10. Arkeometri Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

ahşap ispitin kalınlığı saptanmıştır. Buna göre,ı. tekerleğin 9.5 cm ve2.tekerleğin ise 9.2 cm kalınlığında olduğu anlaşılmıştır. T ve U kenetlerin,üç segmentli tek ispiti birleştirmekte kullanıldığı ve kenetlerdenher birinin şırıa segmentlerinin uç kısımlarına gelecek şekilde yerleştirildiklerianlaşılmıştır. Söz konusu saptamalar, irı-situ halde korunmuş Ukenetli şına demiri segmenti yardımıyla yapılmıştır. Buna göre T kenetlerinde tekerlek üzerinde dengeli yerleştirilmesi amaçlanmış ve onlarda şına segmentlerinin uç kısımlarına oturtulmuştur, Tekerleklerin parmaksayıları, tekerlek çapından yola çıkılarak matematikselolarak belirlenmiştir:Tekerlek çapı büyüdükçe, tekerleğin hareket halindeki dayanıklılığınısağlamak için parmak sayısının da aıtması gerekmektedir.Böylece, teknik olarak tekerlek çapı ile parmak sayısı arasında da doğruorantı bulunmaktadır. Tekerleğin dayanıklılığı açısından bakıldığında, ikitekerlek parmağı arasındaki yay uzunluğunun yaklaşık 25-30 cm olmasıgerektiği bilinmektedir. Bu durumda, Uçpınar tekerlekleri için yapılanhesaplama sonucunda, 10 (pannaklar arasındaki yay uzunluğu 30 cm)parmağın kullanılması gerektiği sonucuna vanlır. Kenetler, şına segmentlerininuç kısıınlanna yakın yer alacak şekilde düzenlerıdiğinde, Tkerıetlerin her ikisinin de parmaklar üzerine oturduğu görülmüştür, Oyleki, kenetlerin geniş olan üst kısımlan ispit segmentlerinin birleşmesinisağlarken, daha dar bir bant şeklinde aşağıya doğru uzanan alt kısımlarıise, segmentleriri birleşme noktasında ispite saplanan parmağın dayanıklılaştırılrnasımsağlamaktadır.Üçpınar Tümülüsü arabasının tekerlek topu, kazı sırasında ele geçenve işlevlerini saptadığımız demir buluntular yardımıyla tasarlanabilmiştir,Demir halkalar; tekerlek topunun değişik bölümlerinin sağlarnlaştınlmasındave hareketten kaynaklanacak dağılınaların önlenmesi amacı ilekullanılır. Buna göre, tekerlek topu üzerinde parmakların saplandıklanyuvaların ön veya arkasında yer alan top halkası, tekerlek topunun çapınıbelirler ve 16 cm olarak ölçülür, Tekerlek topunun ön kısmındaki silindirikbölüme geçirilen baş tası ise altıgen bir halkadan oluşur. Tekerlekbuluntulan arasında dingil çivisi ele geçmemiştir; bu nedenle büyükolasılıkladingil sabit değildir ve tekerlekle birlikte hareket etmektedir.Konservasyon ve restorasyonu tamamlanan Balıkesir-ÜçpınarTümülüsü araba buluntulannın ait olduğu Bursa Arkeoloji Müzesi'ndehazırlanacak sergileme sırasında, orijinal buluntuların modern malzemerekonstrüksiyonu yaparken, birbirini tamamlayan şına demirlerinin berlirleıunesi de gerekmiştir.Bu belirlemenin yapılabilmesi için. yay uzunluklarının toplamı 3.49 ın olan üç şma segmentininiki grup halinde belirlenmesi yeterli olmuştur. Buna göre: D.l-D.2-DJ segmentlerininoluşturduğu çemberin çevre uzunluğu == 1.12+1.35+1.03=3.50 ın ve DA-D.5-D.6 segmentlerininoluşturduğu çemberin çevre uzunluğu> 1.26+1.17+1.06= 3.49 ın dir.224