kuranı kerımde kolelık konusu - gariban tavuk

246alternatif dışında başka seçenek, yani katl ve rıqq olamaz görüşündedirler. Buna göreesirleri öldürmek ve kölelik, islamın evrenselliğine de aykırıdır. Kaldı ki Kur’an’daköleliğe davet eden veya köleliği mübah gören ayet yok ama “azad edin” diyen çokayet vardır. Bu alimler Hz. Peygamberin de köleliği “karşılıklılık” şartınabağladığını, yani kabul veya reddetmediğini, düşmanın uygulamalarına göre karşılıkverdiğini ifade ederler. 759 Bu hukukçular, Tevbe Suresi 5. ayetin Muhammed Suresi4. ayetle neshedildiğini ileri sürerler. Yani esirler ya karşılıksız serbest bırakılır(menn), ya da bir bedel karşılığında serbest bırakılır (fida); üçüncü bir yol yoktur,derler. 760 Yukarıdaki anlayış, yani esirlerin öldürülmesinin veya köle edinilmesininislam hukukuna aykırı olduğunu savunan görüş, kölelik ve katlin ancak zaruretteolabileceğini benimser. Abdullah b. Ömer, Said b. Cübeyr, Hasen Basri ve Ata’yagöre 47/Muhammed 4. ayet, esirlerin karşılıksız veya karşılıklı olarak serbestbırakılmasını istediğinden başka bir işlem yapılamaz; öldürülemez ve köle halinegetirilemez. 761Klasik tefsirleri incelediğimizde onların, 47/Muhammed 4. ayete pek deköleliğin kaldırılması noktasından bakmadıklarını, konunun daha çok siyasi erkeverilen tercih seçenekleri olarak ele alındığını görüyoruz. Olaya böyle baktığımızdabu alimlerin köleliğin kaldırılması konusuna tepkisiz kaldıklarını, belki de içindebulundukları kültürel sınırlanmalar sebebiyle, köleliği büyük bir sorun olarakgörmediklerini fark ediyoruz. Bu durumlarını belki de, içinde yaşadıkları çağınegemen sosyo-kültürel şartlarının kaçınılmaz etkisiyle karşı karşıya kalmalarıyla759 Amir, Ahkamu’l-Esra, s.196; ez-Zuhayli, Asaru’l-Harb, s. 433760 Amir, age, s.174761 ez-Zuhayli: Alakatü’d-Düveliye fi’l-İslam, s. 82