tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

214 Tüketici Yazýlarý II
Dünyada ve Türkiye de GDO larla ilgili yasal düzenlemeler
AB’de GDO’lar, üzerinde önemle durulan konulardandýr. Bu konuda Cartegana
Biyogüvenlik Protokolü temel alýnarak çok kapsamlý ve yasal birçok düzenleme yapýlmýþ
çeþitli direktifler yayýnlanmýþtýr. AB miktar tayinine yönelik analizlerde GDO eþik
deðerini %0,9 olarak belirlemiþtir. Bu oranýn üzerinde bulunan miktarlar etiketlemeyle
GDO içerdiðini belirtilmek zorundadýr (Koçer ve Türkmenler, 2009). AB’nin bu konuda
baþta EFSA (Europian Food Safety Authority Avrupa Gýda Güvenliði Otoritesi) olmak
üzere çok sayýda kurum ve hükümetin eþ güdümü ve AB merkezi karar organlarýnýn
oluþturduðu karmaþýk bir denetlemesi mevcuttur (Koçer ve Türkmenler, 2009).
ABD bu konudaki sorunluluðu, onay ve yetkiyi tamamen FDA’ya býrakmýþtýr.
ABD’de gýda ve saðlýk konusunda en önemli otorite olan ve onaylamadýðý hiçbir ürünün
piyasaya sürülmesine izin vermeyen FDA, GDO’larla ilgili kurallarý belirleme ve
onaylama çalýþmalarýný sürdürmektedir. ABD’de FDA onayý alýnmadan, hayvansal ve
bitkisel, genetiði deðiþtirilmiþ hiçbir ürün piyasaya sürülememektedir (Koçer ve
Türkmenler, 2009).
Cartegena Biyogüvenlik Protokolü temel alýnarak, uzun ve kapsamlý çalýþmalar
sonucunda ülkemizde de “Ulusal Biyogüvenlik Yasa Tasarýsý” hazýrlamýþtýr. 2008 de
TÜBÝTAK bünyesinde faaliyete baþlayan Gýda Moleküler Biyolojisi Laboratuarý, nitel
yöntemle GDO analizine ek olarak, 2009’da gerçek zamanlý PCR (polimeraz chain
reaction polimeraz zincir reaksiyonu) yöntemiyle nicel GDO analizinde uluslararasý
akreditasyon almýþtýr. Marmara Araþtýrma Merkezi Gýda Enstitüsü’nde 2001 yýlýndan
beri uluslararasý akreditasyonla, çok farklý alanlardan firmalarýn gönderdiði numuneler
üzerinde GDO testleri yapýlmýþtýr. Bu örnekler çoðunlukla ithalat ve ihracatý yapýlan
ürünlere ait ve çoðu mýsýr ve soya kökenlidir. Ýnsan saðlýðýný doðrudan etkileyebilecek
muhtemel olumsuzluklarýn giderilmesi için GDO’larýn tüketime sunulmadan önce
biyokimyasal analizleri ve hayvan saðlýðý testlerinin yapýlmasý gerekmektedir (Koçer ve
Türkmenler, 2009).
Halk Saðlýðý Açýsýndan Gýda Güvenliði ve Güvencesi
Halk saðlýðý yönünden gýda güvenliði son dönemlerde giderek önemi artan bir konudur.
Dünyadaki tüm ülkeler gýda saðlýðýnýn geliþtirilmesi yönünde çaba sarf etmektedirler.
Tüm bu çabalar artan gýda güvenliði problemlerini ve geliþen tüketici ilgisini karþýlamak
içindir. Gýda güvenliði gýdalardan kaynaklanan hastalýklarla da yakýndan iliþkilidir.
Gýdadan kaynaklanan hastalýklar enfeksiyon veya toksik olmasýna bakýlmaksýzýn hastalýk
diye tanýmlanmaktadýr (Güler, 2006: 845858). Halk saðýlýðý açýsýndan güvenli gýda ve
gýda güvencesi konularý GDO’larla iç içedir. Güvenli gýda; amaçlandýðý biçimde