tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

128 Tüketici Yazýlarý II
aileye önemli görevler düþmektedir (Güven, 1999:7-8). Örneðin; Teknolojik çevrenin
saðladýðý kaynaklar ailelerin yaþam düzeylerini yükseltirken ayný zamanda enerji gibi pek
çok doðal kaynaðýn rahatlýk ve geliþme uðruna israfýna ve önemli ölçüde çevre kirliliðine
neden olabilir. Bu nedenle aileler teknolojik yenilikleri benimserken, doðru ve kontrollü
kullanýmýn çevre üzerindeki etki ve boyutlarýný da daha bilinçli olarak algýlamalýdýrlar
(Hablemitoðlu, 1998) Ancak daha çok günümüzde bir tüketim ünitesi olan ailelerin
ortaya çýkaracaðý çevresel maliyeti göz önüne almadan sadece ekonomik anlamda
kendilerini tatmin etme eðilimlerinde olmalarý nedeniyle çevreyi bilinçsiz kullanmalarý
çevre kirliliðini artýrmaktadýr (Makela,2009: Güven,1999)
Bu konuda ailelerin alabilecekleri önlemlerden bazýlarý þu þekilde sýralanabilir;
• Evden ayrýlýrken tüm cihazlarýn fiþten çekilmesi. Bekleme modunda býrakýlan
cihazlar bir ülkede kullanýlan elektriðin %5’ini oluþturuyor.
• Kullan at anlayýþýyla üretilen plastik veya kaðýt mutfak eþyalarý (tabak, bardak, çatal,
kaþýk v.b.) yerine cam ve porselen olanlarýn tercih edilmesi,
• Evlerde cam kaðýt, plastiklerin ayrý ayrý toplanmasý ve geri dönüþüm için gerekli
önlemlerin alýnmasý,
• Bulaþýk ve çamaþýr makinalarýnýn tam kapasite ile çalýþtýrýlmasý,
• Þarj edilebilen pilli araçlarýn tercih edilmesi
• Ürünün kullanýmýnda doðrudan güneþ ve rüzgar enerjisinden faydalanýlmasý. Örn.
Hesap makinesi.
• Diþ fýrçalarken suyun kapatýlmasý, kýsa sürede duþ alma
• Geri dönüþümlü kaðýt kullanýlmasý gibi vb. bir çok faaliyet bu alanda alýnabilecek
önlemler arasýnda sayýlabilir. (Rogers, Kostigen 2008, prokop, 1994)
Çevre korunmasýnda alýnabilecek bu önlemler dýþýnda ailelere, çocuklarýn bilinçli bir
tüketici olarak sosyalleþmesinde de önemli sorumluluklar düþmektedir (Gökçek, 1997).
Anne babalar çocuklarýna para kullanýmýna iliþkin deneyimlerini kaliteli ve çevre dostu
ürünleri satýn almayý ve fiyat-kalite iliþkilerini öðretirler. Aile ortamýnda öðrenilen bilgi
ve beceriler ise çocuðun ilerdeki yetiþkin davranýþlarý üzerinde etkili olurken, çocuklarýn
gelecekteki tüketim davranýþlarýný büyük ölçüde anne-babanýn tüketim davranýþlarý
belirleyecektir (Özgen, 1995). Bu baðlamda ailelerin kararlarýnda çevredeki kaynaklarýn
varlýðý, kullaným maliyeti, kullanýmlarýnýn aileye etkisi ve ailenin tüketim faaliyetlerinin
çevreye olan etkisi konusunda bilinçli olmalarý, alýþveriþ, atýklarýn deðerlendirilmesinde
çevreci bir yaklaþým sergilemeleri doðrudan çocuklarýn davranýþlarýna olumlu yönde
yansýyacaktýr (Güven, 2001: 34).
Çevreye duyarlýlýk eðitimle doðrudan ilgilidir. Eðitim, bilgi, beceri yetenek ve