kuranı kerımde kolelık konusu - gariban tavuk

209Bagavî tefsirinde de kasıtlı olarak tutulmayan yeminler için keffaret olarakyedirilecek yemeğin veya alınacak giysilerin nitelikleri anlatılır. 634 Bagavî’ye göreyeminini kasıtlı olarak bozan kişi bu üç seçenekten istediğini yapmaktamuhayyerdir. 635 Aynı rivayet ve yaklaşımlar Mukatil’de de görülmektedir. 636İbnu’l-Cevzi’ye göre kölenin imanı öldürmenin keffaretidir. Yani bir müminiöldürerek büyük bir suç işleyen kişi, imanlı bir köleyi kurtararak islam ümmetindeneksilttiği kişiyi yerine koymuş olur. 637Razi tefsirinde kasıtlı olarak bu suçu işleyen kişinin üç seçenek arasındamuhayyer bırakıldığı söylenir. 638Kurtubi de benzer rivayetleri zikrettikten sonra yemin keffareti olarakgiydirilecek fakirin köle olamayacağını; zira sahibinin malı dolayısıyla köleninmuhtaç durumda olmadığını söyler. 639 Yukarıdakilere benzer şekilde azad edilecekkölenin vasıflarıyla ilgili bir takım rivayetleri aktardıktan sonra der ki: Bize göre,ancak başkasının ortaklığı sözkonusu olmaksızın, tam ve mü’min bir köle azadetmekten başkası caiz değildir. Kölenin bir bölümünü azad etmek de belli bir süreyekadar azad etmek, kitabet, tedbîr (özgürlüğü sahibinin ölüm şartına bağlamak) dacaiz olmadığı gibi, azad edilecek kölenin ummu veled (efendisinden çocuğu olduğuiçin efendisinin ölümünden sonra hürriyetine kavuşacak olan cariye) de olmamasıgerekir, mülkiyetine geçirdiği takdirde, istemese de azad edilmesi gereken bir kimse634 Bagavî, age, s.243635 Bagavî, age, s.244636 Mukatil, age, I/500637 İbnu’l-Cevzi, age, II/415638 Râzi, age, IX/197-198639 Kurtubî, age, VI/374-375