10. Arkeometri Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

lanılmaktadır. Fakat doğruluğu kurşun izotop analizleri için yeterli değildir.Katı kaynaklı ısısal iyonlaştıımalı ve çift odaklamalı kütle spektrornetreleritercih edilmektedir (II).Termal ısıtmalı Renyum fılamentim .kullanarak ve 10. 8 bar vakum uygulayarak pozitif yüklü kurşun iyonlarıelde edilmektedir.Bu yöntemde kurşun örneğinin saflığı çok önemlidir ve doğruluk ilekesinliği önemli ölçüde etkiler. Saflık uygun bir kimyasal ayırma yöntemiuygulayarak sağlanabilir. Elektro kimyasal toplama ve/veya iyon değıştirmeyöntemleri uygulanmaktadır. Bu yöntemde bağıl standart sapma0.01 % civarındadır (II). Fakat yöntemin ölçme ve ayırma işlemi zamanalıcı ve pahalıdır. Ayrıca, ölçümde ancak 15 örnek peşpeşe yapılabilmektedir.Termal iyonlaştıncı yerine, indüklenmiş çift plazması da aynı amaçiçin 1980'li yıllardan itibaren geliştirilmektedir. Bu yöntemde, Argon asalgazı radyofrekans ile uyarılmakta ve 6000° lik plazma elde edilmektedir.Bu yüksek sıcakltkta pozitif yüklü iyonlar elde edilmekte ve kütle spektrometresiile izotopları ölçülebilmektedir, ppm mertebesinde kurşun içerençözeltide analizler yapılabilmektedir. Ayırma işlemi gerektirmemesi,sürekli ölçüm yapılabilmesi gibi avantajları bulunmaktadır. Analizlerdaha ucuza yapılabilmektedir. Bu aletler henüz geliştirme safhasındadırve gürültü sinyal oranının yüksek olması nedeniyle duyarlığı ve bağılstandard sapma yüksek çıkmaktadır (12). Birkaç saatlik çalışma süresinde,sinyalin kararlılığı 5% oranında değişmektedir. Bu zaman zamanstandard ile kalibre edilerek düzeltilebilmektedir.Laserle buharlaştınlarakICP-MS ile NIST standard 610 cam örneğindeyapılan kurşun izotop analizlerinde TIMS ile yapılan sonuçlarkarşılaştırıldığındakabul edilebilir olduğu anlaşılınıştır (13). ICP-MS'inkurşun izotop analizlerine uygulanabilmesi için gürültü sirıyalini azaltmaamaçlı çalışmalar devam etmektedir. Önümüzdeki birkaç yıl içinde sorunlannhalledilmesi beklenmektedir. .TÜRKjYE MADEN YATAKLARI KURŞUN jZOTOP ORANLARIArkeolojik buluntulann kaynağının belirlenmesinde, kurşun izotoporanlarından yararlanabilmek için, nıaden yataklarının kurşun izotoporanları bilinmelidir. Anadoludaki birçok maden yataklannın kurşun izotoporanlan Wagner ve arkadaşları tarafından çalışılmıştır (5, 6). Truvabölgesi kurşun izotop analizleri kazı buluntuları da yapılmıştır (1). Kıbnsbakır yataklan sonuçları da aynı yayında bulunmaktadır (1). Oıta Tomsıarındakimaden yatakları ise Yener ve arkadaşlan tarafından ça-91