Amiga Dunyasi - Sayi 07 (Aralik 1990).pdf - Retro Dergi

GVP'DEN AMIGA500 İÇİN YENİ HARDDİSK:A500-HD+HABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERAmiga'ya olan hardware desteği neredeyseCommodore ile yarışan Great Valley Productionsşimdi de Amiga 500 için özel bir harddisk sürücü üretti. 40 ve 100 MB arasında değişenkapasitelerde piyasaya sürülen harddisk'in üzerinde tam oyun uyumluluğunusağlamak için özel bir düğme bulunuyor. EkSCSI araçlarının da bağlanabilmesi için özelbir port'a sahip olan hard disk'in en büyüközelliklerinden biri içine takılan bellek modüllerisayesinde Amiga'nın 8MB'a kadararttırabilmesi. Commodore'un A590 harddisk sürücüsü kadar zarif ve hoş bir dizaynasahip olan GVP A500-HD+, GVP'ın yeni geliştirdiğiFAAASTROM SCSI sürücüsüyleçalışıyor.X-COPY PROFESSIONALHepinizin yakından tanıdığını sandığımızX-COPY programının PROFESSIONAL versiyonuçıktı. Programın en büyük eksikliğiolan harddisk ve file backup'larının da ilaveedildiği X-COPY PROFESSIONAL. SirenSoftware tarafından piyasaya sürüldü. ST veIBM disketlerinin de kopyasının alınabildiğiyeni versiyon, disketlerdeki hata kontrolünüMasaüstü Yayıncılık alanında kullanılan eniyi ve en eski programlardan biri olan PRO-FESSIONAL PAGE'in 2.0 versiyonu üretildi.Aşağıda sıralayacağımız pek çok yeni özelliğesahip olan PROFESSIONAL PAGE 2.0,eski versiyondaki eksiklikleri büyük ölçüdegideriyor. Yeni versiyonda bulunan özelliklerşunlar:* Aynı anda 6 sayfa ekranda görülebiliyor.* Pantone Matching System adlı basım renkstandardını destekliyor.* Tanımlanmış 65.000 renk içinden seçimyapılabiliyor.* Dithering teknikleri ile ekranda en çok100 renk gösteri lebi 1 i yor.* Renk ayrımları alınabiliyor.* Yardımcı program kullanılmaksızın 168milyon renkli 24 bit resim desteği sağlıyor.* Text, bitmap ve structured grafik kutulanistenen açılara çevrilebiliyor.* Harf ve boşluk genişlikleri, isteğe göreayarlanabiliyor.GOLD DISKtenve hızlı yükleme için data optimizasyonu yapıyor.Hızlı formatlama seçeneği de olanprogram, 48 saniyede 4 disket kopyalayabiliyor.Ayrıca ek sürücü portu ile sürücü arasınatakılan özel bir kartuşla DIGITAL BİTIMAGE COPY MODE adı verilen ve bilinenbütün disketleri kopyaladığı söylenenözel bir kopyalama moduna da sahip.PROFESSIONAL PAGE 2.0* AGFA Compugraphic font desteği devamediyor.* Otomatik sayfa numaralaması yapabiliyor.* Programdan çıkmadan, içinde kullanılabilecekbir text editör programına sahip. Bueditör, 90.000 kelimelik İngilizce yazım hatasıdüzeltici.* Programa yazı ve grafikler için istenenözelliklerin ayarlanabileceği "Tag" bölümüeklenmiş.* Programın eski versiyonunu orijinalolarak 1 Ağustortan sonra almış olanlar, yeniversiyona ücret ödemeden sahip olabilecekler.* Orijinal program, beraberinde programıanlatan video-kaset ile birlikte piyasaya sunulmuş.Genelde en profesyonel ve en iyi Amigaprogramlarına imzasını atan GOLD DİSK'inPROFESSIONAL PAGE 2.0'ını sabırsızlıklabekliyoruz.AMİGA DÜNYASI 4

SKY'DAN YENİ BİR ÜRÜN:COMMODORE 64'lerde yıllardır kullanılanMULTI-ICE III kartuşunun MULTI-ICEAMIGA versiyonu, SkY BİLGİSAYARELEKTRONİK tarafından üretilmeye başlandı.Bir ay önce piyasaya sunulan MULTI-ICEAMIGA, Amıga kullanılıcılarına bir çokavantaj ve olanak sağlıyor, Amıga'nın yan tarafındakiporta takılarak kullanılıyor. C-64'dekullanılılan kartuşların tüm fonksiyonlarınıverine getirdiği gibi, bunun yanında farklıbirçok özelliğe sahip.MULTIICE AMIGA, gerek amatör gerekseprofesyonel Amigacılar tarafından her türlüprobleme kolaylıkla çözüm bulabilecek, kullanımıkolay, fonksiyonları geniş çaplı biryardımcı kartuş. Şimdi bu kartuş ile neler ya-Yıl 1889, ülkeler büyük bir sömürge yarışının içindeler. AlmanyaMars ve Plutoyu, Fransa Satürn ve uydularını,İngiltere ise Merkür, Jüpiter veUranüs'ü sömürgeleştirmişler. Pardon, buradaufak bir açıklama yapmayı unuttum. İnsanlaraya ilk olarak 1840 yılında ayak basıyorlar.Ardından da 40 yıl içerisinde büyük bir sö-PC sistemleri ve masaüstü, portatif ve dizüstükişisel bilgisayarların üretiminde sayılı bilgisayarfirmalarından olan Compaq ComputerCorporation, birinci Compaq Grand Slam kuramınisim hakkı sponsoru oldu.Compaq, COMPAO; SLT/286 modelini Ekim1998'de dizüstü bilgisayar piyasasına sunmuş,1999'da ise en küçük, en hafif, tam fonksiyonludefter boyutlarında COMPAQ LTE/286 veCOMPAQ LTE bilgisayarlarını 6 pound'lukMULTI-ICE AMIGApılabileceğini birlikte görelim.* Kopyalama* Oyunlarda sonsuz hak elde edebilme* Üzerindeki SLOW MOTION düğmesi ileprogram hızını değiştirilebilme* Oyuna ara vermeyi sağlayan FREZE düğmesi* Program analizi* Ekran resimlerini diskete kayıt edebilme* Herhangi bir program müziğini kayıt edebilme.* Spriteler üzerinde değişiklikler yapabileceğinizsprite monitör programı.* Birbirinden bağımsız iki ekranla çalışabilme* Hafıza inceleme komutları* Otomatik VIRUS kontrolü ve temizleme* İkinci disket sürücüsünü otomatik olaraktanıma ve destekleme, ilave bellek kullanıyorsanızswitch'siz OFF veya ON yapma imkanı* Bir tuşa basarak (F-10) ALMAN veyaAMERİKAN klavye seçimi* MULTI-ICE FDOS formatlama sistemiile disketlerinizi 970 kbyte olarak kullanmave normalden 4 kat daha fazla yükleme, saklamaAmiga Dünyasına sunulan yeni ürünler tümAmigacıları çok sevindiriyor. Teşekkür ediyorve başarılar diliyoruz.En sonunda H.G.Wells ve Jules Verne gibi yazarlar hatırlandı_________ ve onların romanlarından esinlenildi:SPACE1889mürge yansının içine giriyorlar.Viktorya çağında geçen: eski tip topların. tüfeklerinve modern lazerlerin olduğu tipik birFRP havasında olan ilginç bir oyun. Aslenorijinal adı CLOUD SHIPS olan masa üstüoyununun bir uyarlaması. Ne derece başarılıolduklarını zaman gösterecek.COMPAQ, TENİS DÜNYASININ EN PRESTİJLİOLAYLARINDAN BİRİ OLANGRAND SLAM KUPASI nın İSİM BABASIpaketler oluşturmuştur. COMPAQ, çeşitli modelleriile PC kapılarını da zorlamaktadır.Compaq Computer Corporation, 1982 yılındakurulmuş ve kısa bir sürede 65 ülke pazarınagirmeyi başarmıştır. Firma, daha genişkitlelere ulaşabilmek için değerli bir sponsorlukarayışına girmiş ve yaklaşık 1 milyar TVizleyicisini çeken Grand Slam tenis kupasınımükemmel bir pazarlama fırsatı olarak görmüştür.Compaq'ın sponsorluk hakkı 5 yıl sürecektir.AMIGA DÜNYASI 5HABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLER

ACCOLADE'in BÜYÜK ATAĞI..HABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERSanırım hepiniz Accolade firmasını biliyorsunuzdur.Firma şimdiye dek en büyük atağınıTest Drive ile yapmıştı. Daha sonra da kendinebir yol çizen firma, sadece spor oyunlarınayöneldi. Bu yıl 'Third Courier' ile bu çizgininbiraz dışına çıkan Accolade, en son olarakda yılbaşının yaklaşması dolayısiyle, 3yeni oyun çıkaracağını duyurdu. Bu oyunlarlapiyasayı ve rakiplerini altüst edecekleriniaçıklayan Ken Scott (Satış sorumlusu), aynızamanda firma olarak yeni bir şey üretmedikleriniiddia edenlerin ağızlarının kapanacaklarınısöyledi. Yeni oyunlara gelince; ilk olarakTest Drive 3, herhalde Test Drive hastalarınımutlu edecektir. Eğer Test Drive'lardan sıkılanlarvarsa, bu oyun onları da tatmin edecektir.Daha evvelkilerin aksine Test Drive 3 tamamendijital olarak hazırlanmış. Arabanındışından da bakılabilen bu oyunda ayrıca yukarıdanzoom, arabanın 360 derecelik dönüşleri,silecekler, kar, yağmur ve gece seyahatleride unutulmamış. Kısacası tam bir arabasimülasyonu olmuş, Test Drive 3. İkinci oyunise, çıktı çıkacak denen şu meşhur ELVIRA.Aslında Elvira'yı farklı bir firma yapmıştı.Fakat firmanın içinde bulunduğu mali sıkıntı,oyunun gecikmesine yol açmıştı. Accolade,Bir Kodak kuruluşu olan ve floppy disküreten Verbatim, teflon disketlerini üretti.Çay, kahve gibi maddelerin disket üzerine dökülmelerindenetkilenmeyen ve bunlar sonucundadiskette kayıtlı datalann bozulmasınınmümkün olmadığı disketler, Datalife Plus veKodak TFX serileri olarak Türkiye'de deACC A.Ş. tarafından piyasaya sürüldü. Verbatimtarafından geliştirilen teflon kaplamatekniği sayesinde, disket üzerine dökülenlerdisk kısmı çıkartılıp silinerek temizlenebiliyorve üstelik disketteki hiçbir dataya zarargelmemiş olarak takılıp yeniden kullanılabiliyor.Disketlere, üretim esnasında IBM PCformatı atılarak kullanıcıya zaman kazandırmakamaçlanmış.en sonunda bu ufak firmayı satın aldı ve busorunu da böylece çözmüş oldu. Elvira birAdventure - FRP karışımı, mükemmel grafiklerledolu bir oyun. Konu biraz klasik. Bir kötüve onunla savaşan bir iyi. Oyunda gezilecek800 yer, savaşacağınız 100 değişik canlı,kullanabileceğiniz 300 değişik eşya var. Kısacasıyeni ve sürükleyici bir oyun. Sıradakiüçüncü oyun ise, ALTERED DESTINY. 90animasyonlu ekrandan, 25 şarkıdan ve gezilecek1500 dünyadan oluşan, 3-boyutlu, eğlencelibir oyun. Bence firma spor oyunları dışındada oyunlar yapabileceğini kanıtladı, sizne dersiniz? Savage Empire sizi, tarih öncesiçağlara götürecek, sürükleyici bir FRP oyunu.Oyunu Ultima-trilogy'i ve Knights of Legend'ıhazırlayan ekibin hazırladığını söylersem,herhalde oyunun kalitesi hakkında sizebiraz da olsa fikir vermiş olurum. Oyun talihsizbir zaman gezgininin, ilkel çağa gitmesive buradan kendi zamanına dönmesi üzerinekurulu. Gerçi Savage Empire 'Ultima 6' kadargeniş kapsamlı bir oyun değil, fakat bunarağmen oyun en az 80 saatte bitirilebiliyor. İlginçolabilecek diğer bir şey de, oyunda karşılaşılanyaratıkların, klasik FRP yaratıklarıolmamaları. Kimi zaman nesli tükenmiş birkuşla ya da vahşi bir Tyranassox'la karşılaşacaksınız.Bakalım oyun Origin'in dediği kadariyi mi? Bunu zaman gösterecek.VERBATIM'den MÜKEMMEL BİR YENİLİK:TEFLON DİSKETLERAMIGA DÜNYASI 6

