tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Yaþlýlýk Dönemi ve Tüketim
yaþamýndaki deðiþimler nedeniyle de sorunlarla karþýlaþmaktadýrlar. Toplum yaþamýnda
meydana gelen deðiþmelere baðlý olarak aile yapýsýnýn deðiþmesi, teknolojik geliþmeler
sonucu ihtiyaçlarýn çeþitlenmesi ile deðiþen düþünce ve davranýþlar, geleneksel bakýþ
açýlarýnýn da deðiþmesine yol açmýþtýr. Artýk bugün yaþlý bireyler kendi evlerinde yalnýz
yaþamayý ancak aile bireyleri ile karþýlýklý etkileþimi sürdürmeyi tercih etmektedirler. Bu
durumda, yaþlýlýkta saðlýklý aile iliþkilerinin kurulmasý ve yaþlý bireylerin yeni toplumsal
rollerini kabullenmelerine yardýmý olacak olanaklarýn yaratýlmasý ve evde bakým
hizmetlerine iliþkin çalýþmalarýn arttýrýlmasý yönünde geliþtirilecek olan pazarlama
stratejilerinin gerekliliðini ortaya koymaktadýr (Gönen ve Hablemitoðlu, 1994; Gönen
ve Hablemitoðlu, 1997).
Teknolojik ürün ve hizmetler yaþlýlarýn refahý açýsýndan önemli bir potansiyel oluþturur.
Ancak yaþlý tüketicilerin en önemli sorunlarýndan biri kendilerine yönelik teknolojik ürün
ve hizmetler ile ilgili bilgiye ulaþamamaktadýr. Yaþlý bireylerin yeniliklerden daha az
haberdar olduklarý yeni teknolojileri daha az denedikleri ve benimsedikleri
belirtilmektedir. Teknolojiyi uygun biçimde kullanabilmeleri için öncelikle yaþlý
bireylerin teknolojik ürün ve hizmetleri bilmeleri ve anlamalarý gerekmektedir. En çok
kullanýlan bilgi kaynaðý olan yazýlý ve görsel medya aracýlýðý ile bu gruptaki tüketicilerin
bilgilendirilmesi, bu ürünleri kullanmaya yönlendirmek, yaþam kalitesini geliþtirmek için
etkili bir yöntem olabilir (Özgen,1997).
Yaþlý bireyler yalnýz yaþasalar bile çoðunlukla kendi konutlarýnda oturmak ve bunu
mümkün olduðu kadar sürdürmek istemektedirler. Ancak yaþlýlarýn fiziksel
yetersizlikleri barýnma sorunlarýnýn ve tercihlerinin anlaþýlmasýnda odak noktasýdýr.
Baðýmsýz olarak fonksiyonlarýný gerçekleþtirebilme yeteneði bireyin yaþamýný evde
sürdürebilmesini belirleyen temel faktördür. Bu nedenle yaþlý bireylerin yaþama çevresi
fiziksel sýnýrlýlýklarý dikkate alýnarak planlanmalýdýr (Gönen ve Hablemitoðlu, 1997 ).
Yaþlýlýk dönemindeki bireylerin özellikle fiziksel hareketlerinin yavaþlamasý ve azalmasý,
saðlýk ve ekonomik koþullarla ilgili sorunlarýnýn yaný sýra baðýmsýz ve yalnýz yaþama
istekleri, daha küçük, kullanýþlý, konforlu ve uygun donanýmlara sahip konutlara ihtiyaç
duymalarýna neden olmaktadýr (Babaoðul, 2007). Yaþlýlarýn fonksiyonel ve duygusal
ihtiyaçlarýný destekleyen tasarým öðeleri, kullanma ve taþýma kolaylýðý, bakým kolaylýðý,
kolay okuma ve anlama kolaylýðý, eðilme ve eriþmeyi azaltma, tutma, kavrama ve ulaþma
kolaylýðý, sýnýrlý güç ve beceri ile kullanabilme, hareketlilik, zihinsel süreçler ve hatýrlama,
stres ve endiþeyi azaltmadýr. Bu tasarým öðelerinin çoðu düþük sayýlabilecek maliyet ve
teknoloji düzeyleri ile ürün ve çevrelere uyarlanabilmektedir (Özgen,1997). Yaþlýlar için
oluþturulacak konutlarýn fonksiyonel niteliklerinin geliþtirilmesinin yaný sýra, yaþam
aktivitelerini rahat ve güvenli bir þekilde yürütmeye olanak saðlayacak teknolojik
191