tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Görme Engelli Tüketiciler: Satýn Almada Yaþadýklarý Sorunlar ve Çözüm Önerileri
dokunarak okumalarý için kabartma harflerden meydana gelen alfabe ve baský sistemi) ile
hazýrlanmýþ tuþ takýmý bulunmalýdýr.
• Ýþaret ve levhalar basit ve açýk semboller içermeli, zemini ile zýt renkte olmalýdýr. Görme
engellilere yönelik dokunsal okuma için kabartmalý levhalar ve az gören kiþiler için de iri
puntolu yazý karakteriyle yazýlmýþ levhalar kullanýlmalýdýr.
• Yanlýþ yerleþtirilmiþ olan çöp kutularý engelliler için tehlike unsuru olabileceðinden çöp
kutularý, engellilerin hareketlerini kýsýtlamayacak þekilde yerleþtirilmeli, zýt renkler
kullanýlarak belirgin ve kolay algýlanabilir hale getirilmelidir.
• Güvenlik açýsýndan özellikle rampa ve merdiven giriþleri gibi potansiyel tehlike taþýyan
alanlarda aydýnlatmaya önem verilmelidir. Aydýnlatma, engellilerin ihtiyaçlarý göz önünde
bulundurularak sabit elemanlar kullanýlarak planlanmalý ve az gören kiþilerin mekânlarý
algýlamalarý açýsýndan ýþýk þiddeti arttýrýlmalýdýr.
• Maðaza giriþleri, zemin seviyesiyle mümkünse kot farký içermeyip doðrudan eriþime
uygun olmalý, maðazalarda otomatik kapýlarýn bulunmasýna, koridorlarýn geniþ olmasýna,
maðazanýn yerleþim planýnýn hareket kolaylýðý saðlayacak biçimde düzenlenmesine özen
gösterilmelidir,
• Görme engellilerin etiket üzerinde bulunan fiyat ve beden okuyamama sorununun
çözümü için etiketler açýk, anlaþýlýr ve okunaklý harflerle yazýlmalý ve yazýlarýn puntolarý
büyütülmelidir. Ayrýca etiketlere Braille alfabesi de eklenmelidir.
• Etiketler üzerinde kullanýlan pastel renkler kýsmi görme engelliler için gri gölgeler
þeklinde görünmekle beraber yazýda ve arka fonda kullanýlan renklerin birbirine yakýn olmasý
da okuma güçlüðüne neden olmaktadýr. Dolayýsýyla okumayý kolaylaþtýrmak için
etiketlerdeki renk kontrastý arttýrýlmalýdýr. Bu amaçla etiketlerde beyaz veya sarý fon üzerine
büyük ve siyah harflerle yazýlmýþ yazýlar kullanmak en ideal olanýdýr.
• Görme engeli bulunmayan kiþilerin, engeli bulunan kiþilerin alýþveriþ esnasýnda
yaþadýklarý olumsuz deneyimleri bilmeleri, sorunlarýný görmeleri her zaman için söz konusu
deðildir. Bu nedenle maðaza personeli, görme engelli kiþilerin alýþveriþini kolaylaþtýrmak için,
bu grubun olasý istek ve ihtiyaçlarý konusunda eðitilmeli, güler yüzlü ve saygýlý olmalýdýr.
• Bugüne kadar engelli tüketiciler konusunda yapýlmýþ olan çalýþmalar çoðunlukla fiziksel
engelli tüketiciler üzerine yoðunlaþmaktadýr. Görme engelliler konusunda yapýlmýþ çalýþmalar
ise sýnýrlý sayýdadýr. Bu durum belki de görsel engelliliðin diðer engellilik çeþitlerine oranla
kolay fark edilmemesi, dolayýsýyla da göz ardý edilmesinden kaynaklanýyor olabilir. Oysa
görme engellilerin gereksinimlerinin farkýna varýlmasý onlara sunulacak olan hizmetleri de
etkilemesi bakýmýndan önem taþýmaktadýr. Bu nedenle görme engellilerin gereksinimlerini
ortaya çýkaracak çalýþmalar yapýlarak, çalýþma sonuçlarý ulaþýlabilir mekân oluþturmada
sorumlu, merkezi ve yerel yönetimler, meslek odalarý, eðitim ve araþtýrma kurumlarý, sivil
toplum örgütleri ve medya gibi tüm kurum ve kuruluþlara iletilmelidir.
183