tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Tüketici Haklarý ve Halk Saðlýðý Açýsýndan Genetiði Deðiþtirilmiþ Organizmalar
kaldýrýlmasý amacýyla, provitamin A’nýn oluþmasýný saðlayan enzimlerin, çeltik bitkisine
aktarýlmasý ile deðinilen saðlýk problemlerinin azaltýlmasý adýna büyük bir ilerleme
saðlandýðý görülmüþtür.
Diðer bir görüþ ise “Altýn Pirinç”in GDO’lu bitkilere saygýnlýk kazandýrmak için
kullanýldýðýný belirtmektedir. Bu görüþe göre Japon pirinç çeþidinin içine daffodil denilen
bir nergis türünden iki gen ve bir bakteriden bir gen koyarak “Altýn Pirinç” elde
edilmekte ve yeni bir canlý yaratmaya benzeyen bu olayýn çok yönlü tehlikeler doðuracaðý
belirtilmektedir. Beslenme uzmanlarý günde 200 gram sebze tüketen bir kiþinin A
vitamini eksikliði çekmeyeceðini ortaya koymakta ve 300 gram Altýn Pirincin ise
yetiþkin bir kiþinin günlük A vitamini ihtiyacýnýn sadece %20’sini karþýlayacaðýný ortaya
koymaktadýrlar. Bu görüþe göre bu miktar pirinç bir çocuk için çok fazladýr ve
Filipinlerde bir okul öncesi çocuk ancak 150 gram pirinç tüketebilmektedir. Bu miktar
pirinç ise A vitamini ihtiyacýnýn %10’u etmekte ve tüm A vitamini ihtiyacýnýn
alýnabilmesi için çocuðun 1,5 kilo pirinç tüketmesi gerekmektedir. Bu görüþe göre ise bu
durum imkânsýzdýr.
Diðer yandan “Altýn Pirinç”te olduðu söylenen ve A vitaminine dönüþecek olan
betakaroten maddesinin biyolojik olarak yararlý olup olmadýðý da tartýþýlmaktadýr.
Betakaroten maddesinin vücut tarafýndan alýnabilmesi için hayvansal yað tüketiminin de
gerekli olduðu belirtilmektedir. Bu çocuklar için ise hayvansal yað tüketimi oldukça
düþük seviyededir. Ayrýca “Altýn Pirinç”in saðlýk üzerine etkileri de araþtýrýlmamýþtýr.
GDO konusundaki uzmanlara göre besinlerle aþýrý betakaroten alýnmasý durumunda A
vitamini zehirlenmesi söz konusu olabilecektir. Alerji konusu da yapýlacak çalýþmalarda
ciddiye alýnmalýdýr. Zira genlerin alýndýðý nergis bitkisinin alerjik bir reaksiyon yaptýðý da
belirlenmiþtir. Sonuç olarak; “Altýn Pirinç” konusundaki tartýþmalar okuyucuya
GDO’larýn yarattýðý tartýþmalarýn boyutunu ortaya koymada yararlý olacaktýr.
Uzmanlarýn yoðun bir þekilde tartýþtýðý GDO konusunda tüketicilerin bir bilgi
konusunda kesin fikirli olmalarý yanlýþ olabilir. Tüketiciler GDO konusunda devletler
tarafýndan bilgilendirilmelidir. Bu konuda Tüketici derneklerine, STK’lara da önemli
görevler düþmektedir.
Dünyadaki Durum
GDO konusundaki çeliþkili bilgilerin yayýlmasý, tüketiciler arasýnda net bilgi eksikliðine
sebep olmakta, politika yapýcýlarý GDO besin pazarýnýn nasýl düzenlenmesi gerektiði
problemi ile karþý karþýya býrakmaktadýr. Bu konuda ülkelerce uygulanabilir üç ana
seçenek söz konusudur (Noussair, 2008: 344–365).
209