tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

More documents

Recommendations

Info

Tüketici Haklarý ve Halk Saðlýðý Açýsýndan Genetiði Deðiþtirilmiþ Organizmalar ISAAA (International Service for the Acquisition of AgriBiotechnology Applications 2005 ) verilerine göre, 17 ülkede yaklaþýk olarak 8,25 milyon çiftçinin bu ürünleri yetiþtirdiði ve bu sayýnýn gelecek 4 yýl içerisinde iki katýna çýkacaðý tahmin edilmektedir. Dünyada transgenik bitkilerin %73’ü geliþmiþ ülkelerde, %27’si ise geliþmekte olan ülkelerde (özellikle Arjantin, Çin, Güney Afrika ve Meksika) yetiþtirilmektedir. GDO’lu ürünlerin yetiþtirildiði baþlýca ülkelerin baþýnda ABD 42.8 milyon hektar ile (dünya toplam ekim alanýnýn % 63’ü) ilk sýrada gelmektedir. Daha sonra sýrasýyla Arjantin , 4.4 milyon hektar Kanada ve 3 milyon hektar ile Brezilya, 2.8 milyon hektar ile Çin Halk Cumhuriyeti ve 0.4 milyon hektar ile Güney Afrika izlemektedir . Bu bitkiler içinde en büyük payý soya (yüzde 63), mýsýr (yüzde 19), pamuk (yüzde13) ve kanola (yüzde5) olmak üzere baþlýca dört temel ürün almaktadýr (Tiryaki, 2003: 93196). Dünya üzerindeki nüfus artýþý ve iklim deðiþiklikleri düþünüldüðünde GDO’lu ürünlerin üretiminin ve kullanýmýnýn artacaðý tahmin edilebilir. Dünya üzerindeki GDO kullanýmýndaki bu artýþýn, son yýllarda yapýlan birçok olumsuz kampanyaya raðmen devam ediyor olmasý ilgi çekicidir. Tüketicilerin GDO’lu ürünlere ilgisi düþüktür bu durumda tüketicilerin bu ürünleri bilmeden tükettikleri ortaya çýkmaktadýr. Bu durumda etiketleme bir kez daha karþýmýza çýkmaktadýr. Ürünler üzerindeki GDO içeriklerinin etiketlenmesi AB’de zorunludur. Bir çok Japon tüketici gruplarý Japonya’da GDO ürünlerin etiketlenmesi konusunda ýsrar etmektedir. Dahasý, GDO ürünlerinin güvenlik açýsýndan yeterince test edilmediðini savunmaktadýrlar (Mc Cluskey ve ark, 2003: 2952). Japon tüketici gruplarýnýn ýsrarlarýndan sonra Japon þirketleri GDO’lu ürünlerin piyasada ki miktarýný azaltmýþtýr. Çeþitli ülkelerdeki STK’larýn ve meslek kuruluþlarýnýn görüþlerine bakacak olursak ise; çok farklý görüþler yine karþýmýza çýkmaktadýr. Örneðin; Greenpeace, GDO ürünlerinin tüketiminden ve yetiþtirilmesinden kaynaklanan insan saðlýðýna ve çevreye olan olasý risklere karþý toplumu ve tüketicileri uyarmaktadýr. Greenpeace (2005) tarafýndan daha önceden yapýlan bir ankette Avrupalý tüketicilerin % 70’i bu ürünlere karþýyken 2007 yýlýnda ayný konuda yapýlan ankette tüketicilerin sadece % 40.4’ý bu ürünlerin tüketimine karþý olduklarýný belirtmiþlerdir. GDO’lu ürün tüketimi konusunda; AFP, Interpress, Reuters, New York Times tarafýndan yapýlan “Tüketici Tepkileri”ne iliþkin anketlere baktýðýmýzda ise ABD’de ve Japonya’da tüketicilerin % 90’ý GDO’lu ürünlerin “Kýrmýzý Etiket” ile iþaretlenmesini istemektedir. Kanada’da ve G. Kore’deki tüketicilerin ise % 95’i (GDO’lu ürünlerin “Kýrmýzý Etiket” ile iþaretlenmesini istemektedir. Uluslarasý Biyoteknonoji Bilgi Konseyi (2008) (Council for Biotechnology Information), GDO ürünlerinin tarým ilaçlarýnýn kullanýmýný azaltmasý sebebiyle pozitif çevresel etkileri olduðuna, tarým arazilerinin verimliliðini artýrmasý sebebiyle pozitif 211
