kuranı kerımde kolelık konusu - gariban tavuk

113sorumluluk bağının eşitlik ve adaletle ele alınması gerekirken, yine de insanlar çoğuzaman bu ahlakî sorumluluk duygusunu canlı tutmakta zaafa düşerler, ve bu zaaf,ayetin devamında ifade edildiği gibi, giderek Allah’ın nimetini ve O’nun kullarıüzerindeki kesintisiz bağış ve esirgemesini inkara kadar varır. 356Kur’an Yolu’nda da benzer yorumu görüyoruz: “Ellerinin altındakiler”denmaksat, özel anlamda köleler, daha genel olarak kişinin, bakımından, geçimindensorumlu bulunduğu yakınlarıyla çalıştırdığı, hizmetinden istifade ettiği insanlardır.Âyette servet sahibinin, bu insanları -temel ihtiyaçların karşılanması bakımındanservetindenkendisiyle aynı seviyede yararlandırması öngörülmekte; bu ilkeyiiçtenlikle benimseyip uygulamakta isteksiz davranmanın “Allah’ın nimetini inkâr”anlamı taşıdığına işaret edilmekte ve bu şekilde olumsuz davranış sergileyenlerkınanmaktadır. Bu öğretisiyle âyet, islâm’ın eşitlik, adalet, dayanışma, paylaşmagibi sosyal değerlere verdiği önemin veciz bir ifadesidir. Nitekim bu husustaResûlullah da şöyle buyurmuştur: “Elinizin altındakiler (köleler, hizmetliler,çalışanlar) sizin kardeşlerinizdir; Allah onları size emanet etmiştir. Şu halde kiminyanında bu şekilde kardeşi bulunuyorsa ona yediğinden yedirsin, giydiğindengiydirsin. Onlara ya güçlerinin yetmeyeceği ağır işler yüklemeyin veya yüklersenizsiz de yardım edin.357 Âyette, Mekke’nin putperest ileri gelenlerinin, kölelerikendilerine eşit saymazken putlarını Allah’a ortak koşup eşit saymalarına karşı bir356 Esed, age, s.543357 Kur’an Yolu, III/371-372’de verilen kaynak: Buhârî, “îmân”, 22; Müslim, “Eymân”,40