kuranı kerımde kolelık konusu - gariban tavuk

176kadar geniş ailede yetimlerin haklarından söz edilmiş, velisiyle yetim arasındakişahsî ve malî tasarruf ilişkisi kaidelere bağlanmıştır. Aradaki iki âyette evlilik vemehîr konularına temas edilmiştir. Ancak bu temas, yetimlerin hukuku ile ilgilikaideler koyma ve tavsiyelerde bulunma iradesinden doğduğu için dolaylı olmuştur.Yine tefsirde konunun devamında, o dönemde bazı insanların velisi olduklarıyetimlerle evlenerek onları zarara uğrattıkları; kimseleri olmadığı için haklarınınellerinden alındığı ve ayette de eğer onlara haksızlık yapma endişesi taşıyorlarsabaşka kadınlarla evlenmelerinin tavsiye edildiği vurgulanıyor. Ancak ayette‘taaddüdi zevcat’ konusunun yetimlerin haklarını koruma adına kabul edildiği yani;ortalıkta kadın mı yok?İki, üç, dört… dolu, git onlarla evlen, anlamındakullanıldığını söylüyor.Öte yandan buna gücü yetmeyenlerin de cariyelerle evlenmesi tavsiyeediliyor. “Mülkiyetinizde bulunan câriye ile yetinin” tavsiyesi de yetimlerin vekadınlann haklarına riayet gerekçesine dayanmaktadır; ancak bunda cariyelerin demenfaati vardır. Allah Teâlâ önce aile bağı içinde hür kadınlara ve yetimlere yapılanhaksızlıkları ortadan kaldırmayı murat etmiş, bunu sağlayacak hukukî düzenlemelereışık tutmuştur. Aynı zamanda ve bir çırpıda kölelik ve cariyeliği kaldırmak hikmeteuygun bulunmadığından bunu da zaman içinde kaldırmanın çok yönlü tedbirlerinivahyetmiştir. Kefaretler, ibadet sayılarak teşvik edilen ihtiyarî azat etmeler, köleleretanınan çeşitli haklar, onların özgürlüklerini kazanmaları konusunda kendilerinemaddî yardım yapılması yönündeki teşvikler, köleliğin kaynaklarını kurutmayayönelik yasaklar bu tedbirler arasındadır. Yetimlerin ve hür kadınların haklarınariayet edememekten korktuğu için sahip olduğu câriye ile evli gibi yaşayacak olanmüminin avantajı, cariyenin hür kadınlara nisbetle daha az hakka sahip bulunmasıdır.