tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Tüketici Haklarý ve Halk Saðlýðý Açýsýndan Genetiði Deðiþtirilmiþ Organizmalar
ISAAA (International Service for the Acquisition of AgriBiotechnology Applications
2005 ) verilerine göre, 17 ülkede yaklaþýk olarak 8,25 milyon çiftçinin bu ürünleri
yetiþtirdiði ve bu sayýnýn gelecek 4 yýl içerisinde iki katýna çýkacaðý tahmin edilmektedir.
Dünyada transgenik bitkilerin %73’ü geliþmiþ ülkelerde, %27’si ise geliþmekte olan
ülkelerde (özellikle Arjantin, Çin, Güney Afrika ve Meksika) yetiþtirilmektedir. GDO’lu
ürünlerin yetiþtirildiði baþlýca ülkelerin baþýnda ABD 42.8 milyon hektar ile (dünya
toplam ekim alanýnýn % 63’ü) ilk sýrada gelmektedir. Daha sonra sýrasýyla Arjantin , 4.4
milyon hektar Kanada ve 3 milyon hektar ile Brezilya, 2.8 milyon hektar ile Çin Halk
Cumhuriyeti ve 0.4 milyon hektar ile Güney Afrika izlemektedir . Bu bitkiler içinde en
büyük payý soya (yüzde 63), mýsýr (yüzde 19), pamuk (yüzde13) ve kanola (yüzde5)
olmak üzere baþlýca dört temel ürün almaktadýr (Tiryaki, 2003: 93196). Dünya
üzerindeki nüfus artýþý ve iklim deðiþiklikleri düþünüldüðünde GDO’lu ürünlerin
üretiminin ve kullanýmýnýn artacaðý tahmin edilebilir. Dünya üzerindeki GDO
kullanýmýndaki bu artýþýn, son yýllarda yapýlan birçok olumsuz kampanyaya raðmen
devam ediyor olmasý ilgi çekicidir. Tüketicilerin GDO’lu ürünlere ilgisi düþüktür bu durumda
tüketicilerin bu ürünleri bilmeden tükettikleri ortaya çýkmaktadýr. Bu durumda etiketleme bir kez
daha karþýmýza çýkmaktadýr. Ürünler üzerindeki GDO içeriklerinin etiketlenmesi AB’de
zorunludur. Bir çok Japon tüketici gruplarý Japonya’da GDO ürünlerin etiketlenmesi
konusunda ýsrar etmektedir. Dahasý, GDO ürünlerinin güvenlik açýsýndan yeterince test
edilmediðini savunmaktadýrlar (Mc Cluskey ve ark, 2003: 2952). Japon tüketici
gruplarýnýn ýsrarlarýndan sonra Japon þirketleri GDO’lu ürünlerin piyasada ki miktarýný
azaltmýþtýr.
Çeþitli ülkelerdeki STK’larýn ve meslek kuruluþlarýnýn görüþlerine bakacak olursak ise;
çok farklý görüþler yine karþýmýza çýkmaktadýr. Örneðin; Greenpeace, GDO ürünlerinin
tüketiminden ve yetiþtirilmesinden kaynaklanan insan saðlýðýna ve çevreye olan olasý
risklere karþý toplumu ve tüketicileri uyarmaktadýr. Greenpeace (2005) tarafýndan daha
önceden yapýlan bir ankette Avrupalý tüketicilerin % 70’i bu ürünlere karþýyken 2007
yýlýnda ayný konuda yapýlan ankette tüketicilerin sadece % 40.4’ý bu ürünlerin
tüketimine karþý olduklarýný belirtmiþlerdir. GDO’lu ürün tüketimi konusunda; AFP,
Interpress, Reuters, New York Times tarafýndan yapýlan “Tüketici Tepkileri”ne iliþkin
anketlere baktýðýmýzda ise ABD’de ve Japonya’da tüketicilerin % 90’ý GDO’lu ürünlerin
“Kýrmýzý Etiket” ile iþaretlenmesini istemektedir. Kanada’da ve G. Kore’deki tüketicilerin
ise % 95’i (GDO’lu ürünlerin “Kýrmýzý Etiket” ile iþaretlenmesini istemektedir.
Uluslarasý Biyoteknonoji Bilgi Konseyi (2008) (Council for Biotechnology
Information), GDO ürünlerinin tarým ilaçlarýnýn kullanýmýný azaltmasý sebebiyle pozitif
çevresel etkileri olduðuna, tarým arazilerinin verimliliðini artýrmasý sebebiyle pozitif
211