kuranı kerımde kolelık konusu - gariban tavuk

221Kutub da gerçek iyilikten benzer şekilde bahseder ve konumuzla ilgili şöyleder: Bu özveri, boyunduruk altına düşmüş kimselere (tutsaklara ve kölelere) dönükyüzü ile; islâm’a karşı kılıç çekmek gibi ağır bir kabahat işlemiş olan zavallıları bilekölelikten azad ederek özgürlüğe kavuşturma, yeniden hür ve şahsiyetli birer insanolmalarını sağlama amacını taşır. Ayetin bu konudaki hükmü ya köleleri satın alarakazad etme yoluyla veya efendisinin kendisinden azad etme karşılığında istediği malıona yardım olarak vermek suretiyle gerçekleşir. 681 Bilindiği gibi İslâm, kölelerinefendilerinden azad olmayı istedikleri andan itibaren onların özgür olduklarını ilâneder ve efendilerden bu özgürlük karşılığında köleleri ile derhal bir malî anlaşmayapmalarını ister. İşte o andan itibaren eski köle, ücretli bir işçi konumuna geçer,çalışarak elde ettiği kazanç hesabına yazılmaya başlanır, zekât verilebilecek kimselerarasına girer, kendisine yapılacak zekât dışı yardımlar, bu ayette sayılan “geneliyilikler” kapsamında sayılır. Bütün bunlar kölelerin bir an önce kölelikten kurtulupözgürlüğünü geri alması amacına dönük tedbirlerdir. 682Elmalı’lı konuyu gerçek iyilik noktasından ele alıyor ve köleliğe düşmüşinsanların kurtulup âzâd olması hususunda, mükâtebeye kesilmiş olanların kurtuluşiçin ödeyecekleri bedele yardım etmek veya satın alıp âzâd etmek veya esasenesirlikten kurtarmak üzere hediye veya sadaka olarak mal vermiş kişilerin gerçekiyiliği yakalayanlar olduğunu ifade ediyor. 683Muhammed Esed de, gerçek iyiliğin ne olduğunu bu ayetin vurguladığınısöylüyor ve kölelerle ilgili şu yorumu yapıyor: Rakabe (çoğulu rikâb), lafzî olarak,681 Kutub, age, I/248682 Kutub, age, I/248683 Elmalı’lı, age, I/491