tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

196 Tüketici Yazýlarý II
Ýþletmelerin ürettiði ürün ve hizmetlerin baþarýsý tüketici istek ve gereksinimlerine
uygunluðuna ve onlardan duyulan tatminine baðlý olacaktýr. Üreticiler tarafýndan
pazarlama stratejileri saptanýrken genellikle ürün tatmini üzerinde durulmaktadýr. Karar
verici konumundaki tüketici için de odak noktasý ürün kalitesi ve özellikleridir. Ürün ve
hizmetlerin, aðýrlýk, büyüklük, biçim, hýz ve fiyat gibi özellikleri tüketicilerin ürün ve
hizmetlerden tatmin olma düzeyini etkilemektedir (Marangoz, 2000). Geleneksel olarak
ürün tatmini, hizmet tatmini kavramlarýna ek olarak son yýllarda yaþam tatmini kavramý
önem kazanmýþ ve yaþam tatmininin yaþlý tüketicilerin karar vermelerinde çok etkili bir
koþul olduðu kabul edilmiþtir (Özgen ve Kostak, 1996). Yaþam tatmini ile ilgili olarak
geliþtirilen; günlük faaliyetlerden zevk alma, yaþamýn anlamlý olduðunu düþünme,
kendisine pozitif bir imaj belirleme, mutlu olma ve amaçlarýna ulaþtýðýný hissetme gibi
boyutlarýn yaþlý bireyin tüketici olma fonksiyonu ile yakýndan iliþkili olduðu söylenebilir.
Yaþlý bireyin ürün ve hizmetlere iliþkin tüketim faaliyetlerinden saðladýðý tüketici
tatmini, yaþam tatmininin önemli bir bölümünü oluþturmakta ve diðer faktörleri de
etkileyebilmektedir (Özgen ve Kostak, 1996).
Her tüketici grubunun ihtiyaçlarý birbirinden farklýlýk göstermekle birlikte bilgilenme
ve eðitim isteði ortak özelliklerden biridir. Ancak yaþlý tüketicilerin ürün ve hizmetlere
iliþkin bilgi edinme, ürün ve hizmetlerin saðlanmasýndaki kolaylýk, uygunluk, satýn alma
ve kullanma aþamalarýnda verilen danýþmanlýk hizmetlerine olan gereksinimleri daha
fazladýr (Dychwold, 1994). Ýnsanlar yaþlandýkça ürün, hizmet ya da fikir yeniliklerini
benimseme, öðrenme açýsýndan direnç gösterebilmekte, yeni teknolojileri daha az
denemekte ve benimsemektedirler. Nitekim Terzioðlu ve arkadaþlarý (2004) tarafýndan
yapýlan araþtýrmada da yaþlýlarýn yarýdan fazlasýnýn bankamatik ve kredi kartý
kullanmada, satýn alýnan ilaç, araç- gereç, vb. mallarýn kullanma talimatlarýndaki
açýklamalarý anlamakta zorlandýklarý belirlenmiþtir. Oysa teknolojinin informal ve formal
bakým sistemlerinde artan talepler için bir kurtarýcý, baðýmsýz ve aktif bir yaþam sürmede
bedensel ve mental gerilemeyi engelleyici rolünün olduðu belirtilmektedir. Bu nedenle
yaþlý insanlar için yeni teknolojilerle ilgili olanaklar ve engelleri ortaya koyan ayrýntýlý
araþtýrmalarýn yapýlmasý gerekmektedir (Burdick ve Kwon, 2004).
Özellikle saðlýklý beslenme, konuta iliþkin kolaylýklar, seyahat ve tatil gibi yaþlý
tüketicilere yönelik geliþen fýrsatlarýn iþletmeler tarafýndan da dikkatle takip edilmesi
oldukça önemlidir. Yaþlýlýk dönemine uygun olarak planlanan ve düzenlenen bir konutun
ödeyebilecekleri bir fiyata saðlanmasý önemli bir ihtiyaçtýr. Piyasada mevcut giyim
eþyalarý genellikle yaþlýlarýn ihtiyaçlarýna uygun üretilmemiþtir. Saðlýk sorunu olan
yaþlýlarýn özel saðlýk hizmetleri, emeklilikte evde bakým ve saðlýk araç gereçleri vb.
ihtiyaçlarý artmakla birlikte saðlýklý ve genç kalmak için bazý ürün ve hizmetlere olan