçekteki sosyo-ekonomik ve politik alanlardaki deðiþimler beraberinde devletin, iþletmelerin ve vatandaþlarýn rollerinin sorgulanmasýný getirmiþtir. Bu sorgulamalar saðlýk hizmetleri alanýnda tüketici odaklý politikalarýn daha fazla ön plana çýkmasýný ve tüketicilerin daha fazla sorumluluk almalarýný da beraberinde getirmiþtir. Saðlýk hizmetlerinde tüketicilik yaklaþýmý, günümüzde saðlýk sistemlerinin yüz yüze bulunduðu problemlerin üstesinden gelmek için saðlýk politikalarýnýn dayandýrýldýðý temel bir yaklaþým olarak ele alýnmaktadýr. Makro bazda saðlýk politikalarýnýn ve planlama süreçlerinin, mikro bazda ise fonksiyonel anlamda tedavi ve bakým süreçlerinin tüketici davranýþý odaklý olmasý, söz konusu süreçlerin saðlýklý bir þekilde iþlemesini ve sonuçlarýný olumlu yönde etkilemeyi saðlayabilir. Ancak saðlýk hizmetlerinin kendine has özellikleri ve bu özelliklerin beraberinde getirdiði piyasa baþarýsýzlýklarý, tüketicilerin diðer mal ve hizmet pazarlarýnda gösterdikleri rasyonel davranýþlarý sergilemelerini önemli ölçüde sýnýrlandýrmaktadýr. Dolayýsýyla saðlýk hizmetleri piyasasýna devlet, kolay zarar görebilecek taraf olan tüketiciyi korumak için hizmet sunucu, düzenleyici veya finansör olarak müdahalede bulunmak durumundadýr. Bu çalýþma, saðlýk hizmetlerinde tüketici yanlýlýðý ve tüketicilik davranýþlarýnýn genel bir çerçevesini ortaya koymayý ve Türkiye saðlýk hizmetleri ortamý açýsýndan da bir durum deðerlendirmesi yapmayý amaçlamaktadýr. Anahtar kelimeler: Tüketici yanlýlýðý, tüketicilik davranýþlarý, saðlýk politikasý, saðlýk hizmetleri, piyasa baþarýsýzlýklarý, Türkiye. 1. Giriþ Son 20-30 yýldýr dünya ölçeðinde ekonomik, politik ve sosyal alandaki deðiþimler hýzlý bir þekilde devam etmiþ ve bu baðlamda devletin, iþletmelerin ve vatandaþlarýn rolleri ciddi anlamda sorgulanmaya baþlanmýþtýr (Farrow ve Robson, 1990: 9). Bu sorgulamalar saðlýk hizmetleri alanýnda tüketici odaklý politikalarýn daha fazla ön plana çýkmasýný ve tüketicilerin daha fazla sorumluluk almalarýný da beraberinde getirmiþtir. Kiþinin bir hastadan ziyade saðlýk hizmetlerinin bir tüketicisi olarak algýlanmasý fikri giderek önem kazanmaya baþlamýþtýr (Gould, 1988: 15-18). Saðlýk hizmetlerinde tüketici yanlýlýðý ve tüketicilik davranýþý; günümüzde saðlýk sistemlerinin yüz yüze bulunduðu maliyet, kalite 223
224 Tüketici Yazýlarý II ve eþitlik ile ilgili problemlerin üstesinden gelmek için saðlýk politikalarýnýn dayandýrýldýðý temel yaklaþýmlar olarak ele alýnmaktadýr. Ancak saðlýk hizmetlerinin kendine has özellikleri ve bu özelliklerin beraberinde getirdiði piyasa baþarýsýzlýklarý, tüketicilerin diðer mal ve hizmet pazarlarýnda gösterdikleri rasyonel davranýþlarý sergilemelerini önemli ölçüde sýnýrlandýrmaktadýr. Türkiye saðlýk sistemi ortamýnda ise özellikle 2003 yýlýndan bu yana uygulanmaya çalýþýlan Saðlýkta Dönüþüm Programý (SDP) kapsamýnda tüketicilerin/hastalarýn rollerinin güçlendirilmesine yönelik çeþitli politika giriþimlerinde bulunulmaktadýr. Nitekim SDP’nin dokuz temel ilkesinden ikisi olan “insan merkezlilik” ve “katýlýmcýlýk” ilkeleri tüketicilerin güçlendirilmesi ile yakýndan iliþkili olan ilkelerdir. Bu ilkeler doðrultusunda þu ana kadar reform programý kapsamýnda ortaya konulan hasta haklarýna yönelik giriþimler ve hastalarýn saðlýk kuruluþunu ve hekimini seçme özgürlüðüne yönelik ortaya konulan uygulamalar bu kapsamdaki temel stratejiler olarak belirtilebilir. Bu çalýþmanýn amacý, saðlýk hizmetlerinde tüketici yanlýlýðý ve tüketicilik davranýþlarýnýn genel bir çerçevesini ortaya koymak ve iliþkili olarak da Türkiye saðlýk hizmetleri ortamý açýsýndan bir durum deðerlendirmesi yapmaktýr. Bu çerçevede çalýþmanýn ikinci bölümünde konu ile ilgili tanýmlara yer verilmektedir. Üçüncü bölümde, saðlýk hizmetlerinde tüketicilik yaklaþýmýnýn doðasý ve iþlevi ele alýnmaktadýr. Dördüncü bölümde, saðlýk hizmetlerinde tüketici yanlýlýðý ve tüketicilik davranýþlarýnýn geliþimi süreci üzerinde durulmaktadýr. Beþinci bölümde, saðlýk hizmetlerinde tüketicilik davranýþlarýna engeller piyasa baþarýsýzlýklarý baðlamýnda ele alýnmaktadýr. Altýncý bölümde, Türkiye saðlýk sistemi ortamýnda tüketici yanlýlýðýna ve tüketici davranýþlarýna iliþkin tartýþmalara yer verilmekte ve bir durum deðerlendirmesi yapýlmaktadýr. Son bölümde ise sonuç ve öneriler ele alýnmaktadýr. 2. Kavramsal Tanýmlar Bu bölümde saðlýk hizmetleri alanýnda kullanýmlarý yer yer tartýþmalý olan ve zaman zaman birbirinin yerine de kullanýlabilen müþteri, hasta ve tüketici gibi kavramlara yer verilmektedir. Akabinde ise, tüketici yanlýlýðý, tüketicilik davranýþlarý ve tüketici egemenliði gibi belli baþlý kavramlar ele alýnmaktadýr. 2.1. Müþteriler, Hastalar ve Tüketiciler Genel olarak belirtmek gerekirse müþteri (costumer) terimi, üretilen mal ve hizmetleri satýn alan kiþi olarak tanýmlanmaktadýr. Baþka bir ifade ile, belirli bir iþletmeden alýþveriþ yapan kiþi müþteri olarak ele alýnmaktadýr. Bir kiþi saðlýk ihtiyacý durumunda belirli saðlýk hizmetleri saðlayýcýsýndan hizmet satýn aldýðýnda o kiþi müþteri olarak deðerlendirilmektedir. Bir hastanedeki hasta veya bir doktorun aktif bir hastasý
