kuranı kerımde kolelık konusu - gariban tavuk

27Orhan’a nikâhlaması bunun tipik örneğidir. Orhan Bey zamanında (1324-1360)Bursa ve İznik’in fethinden sonra buralardan hiç esir alınmamış, isteyenlerin buşehirlerden ayrılabilecekleri söylenmişse de halkın çoğu evini barkını terketmemiştir. Dul kalan kadınların kendilerine ve çocuklarına bakacak kimseleriolmadığından söz etmeleri üzerine Orhan Bey askerlerinden isteyenlerin bu kadınlarınikâhla alabileceklerini, bunlarla evlenenlerin İznik’te muhafız olarak kalacaklarınıbelirterek bu evliliği teşvik etmiştir.Osmanlı Devletinde ilk esirler 1. Murat devrinde Rumeli fetihleri sırasındaalınmaya başlanmış ve uzunca bir süre esirlik müessesesinin yegâne kaynağı savaşlarolmuştur. Savaşlar ve akınlar sırasında ele geçirilen esirlere iyi davranılır; karınlarıdoyurulur, başları tıraş edilir, kendilerine yeni elbiseler giydirilirdi. Müslümanolanlar ayrı bir statüye tabi tutulur, çeşitli hizmetlerde istihdam edilir, takasişleminde kesinlikle kullanılmazlardı. Fidye ödeyerek kurtulmak isteyen kişiler, eğerzulmüyle tanınan kötü ün salmış kişiler değillerse, onlara engel olunmazdı. FatihSultan Mehmet fethettiği İstanbul ve civarını iskân için savaş esirlerindenyararlanmıştır. Belgelerde ‘ortakçı kullar’ olarak ifade edilen bu esirler, Haslarkazasındaki köylerde toprak işçisi olarak kullanılmışlardır. Gerçek kölelikle hürköylülük arasında bir zümre olan ortakçı kullar 16. yy’da reaya sınıfına dâhiledilmiştir. 7919.yy başlarına kadar bütün dünyada serbest olan köle ticareti Osmanlılar’dabelli kurallar çerçevesinde yapılırdı. Sadece müslümanlar tarafından yapılmasına izinverilen köle ticaretinin en önemli merkezleri başta İstanbul olmak üzere Asya’daBağdat, Şam, Erzurum, Konya, Medine, Halep, Afrika’da Kahire, Avrupa’da ise79 Barkan, Türkiye’de Toprak Meselesi, s. 575 vd.