Microprose 'dan yeni yılda 3 yeni oyunDünyadaki sayılı firmalardan olan Microprosebirbirinden kaliteli 3 yeni oyunla yeni yılamerhaba diyor, ilki Sid Meier'in yaptığıCOVERT ACTÎON. Tam anlamıyla bir Ja-mes Bond filmi. Oyunda siz Remington adlıcasusu yönetiyorsunuz.FakatRemington diğermeslektaşlarınınaksine, olaylarıniçine direkt olarakgirip, şansınınyardımıylaölümden kurtulan,güzellerle gönül eğlendiren biri değil.Remington soğuk kanlı bir katil, CIA tüm çok ufak ayrıntı oyunu oldukça büyük birolanaklarıyla bu adama yardım ediyor. Düş- zevkle oynamanıza yol açacaktır. Microprose'unikinci oyunu ise Wings'i andıran birmanları, karşı casus örgütlerinden ziyade teröristgruplar. Güzel bir menü sistemi ve birGemi simulasyonlarında yeni bir boyutHARPOON...Şimdiye dek Amiga'da ilk defa NATO'nunKuzey Atlantik filosunu, olası bir modern savaştakullanma şansına sahipsiniz. Tüm suüstü,sualtı gemileri ve uçaklarıyla. Bakalım bubüyük kuvvet, Rusların filosunu durdurmayayetecek mi?Harpoon bundan yaklaşık olarak bir yıl öncePC'ler için yapılmıştı. Uzunca bir aradansonra Amiga'ya uyarlandı. Günümüzde hernekadar3.dünya savaşı tehlikesi azalıyorsada, programcılar bir türlü aynı 3.dünya savaşısenaryolarından vazgeçmediler. Rusya, içinedüştüğü büyük petrol krizinden kurtulabilmekiçin iki aşamalı bir plan yapar. İlk aşamaNATO'yu yok etmektir, ikinci aşama iseArapların petrol rezervlerine saldırmaktır. İlkaşamayı gerçekleştirmek için kuzey filosunuİzlanda açıklarına getirir. Filonun amacıABD'lerinden gelecek olan yardımı engellemektir.Bu büyük Rus filosunu durduracaktek güç de NATO'nun Kuzey Atlantik filosudur.ilk bakışta size özelliği olmayan bir stratejioyunu gibi gelebilir. Fakat oyunun en büyüközelliği modem çağda geçen ve konu olarakgemi savaşlarını alan ilk strateji oyunu ol-oyun. Ne tam simulasyon, ne de tam bir Arcade.Kings of the Sky, 1. Dünya savaşında,çift kanatlı uçakların gökyüzüne sahip olduklarızamanlarda geçiyor. Görünüşe göre deWings'den daha kaliteli bir oyun olacak. Bizfirmanın yalancısıyız, bu iddia Microprose-'un. Üçüncü oyun ise Elite türü bir uzaysimulasyonu.Lightspeed konu olarak, dünyanınyaşanamaz bir duruma girdikten sonra,gemilerin uzayda insanlığı devam ettirecekolan gezegenlerin aranmasını ele almış. Oyunhakkında tek bildiğimiz çok güzel olan vektörgrafikleri ve action-adventure bölümlerininolduğu. Umarız bu birbirinden güzel olanoyunlar kısa bir süre içerisinde ülkemize gelir.ması. Siz tam anlamıyla Kuzey AtlantikFilo'sunun komutanı oluyorsunuz. Bunun daanlamı, elinizin altında dünyanın en büyükgücü bulunmakta. Gerçi şimdiye dek birçokgemi simulasyonu yapılmıştı. Fakat bunlarbirer simulasyondu, bir strateji oyunu değillerdi.Bu simulasyonlarda da her zaman birgemiyi yönetiyordunuz. Harpoon'da ise birçokgemiden oluşan büyük bir filoyu yöneteceksiniz.Kimi zaman Rusların kuruvazörlerineF-16 veya F-15'lerle saldıracak, ikmal gemilerini688 Attack Sub'larla vuracaksınız. Stratejitürü oyunlardan hoşlananlar Harpoon'danbüyük zevk alacaklardır.HABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERHABERLERGÖRÜŞLERAMIGA DÜNYASI 7

GRAFİKTUNÇ DİNDAŞSelam sevgili pixel severler. Bu sayımızdada grafik dünyasında yeni ufuklaraçan bir programla karşınızdayız. Geçensayılardaki resimlerin bazıları Norveç'tekigrafiker arkadaşlarım tarafından yapılıpdergimize gönderilmişti. Biz de güzelolanlarını seve seve dergimizde kullandık.Türkiye'den de grafikle uğraşan arkadaşlarımızdanyaptıkları iyi resimleri sayfamızdakullanmak için bekliyoruz.İlk sayımızda da belirttiğim gibi, size busayfalarda grafik programlan ve utility'lerinitanıtacağım. Şu ana kadar tanıttıklarımınhepsi birer paint programıydı.Bu sayıda, daha çok hem grafik çizen,hem de programcılıkla uğraşan arkadaşlanilgilendirecek bir grafik utility'sini anlatacağım.Açıklayacağım program çok kısa,ama çok işimize yarayacak bir program.Oyunlardaki grafiklerin ve resimlerindoğrudan Deluxe Paint'ten alınıp kullanıdığınızannediyorsunuz değil mi? Böyledüşünen arkadaşlar yanılıyorlar. İlk oyunlarhariç, şu anda yapılan bütün oyunlarıngrafikleri IFF adı verilen formattan BIT-MAP formatına çevrilerek kullanılıyor.Bildiğiniz gibi, IFF resim formatı tümAmiga Paint programlarında kullanılan formattır. IFF resim formatından başka ses,animasyon ve yazı formatlan da vardır.IFF resimler bir nevi sıkıştırılmış (crunchedilmiş) resimlerdir. IFF resimlerin programlardakullanılırken BITMAP halinegetirildiğini yazmıştık. Biraz da BITMAPresimlerden bahsetmek istiyorum. Amiga-'da 320 X 200 çözünürlükte (PAL'de 320x 256 çözünürlük vardır) normalde 32renk kullanıldığını biliyoruz. Bilgisayarımızherhangi bir resimde bir pixeli bir bit,yanyana duran sekiz pixeli de bir byteolarak kabul eder. Her bit 0 ya da 1 olabildiğineve Amiga'da her pixele 5 bit ayrıldığınagöre, değişik kombinasyonlar ileekranda 32 renk gösterebilme imkanı doğmuştur.Extradan bir bit plane daha konarak,64 renk de gösterilebilir. Fakat 64renkte programcılık işlemleri yavaşladığıiçin, genellikle her yerde 32 renk kullanılır.Oyunların ise hemen hepsinde 16 renkkullanılıyor. Bazı özel oyunlarda (meselaSHADOW OF THE BE AST gibi) renksayısı çoğalabilir (Daha detaylı bilgi içinbirinci sayıdaki AMIGA'DA RESİM NA-SIL OLUŞTURULUR? yazısını okuyunuz).Bu özelliğe dayanarak Amiga'da;1 BITPLANE'de 2 renk2 BITPLANE'de 4 renk3 BITPLANE'de 8 renk4 BITPLANE'de 16renk5 BITPLANE'de 32renk6 BITPLANE'de 64renkgösterilebilir ya da kullanılabilir.Şimdi açıklayacağımız IFF CONVER-TER programı, IFF resimleri BITMAPformatına çevirir. Bu programda BITMAPformatına 'RAW da deniyor. Hazırsanızartık başlayabiliriz.IFF CONVERTERBY KEFRENSBu kolay kullanışlı converter'ı Danimarka'lıdemo grubu KEFRENS yapmış.Bu konverter çıkmadan önce, sadece birtane converter vardı. O converter da kullanılışızor, çok kötü bir converter'dı. Kefrens,IFF converter'ı yaptıktan sonra, birçok grup tarafından değişik converter’laryapıldı. Ama içlerinde en kolay ve en kullanışlıconverter'lardan birisi de budur.Bütün işlemleri mouse kullanarak kolaycahalledebileceğiniz tek converter denebilir.Aynca program SEKA assembler ile%100 uyumludur. Bu konuya daha sonradetaylı olarak değineceğim. Programımızdapull-down menüler yok. Sadece gadget'larlabütün işlemlerinizi yapabilirsiniz.Converter'ı yükleyince ekranın üzerine,mavi mermer zemin üzerine seçenekleribulunan sevimli bir programcık yükleniyor.Programcık diyorum, çünkü IFFCONVERTER'ın uzunluğu 20000 kbyte.Şimdi sol üstten başlayarak bütün seçenekleriaçıklamaya başlayalım.CMAP OFF: Açılımı 'COLOR MAPOFF' yani renk haritası kapalı demektir.BITMAP resimlerde renk haritası resimdensonra ya da resimden önce bulunabilir.Eğer buradaki seçeneği kliklemezseniz,Convert edilen resme renk haritası(COLOR MAP) koymaz. Ama siz renkpaletiyle beraber kaydetmek istiyorsanız,iki seçeneğiniz var. Yukarıda da belirttiğimgibi, renk haritasını önüne ya da arkasınakoyabilirsiniz. Bir klikle bu seçeneğiBEHIND' durumuna getirirseniz, renkharitasını resmin önüne koyar. İki klikle'BEFORE' durumuna getirirseniz, renkharitasını resmin arkasına ekler. Bu seçeneğinhemen yanında bulunan formatlan(resim standartlarını) ayarlamamıza yarayanseçeneği açıklayalım.IFF-ILBM: Yüklendiği zaman bu seçenekde tanımlanmış durumdadır. Klikyaparak buradaki seçeneği değiştirebiliriz.Sırası ile şu seçenekleri görebiliriz.RAW NORM: Yazının başında açıkladığımBITMAP sistemidir.RAVV BLIT: Blitter için kullanılanAMİGA DÜNYASI 8