Page 2 and 3:
Hacettepe Üniversitesi Tüketici -
Page 4 and 5:
Ýçindekiler Önsöz Prof. Dr. Mü
Page 6:
Önsöz Tüketici ile ilgili farkl
Page 10 and 11:
Özet Türkiye’de ve AB Ülkeleri
Page 12 and 13:
Türkiye’de ve AB Ülkelerinde T
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
AB Ülkelerinde Tüketici Eðitimi
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetimi Ba
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
21 www.ntvmsnbc.com 22 http://www.s
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Preston, P. (2003). “European Uni
Page 48 and 49:
Ekonominin Yükselen Deðerleri; Et
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Pehlivan, A.Ý. (2001). Yönetsel M
Page 68 and 69:
Küresel Kriz Ortamýnda Tüketici
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Yöndeþ Teknolojiler: Bireyle, Ýh
Page 88 and 89:
Yöndeþ Teknolojiler: Bireyler, Ý
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Yeni Teknolojiler ve Tüketici Etki
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Kaynak:TUENA Türkiye Ulusal Enform
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Sürdürülebilir Kalkýnma Açýs
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Çevre Kadýn Dernekleri Federasyon
Page 136 and 137:
Tüketici Eðitimi Perspektifinde R
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Özet Medya, Reklam ve Tüketim: Ç
Page 156 and 157:
Medya, Reklam ve Tüketim: Çocukla
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Ýsteðin kaynaðý •TV •Dergi
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175: Buijzen, M., Valkenburg, P.M. (2000
Page 176 and 177: Medya, Reklam ve Tüketim: Çocukla
Page 178 and 179: Ward, S., Wackman, D. (1971). “Fa
Page 180 and 181: Görme Engelli Tüketiciler: Satýn
Page 188 and 189: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Dr.
Page 190 and 191: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim sö
Page 192 and 193: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim ya
Page 194 and 195: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Anc
Page 196 and 197: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim þe
Page 198 and 199: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim tal
Page 200 and 201: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Bay
Page 202 and 203: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Lev
Page 204 and 205: Tüketici Haklarý ve Halk Saðlý
Page 226 and 227: Saðlýk Hizmetlerinde Tüketici Ya
Page 248 and 249: Ýlaç Tüketicisinin Belirlenmesi
Page 254 and 255: Tüketicilerin Bilgi Kaynaðý Olar
Page 262 and 263: Tablo 2. Tüketicilerin Ambalajlý
Page 266 and 267: *P
Page 272 and 273: Ambalaj Tasarýmýnda Görsel Bir U
Page 274 and 275:
Ambalaj Tasarýmýnda Görsel Bir U
Page 276 and 277:
Page 278 and 279:
Page 280 and 281:
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Page 288 and 289:
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
Page 294 and 295:
Tüketici Bilgilendirme Aracý Olar
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Pazarlama Dünyasý Dergisi, 2, 12-
Page 306 and 307:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar Uz
Page 308 and 309:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar ko
Page 310 and 311:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar Ü
Page 312 and 313:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar T
Page 314 and 315:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar L
Page 316 and 317:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar ps
Page 318 and 319:
11-American Express (kredi kartý)
Page 320 and 321:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar de
Page 322 and 323:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar fa
Page 324 and 325:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar 6.
Page 326 and 327:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar g
Page 328 and 329:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar El
Page 330 and 331:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar þ
Page 332 and 333:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar Bo
Page 334 and 335:
Oskay, Ü. (1987). “Thorstein Veb
Page 336 and 337:
Bir Tutundurma Faaliyeti Olarak Hal
Page 338 and 339:
Page 340 and 341:
Page 342 and 343:
Page 344 and 345:
Page 346 and 347:
Page 348 and 349:
Page 350 and 351:
Page 352 and 353:
Page 354 and 355:
Tüketiciler Açýsýndan Serbest Z
Page 356 and 357:
Page 358 and 359:
Page 360 and 361:
Page 362 and 363:
Page 364 and 365:
Türkiye’de Ýþyerinde Kantin i
Page 366 and 367:
Page 368 and 369:
Page 370 and 371:
Page 372 and 373:
Page 374 and 375:
Page 376 and 377:
• Türkiye’nin sosyal ve ekonom
show all

tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?