10. Arkeometri Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

oyulmuş insan figürleri vardır. Kalenin iç kısmındaki yerli kayalara oyulmuşözel işaretler de çok açık biçimde görülmektedir. Kale kalıntısımnbüyük bir kısmı günümüzde oımanlarla kaplıdır.Yüzeyde rastlanan bulun tu ları, ı. Metal bulun tular, 2. Keramik vecam buluntular, 3. Cüruf bulurıtular olmak üzere üç grupta toplamakmümkündür,Metal buluntuları incelerken döıt gruba ayırmak gerekir. Birincigrupta sikke ve sikke parçaları, ikinci grupta bakır ve bakırlı buluntular,üçüncü grupta demir buluntular ve dördüncü grupta da bir adet kurşunparça ve bir filiz veya mat cam örneğini sayabiliriz.Materyal ve MetodNumunelerin alınmasında iki ayrı yöntem uygulandı. Metal buluntulardandoğrudan kesilerek, sikkelerden ise temizlendikten sonrauygun yerlerinden farkedilmeyecek biçimde matkaplarla delinerek alındı.Her iki tür örnekler %3'liik HCI'de temizlendikten sonra destile su ileiyice yıkaıup 110° C de kıııutulduktan sonra uygun miktarlar, tartılarakalındı. Her birinin Uzerine yeter miktarda derişik HN03 ilave edilerekçözülüp beJli hacme tamamlandı. Pb, Zn, Sn, Fe ve Co analizleri AAS ileCu analizleri ise ortamdan Fe, amonyakla Fe(OH)3 şeklinde çöktürülerekayrıldiktan sonra iyodometrik yöntemle titre edilerek tayin edildi.Sonuçlar ve TartışmaMetal buluntulardan P1S hariç diğerlerinin ana bileşeni bakırdır. P1Sise kurşundan yapılmış bir eserdir. B3, BS, B9, B12 ve B13 saf bakırdır.Bı, B2, B4, BlO, BII nolu örnekler bakır ve kurşun alaşımı olup kurşunmiktarı 1.S3% ile 26.70% arasında değişmektedir. Bakırın kalıbadökülerek şekil verilmesi sırasında ortama kurşun ilave edildiğindeakışkanlığı ve sertliği arttırmaktadn; B5 ve B6 örnekleri ise, kurşununyanında 3.37% ve 1ı.04~ arasında çinko içermektedir. B7 ise bakırçinkoalaşımı olup M.O.6. asırdan itibaren rastlanılan alaşımdır.A1aşımda çinko miktarı 11.04% dür. B5 örneğinde 6.10% oranında kalayda bulunmaktadır.Bu tür 4'ıÜ alaşuna pek sık rastlanmamaktadır'. BII veB1Z'de 1% oranında demir bulunmaktadır. Bu durum, kalkopirit fi-(1) Çukur. A., Kunç, ş.. "Samsat Kazısı Metal Buluıuulan" Kimya-88. V.Kimya ve KimyaMühendisliği Seınpozyuınu, Bildiri Özetleri, sayfa3-4,21-23, Eylül Ankara. 1987105