GRAFİKbir BITMAP formatıdır. Blitter'ın istediğiformatta kaydeder. Yani ilk pixel sırasındakiBITPLANE'leri peşpeşe, sonraki pixelsırasındaki BITPLANE'de ötekilerininpeşine yerleştirir.OUTLINE: Blitterdeki MASK işlemiiçin bir anlamda resimlerin negatifiniçıkarır. Assembler'la uğraşan arkadaşlarımızbu işlemi bilirler.SPRITE 4: Brush aldığınız kısmısprite olarak kaydetmenizi sağlar. Bu seçenekile sadece dört renkli sprite'ları disketekaydedersiniz.SPRİTE 16: Bu seçenek 16 renklisprite'lar için kullanılır.COPPER: Converter'ın SEKA AS-SEMBLER ile uyumluluğundan bahsetmiştim.Convert edeceğiniz resmi, SEKAASSEMBLER'da yapacağınız bir programdakullanmak isterseniz bu seçeneksayesinde resmin renk paletini yani renkharitasını SEKA'nın anlayacağı formattadiskete kaydeder. Aynı işlemler sprite'leriçin de geçerlidir. Zaten bu converter'i yapanKefrens grubundan Metallion, geçensene de SEKA ASSEMBLER 3.2'yi yapmıştı.SAVE: O anda ekrandaki (buffer'daki)resmi, diskete kaydetmeye yarar.CD DF0: Disketten yükleyeceğinizresimler için ilk önce driver tanıtımı yapmalısınız.Buraya bir kez klik yaparsanızsadece 'df0:'dan resim yüklersiniz.LOAD: Bu seçenek sayesinde diskettenistediğimiz resmi yükleyebiliriz. Yükleyeceğimizresmin formatını 'CMAPOFF' seçeneğinin yanındaki seçenekte belirtin.RE AD DIR: CD DF0:' kısmındabelirttiğiniz disk driver'daki disketindirectory'sini almamıza yarar. 'CD DF0:'seçeneğinde driver belirtmezsek programhata mesajı verir. Programın hata mesajıuyarısı çok ilginç. Ekranda saçma yerlereklik yaparsanız yine bu sesi duyarsınız.FAST DIR: Disketin fast dir text'indekidirectory'sini okur. Fazla kullanılmayanbir seçenektir.QUIT: Sayesinde programdan çıkıpCLI ekranına dönebilirsiniz.Directory'nin gösterildiği yerin yanındakioklar ve kırmızı bar sayesinde directory'yiyukarı aşağıya kaydırabilirsiniz.Seçeneklerin solunda kalan ve mouseoynattığınız zaman değişen değerlerin bulunduğupencerecikleri açıklamalıyım.X-POS ve Y-POS: Mouse'un ekrandakiX ve Y koordinatlarını gösteren kısımdır.Eğer resmin bulunduğu ekranda herhangibir yere klik yaparsanız brush alma modunageçersiniz. Unutmayın Eğer ekrandabrush alınmış bir yer varsa bilgisayar kayıtederken sadece brush alınan kısmıkaydeder. Zaten bu seçeneklerin yanındakiWIDTH' ve 'HEIGH' seçenekleri b-rush alınmış kısmın boyutunu gösteriyor.'DEPTH' ise resmin kaç bitplane olduğunugösterir. Bitplane sayısını arttırmakiçin buradaki sayının üzerine klik yaparakkursor'u buraya getirin ve klavyeden istediğinizsayıyı girin.Program hakkında küçük ip uçlarınane dersiniz?1) Brush alırken kenarlarını göremiyorsanız'TAB' tuşuna basabilirsiniz. Bu sayedebrush çizgilerini hareketlendirebilirsiniz.2) Converter'a yüklediğiniz resim ekranındışına taşıyorsa kursor tuşlarını kullanarakresmin görüntünün dışındaki yerlerinide görebilirsiniz.3) SHIFT tuşu ile mouse aynı DeluxePaint'teki gibi X veya Y koordinatlarındakilitleyebilirsiniz. Bu sayede brush almakçok kolay oluyor.Gelecek ay başka bir grafik programındabuluşmak üzere hoşçakalın. Bol pixelligünler dilerim.AMIGA DÜNYASI 9

PROFESSIONAL PAGE VI .31Bu günlerde okul gazeteleri yıllıkçalışmaları, firmalarda antetli yazışmalar,tanıtım broşürleri, bazılarınınbültenleri ve hatta şu okuduğunuzsatırlar tamamen Amiga ile hazırlanmayabaşladı. İşte biz de sizlerin daha fazla sabrınıtaşırmadan hemen konuya geçmek veberaber bu sayfaların mizanpajını yapmakistedik.Bildiğiniz gibi geçen ay ProfessionalPage V 1.3l'in araçlar kısmını tanımış vekelime işlem programlarında hazırlanmışbir yazıyı programa mizanpaj yapmaküzere aktarmıştık. Şimdi yine konumuzText bölümü ile ilgili. Ama önce çalışacağımızebadda sayfayı açmayı unutmayalım.Sırasıyla özetlersek, Preferences'tenLayout Tools seçiminde açılan penceredenilk seçimlerimizi yapmalıyız. Ve sayfaüzerinde muntazam ölçekli çizimler yapmanızya da milimetrik hassaslıktayazı kutusu açmanız gerekiyorsa,mutlaka snap to grid'i seçmenizgerektiğini bir kez daha hatırlatayım.Eğer bir sayfa açmak içinPage'deki Create from default ileseçimler yaparken AutomaticallyLinks Colums'u işaretleyerek"margins" değerlerini doğru verdiysekstandart kalıplaşmış kutularlaçalışacağız demektir. AmaAutomatically Links Colums'u işaretlemediyseksayfa açıldığında hiçbir yazı kutusu olmayacağı içindirki, yazı alanlarımızı belirlemeküzere kutu aracı ile bu işlemi kendimizyapmalıyız. İşte burada serbesthareketler ile istediğimiz büyüklüktealanlar açarak yazı bölgelerimizitespit ederiz. Tabii aynıkutu aracı ile sadece yazı değil,grafik ve çizimlerde kullanmaküzere alanlar açmamız da mümkündür.İşte bir sayfa üzerinde kutuaracından istifade ile birçok başlık,MASAÜSTÜ YAYINCILIKBOLUM IISedat ÇÖLOĞLUtext, resim, çizim alanı hazırladık. Şimdibunların % 50 ebadındaki görünüşüne birgöz atarak, çarpıcılığına bakmalıyız. Gereklitüm hazırlıklar tamamsa, geçen aybahsettiğimiz gibi, ya yazı girilecek alanlarıaktif yaparak yazı kursorumuzu yerleştirirve yazmaya başlarız ya da Transcript,WordPerfect, Scribble, Text Craft veText Craft Plus gibi programlardan, hattaProwrite, Penpall veya ASCII alabileceğimiztext editörlerden faydalanarak yazdığımızmetinlerimizi yazı için açtığımızkutulara aktarırız. Tabii tüm yazı aktarmalarını,punto ve font seçimleri ile. satırparagraf aralarını ayarlayıptext'imizin ayrılan alana oturmasınısağlarız. Ancak grafikler de aktarıldığındasanırım sayfamız çıkışa hazırolacak.Grafikler yine kutu aracı ile açılmışalanlara yerleşecektir. Bu işlemiçin önce grafik çağıracağınız kutununok ile aktif hale getirilmesi gerekir.Daha sonr a Deluxe Paint III, AegisImages, Photon Paint, Graphic Studiogibi grafik programlarında hazırlanmışgrafikleri ya da IFF veHAM kaydedilmiş Digi-View gibi digitizerleryardımı ile alınmış fotoğraflarıngörüntülerini,Project'deki Import'tanBitmap Graphic seçimindeaçılan pencereden çağırırız. Bir müddetsonra Siyah-Beyaz tonları ile istediğimizgrafik veya fotoğrafın sayfa içinde açılankutuda yerini almış olduğunu göreceksiniz.Ancak açtığınız kutunun gelen grafikile farklı konumlarda olması . .doğaldır. Bunun için kutuyueninden ya da boyundan küçültmenizveya büyültmenizgerekebilir. Bunun için birkaç yöntem mevcuttur. Bunlardanilki ve en sağlıklı olanı,grafiğin aktarıldığı aktifkutunun zahiri çerçevesiningrafik ile aynı ebada getirilmesi.Eğer grafik büyüyeceksebüyültme yapacağımız taraftakikonuma göre kenarveya köşe tutma ucuna Alt tuşuile birlikte basarak ulaşacağımızyere kadar çekeriz. İştekutumuz, içindeki grafik ilebirlikte büyüdü. Daha hassasorantılar için, bu kutunun içinesol mouse düğmesi ile çiftklik yapar ve kutunun değerlerpenceresini görürüz. Boşkutudan farklı bir şekilde açılanbu pencere artık Grafikkutusu olmuştur. İşte en altta bulunan Settabs kalkmış, yerine Scale ve offset gelmiştir.Scale; bize kutu içine aktarılmışgrafik veya fotoğrafın orjinali ile olanorantısını belirler. Offset ise kutu kenarlanndan,grafiğin ne kadar içeride veya dışandayer aldığını gösterir. Offset vasıtasıile kutuya çerçeve atmak için kenar boşluklanoluşturabiliriz. İşte böylece grafiğimizistediğimiz oranlar içerisinde sayfamizanpajındaki yerini almış olur. Tabiitüm buradaki değerlendirmeler Draw çizimleriiçinde geçerlidir. Ancak Draw çizimlerimenüde de gördüğünüz gibi AegisDraw'da Drawings olarak ve ProfessionalDraw'da ise Clip olarak hazırlanmalıdır.Professional Draw halen anlatılmaktaolup, Aegis Draw'ı da gelecek sayıdan itibarenanlatmaya çalışacağız.Bu arada unutmadan belirtelim, bitmapgrafik olarak aktardığımız resimlerkaç renk olursa olsun ekranda yerinisiyah-beyaz tonlar ile alacaktır. Renk görünmedidiye ümitsizliğe kapılmayın,Renkli Laserden çıkış alırken renkleri ileya da sayfanın çıkışını bir Laser veyaType Setting cihazından alırken renk ayrımıseçilmişse, baskı renklerine ayrılarakçıkacağından emin olabilirsiniz.. Bu aradakonusu gelmişkenbahsedelim.Postscriptözelliği dolayısıile PPage'-den baskı renklerialırken, istersenizrenklibir sayfayı siyah- beyaz'tonları ile alabileceğinizgibi,baskıda kul-lanılan Black,Magenta, Cyanve Yellovv renklerininüst üstegelmesiyle sağlanantüm renkleriişte bu dörtrenge ayırarak,Postscript cihaz,PPage ileAMİGA DÜNYASI 10

