kuranı kerımde kolelık konusu - gariban tavuk

261DÖRDÜNCÜ BÖLÜMKÖLELİK UYGULAMALARI HAKKINDA MÜLAHAZALAR1. Kölelik Konusunda Hz. Peygamber’e İsnad Edilen Bazı RivayetlerKlasik hadis kitaplarımızı incelediğimizde hemen hemen tamamında“Kitabu’l-Itk” bölümlerine rastlarız. Itk; lugaten ‘kuvvet’ demektir. Lisanımızdahürriyet ve kul azad olmak manalarında kullanılır. Şeriat ıstılahında; hükm-i şer’ininmemluke bahşettiği bir kuvvettir ki bununla memluk üzerinden mülkiyet zail vetasarrufatı hukukıyeye malik olur. Itk, Rık mukabilidir. Rık da bir za’fı şer’idir ki, buza’af, o memluku tasarrufat-ı hukukıye ve medeniyeden aciz bırakır. 782 Daha açık birifadeyle söylersek Itk; kölenin başkasının mülkünden çıkmak suretiylekuvvetlenmesi,köle iken kısıtlı olan bir takım hakları elde ederek güçlenmesidemektir. İslam Hukukunda Itk, kişinin hukuki (şer’i) tasarruflara gücünün yetmesi,velayet ve şehadete ehil olması ve başkasının kendi üzerinde olan tasarrufununkaldırılmasıdır. 783Çalışmamızın bu aşamasında ilk önce klasik hadis kitaplarımızda köle azadıile ilgili zikredilen bazı rivayetlere, ardından da kölelere karşı uygulanabilecekdavranış biçimlerinden bahseden bazı rivayetlere yer vereceğiz:Resûlullah şöyle buyurmuştur: “Elinizin altındakiler (köleler, hizmetliler,çalışanlar) sizin kardeşlerinizdir; Allah onları size emanet etmiştir. Şu haldekimin yanında bu şekilde kardeşi bulunuyorsa ona yediğinden yedirsin,782 Sahih-i Buhari, Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1970,VII/441783 Abdullah b. Ahmed Ibn Kudame, el-Muğni ala Muhtasari’l-Hıraki, Daru Alemi’l –Kütüb, Beyrut,tarihsiz, IX/329