212 Tüketici Yazýlarý II sosyal etkileri olduðuna ve çiftçilerin zehirli kimyasallara temasýný azalttýðý için pozitif saðlýk etkileri olduðuna inanmaktadýr. Ýngiliz Týp Birliði; GDO’lar ile doðal ürünlerin kesinlikle birbirinden ayrýlmasý gerektiðini belirtmektedir. Bunun da yalnýzca güvenlik kontrolünden geçen ürünlerin tüketiciye etiketlenmiþ olarak sunulmasý ve tüketicinin bu konuda bilgilendirilmesi ile mümkün olabileceðini ifade etmektedir. Bu ayrýmýn yapýlmasýnýn, GDO’larýn tüketimine baðlý ileride ortaya çýkabilecek saðlýk problemlerinin izlenmesi bakýmýndan önemli olduðu vurgulanmaktadýr. Ýngiliz Týp Birliði GDO’larýn saðlýk açýsýndan tehlikeli olduðunu iddia etmemekle birlikte, bu ürünlerin güvenirliði ve uzun vadedeki etkileri konusunda yeterli bilgi ve kanýt olmadýðý için temkinli yaklaþýmý ve yakýn takibi önermektedir. Amerikan Týp Birliði (AMA) ise; GDO’larýn ticari tüketime sunulmasýndan öncesinde; 10 yýllýk politikasýnda biyoteknolojinin topluma yararlý olduðunu savunmakta idi. AMA’nýn GDO’larýn tamamen güvenli olduðunu öne süren deklarasyonu týp dünyasýnda hakim olmaya baþlayan görüþe karþýttýr. AMA’nýn “bu tür ürünlerin özel etiketlemeye tabi tutulmasý için yeterli bilimsel kanýt bulunmadýðý” açýklamasý bazý bilimsel verileri göz ardý ettiðini ve taraflý açýklamalarda bulunduðunu kanýtlar niteliktedir. AMA deklarasyonundaki önemli noktalardan biri de antibiyotik direnç genlerinin “eðer mümkünse kullanýlmamasý”nýn önerilmiþ olmasýdýr. Avrupa Gýda Güvenliði Otoritesi (EFSA) 2004 yýlýnda yayýnladýðý Bilim Paneli Görüþ Dokümaný’nda halen üretilip tüketilmesine izin verilen GDO’lu ürünlerde bulunan genin/genlerin insan ve çevre saðlýðý açýsýndan her hangi bir sorun oluþturmayacaðý, klinik tedavide kullanýlan diðer antibiyotik iþaret genlerinin ise araþtýrmalarda kullanýlmamasý gerektiði bildirilmiþtir. Türkiye’deki Durum Türkiye’de biyoteknoloji çalýþmalarý Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý bünyesinde devam etmektedir. Çalýþmalar yeteri kadar ileri düzeyde deðildir. Ayrýca Türkiye henüz GDO’larla ilgili tüketicileri koruyan bir yasaya sahip deðildir Türkiye Cartagena Protokolü’nü imzalanmýþtýr ve onun gereklerini uygulamaktadýr. Bunlarýn yanýnda hala yeterli kontrol ve denetimin olmadýðý da açýktýr. Türkiye’de yurtdýþýndan ithal edilerek ürün halinde pazara sürülen hammadde veya iþlenmiþ ürünlerden önemli bir kýsmýnýn GDO içeriðine sahip olduðu ileri sürülmekle birlikte, özellikle mýsýr ve soyanýn büyük bir kýsmý ABD ve Arjantin’den ithal edilmiþ olup neredeyse tamamýnýn GDO içerikli olduðu iddia edilmektedir. Ayrýca 20’ye yakýn ilin pazarlarýndan alýnan domates ve patateslerin GDO’lu ürünler olduðu saptanmýþtýr.
Page 2 and 3:
Hacettepe Üniversitesi Tüketici -
Page 4 and 5:
Ýçindekiler Önsöz Prof. Dr. Mü
Page 6:
Önsöz Tüketici ile ilgili farkl
Page 10 and 11:
Özet Türkiye’de ve AB Ülkeleri
Page 12 and 13:
Türkiye’de ve AB Ülkelerinde T
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
AB Ülkelerinde Tüketici Eðitimi
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetimi Ba
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
21 www.ntvmsnbc.com 22 http://www.s
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Preston, P. (2003). “European Uni
Page 48 and 49:
Ekonominin Yükselen Deðerleri; Et
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Pehlivan, A.Ý. (2001). Yönetsel M
Page 68 and 69:
Küresel Kriz Ortamýnda Tüketici
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Yöndeþ Teknolojiler: Bireyle, Ýh
Page 88 and 89:
Yöndeþ Teknolojiler: Bireyler, Ý
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Yeni Teknolojiler ve Tüketici Etki
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Kaynak:TUENA Türkiye Ulusal Enform
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Sürdürülebilir Kalkýnma Açýs
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Çevre Kadýn Dernekleri Federasyon