tam bir uyum içinde size verecektir. Tabiiisterseniz bu dört renk ve tonlan haricinde,daha fazla extra renk basmak üzeresayfaya konulmuş, mekanik renkleri tanıtarakayrıca fazladan renk baskı kalıplanelde edebilirsiniz. Tabii tümbunları yaparken renklerintram açı ve yoğunluklarıstandart değerler ile gelecektir.Bazı değişiklikler yaparakfarklı görüntüler eldeetmek üzere tram açı ve yoğunluklarınıdeğiştirmek tesizin elinizde. Ama buradarenklerin standart açı ve yoğunluklarınıbelirtmektefayda görüyorum. Eğer buyazıyı okuyanların içindefilmci veya matbaacı tanıdığıolanlar varsa, bu kısmıonlara bir göstersinler. Hiçteyabancı olmadıkları tramaçılan ile kapılacaklarınaeminim.Renklerin baskı için hazırlanantram yoğunluk ve açılanBlack tram açısı 45 yoğunluk 75Cyan tram açısı 90 yoğunluk 75Magenta tram açısı 75 yoğunluk 75Yellow tram açısı 105 yoğunluk 75Yine kutu aracı ile açılmış alanlaraMaxi Plan'da hazırlanmış dairesel, sütunve çizgi grafikler ile ayrıca hesap tablolarınında aktarılabileceğini ilave ederek, birazda menülere göz atalım.PROJECTHer profesyonel programda olduğugibi disket işlemlerini yapıldığı menüdür.Project'in alt menüleri ise kısaca şöyleözetlenebilir.New: Ekranda herşeye yeniden başlamaküzere kullanılır. Tüm açılmış sayfaları,yüklenmiş fontları ve puntoları ekrandasilecektir.Load: Buradaki ile Page menüsündekinikarıştırmamak için söylüyorum. Birdençok sayfanın meydana getirdiği dokümanlar,yine project'deki Save As ile saklanmalıdır.İşte ancak o dökümanları buradanyükleyebiliriz.Save: Daha önce Save As ile isim verilereksaklanmış dökümanların üzerindedeğişiklik yapılarak aynı isme saklanmasıiçin Save'i işaretlememiz yeterli.Save As: Birden çok sayfanın meydanagetirdiği dökümanların isim verilereksaklanacağı alt menü.Information: Yüklenmiş olan dokü-mana ait bilgilerin gösterildiği yer. Buradandoküman ismini, yazarını ve yazarınnotlarını görmek, ilk yazılış ve son saklanıştarihleri ile, kaçıncı defa üzerinde değişiklikyapıldığını öğrenmek mümkün.Yine buradan doküman içinde kullanılanbitmap grafiklerin isimlerini ve hangi disketteolduğunu görebiliriz.Import: Aktarılacak text, bitmap grafik,Aegis Draw veye Professional Drawçizimleri ile, Postscript dosyaların çağrılmasınısağlayan bölüm. Bu bölümü kullanmakiçin önce sayfamızda bir kutu açmamızgerekir. Kutu aktif halde iken çağnlacakdata cinsine göre Import menüsündegerekli kısma girilir ve data ismi açılanpencerede bulunarak işaretlenir.Ancak Bitmap grafik yüklerken şayetçıkış cihazı için disketi başka bir yeregönderiyorsak, mutlaka yüklenecek datanındaha önce aynı diskete kaydedilmesive Import'tan çağrılırken yine aynı diskettekidatanın yüklenmesi gerekir. Aksi haldedatanın bulunduğu disketin de sayfalarımızısakladığımız PPage data disketi ilebirlikte gitmesi gerekir.Output: Sayfalarımızın çıkışa gönderileceğikısımdır ki, dotmatrix, Postscriptve Prova çıkış almamızı seçmeye yarar.Dotmatrix gönderirken density'iyükseltirsek daha koyu tonlamada birazdaha iyi neticeler alabiliriz.Postscript çıkış alırken ise otomatikolarak makina kendi içinden alabileceğigibi hariçten kağıt verme, type settings cihazlaniçin rulo kağıt kullanma ya da üçrenge ayırarak renkli baskıya hazırlama veEPSF ve IBM formatında Postscript çıkışalabilme imkanları tanınmıştır.PAGESadece sayfa oluşturma ve sayfa saklayıpyükleme işlemleri ile sayfa değerlerindedeğişiklikler yapılabilmen bölümdür.Create bölümünde yenisayfalar açmak üzere fromDefault'a gireriz. Daha öncegördüğümüz bu menü ilehazırlanmış sayfalar üzerindeçalışmalar yaparak bellikalıp oluşturduysak, bu kalıpsayfayı Make Template'denEven ya da Odd'asaklarız. Ve hemen Createmenüsünde from templateseçimi ile kalıp sayfa sakladığımızEven ya da Odd'uişaretleyip, bu sayfadan bizekaç tane lazımsa belirterekekranda birbirine eşsayfalara kavuşuruz. Ya dayine From Template ilebağlı kutuların devam ettiğisayfalar elde edebiliriz. Açılansayfalarda kutuların kilitli olarak yüklenmesinisağlayabiliriz. Even ya da Oddseçimi ile saklanmış sayfaların çoğaltılmasıişlemini daha çok aynı kalıbı ihtivaeden sayfalarda kullanırız. Örneğin hersayfanın üzerinde yer alacak bir başlık veaynı dizayndaki kolonlardan oluşan sayfakalıplan, standart çizelgeler (içinde sadeceyazı ve rakamların değiştiği), aynı gra-fıklerin bulunduğu antetli kağıtlargibi.Page menüsündeki load'dan,Project'dekinden farklı olarak sadecebir sayfa çağırabiliriz. Bu yaaktif bir sayfadır ya da daha önceEven veya Odd'a saklanmış kalıpsayfadır. Tabii ki bu menüdeki Saveile sadece bir sayfa saklayabiliriz.Bu da aktif sayfa olabileceğigibi Even ya da odd'dan saklanmışkalıp sayfalar olabilir.Hemen menünün alt bölümündeyer alan Alter kısmında açılmışolan sayfanın veya even ya da Oddile saklanmış kalıpların ve Defaultbölümünden de standart kalıp sayfalarüzerindeki ebad ve marginsdeğişiklikleri ile postscript sayfatanımlamasında farklı değişiklikleriyapmamız mümkün.Make template ile ekrandakisayfadan, eş sayfalar oluşturmaküzere Even veya Odd kalıp sayfalarınıçoğaltabiliriz.MASAÜSTÜ YAYINCILIKAMIGA DÜNYASI 11

Visible: Ekranda, çalışma anında hafızayıfazla kullanmamak üzere sayfalarıngörünmeden, sayfa değişikliklerinin dahahızlı yapılmasını sağlar.BoxKutu aracının menüdeki uzantısıdır.Show dediğimizde aktif olan kutumuzugösterir. Clone ile bu kutudan yeni bir tanedaha çoğaltırız. Delete ise aktif olankutuyu yok eder. Yine Box menusunun enaltında yer alan Alter ile Aktif olan kutununya da Default'tan kalıp olarak kullanılankutu ölçülerinin ayarlaması yapılır.Kutu aracını tanıtırken bu menüyü de anlattığımiçin hemen Box menusunu ilgilendirendiğer çizim araçlarına değinelim.KUTU ÖNE: Sayfa içinde çalışırkenüstüste açılması gereken kutulardanisteneni çalışmak üzere önealarak aktif yapar.KUTU ARKAYA: Yine üstüsteaçılmış kutulardan o an gereksizolanı arka plana atar.SONRAKİ KUTU: Link edilmişkutulardan, o an aktif olandan birsonra geleni görmek üzere kullanırız.ÖNCEKİ KUTU: Diğerinin tersineo an aktif olandan bir önce gelenlinkle bağlanmış kutuyu bulmamızısağlar.LİNK: Açılmış yazı kutuları şayetbaştan Automatically Links Columnsile belirlenmemiş kutularsa,burada bir text aktarırken veya yazarkenizlenecek kutuların arka arkaya bağlanmasınısağlar. İlk kutumuzu ok ile seçerekLink aracını seçer ve daha sonra izlenecekkutulara teker teker klikleriz.LİNK KOPARMA: Bazı textlerinayrılması gerektiğinde, yapılacaksonraki işlemlerden etkilenmemesive işlemler yaparken çok fazlakutunun işlemi yavaşlatacağı düşüncesiile bazen, Linkle bağlanmış kutuların bağlarınıkoparmak gerekir. Buradadikkat edilmesi gereken tek şey,kutunun Link'i koparılırken, birönceki kutudan ayrılacağıdır. Linkkoparma aracı ile işaretlenen kutudansonrakilerde işlem için halenLink mevcuttur.TYPEType menüsüne geçen ay textaktarırken biraz değinmiştik. Ancaklazım olacağı düşüncesi ilemenülerini incelemekte fayda var.Typeface kısmında kullanılacakfontlar, diğer deyişle yazı karakterlerigözlenmektedir. Burada New'iseçerek kullanacağımız yeni font'ubelirleriz. Professional Page 1.31postscript tabanı olan fontları kullanmaktaolup herhangi font editörile yapılmış fontları sedce ekrandave dotmatrix baskıda kullanmakmümkündür. Program daha öncede değindiğimiz gibi CG OutlineFont Technik ile yapılmış CompuGraphicfontları da kullanmakta-MASAÜSTÜ YAYINCILIKPROFESSIONAL PAGEFONTLARIAvant GardeBookmanCourierHelveticaHelvetica NarrovvNew CenturyPalatinoSymbol ΘΏΨυπασδфγηTimesZapf ChanceryZapfDingbatsdır. İşte biz Typeface menüsünden kullanacağımızfontu seçmeliyiz. Bu işlemi dahasonra da yapmamız mümkündür. Yazıyabaşlarken font seçmezsek, programınaçılışında standart olarak yüklenmiş olanTimes fontunu kullanmış olacağız.Bu fontlardan Symbol, Zapf Chanceryve Zapf Dingbats hariç diğerlerininbold, italik, bold-italik stilleri kullanılabilir.Böylece toplam yayıncı gözü ile baktığımızda35 fonta erişebiliriz. Ayrıca tümbu stildeki fontları Outline (Kontürlü) veUnderline (Altı çizgili) olarak kullanmamızda mümkündür. Yazı kursorumuzladeğişiklik yapılacak kısmı bant içine alarakstilleri fonksiyon tuşları ile değiştirebiliriz.Bold için F6, İtalik için F7, Underlineiçin F8, Outline için F9 ve Plain için F10kullanılır. Stillerden biri iptal edilecekse ostilin karşılığı olan fonksiyon tuşunaSHIFT ile birlikte basarız.Genellikle tüm Postscript çıkış cihazlarındabu fontların tamamı bulunmaktadır.Yine Adobe firmasınca hazırlanmış diğerPostscript fontları, kullanarak yenifont ilavelerinde bulunmak da mümkündür.Bu şekilde ilave yaptığımız fontlarıyazıcıya gönderirken, şayet yazıcımızdabu fontlar mevcut değilse Download Fontseçimini Output'ta belirtmemiz gerekir.Size: 1 puntodan 127 puntoya kadarherhangi birini seçebilirsiniz. Ancak standartkullanılan asgari 4 puntodur.Style: Kullanılan fontun düz, italik.Bold, Underline, Outline olması buradabelirlenir.Kerning: Yazı da harf aralarındakiboşlukları düzenler. Örnek verecek olursakkerning yapılmamış bir satır:AVA GİDEN AVLANIR.Yine aynı yazının kerning yapılmış hali:AVA GİDEN AVLANIR.Tracking: Satırlardakiharf aralarını emspace'e göre düzenler.Burada yeri gelmişkenEM boşluğundan bahsedelim.EM boşluğu Mharfinin genişliğine veri-len isimdir.Line Spacing satır veparagraf aralarını ayarlar.Burada standart olarak kullanılangenelde satır arası %120, 2 punto alt boşluk vesatıra göre % 100 paragrafarası boşluk kullanılır. Örnek:Bu sütunların Satır arası% 100 ve paragraf arasıda % 100'dür.Baseline ise yazı içindeherhangi bir bölümün satıralt çizgisinden aşağı ya dayukarı yazılmasını sağlar. m Jveya H 0 gibi. 2 4Hemen alttaki Hyphenationbölümünü geçen ayaçıklamıştık.Onun altında yer alanyazıdaki blok seçimidir. YazımızıLeft sola, Right sağa,Center kutu içine ortalıyarak,Flush ise kutu içine Space boşluklarınıaçarak iki yana bloklamayı sağlayan seçimlerdir.Paragraf boşluğunun olmadığı hallerdenone seçilmelidir. Paragraflarda ilk satıriçeriden başlayarak devam edecekse in,ilk satır dışarıdan, diğerleri içeriden başlayacaksahanging seçilir.EDITType'ın yanında yer alan Edit menüsündeklasik Cut, Copy, Paste komutlarınıanlatmanın lüzumsuz olduğu düşüncesiyledevam ederek, bu komutlardan Paste'ınFİ ve Cut'ın SHIFT + Fİ tuşları ile uygulanabileceğinibelirtelim.Unmark Block: Kontrol edilmekteolan blokta, kontroldan çıkmamızı sağlar.Kontroldan kastımız, yazı üzerinde kursorumuzile mouse düğmesine basarak gezindiğimizzaman meydana gelen siyahbant ile yapacağımız değişikliklerin kontrolüdür.Save Block: Siyah bant içine aldığımızveya diğer deyişle kontrol etmekte olduğumuzblokların font, punto, stil vetype ile ilgili diğer kısımlarını değiştirmedensaklanması. Burada sakladıklarımızıyine Import'dan Text alt menüsünden çağırabiliriz.F5 ile işlem gerçekleşebilir.Select Box: O an kursorun bulunduğukutunun değişiklikler yapılmak üzere siyahbant içine alınması. Bu işlemi dahapratik olarak F4 tuşu ile de yapabiliriz.Ancak Yazı kursorunun kutu içinde bulunmasıgerekmektedir.Select AH: O an kursorun bulunduğukutu ve ona link ile bağlanmış diğer kutularındeğişiklikler yapılmak üzere siyahbant haline geçirilmesi. Yine bu işlemi deF4 tuşuna SHIFT tuşu ile birlikte basarakgerçekleştirebiliriz.Find: Herhangibir harf,rakam, kelimeveya cümleninaranması işle-AMIGA DÜNYASI 12

