tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

188 Tüketici Yazýlarý II
Günümüzde týp bilmi ve teknolojisindeki ilerlemeler sonucunda, doðum ve ölüm
oranlarýndaki azalmalar dünya nüfusunun yaþ ortalamasýný yükseltmektedir. Yetiþkin
kadýn ve erkeklerin büyük çoðunluðu yaþamlarýnýn üçte birinden fazlasýný orta yaþ
dönemi ve sonrasýnda geçirmektedir (Bayraktar, 2002). Ülkemizde bugün ortalama 69
olan insan ömrünün 2050 yýllarýnda 78,5 olacaðý ve bugün toplam nüfusa oraný % 9.6
olan yaþlý nüfusun 2050’de %25’e çýkacaðý tahmin edilmektedir (D.Ý.E., 2003; United
Nations., 2005; T.Ü.Ý.K., 2008).
Yaþlý bireylerin toplam nüfus içindeki sayý ve oranlarýnýn artmasý yaþlanma ve yaþlýlýkla
ilgili problemlerin yaný sýra, yaþlýlýkta yaþam kalitesinin yükseltilmesi, aktif, baþarýlý ve
saðlýklý yaþlanma ile ilgili kavramlara da duyulan ilgiyi arttýrmýþtýr. Ancak yaþlýlýkla ilgili
çalýþmalarda, çalýþma yaþamýndan emekliliðe geçiþ, boþ zamanlarý deðerlendirme, yeni
sosyal katýlýmlar için alternatifleri belirleme, tüketim davranýþlarý vb. konularda daha
spesifik araþtýrmalara ve ölçümlere gereksinim duyulmaktadýr (Mann, 2005, Knesebeck,
2007). Çünkü geleceðin pazar yapýlarýndaki deðiþimlerden en önemli ve en belirgin olaný
yaþla ilgili olan deðiþimdir (Marangoz, 2000). Demografik deðiþimle birlikte tüketiciye
yönelik pazarlama yaþlý nüfusun gereksinimlerine odaklanmaya baþlayacak, yirmi birinci
yüzyýl baþlarýnýn hakim demografik gücü 55 yaþ ve üstü tüketiciler olacaktýr
(Kotler,1997). Algýlama, tutum ve tüketim davranýþlarý bakýmýndan diðer tüketici
gruplarýndan ayrýlan özellikleri nedeniyle giderek sayýsý artan yaþlý nüfusun
gereksinimlerine ve yaþam tarzýna uygun ürün ve hizmetlerin sunulmasý büyük bir önem
taþýmaktadýr. Özellikle pazarlamacýlar bu deðiþimi dikkate alarak yeni pazarlama
stratejileri geliþtirmektedirler (Gönen ve Özgen, 1989).
Eski tarz pazarlama anlayýþý bugün yerini daha yeni düþünce tarzlarýna býrakmakta,
akýllý davranan pazarlama þirketleri, müþterileri hakkýndaki bilgi seviyelerini, müþteri ile
baðlantý kurmak için kullandýklarý teknolojileri ve müþteri ekonomisi ile ilgili
anlayýþlarýný geliþtirmektedirler. Artýk þirketler bütün bölümlerinin müþteri odaklý bir
yaklaþýmla hareket etmelerini saðlamaya çalýþmaktadýrlar. Bu tür þirketler, müþterilerini
ürünü birlikte tasarlamaya davet ederek, çalýþanlarýn zaman zaman müþterilerle bir araya
gelmelerine, yeni ürün tasarýmlarý karþýsýnda müþterilerin ilgisini öðrenmeye ve
müþterilerden gelen tepkilere dayanarak ürünlerini sürekli geliþtirmeye özen
göstermektedirler (Kotler, 2003). Ancak yaþlý bireylerin de tüketici olarak ayrý bir pazar
oluþturduklarýnýn bilincinde olmalarý, tüketici olarak sorunlarýnýn ortaya konmasýný ve
gereksinimlerine uygun mal ve hizmetlerin üretilmesini kolaylaþtýracaktýr.
Yaþlý Tüketicilerin Sorunlarý
Yaþlýlýk döneminde tüketim açýsýndan bireylerin davranýþlarýný etkileyen birçok deðiþiklik