tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

148 Tüketici Yazýlarý II
Denetim kurulunca Uluslar arasý Ticaret Odasý’nýn Uluslararasý Reklam Uygulama
Esaslarý çerçevesinde yapýlmaktadýr. Reklamlarýn aldatýcý olduðu tespit edildikten sonra
bu reklama uygulanacak müeyyideler; reklamýn durdurulmasý, baþvurulan yola göre
(özel hukuk davasý söz konusu ile) tüketicinin veya rakibin zararýnýn tazmini ve idari
denetim söz konusu ise para cezasý uygulamasý veya düzeltici reklam yapýlmasý, þeklinde
gerçekleþtirilmektedir. (Özdemir, 2004)
1973 yýlýnda kabul edilmiþ olan “Reklamlarda Uluslararasý Ahlak Yasasý”nda
vurgulandýðý gibi, özellikle tüm mal ve hizmetlere iliþkin reklamlarda þu iki temel nokta
üzerinde önemle durulmalýdýr;
•Reklamlar tüketicinin güvenini kötüye kullanmayacak, ya da onun deneyim ve bilgi
eksikliðini istismar etmeyecek biçimde tasarlanmalýdýr.
•Reklamlarda karþýlaþtýrmalar varsa, bunlar tüketiciyi yanýltacak biçimde yapýlmamalý
ve karþýlaþtýrma yapýlan hususlar doðrulanabilir gerçeklere uymalýdýr. (Kayahan,
2008)
Bir reklamda vurgulanan özellikler ve verilen bilgiler gerçek deðil ise o reklam yanlýþ
reklam olarak nitelendirilebilir. Reklamda deðiþik bilgiler verilebilir. Firma ile ilgili
bilgiler, ürün kalitesinin TSE tarafýndan tescil edilip edilmediði, garanti süresi, kullaným
ömrü ve benzeri bilgiler verilmiþ olabilir. Eðer bu bilgiler doðru deðilse yanlýþ reklam söz
konusudur.
Reklamlarýn aldatýcý olmamasý için sadece reklamlarda yer alan iddialarýn gerçeðe
uygun olmasý da yetmemektedir. Tüketicinin reklamdaki iddialarý ve diðer öðeleri nasýl
algýladýðý da önemlidir. Çünkü doðru bir reklam bile bazý yanýltýcý unsurlar sebebiyle
yanlýþ ve eksik algýlanabilir. Tüketici reklamlardaki mesajlarý kendi bilgi ve tecrübesi
içinde yorumlar. Ýnsanlar sosyal, ekonomik ve kültürel farklýlýklar gösterirler. Bu yüzden
izleyeni yanýltmamasý için reklamlarýn en iyi niyetli ve bilgisiz tüketicilerin bile
anlayabileceði þekilde hazýrlanmasý dürüst reklamcýlýk anlayýþýnýn esaslarýndan biridir.
(www.rok.org.tr/urue.html)
Günümüzde üretilen reklamlarýn her geçen gün bilgilendirme görevini göz ardý
ederek, daha etkili olmak adýna çoðunlukla tüketicinin duygularýna hitap ettiði, özellikle
belli bir markaya ait imaj oluþturma ya da ancak o markayla var olabilecek yeni bir yasam
tarzý sunduðu yönünde eleþtiriler yapýlmaktadýr. Eleþtirilere göre reklamlar amacýný
biricik satýþ önerisinden, biricik kimlik oluþturmaya, marka ve kullanýcý imajý yaratmaya
deðiþtirmiþtir. Günümüz reklamlarýnýn bilgi içeriðinden daha çok, anlam içerdiði
belirtilmektedir. Özellikle reklam dünyasý, her hangi bir ürün/marka adýna imaj