enkleri bulamayız. İşte burada gerekrenkleri saklarken vereceğimiz renk isimlerininve renk karışımlarının tekrarlanmadansaklanmış olmasına da dikkat etmeliyiz.PREFERENCESMagnification sayfanın ekranda görüntüoranını belirler, %200'den % 25'ekadar değişik ebatlarda sayfalarımızıile görebiliriz. Bunun için deSağ Amiga tuşu ile birlikte 1'den5'e kadar sayı tuşlarına bastığımızdasırası ileA 1 %200A 2 %100A 3 % 50A 4 % 33A 5 % 25görüntü sağlar. Böylece ekranda istediğimizbüyüklüğe daha seri ulaşırız.Layout Tools, geçen ay anlattığımızgibi sayfa içinde kolay vedaha rahat çalışabilmemiz için mizanpajaletlerinin seçim bölümüdür.Sayfa ölçü birimlerini, gridlemeyi,gride yapışmayı, zahiri çerçevelerive kolon yerlerini görebildiğimizgibi sayfa cetvelinin veyagridlerin ölçü birim ve değerleriniistediğimiz gibi değiştirebiliriz.Böylece daha pratik çalışmalaryapma imkanına kavuşuruz.MASA ÜSTÜ YAYINCILIKText Format baş tarafta bahsettiğimizgibi, eğer textler başka programlardayazıldı ise bunları aktarmadan önce yazıldığıprogramı tanıtmak için kullanılır.Hyphenation Control: Burada kelimebölmelerde kullanılan hece ön takısıile hecelemede bölünebilecek minimumhat sayısı belirlenir. Hangi dilde kelimebölme işlemi yapılacaksa, onun işaretlenmesigerekir. Bu programda Teleteknik tarafındanTürkçe kelime bölme işlemi, İspanyolcayaçok yakın olması ve Türkiyedeİspanyolcanın çok daha az kullanılmasınedeni ile Spanish seçimine yüklenmiştir.Tabii ki bu orjinal İngilizce program kullananlariçin geçerli. Teleteknik tarafındanTürkçeleştirilmiş programlarda ise zatenTürkçe menüler ile çalıştığımız için böylebir sorun yoktur. O zaman direkt TürkçeHyphenation seçimi yaparız.Text Greeking Control: Düşük çözünürlükteçalışırken gerekli pixel ayarlamalarıyapılarak yazıların biraz daha okunaklıolması sağlanır. Minimum Pixels sayısıne kadar küçük olursa, düşük çözünürlüktebile o kadar rahat yazılarımızı okuya-bilme imkanına kavuşuruz.Comphugraphic Font Control, CGOutline Comphugraphic Fontlann kullanımesnasında gereken kontrol bölümü.Ram'da ve chip'de bu fontlara gerekli hafızayıayırmamıza yardımcı olur.Quick Move: Ekranda uyan mesajlarınınbelirtilmesi için kullanılır.Wireframe Graphic: Çizim şekillerimizin,aktanlan Dravv diplerinin sadeceçizgisel görünerek işlemin hızlanması vehafızadan kaybetmemek için kullanılır.Black & White: Çalışma anında renkleringörünmemesi ile daha hızlı çalışmaortamını sağlar. Tüm renkler siyah beyaztram değerleri ile gelecektir.Interlace Screen: Yüksek çözünürlükteçalışarak, ekranda çıkışa en yakınneticeyi görmek için kullanırız. Interlacemodunda iken ekranda titreme gözü yoracakderecededir.Bunun için imkanı olanların yüksekçözünürlüklü monitör ya da ekran filtresikullanmalarını tavsiye edeceğim.Interruptible Refresh: Çalışma anındagerekli bölümlerin daha aktif ve hızlıçalışmasına imkan tanır.Horkbench Screen: Workbench ekranadönmek için programı hazırlar.Gerektiğinde bu program ile bu sayfalannbenzerlerini hazırlayıp, çeşitli matbuişlerinizi yapabileceğinizi umarak gelecekay bir başka Masaüstü Yayıncılık Programındabuluşmak üzere hoşçakalın.AMIGA DÜNYASI 14

2. BOLUMGeçen ay tanıttığımız çizim araçlarınıkullanarak, çizimler yapmaya ne dersiniz.Gerek daha önce gerekse bu sayıda konuanlatılırken kullanılan tüm çizimlerin ProfessionalDraw'da hazırlandığını belirteyimbu arada. Evet araçlarımızı kullanarakdiğer menüleri de tanıtmaya çalışalım.Ben burada önce bir pasta çizmek ve onusüslerken renkler kullanmak istedim. Sizde isterseniz bunun yanında zevkle hazırlanmışbir meyve kokteyl bardağı ekleyebilirsiniz.Önce pastanın alt tabağını oluşturmaklaişe başlıyorum. İşte tabağın oluşumuiçin elips aracını seçtim ve sayfaüzerinde istediğim büyüklükte çizimimiyapmak üzere hazırım. Ancak tabağın çi- kalınlıklarını görmeyeceğim ama objemizileceği çizgi kalınlığını ve rengini çizim- daha çabuk bitireceğim. Şimdi pastanınden önce belirlemem gerekiyor. Bunun birinci katı için yeni renk seçiyorum. Yineiçin Attributes menüsünde Line Color ile elips ile yaptığım bu çizimde, renk sadece •açılan pencereden From List kısmından % alanı dolduracağı için üstüne gelecek ikincikat ile arasında boşluklar oluşacaktır.20 gri'yi seçiyorum. Bu çizgi rengim. Zeminrengim için ise Fiil Color'a girerek % Oysa pasta kat yüksekliğinde alan rengi-7 gri seçimi yaptım. Şimdi çizimi tamamlıyorve tabağı oluşturuyorum. Ancak tümbunları daha hızlı gerçekleştirebilmek içinPreferences'ten Wireframe'i işaretliyorum.Böylece ekranda renkleri ve çizginin dolu olması gerekir. Bunu bir dikdörtgenilavesi ile de veririz, ancak her katiçin fazladan bir kutu oluşturmamız, dolayısıile daha fazla zaman ve daha fazla hafızaharcarım. Oysa Professional Draw2.0'da bir yenilik vasıtası ile bu işlemi dahada kolay yapabiliriz. Elipsimiz aktifkonumdayken Special menüsüne girer veEllipse -> Bezier seçimini yaparız. Şimdielipsimin bütün tutma uçlan ve bunlarabağlı çizgiler serbest kalmıştır. İki kenar-da bulunan tutma uçları yardımı ile kenarlarıdüz çizgiler haline getirir ve pastanıno katı kadar yükseltiriz.Şimdi bu çizimin bir kopyasını alarakikinci katı yapalım. Kopya almak için yaObject'de Clone seçimi yaparız, ya da da-ha kolay ve seri olarak sadece çoğaltacağımızobje aktif olmak kaydı ile TAB tuşunabasanz. Gelen ikinci parçayı bir öncekininüstüne yerleştirerek pasta katlannıoluştururuz. Burada çizgi rengini kullanmıyoruz.Ancak her katı ayn renklendirecekseko obje aktif iken Fiil Color'a girerve rengi değiştiririz. Tabii ki burada kullandığımızrenkler daha sonra kullanılacaksaAdd to List işaretlenerek burenk listeye dahil edilir.Pasta katlanınız bitince pastaüzerine konacak mumlan ve pastamızınkenar süslerini yapmaya başlanz.Bunlan da birer tane yaparakClone ile ya da obje aktif hale getirilipTAB tuşu ile çoğaltınz. HemMASAÜSTÜ YAYINCILIKAmiga'da en iyi uyumu gösteren ve ha-Compugraphic 9400 PS, Agfa firmasıtarafından üretilen Enginerimi ile Macintosh'lara bağlanabilir.kikaten üstün bir çıkış cihazı olan QMS Word Kelime İşlem programı ile TürkçePS 810 ile başlamak istiyorum.Photo sistem çalışan Postscript birkullanılmak üzere PC / XT ve AT'yeTeleteknik tarafından Masaüstü Yayıncı-typesetting çıkış cihazı. İstenildiğinde1200 dpi çözünürlükte kağı-bağlanma özelliğine sahip bu Laserlık İş İstasyonu içinde pazarlanan QMS Printer aynı zamanda HP LaserJet +PS 810, Postscript sayfa tanımlama dilida veya 2400 dpi çözünürlükte, direktPozitif filme renk ayrımı dahil(HP+PLC) ve Diablo 630 emülasyonlarınauyum gösteriyor.ile çalışıyor. 306x300 dpi çözünürlükteçıkış veren bu Laser Printer'in hızı daki-çıkış verebiliyor. Motorola 68020Yine aynı Firmanın yapımı olan dakikada4 sayfa basan QMS PS 410 ise aynıkada 8 sayfa 2 Mb Ram ve 1 Mb Romişlemci kullanan Compugraphicbelleğe sahip alet üzerinde Standart9400 PS üzerinde 73 adet font bulunuyorve 8 MB RAM kapasiteli.özelliklere sahip. Ancak hızının yavaşTürkçe karakter seti yerleştirilmiş ko- olması yanında fiyatı da bir hayli ekonomikölçülerde.numda. A4 Kağıda yatay ve dikey ol-İstenirse ayrıca harddisk bağlanabiliyor.Amiga Dünyası Derginizinmak üzere her açıdan, gerekirse minör Ve QMS'in renkli Laser Printer'ı QMSbaskı yapabilme özelliği bulunan QMSsayfalarının çıkışı ve Masaüstü YayıncılıkBölümü içindeki Profes-( olorscript 100 68020 MPU 16 MhzPS 810 üzerinde 4 puntodan itibaren hızında 4 MB RAM ve 1 MB ROM içeriyor.Ancak hızı dakikada 1 sayfa Kağı-kullanılan Standart 35 font mevcut. Busional Draw Clipleri ile Paint grafiklerininrenk ayrımları film halin-fontların tamamı Professional Page da transparan filme çıkış veren QMSV1.3l'de mevcut olan fontlardır.de 9400 PS'den alınmaktadır.Colorscript 100 model 10, PantoneRS 232 / RS 422 Apple Talk seri Ara bi- Renk Standartları ile çalışıyor.AMİGA DÜNYASI 16

