tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

204 Tüketici Yazýlarý II
midir? “Frankeþtayn” mý yoksa “Altýn Gýda” mý demek doðrudur? Biyoteknolojik
yöntemlerle tarým ürünlerine gen aktarýmý sonucu elde edilen genetiði modifiye
edilen/deðiþtirilen organizmalar bilim ve teknoloji alanýnda en önemli baþarýlardan biri
olarak mý görülmelidir? Yoksa dünya gýda güvenliði açýsýndan özellikle fakir
halkýn/halklarýn yeterli besini temini açýsýndan GDO’lar gerekli midir?
Bu sorular ve Gýda Güvenliði son yýllardaki tartýþmalarda, tüketici haklarýný içeren
çalýþmalarda ve yapýlan bilimsel araþtýrmalarda üzerinde durulan önemli konulardandýr.
Zira toplum saðlýðýnýn etkilenerek, mevcut hastalýklarýn insidansý ve prevelansý artacak
mýdýr ya da tam tersi bir yaklaþýmla ekilen ürünlerin verimleri artacak ve hastalýk
zararlýlarýnýn ürüne zarar vermesinin engellenmesi ile ürün kazançlarý oluþarak, fakir
halk/halklarýn besin eksiklikleri giderilecek midir? Bu yaklaþýmlar þimdilerde bilim
adamlarýný ikiye bölmüþ durumdadýr. Bu konuda birçok araþtýrma yapýlmakta ancak
kesin ve net bir fayda ya da zarardan bahsetmek tarafsýz bir gözlemci olarak söylemek þu
an için güç olmaktadýr. Ancak Türkiye’de GDO’lu üretimin boyutlarý nedir ya da hangi
gýdalara ne kadar katýlmaktadýr, kesin ve net bir bilgi ortaya konulamamaktadýr. Bu
baðlamda halkýn, farkýnda olmadan GDO’lu ürünleri tüketiyor ya da olabilir,
tüketebilecek olmasýndan söz edilebilir. Zira ürün etiketlerinde ürünlerin üretiminde
GDO’lu bir ürün kullanýlmadýðýna dair bir beyan yasal olarak bulunmamaktadýr.
Ýnsanlarýn artan besin ihtiyaçlarý, yeni ve alternatif besin kaynaklarý oluþturma
gereksinimini ve besin kaynaklarýný nitelik ve nicelik yönünden geliþtirme çabalarýný
doðurmuþtur. Bu arayýþýn bir sonucu, bir canlýya genellikle farklý türlerden olmak üzere
“transgen/ler” olarak adlandýrýlan bir veya birden fazla genin aktarýmý ve eklenmesiyle
ortaya çýkan genetiði deðiþtirilmiþ organizmalar ortaya çýkmýþtýr. Bu organizmalar
günümüz biyoteknolojisinin ulaþtýðý son noktada bulunmaktadýr. Bu ürünleri
tüketiyorken kýsa ve uzun dönem avantajlar, dezavantajlarý nedir tam olarak
bilinemediðinden, yapýlan biyoteknolojik çalýþmalarýn doðayý ve insanlarý etkilememesi
için ülkelerce yasal denetim altýna alýnmasý gerekliliði ortaya çýkmýþ ve bu gýdalar artýk
gündelik yaþamda yerini almýþtýr. Sonuç olarak bu süreçte, genetiði deðiþtirilmiþ
ürünlerin üretim ve kullanýmýný destekleyen, karþý çýkan ya da tarafsýz kalan
deðiþik/farklý gruplar oluþmuþtur.
GDO nedir?
Bir üründen veya canlýdan, baþka bir ürüne veya canlýya gen aktarýlmasý veya ürünün
genetik yapýsýna müdahale edilerek ürüne yeni genetik özellikler kazandýrýlmasý gibi
biyoteknolojik yöntemlerin bitki, insan, hayvan ve çeþitli mikroorganizmalara
uygulanmasý, ile gen dizilimleriyle oynanarak, mevcut özelliklerinin deðiþtirilmesi veya