tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

210 Tüketici Yazýlarý II
1- GDO ürünleri yasaklamak
2- GDO’lu ürünlere bilinen türlerinden ayýrým yapmadan izin vermek,
3- GDO’lu ürünleri bilinen türlerinden ayrým yaparak izin vermek,
Bu ürünleri yasaklamak, biyoteknolojinin kullanýmýndan kazanýlacak olasý iyi
durumlardan dolayý etkin olmayabilir. Öte yandan, bu ürünleri ayýrým yapmadan
sunmak ise, tüketicinin seçimini artýracaktýr. Ancak tüketicilerde oluþan/oluþturulan
olumsuz direnç bu ürünlerin piyasada baþarýsýz olmasýna sebep olabilir.
Üçüncü politika ise tüketiciye GDO ve GDO’lu olmayan ürünleri seçmesine izin
vermektedir. Bu seçimde ise en çok tartýþýlan konu etiketleme olarak karþýmýza
çýkmaktadýr. GDO ürünlerini ayýrým ve etiketlenmesinde ise etiketleme düzeninin
seçimi, zorunlu mu olmalý yoksa ve gönüllülük ilkesiyle mi etiketleme yapýlmasý en çok
tartýþýlan konulardýr. (Dannenberg, 2009: 2182–2192). Tüketiciler açýsýndan bu
ürünlerin etiketlenmesi zorunlu olmalý ve tüketicilerin dikkatini çekebilen bir renkte ve
boyutta olmalýdýr. Bu konuda GDO’lu ürünleri simgeleyen bir simge geliþtirilip bu
ürünlere uygulanmasý da yazar görüþü olarak ileri sürülebilir.
GDO’larýn üretimi ve pazara sunulmasý konusunda çeþitli tartýþmalar devam
etmektedir. Dünyada insanlar tarafýndan tüketilen, mýsýr, domates, pirinç, soya, buðday,
kabak, ayçiçeði, fýstýk, bazý balýklar gibi birçok GDO’lu ürün bulunmaktadýr. Bisküvi,
bebek mamasý, çikolata ve hazýr çorbalarýn da GDO’lu ürünleri içerebileceði ifade
edilmektedir. Avrupa Birliði genel olarak kamuoyu tepkisinden çekindiði için bu
uygulamalara pek sýcak bakmasa da Ýngiltere’de hükümeti bazý alanlarda üretime izin
vermektedir. Almanya, Fransa, Romanya, Bulgaristan gibi ülkelerde de test ekimleri
þeklinde düþük miktarlarda GDO’lu ürün tarýmý yapýlmaktadýr.
Buna karþýn birçok gýda tekeli, AB tüketicisini kaybetme korkusu nedeniyle, GDO’lu
ürün kullanýmýna sýnýrlamalar getirmektedir. Nestle, GDO içeren girdilerden uzak
durmaya çalýþacaðýna, GDO’lu ürün kullanýldýðýnda bunu etikette açýkça belirteceðine
dair tüketicilere söz verirken Ýngiltere’deki gýda üreticisi Unilever ve Cadbury kendi
üretim hatlarýnda GDO kullanýmýný yasaklamýþlardýr.
Genetiði deðiþtirilmiþ bitkilerin dünya üzerindeki ekimine 1996 yýlýnda baþlanmýþ ve
günümüze kadar katlanarak devam etmiþtir. Bilinen izinli ilk GDO “FLAVRSAVR”dýr.
Bu GDO’ya Mayýs 1994‘de ticari üretim izni alýnmýþ ve transgenik domates çeþidi olarak
geliþtirilmiþtir. 1996 yýlýnda sadece 1.7 milyon hektar olan Genetiði Deðiþtirilmiþ (GD)
bitkilerin ekim alanlarý, 2003 yýlýnda 40 kat artarak 67.7 milyon hektara ulaþmýþtýr.