daha seri bir çalışma ile işlemi tamamlarkemde zamandan kazanırız.Çizimimizi tamamladıysak tamamınıgrop işareti ile seçer ve geçen ay gördüğünüzClips menüsündeki Define'dan isimverip, aynı menüdeki Save ile saklarız.Arzu ederseniz başta da belirttiğimi.r: yanına bir meyve kokteyl bardağı çizerek,ayrı bir isimle Define'da saklar ve«taht sonra Save ile yine aynı isme saklarsakClips menüsündeki Draw'da bir öncekiçizimle birlikte listede yer aldığını görürüz.Çizime burada ara vererek menülerdegeçen ay görmediğimiz kısımları incelemeyedevam edelim. Geçen ay en sonClips menusunu görmüştük.ATTRIBUTESLine Color: Çizgi renginin belirleneceğibölüm. Burada açılan pencerede renkdeğerleri ile oynayarak yeni renkler üretipAdd to list ile bunları ekleyebileceğimizgibi From list'den programda hazır olanrenkleri seçmemiz de mümkün. Eğer burenklerin devamlı listede gelmesini istiyorsakSave ile renk menüsünde saklarız.Load ile çağırdığımızda da aynı renk me-nüsüne ulaşmamız sağlanır.File Color: Line Color ile aynı içeriğesahip olan bu bölümde, Line color ileyapılarak listeye eklenenrenkler de görünür.Line Weight:Çizgi kalınlığı değerlerininverildiği menü.Burada Hairline (1/4punto) ile 4 punto arasındakideğerler hemengörünür. AncakCustom vasıtası ile oan çalıştığımız birimüzerinden değerlervererek1023.5 cm'yekadar ulaşabilen çizgikalınlıktan vermemizmümkün. Tabii sayfaölçüleri izin verirse.Line Pattern: Çizgi şekilleri yine hazırdanyüklenenler tercih edilebilineceğigibi Custom ile istediğiniz çizgi şeklini deüretebilirsiniz.Line Joins: Bu kısımda çizgilerimizinuç şekillerini belirleriz. Çizgilerin birleşmeyerlerindeki konumuna göre ayarlanır.Bu alt menüdeki seçenekler sırasıylaşöyledir:Miter: Gönyeli kesik uç şekli, Genellikleçizimlerimizde kullanırken köşe kısımlarıdaha muntazam biraçı ile birleşir.Round: Yuvarlak uç, objelerimizdeköşelerde de yuvarlakdönüş tte yumuşak birgörünüm kazandırır.Bevell: Yatay 90° uç.Genellikle dikey çizimlerdekullanılmasında fayda var.Butt: Köşeli normal uç,kesişme noktalarında çizgikalınlığı ile orantılı olarakboşluklar verebilir. 1 puntoyakadar köşeli çizimlerde pek: sorun yaratmaz.Fiil: Bu işareti verirsek objelerimizinkaplayacağı alanlarıFiil Color ile verdiğimiz renktedolmasını kabul etmiş oluruz.Objelerimizi daha seri yapmakiçin fiil işaretlemeden çizimebaşlayabiliriz.Ancak hemen belirtelimbasit objelerde daha sonra Fiilseçimi ile Fiil Color renkleriverilebilir. Ancak Text'lerdedaha sonra Fiil verilmesininmahsuru vardır. Çünkü textlerdeo, a, b gibi içi boş harflerde, iç kısımlardakalan boşluk alanı text yazılırkenotamatik olarak Fiil Color'u beyaz gelmektedir.Eğer sonradan tüm text grup içinealınıp Fiil rengi verilecekse bu boş görünenbeyaz alanlarda seçilen Fiil Colorrengine dönüşecektir.Ancak yine de endişeye kapılmayın.Bu alanları tekrar eski beyaz rengine kavuşturmakya da objenizde fon olarak başkarenk kullanıyorsanız, harf içlerindekibu boşluklara o rengi vermek için çok kolayama biraz uğraştıracak bir yöntemimizvar.Tüm text'i grup işareti ile aktif halegetirip Object'deki ungroup seçimini yaparız.Daha sonra sadece ilk değişecekalanı grup işaret ile çerçeveleyip aktif yaparve onun için Fiil Color seçeriz. Dahasonra değişecek diğer alanları sadece okaracı ile aktif hale getirir yine Fiil Colorseçimlerini yaparız. Artık harf içleriistediğimiz fon rengine dönmüştür.SPECIALExtra seçimler menüsü. Bizebirçok kolaylık sağlayan bu menüilk defa Professional DrawV2.0'da kullanılmış olup sanırımbu programın en güzel ve işe yanyanbölümlerinden birisi. Şimdiyekadar alışkın olmadığımızderecede bize güzel imkanlarsunan Special menüsü ile artıkhayalinizdeki birçok çizimi yapmako kadar basitleşiyor ki. Gelinhep beraber örnekler ile inceleyelim.Align Text with Curve: Yazımızıçeşitli şekillerde eğip, bükmekiçin kullanırız. Yazıya vereceğimizeğimi çizim araçlarından istifadeederek önceden çizmemizgerekir. İşte bu şekil etrafına sarılacakolan yazı metnimiz ile daireselMASAÜSTÜ YAYINCILIKAMIGA DÜNYASI 17

yazılar, eğri çizgi üzerine yazılar elde ederiz.Hemen şunu belirtelim, elinde kopyaolan okuyucularımız bu menü ile fazla uğraşmasınlar,başarabileceklerini zannetmiyorum.Orjinal program sahibi olmanıngüzel yanı da bu değil mi?Blend: Seçilmiş iki obje arasındakiçizimleri çeşitli şekillerde gösterir. Buradayapacağımız seçime göre şekillerimizinara geçişlerini ve dönüşüm renklerini görürüz,iki değişik şekilde çizilmiş objeninbirbirlerine uzanarak şekillerini değiştirmeleri,hatta arada renk geçişlerini eldeederek zevkle bunları işlerimizde kullanmakinanın çok zevk veriyor insana. İştebuna bir örnek hemen aşağıda ve yandagöreceksiniz.Burada dikkat edilmesi gereken yineobjelerin karekteristik olarak birbirinebenzemesidir.Misal verecek olursak: Bir dörtgen ilebir dairenin geçişi olur. Ancak Bir daireile içice girmiş iki dairenin oluşturduğuobjenin geçişi imkansızdır. Bunu harflerede uygulamak mümkün. Burada mantıksalolarak, bir alan teşkil eden her çizgi grububir obje sayılmaktadır. Ve Blend komutuda iki objeden fazlasına müsaade etmemektedir.Bunun içinde seçimlerimiziblend için iki objenin meydana getirdiğigruplar ile yaparak sırası ile daha sonragerekli düzenlemelere gidebiliriz.Text -> Graphic: Bu Special komutuvasıtası ile textlerimizi grafik objeler iletek bir grup haline getirip, tek obje kabulederek işlem yapmaktadır.Ellipse -> Bezier: Elips aracı ile çizilmişdairesel objelerin tutma noktalarındanfaydalanarak, o objeyi değişik ebadlaragetirebiliriz. Ancak bazen bu elips objelerdendeğişik şekiller elde etmemiz gerektiğindeise işte bu komutu kullanıp tutmanoktalarını hareket ettirdiğimizde elipsyapısı bozulur ve serbest değişikliklerineimkan tanınır. Örnek vermemiz gerekirsebölüm başında anlattığımız pasta çizimiuygulamasında, pasta katlarının çizimi esnasındaelipsin çizilerek Bezier komutuuygulanıp elipsin deforme edilmesi veyükseklik verilmesi gösterilebilir.PREFERENCESTüm çalışma tercihlerimizde bize yolgösteren menü.Layout tools:Sayfa içindeki çalışmalarımıziçin çeşitliebadlama, gridlemegibi tercihlemeler yapılmaktadır.Geçen ayMasaüstü YayıncılıkProfessional Page konusuiçinde 13. sayfadaanlatılan LayoutTools'un aynı işlemleriniyapar. Çalıştığımızsayfa ebadlarının vegridlerin ölçü değer vebirimlerini ayarladığımızmenüdür. BununProfessional Draw çizimlerindekietkilerinive gerekli çizim kolaylıklarınısık sıkkullanmakta fayda var.Draw from center ve Quick Move ileMemory Warnıng vasıtası ile hafıza uyarımesajlarını yeri geldiğinde görebiliriz, buikazlar sayesinde de clip ya da foliolarımızısaklayarak emeğimizinboşa gitmesini engelleriz.Black & White: Siyahbeyaz çizim gösterirve hafızamız daha da rahatlamışolur.Interlace Screen:Yüksek resulotion moılundagerçeğe en yakınçalışma imkanı tanır.Ancak Interlace modundaiken program çokfazla hafıza kaybetmektedir.WireFrame: Yinebize hafıza ve hız kazandıran komut. Objelerimizinçizimleri esnasında dolumrenkleri ile çizgi kalınlıklarını göstermedençalışmamızı sağlar. Böylece programo alanları taramak için zaman kaybetmez.Ancak tüm seçimlerinizin yerine getirildiğineemin olabilirsiniz.İşte size tüm ProfessionalDraw 2.0 menü ve araçlarını tanıttık.Uygulama yaparak konu içindeörnekler de serpiştirdik. Bundansonrası sizin ihtiyaçlarınıza ve ya-ratıcılığınıza kalmış oluyor. Gelecekay yine Masaüstü Yayıncılıkkonusunda başka bir programdaberaber olmak üzere hoşçakalın...MASAÜSTÜ YAYINCILIKAMIGA DÜNYASI 19

