tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim
þeyi gençlik heyecaný ile yaþamakta ve tüketmektedirler. Ayrýca çalýþma koþullarýnda
meydana gelen olumlu deðiþmeler ve týp alanýndaki geliþmeler sayesinde yaþlýlarýn dýþ
görünüþlerinde ve saðlýklarýnda fark edilir bir gençleþme ve iyileþme saðlanmýþtýr. Bu
deðiþim yaþam biçimlerine ve tüketim alýþkanlýklarýna da yansýmaktadýr (Turan ve
Çolakoðlu, 2009).
Günümüzde artýk yaþlýlar hayatlarýný evlerine kapanýp televizyon izleyerek ya da örgü
örerek geçirmemekte, enerjisi, parasý ve zamaný bol, önlerinde daha uzun yýllar olduðu
bilinciyle hayatýn tadýný çýkarmaya çalýþmaktadýrlar. Bu açýdan bakýldýðýnda, günümüzde
60 yaþ ve üzeri grup yeni deneyimlere açýk, gezip görmeyi seven, teknolojiyi takip eden,
hobilere ve eðlenceye zaman ayýran bireyler olarak pazarda yeni ve deðiþen fýrsatlar
oluþturmaktadýrlar (Babaoðul, 2007). Bu tüketiciler, yaþamlarýný zenginleþtirecek,
baþkalarýyla iletiþim kurmalarýný saðlayacak ve dünyanýn güzelliklerinden
yararlanmalarýna olanak saðlayacak ürünler almaya meyillidirler (Bone, 1991). En fazla
tatmini anlamlý toplumsal katýlýmlar ve amaçlý faaliyetlerden elde ederken en fazla
korktuklarý þeylerde fiziksel ve ekonomik baðýmlýlýk ve yalnýzlýktýr. Yaþlýlarýn hayatlarýnýn
faydalý ve yaþanabilir olduðunu hissetmelerini saðlayacak yeni ürünlere ve hizmetlere
ihtiyaçlarý vardýr (Marangoz, 2006; Engel ve diðerleri, 1990). Yaþlý bireyin toplumsal
uyum ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasýnda diðer yaþ gruplarý ile iþbirliði ve dayanýþma içinde
olmalarý, sevgi, anlayýþ ve güvene dayalý bir etkileþim içinde yaþamý paylaþmasý
gerekmektedir. Yaþlýlarýn yakýn çevreleri dýþýnda boþ zamanlarýný geçirebilecekleri
rekreasyonel ve kültürel faaliyet alanlarýnýn planlanmasý farklý yaþ gruplarý ve yaþýtlarý ile
etkileþimi ve yaþlýlýða uyumu arttýrabilir (Gönen ve Hablemitoðlu, 1997).
Bugün artýk pek çok toplumda yaþlýlarýn toplumla entegre edilerek aile ve topluma
katký saðlayabilmesi, saðlýklý ve ekonomik olarak aktif kalmalarýný saðlamaya dolayýsýyla
da yaþam kalitelerini yükseltmeye yönelik artan sayýda çalýþma yapýlmaktadýr. Yaþlýlýk ile
ilgili politika ve programlarda, yaþam beklentisini uzatmaktan ziyade yaþam kalitesini ve
genel saðlýðý arttýrmaya odaklanmýþtýr (Bayraktar, 2002; Çetin, 2002; Karataþ, 1988;
Onur, 1997; Þener ve diðerleri, 2007). Özellikle emeklilik döneminde yaþlýlarýn boþ
zamanlarýný kendilerini geliþtirecek yönde kullanmalarý, boþ zamanlarýný
deðerlendirmeye yönelik olumlu tutum geliþtirmeyi öðrenmeleri oldukça önemlidir
(Aiken, 1995). Çünkü boþ zaman aktiviteleri, kiþilerin beceri ve yeteneklerini arttýrmayý
sýkýntý ve stresten kurtulmayý ve kendilerini daha iyi ve mutlu hissetmelerini
saðlamaktadýr (Onur, 1997). Bireyin yaþam doyumunun etkinlikleriyle iliþkili olduðu,
orta yaþ etkinliklerini sürdürebilen ya da istemeden býraktýðý etkinliklerin yerine
yenilerini koyabilen yaþlýlarýn yaþam doyumlarýnýn daha yüksek olduðu belirtilmektedir
(Þener, 2008).
195