tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Sürdürülebilir Kalkýnma Açýsýndan Aile, Tüketim ve Çevre
(Zorlu, 2006) Doðal ve yapay kaynaklarýn sürdürülebilirlik sýnýrlarýnýn ötesinde
kullanýldýðý günümüzde “ihtiyaçlar” ile “istekler” arasýnda bir ayrým yapýlmasý
gerekmektedir. Zira, günümüz ekonomilerinde “tüketim amacý ile üretim” yerine üretim
amacý ile tüketim þeklinin benimsenmesi kýt kaynaklarýn savurganca kullanýmýna yol
açmaktadýr (Sam, 2006)
Dünyadaki insanlarýn dörtte birinin bulunduðu zengin ülkeler çeþitli doðal kaynaklarýn
%40-86’sýný tüketmektedir. Tüketici sýnýfý ise dünya nüfusunun %20’sini oluþturup
gelirin %85’ine yakýnýný paylaþmaktadýr. Geliþmiþ ülkelerde yaþayan sýradan bir kiþi az
geliþmiþ bir ülkede yaþayan birinden üç kat fazla içme suyu, on kat fazla enerji, ondokuz
kat fazla elektrik tüketmektedir. Bu ülkeler doðal kaynaklara olan ihtiyaçlarýný tropikal
yaðmur ormanlarýnda yaþayan yoksul sakinlerinden sayýsýz türde canlýyý yok eden yakýp
– yýkma yöntemleriyle saðlamaktadýrlar. Daha çok para için, daha az zamana sahip
tüketen toplumun hazýr gýdalarý, mucize yaratan temizlik ürünleri, bir kere
kullanýldýktan sonra atýlan fotoðraf makineleri vardýr. Harcadýðý oranda özgür olduðuna
inanan nesiller yetiþmeye baþlamýþtýr. Ýskana, elektriðe, yakýta, ulaþýma daha fazla
yönelim vardýr. Bu yeni olanaklar ancak büyük çevresel bedeller karþýlýðýnda
saðlanabilir.(Kilim, 200)
Dolayýsýyla böyle bir tüketim zihniyeti saðlýklý bir doðal çevrede insan hayatýnýn
sürdürülebilirliðini sürdürülemez kýlmaktadýr. O halde bu tüketim çýlgýnlýðýndan
vazgeçilmediði sürece sürdürülebilirlikle ilgili tüm ilkeler uygulansa bile var olan
sorunun ortadan kalkmasý mümkün olmayacaktýr. (Sam,2006)
Bu baðlamda sürdürülebilir olmayan tüketimden dolayý ortaya çýkan doðal kaynak
taleplerimizi gözden geçirmek ve kaynaklarýn azalmasýný ve kirliliði yavaþlatan yollarý
aramak zorundayýz (Keating, 1993)
Tüketim, bilindiði üzere birçok mantýksal ve davranýþsal faktörün etkisi altýnda
kalmakta ve tüketici herhangi bir ürünü satýn alma kararý verirken bu faktörlerden
etkilenmektedir. Mantýksal faktörler, ürünün fiziksel özellikleri yarar boyutu ve fiatý
þeklinde öne çýkarken, davranýþsal faktörler ise kiþilerin sahip olduklarý kültür, sosyal
deðerler ya da deðer yargýlarý tutumlar, inançlar, referans gruplarý, aile biçiminde kendini
göstermektedir. Bazý kurumsal tüketici davranýþ modellerinde de davranýþsal faktörlerin
etkisini görmek mümkündür. Davranýþsal faktörlü içerisinde kiþilerin bir ürün ya da
hizmeti satýn alýrken etkisi altýnda bulunduðu sosyal ve kültürel faktörler, belkide en
kapsamlý ayrýntýlý ve de etkisi azaltýlmayacak olanýdýr (Westwood and kýrkbrýde,1998).
125