Aslında onlarla günlük yaşantımızdasık sık karşılaştık fakatçoğumuz bunun farkında değildi.Teknoloji şimdi onları bilgisayarlarlabütünleştirdi. İşteSES ÖRNEKLEYİCİLER... Bazımüzisyenlerin kurtarıcıları....KUBİLAY KILIN ÇBu hafta sizlerle birlikte ses örnekleme(Sound Sampler) araçlarını tanıyacağız.3. sayımızda Aegis Audiomaster II isimlibir ses örnekleme programını sizlere tanıtmıştım.Bir ses örnekleme işlemi; yazılımile donanımın ortaklaşa çalışmasındanmeydana geldiğinden dolayı, ses örneklemearaçlarını yakından tanımadan olmaz.Evet işte ses örnekleyiciler ile ilgili sorularımızınyanıtları...SES ORNEKLEYİCİ NEDİR?Ses örnekleyiciler; sadece bir veri dönüştürücüleridir.Doğada bulunan insankulağının duyabildiği her türlü sesi, bilgisayarlarınanladığı tek dil olan ikili sayısistemine dönüştürürler. Bu sayede sayısalhale dönüştürülen sesler bilgisayar belleklerindedepolanabilir ve çeşitli matematikselişlemlerle üzerlerinde türlü cambazlıklaryapılabilir. Örneğin hafızada depoladığımızbir sesi tersten çalabilir, ekoverebilir, daha hızlı veya daha yavaş çaldırabilirve bir bölümünü diğerlerindenayırabiliriz. Tabii ki işin bu kısmını sesörnekleyicileri değil bilgisayarın kendisi,gerekli program aracılığıyla gerçekleştirir.SES ÖRNEKLEYİCİLERİNERELERDE KULLANILIR ?Yukarıda kısaca değindiğim gibi, ses örnekleyicileriseslerin hafızaya aktarılmasındakullanılır. Kullanım alanları, aslındainsanın hayal gücü ile sınırlıdır. Ancakgünümüzde genellikle müzik alanındakullanılmaktadırlar. Örneğin samplingsynthesizer'lara ses aktarımında, gitar sesefekti işlemcilerinde, ses analizlerinde vebizim için önemli olan AMIGA'ya ses ak-AMIGA DÜNYASI 20tarımında da sıkça kullanılmaktadırlar.Fakat bir ses örnekleyici sadece müzikalanında kullanılmayabilir. Bilimsel deneylerde,insan seslerinin analizlerinin yapılıp,bunların yapaylarının üretiminde,milli savunma ve tıp gibi daha ciddi alanlardada kullanılabilirler.SES ÖRNEKLEYİCİLERİNYAPISI NASILDIR ?Ses örnekleyicileri, aslında bir ANA-LOG - DIGITAL çeviricilerdir. Bu çeviriciler.Digital Elektronik alanında uzun zamandırkullanılmakta idi. Günümüzdeelektronik tartma ve ölçme aletlerinde halakullanılmaktadırlar. Bu ölçme aletleri;ağırlık, uzunluk, nem oranı, radyasyonoranı gibi analog ifadeleri sayısal ifadeşekline dönüştürür ve sayısal bir göstergeçaracılığıyla da insanların somut olarakgözle görmelerini sağlarlar. Şimdi ses örnekliyicilerinyapısını belirten analogdigitalifadelerinin anlamlarına bir gözatalım.ANALOG ve DIGITALAnalog ve Digital ifadelerinin, ne anlamlarageldiğini kısa bir hikayeden sonrasanınm hep birlikte daha rahat kavrayacağız..."Bir bilgisayar kullanıcısının evindefarklı türde iki tane bilgisayarı bulunmaktadır.Bunlardan bir tanesi bütün verileriAnalog (Doğal) olarak istemektedir. Ötekiise verileri Digital (Sayısal) olarak tercihetmektedir. Bu kişi bir gün arkadaşlarınıboy, kilo ve yaş olarak sınıflara ayırıp biribirlerinegöre üstünlüklerini gösteren birbilgisayar programı yapmaya karar verir.Fakat aynı zamanda da iki bilgisayarınınarasındaki problemleri çözüş farklılığınıda sınamak ister. Bunun için programı heriki bilgisayarda da çalıştırır.Analog bilgisayar boy uzunluğunu "uzun,kısa, orta" diye yorumlarken digitalolan net boy uzunluğunu tercih eder. Tabiitüm verilerin aktarılması bu şekildegerçekleşir. Tüm veriler tükendikten sonra,sıralamayı her iki bilgisayardan da ister.Sonuçta analog bilgisayar kesin biryorum yapamaz. Ama digital kesin veşaşmaz bir sıralamayı gerçekleştiriverir.Zafer Digital'in olmuştur..."Buradaki amacım, sizlere analog bilgisayarındigital bilgisayara olan üstünlüğünüanlatmak değildi. Zaten bugün kullanmaktaolduğumuz bilgisayarların neredeysetümü analog ve digital verilerin hepsinideğerlendirebilmektedirler. Tek amacımsadece analog ve digital ifadelerin anlamlarınıbiraz su yüzüne çıkartmaktı.Şimdi gelelim ses örnekleyicilerin bukavramlarla olan bağlantısına. Ses örnek-liyicileri, aslında bir Analog-Digital veriçeviricilerdir.Peki Analog-Digital çevirici nedir ?Bunu, yine basit bir örnek vererek açıklayalım.Hepiniz şu yakın zamanlarda türeyenbilgisayarlı tartı aygıtlarını bilirsiniz.İşte bu da bir analog-digital çeviricidir.Sizin kilonuz Analog bir değerdir. Kilonuzelektronik bir düzen vasıtasıyla kesinve doğru olarak sayısal bir ifade şeklinedönüştürülür ve size sayısal bir displaysayesinde bildirilir. İşte size ulaşan bu veride "Digital" (Sayısal)'dir.Aslında günlük yaşantımıza bir gözatarsak, her gün sık sık bu analog-digitalçeviricilerle karşılaşıyoruz. Bazen elektroniktartı aracı bazen de bir elektronik saatolarak karşımıza çıkmaktadırlar.SES ÖRNEKLEYİCİ NASILÇALIŞIR?Ses, zamana göre değişken bir yapıyasahiptir. Kısaca ses; bir zaman dilimi boyuncadeğişen (veya sabit kalan) bir dalgaşeklinin sabit (veya değişken) bir frekanstatekrarlanmasından oluşur (Şekil-1).Mikrofonlar, bu zamana göre değişkenyapıda olan sesi, yapısına mümkün olduğukadar sadık kalarak elektriksel sinyalleredönüştürürler. Bu sinyallerin seviyelerininyüksekliği veya kalitesi, her mikrofonagöre değişir. Daha sonra, sinyallerses örnekleyicinin girişine uygulanır. Ar-Şekil 1:Üstte bir fülüt sesinin grafiti, alttaise fülüt sesinin temel dalgaşekli görülmektedir.

tık ses örnekleyici bu sesin her anını sayısalbilgiye dönüştürür ve bilgisayarın oanda ilgili giriş çıkış birimine (Paralel,Serialveya Joystick portuna) gönderir. İşinbundan sonraki kısmı artık bilgisayara veona bağlı programa kalır. Bu dönüşümSekıl-2'de gözlenebilir....Bilgisayar bu bilgilen ne yapar ?İşin bundan sonraki kısmını bilgisayarve program elele yürütürler. Program buikili sayı sisteminden oluşan bilgileri ilgiliporttan alır ve bilgisayarın hafızasında depolar.Artık bu bilgiler üzerinde türlücambazlıklar yapılabilir istenildiği gibikullanılabilir.Şimdi bu sesleri insan kulağının duyabileceğişekle dönüştürebilmek ve bunu dışdünyaya iletmek gerekiyor. İşin bu kısmınıyine program ve bilgisayar kardeş kardeşyaparlar....Peki bu iş nasıl olur da olur ?Program hafızadan bu verileri tek tekokur ve bilgisayarın ses çıkış ünitesinegönderir. Daha sonra bu birimin bünyesindebulunan bir Digital-Analog çevirici,bu verileri ses frekanslarına dönüştürür.Amiga'da işin bu kısmını "PAULA" isimliçip ve program halleder. Ses artık sesçıkış portlarından (Amiga da AUDIO L-R) insan kulağının duyabileceği bir şekildedış dünyaya çıkmaktadır. Ama bu sinyallerzayıf olduğundan dolayı bir sesyükseltici ile yükseltilip bu şekilde bir hoparlörveya kulaklık aracılığıyla duyulabilir.İşin buraya kadar olan kısmı Şekil-3'teanlatılmaya çalışılmıştır.ALIASING DISTORTION:Bu ifadeyi çoğunuzun yeni duyduğunaeminim. Aliasing distortion, Amiga'yasesterin yüzde yüz bir şekilde aktarılamamışolmasından kaynaklanan bir parazittir.Amiga örneklemiş olduğu sesin alt veüst frekanslarını (buna alt ve üst notalarıda divebiliriz) elde edebilmek için, bu sesinçalım hızını düşürür veya yükseltir.Böylece daha hızlı çalınan ses tizleşmiş,daha yavaş çalınan ses ise, baslaşmış olur.Ama bu olay sesin kendi oktavından altoktavlarının elde edilmesi sırasında çokyavaş çalındığından ses de aliasing distor-tion dediğimiz sesin kalitesini deformeeden bir parazit meydana gelir. Bu, düşükörnekleme hızından oluşan nedenle sesinzaman aralığındaki tüm anlarının tamamınınaslına uygun şekilde aktarılamamasındankaynaklanır. Yüksek örnekleme hızındaise, sesin tamamının gerçek an-lamda aktarılmasından dolayı bu parazitortadan kalkar (Bu fark Şekil-4'den anlaşılabilir).Fakat yine de sesin dalga şeklininperiodu (yani zaman içerisindeki tekran)aşın düşürülürse, yine aliasing distortionmeydana gelecektir. Bu parazitinönüne geçmek için Amiga'nın bünyesindeAnti-Aliasing Low-Pass ses filtresi bulunmaktadır.Bu filtre istenirse iptal edilebilir.Aynca aliasing-distortion'u önlemekiçin AudioMaster II veya ona benzer diğerses örnekleme programlarında; örneklenenbir ses tek bir oktav olarak değil 1 ile6 (hatta bazen de 8) oktav olarak saklanıpkullanılabilir. Bunun avantajı; her oktaviçin ayn bir örneklenmiş ses kullanılmasıdır.Diğer oktavları program ana sestenyararlanarak matematiksel olarak eldeeder. Bu da sizin örneklenmiş sesin periodunuaşın yükseltmenize veya düşürmenizegerek duyulmayacağından, aliasingdistortionile bir daha karşılaşmazsınız.Şunu belirteyim ki, kötü örneklemedenkaynaklanan parazitler ile aliasing-distortion'u biribirinden ayırdetmek gerekiyor.Dış ülkelerde çok daha verimli, 16 bitlikses örnekleyicileri bulunmaktadır. Fakatbunların maliyetleri daha yüksek olduğuiçin, daha profesyonel amaçlarla kullanılmaktadırlar.Bu ses örnekleyicilerinin veriaktarım hızlarından dolayı, sesin kendisinesadık kalarak bir aktarım gerçekleştirilebilmektedir.BİR SES ÖRNEKLEYİCİDENEN YÜKSEK VERİMİ NASİLELDE EDEBİLİRİZ?Bir ses örnekleyicinin kalitesi bir çoketkene bağlıdır. Bunlardan bazıları:1- Ses örnekleyicilerin kalitesi,2- Bağlantıların kurallara uygunluğu,3- Ses örnekleyicilerin örnekleme hızı,4- Programın hafızaya aktarım hızı,5- Ses çıkış kaynağından gelen sesin kalitesi,6- Bilgisayarın ve ses örnekleme aracınınçevre birimlerden etkilenmesi,7- Bir de kullanıcının kalitesi..!?!olarak sayılabilir.Bu etkenlerin örneklenmiş ses kalitesiüzerindeki etkilerini sırasıyla inceliydim.SES ÖRNEKLEYİCİNİN KALİTESİBir ses örnekleyicinin kalitesi, her şeydenönce dış görünümüne bağlı değildir.Bu sadece üretici firmanın bu konuda nekadar titiz olduğunun bir göstergesidir.Ses örnekleyicinin kalitesi, örnekleme hızınave veri aktarım hızına bağlıdır.BAĞLANTILARIN KURALLARAUYGUNLUĞUSes örnekleyicinin, doğru ara birimlere(Parallel, Serial ve Joystick Port) bağlanmışolması gerekir. Çünkü değişik markalardakises örnekleyiciler kendilerine özgüsebeplerden dolayı farklı giriş-çıkış birimlerinikullanmaktadırlar.Teyp, pikap, CD, mikrofon veya herhangi bir ses kaynağı ile ses örnekleyiciarasındaki bağlantı, mutlaka koaksiyelkablo ile yapılmalı ve topraklama ihmaledilmemelidir. Bu konu hakkındaki detaylıbilgiyi herhangi bir teknik servisten teminedebilirsiniz.SES ÖRNEKLEYİCİNİN HIZIİşte en önemli konulardan birr..! Çünküsesin aslına en uygun şekilde hafızaya aktanım,ne kadar hızlı olursa, ses o kadarSol HoparlörAMİGA DÜNYASI 21