Page 136 and 137:
Tüketici Eðitimi Perspektifinde R
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Özet Medya, Reklam ve Tüketim: Ç
Page 156 and 157:
Medya, Reklam ve Tüketim: Çocukla
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163: Medya, Reklam ve Tüketim: Çocukla
Page 164 and 165: Ýsteðin kaynaðý •TV •Dergi
Page 174 and 175: Buijzen, M., Valkenburg, P.M. (2000
Page 178 and 179: Ward, S., Wackman, D. (1971). “Fa
Page 180 and 181: Görme Engelli Tüketiciler: Satýn
Page 188 and 189: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Dr.
Page 190 and 191: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim sö
Page 192 and 193: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim ya
Page 194 and 195: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Anc
Page 196 and 197: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim þe
Page 198 and 199: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim tal
Page 200 and 201: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Bay
Page 202 and 203: Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim Lev
Page 204 and 205: Tüketici Haklarý ve Halk Saðlý
Page 224 and 225: Saðlýk Hizmetlerinde Tüketici Ya
Page 248 and 249: Ýlaç Tüketicisinin Belirlenmesi
Page 254 and 255: Tüketicilerin Bilgi Kaynaðý Olar
Page 262 and 263:
Tablo 2. Tüketicilerin Ambalajlý
Page 264 and 265:
Tüketicilerin Bilgi Kaynaðý Olar
Page 266 and 267:
*P
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272 and 273:
Ambalaj Tasarýmýnda Görsel Bir U
Page 274 and 275:
Page 276 and 277:
Page 278 and 279:
Page 280 and 281:
Page 282 and 283:
Page 284 and 285:
Page 286 and 287:
Page 288 and 289:
Page 290 and 291:
Page 292 and 293:
Page 294 and 295:
Tüketici Bilgilendirme Aracý Olar
Page 296 and 297:
Page 298 and 299:
Page 300 and 301:
Page 302 and 303:
Page 304 and 305:
Pazarlama Dünyasý Dergisi, 2, 12-
Page 306 and 307:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar Uz
Page 308 and 309:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar ko
Page 310 and 311:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar Ü
Page 312 and 313:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar T
Page 314 and 315:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar L
Page 316 and 317:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar ps
Page 318 and 319:
11-American Express (kredi kartý)
Page 320 and 321:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar de
Page 322 and 323:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar fa
Page 324 and 325:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar 6.
Page 326 and 327:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar g
Page 328 and 329:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar El
Page 330 and 331:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar þ
Page 332 and 333:
Lüks Tüketim ve Lüks Markalar Bo
Page 334 and 335:
Oskay, Ü. (1987). “Thorstein Veb
Page 336 and 337:
Bir Tutundurma Faaliyeti Olarak Hal
Page 338 and 339:
Page 340 and 341:
Page 342 and 343:
Page 344 and 345:
Page 346 and 347:
Page 348 and 349:
Page 350 and 351:
Page 352 and 353:
Page 354 and 355:
Tüketiciler Açýsýndan Serbest Z
Page 356 and 357:
Page 358 and 359:
Page 360 and 361:
Page 362 and 363:
Page 364 and 365:
Türkiye’de Ýþyerinde Kantin i
Page 366 and 367:
Page 368 and 369:
Page 370 and 371:
Page 372 and 373:
Page 374 and 375:
Page 376 and 377:
• Türkiye’nin sosyal ve ekonom
show all

tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?