10. Arkeometri Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

diğer yerlerdeki cevher zerıginleştirme aletleri arasında çok az sayıdamermer ve bazalttan yapılmış aletlere de tesadüf edilmiştir. MineDamı'ndaki cevher öğütme taşlan, kırma-ezrnede : kullanılan eltaşlarından az değildir. Halbuki Kestel 'de bu durumun farklı olduğu vurgulanmaktadır.Orneğin Kestel'deki cevher zenginleştirme aletlerinin%8ü'ni kırma-ezme, diğer %2ü'nin ise öğütmede kullanılmış olduğu belirtilmektedir(Ozbal, 1993). Mine Damı'daki cevher zenginleştirmealetleri,Kestel (Sarıtuzla) ve Göltepe'deki kadar çok değildir fakat az dadeğildir. Mine Damı'nda yapılan son araştırmalarda yaklaşık ıoOO'denfazla cevher zenginleştinne aletinin var olduğu gözlenmiştir. Bu materyaller,kalay madenciliğinin İlk Tunç Çağı'nda burada son derece etkinbir şekilde yapıldığını göstermektedir,Dünyada bilinen şimdilik ondan fazla ülkede, eski dönemlere aitmaden sahalarında, çeşidi az cevher zenginleştirme aletlerine rastlanmıştır(Kaptan, 1993). Bunlar arasında en ilginci 1987 yılında Cornwall(İngiltere)'daki eski kalay madeni sahalarında saptanan diabaz vegabro'dan yapılmış cevher zenginleştirme aletleridir (Bryan Earl, sözlübilgi., 1993). Cornwall'daki bu materyallerin Mine Damı, Kestel veGöltepe buluntularıileçok yakın benzerlikleri olduğu saptanmıştır.SOl/UçAnadolu'da ve dolayısıyla Celaller köyü yöresinde eski kalay madenciliğineyönelik etkinliklerin saptandığı ikinci bulgu Mine Damı eskimaden sahası olmuştur. Mine Damı, Kestel gibi aynı kalay cevherleşmesahası içindedir.Ancak Mine Damı eski maden sahasındaKestel'deki gibiuzun süre devam eden bir kalay madenciliğinin yapılmış olduğuna kararvermek şimdilik mümkün değildir. Bu nedenle Mine Damı'nda göçükolduğu için girilemeyen eski maden galerisinin mutlaka açılarak temizlenmesigerekmektedir. Ayrıca cevher zenginleştirmede kullanılmışolan açık hava atelyesinin diğer ünitelerinin var olup olmadığı konusundayapılacak yeni araştumalara gereksinme vardır. Mine Damı'nda gözlenençok sayıdaki cevher zengirıleştirme aletleri, Kestel (Sarıtuzla) veGöltepe'deki buluntularla özdeş materyallerdir. Bundan böyle MineDamı'ndaki madencilik, Kestel kalay madenciliğinin -aynı çağdayöredekibir başka uzantısı olmalıdır,Mine Damı, Kestel ve Göltepe'de bulunan taş aletlerin en önemliözellikleri, cevher zenginleştiıınenin ince kırma ve öğütme evrelerindekullanılmış olmalarıdır, Yani aynı çağda aynı cins madenin zenginleştirilmesindebirbiriyle özdeş cevher zenginleştirme aletleri kullanılmıştır.Bu nedenle Mine Damı'nda kalayın dışında bir başka maden59