tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Tüketici Haklarý ve Halk Saðlýðý Açýsýndan Genetiði Deðiþtirilmiþ Organizmalar
yeni özellikler kazandýrýlmasý ile elde edilen organizmalar (GDO) Genetiði Deðiþtirilmiþ
Organizma (Genetically Modified Organism) olarak adlandýrýlmaktadýr (James, 2008).
GDO’larýn Saðlýk Üzerine Etkileri
Genetiði deðiþtirilmiþ gýdalar, geleneksel gýdalarýn saðladýðý etkinin çok üstünde bir
saðlýk iddiasýyla karþýmýza gelebilmektedir. GDO’larýn kullanýmýný saðlýk riskleri
nedeniyle destekleyen ve desteklemeyen görüþlere kýsaca deðinmek gerekirse;.
GDO’larýn kullanýmýný destekleyen görüþler;
1- Gen transferleri yolu ile besinlerin besleyici deðerini arttýrarak dünyanýn birçok
yerindeki açlýk sorununa ve kötü beslenmeye çare üreteceði,
2- Bazý besinlerin alerjik özelliklerinin ortadan kaldýrýlacaðý, besinlere eklenecek öðelerle
hastalýklara karþý kolayca baðýþýklama saðlanacaðý,
3- Üretim maliyetlerinin düþürülerek toplumda birçok kesimin besine kolayca
ulaþabilmesinin saðlanacaðý þeklindedir (Kulaç, 2006: 151–155).
GDO’larýn kullanýmýný desteklemeyen görüþler;
1- Gen teknolojisi ile üretilen besinlerin, toplumda görülen alerjik reaksiyonlarý
artýracaðý,
2- Antibiyotiklere dirençli mikroorganizmalarýn kýsa sürede geliþeceði, saðlýða zararlý
etkileri olabileceði,
3- Zaman içinde dünyadaki genetik çeþitliliði azaltacaðý þeklindedir.
Gen teknolojisinin yeni olmasý ve çok hýzlý geliþmesi sebebiyle öne sürülen bütün bu
görüþleri kesin olarak ispatlayacak yeterli bilimsel veri bulunmamaktadýr ( Kulaç, 2006).
Tüketicilerin saðlýk ve güvenliðinin korunmasý hakký her vatandaþýn temel haklarýndan
biridir. Tüketici saðlýðýnýn korunmasý ve hem bilgi edinme hem de eðitim hakkýnýn
desteklenmesi özellikle halk saðlýðýna iliþkin hükümler tüketicileri daha fazla korumak
üzere tasarlanmalý oluþturulacak politikalarýn yüksek düzeyde tüketiciyi korumasý
saðlamalýdýr.
Bu baðlamda tüketicinin bilgilendirilme ve eðitim hakký; GDO konusunda gerekli saðlýk
bilgisinin saðlanmasý, yanýltýcý reklam, etiketleme, ambalajlama gibi hususlarda
bilgilendirilmesi, alýþveriþten doðan maddi manevi zararlarýn karþýlanmasý için yapýlmasý
gerekenleri kapsamalýdýr. Bu durum saðlýk personeline çeþitli görevler yüklemektedir.
Özellikle hemþireler ev ziyaretlerinde önceden hazýrlanacak bilgilendirme programlarýnda
GDO’lar konusunda ki bilginin eksiksiz, doðru ve yanlý verilmemesini saðlayan, tüketicinin
ve ailesinin tam korunmasýný amaçlayan kapsamda olmasý saðlanmalýdýr.
205