gerçekçi bir biçimde depolanır. Aliasingdistortion'unönüne ancak hızlı bir örnekleyicigeçebilir. Bir ses örnekleyicinin örneklemehızı, örneklenecek sesin frekansınınen az 7 KHz fazlası olmalıdır. Bu sebeple,bir örnekleyicinin en az 27 KHz'likbir hızla örnekleme yapması gerekir. Çünküinsan kulağı en yüksek 20KiloHertz'lik sesleri duyar. Buna 7 KHzeklersek, bu sonucu elde ederiz.Ses örnekleyicinin örnekleme hızında,başka veri aktarım şekli de önemlidir. İkilisayı sistemine çevrilen sesin dalga şeklinin,bilgisayara 8 bit olarak mı yoksa 16bit olarak mı gönderildiği, çok önemlidir.Zira saniyede gönderilen bit adedi düşükolursa, sesin belirli kısımlarının tam, belirlikısımlarının ise aslına uygun olarakalınmamasını ve bilgisayar tarafından yuvarlatılmasınısağlar (Şekil-4). AslındaAmiga'nın "Parallel Port'"u ancak 8 bitlikbir veri aktarımı gerçekleştirebilir. Ancakbu 16 bit ses örnekleyicileri ikinci 8 bitiBuffer'da bekleterek yine 8'er bitlik parçalarhalinde aktarabilirler.ÖRNEKLEME PROGRAMININİŞLEV HIZIBir ses örnekleme programı, şüphesizmümkün olduğu kadar hızlı olmalıdır.Programın; sayısal bilgileri hafızaya aktarımhızı, ses örnekleme aracının örneklemehızını desteklemelidir. Aksi takdirde,ses örnekleme cihazı gerçek performansınıgösteremez ve gerçek ses aktarımı gerçekleşemez.Artık ses örnekleme programlan sadecesesi hafızaya aktarmakta kalmıyor, kullanıcıyaçok hoş sürprizler sunabiliyorlar.Bu sürprizler, kuşkusuz matematik sayesindegerçekleşmektedir. Bu nedenleprogram bu matematiksel işlemleri oldukçagüvenilir ve hızlı gerçekleştirmelidir.SES ÇIKIŞ KAYNAĞINDANGELEN SESİN KALİTESİAmiga'nın bünyesinde, ses örnekleyicilerdengelen sinyallere uygulayabildikleriherhangi bir ekolizasyon veya filtre sistemiyoktur. Fakat ses örnekleyicileri girişlerindebulunan ön yükselticiler, üzerilerinedüşen görev çerçevesince basit bir düzenlemeyaparlar. Fakat bu hiçbir zamanprofesyonel bir HI-FI sistemindeki gibiolmaz. Bu yüzden, ses örnekleme aracınıngirişine uyguladığımız sesin kalitesi nederece iyi olursa dolayısıyla neticede okadar sevindirici olur. Benden size tavsiye,ses örnekleyicinin girişine her zamanekolayzer'den geçirilmiş bir ses uygulayın.Bu sizin olabilecek bir çok parazitiönlemenizi sağlar.BİLGİSAYARIN VE SESÖRNEKLEME ARACININ ÇEVREBİRİMLERİNDEN ETKİLENMESİElektronik araçlar çalışırken, etraflarınabir takım elektriksel sinyaller yayarlar.Bunlar en çok televizyonlar ve telsizlerdeolur. Günlük yaşantımızda da bu araçlardangeçilmiyor. Bu yüzden, bu elektrikselsinyaller yayan elektrikli araçlar az da olsabirbirlerini hatta bazen de insanların sinirsistemlerini bozarlar!!!.Etrafını etkileyen bu araçları tespit edipses örnekleme sırasında bilgisayardanuzakta bulundurmalı veya sinyal yaymamalarıiçin kapatmalısınız.KULLANICININ KALİTESİYanlış anlamayın....! Sadece kullanıcılarıntecrübelerinden ve bilgi düzeylerindenbahsediyorum. Evet gerçekten örneklenmişseslerinizin amaçlarınıza en uygun biçimdeolabilmesi için, bol bol denemeleryapıp bilgi düzeyinizi arttırmalısınız.Benden buraya kadar. Bundan sonrasınasiz devam edin. Bir başka yazıda karşılaşmakümidiyle hoşcakalın....Solda yüksek hızda örneklenmiş bir sesin durumu, sağ daise aynı sesin düşük hızda örneklenmiş durumungrafikleri görülmektedir.AMIGA DÜNYASI 22

KUBILAY KIL1NÇMerhaba Sayın Müzisyenler ... Bu haftakikonumuza başlamadan önce sizinlebiraz sohbet etmek istiyorum.Bazılarınız mutlaka benim neden budenli komplex bir müzik editörünü pat diyesunduğumu merak etmiştir. Bunun sebebişu :Amiga uzun zamandır (pek uzun değilama...) Türkiye'deki bilgisayar kullanıcılarına(dolayısıyla bilgisayar destekli müzisyenlere)hitap etmektedir. Ancak bu zamanakadar çoğu bilgisayar dergilerinde'Noise Tracker, Sound FX" gibi bu iş için(yani sadece bilgisayar programlarındakullanılan müzikler için) hazırlanmışprogramlar artık biraz daha tekdüzeleşti.Zaten bu tip programların kullanıcıya verdikleriimkanlar oldukça sınırlı. Şimdi eğriyazalım doğru konuşalım Amiga 500 ; 4ses kanalına hapsedilmiş ve müzik işlerininde altından kalkmaya çalışan bir bilgisayar.Bu durumda ancak biz bu ve bunabenzer programlardan bilgisayaroyunlarının veya demonstration'larınınmüziklerini bestelemek için faydalanabiliriz(Daha profesyonel amaçlar için ise gelişmişSynthesizer'lar ve MIDI imdadımızayetişiveririr). Mesele böyle olunca, bizeen çok kullanım özgürlüğü veren ve bizidaha özgür kılan, amacımıza en uygunprogramı tercih etmemiz gerekir.Kimi zaman sadece bilgisayarın seslerinikullanarak ve dolayısıyla hafızadan oldukçatasarruf ederek bir parça yapmakisteyebiliriz. Bazen de son derece komplexsample'lar ile yapılmış hafıza sınırı tanımıyan,gerçekçi besteler yapmak daha çokişimize gelebilir. Bu durumda birkaç programabağımlı kalmamız imkansızdır. Çünküher programın bu konudaki yoğurt yiyişi farklı....Benim amacım; sizleri Noise Tracker vearkadaşlarının egemenliğinden kurtarmakve sizlere daha titiz çalışma ortamı sağlayanprogramlan tek tek sunmaktan ibaret.İşte TFMX Editör bunlardan sadece birtanesi ve EN İYİSİ.!!!Şimdi kendinizi dinç ve yorulmaya hazırhissediyorsanız TFMX Editör de kaldımızyerden hep birlikte devam edelim.PATTERNLERGeçen ay makro'lan incelemiş ve ne işeyaradıklarını görmüştük. Makroları birenstrüman yerine koyduğumuza göre, buenstrümanları bir yerlerde kullanmamızgerekiyor. Bu iş de, patternlerde gerçekleşmekte.Patternler notalan yazdığımızyerler. Ancak müzik parçalan tasarlanırken,sadece yazı yazar gibi notalar kağıdaaktarılmaz. Bu kağıda müzik esnasındanerede coşulacak, nerede susulacak, nere-de ses seviyesi yükselecek, müzik neredeve ne zaman sakinleşecek gibi bir takımbilgiler aktarılmaktadır. Ne şanslıyız ki,TFMX bize bu imkanların hepsini tanımakta.Biz de madem ki notalarımızı patternlereyazıyoruz, öyleyse parçayla ilgiliolan bu bilgileri buraya yazmamız gerekiyor.Peki müziği nasıl sakinleştirip sesinianiden nasıl yükseltebileceğiz ?Bu gibi efektlerin bazı kısımlarını makrolardanda halledebiliriz. Fakat, diyelimki parçamızın sonunu ses seviyesini yavaşyavaş düşürerek bitirmek istiyoruz. İşteburada, pattern komutları devreye girmektedir.Dilerseniz şimdi, tek tek patternlerinbu komutlarını inceliydim. Unutmadan,pattern safhasına geçmek için ya "P" tuşunabasın veya "Edit Patterns" seçeneğininüzerine işaretçiyi getirip, mouse'un soldüğmesine basın.PATTERNLERİN KOMUTLARIKomutlarım açıklanmasında, komutunbaşındaki rakam sizin pattern sayfasındayazarak çağıracağınız komutun kod numarasıdır.Komutların parametrelerininhangi hanelere yazılacağının kolay anlaşılabilmesiiçin altlan çizilmiştir.00-F#0 00_ -------------------0 0 00:Bu komutlar aslında, komut kavramındançok nota kavramına girmektedir, tikrakam, notanın kod numarasıdır. Dahasonra notanın ne değerde olduğu ve bunabağlı olarak da notanın hangi oktavda olduğunubelirten semboller bulunmaktadır.Bu sembollerden sonra gelen hane ise, notanınkaç numaralı makroyu kullandığınadair sayıyı yazmamız gereken yerdir.Bundan sonra sağda bulunan üç ayrı haneise, sırasıyla notanın ses seviyesini (0-Farası değer alır), notanın hangi numaralıkanalı kullandığım ve sonuncu da notanıntını değerini belirtir. Bu tınıyla ilgili olandeğeri arttırırsak, notanın sesinde verilendeğere bağlı olarak pesleşme olur. Sıfırdeğeri, notanın öz tınısıdır. Gelelim kanalhanesine... Bu hanede 8 kanal kullanabi-lirsiniz. Hemen heyecanlanmayın, Amiga-'nın yalnız 4 kanal ses verebildiğini bende biliyorum. Ancak buradaki ek 4 kanalkavramı biraz farklı. Şöyle ki, ikinci ek 4kanal birinci kanalın boşluklarını yakalayıpuygun yerlerde araya dalmakta ve buradaöncelik hep ilk 4 kanala ayrılmaktadır.Böylece gerçek 8 kanal esprisine nispetenyaklaşılmaktadır. Durum böyle olduğundan,pattern sayfasındaki CH(annel)(Tk. Kanal) hanesine 0 ile 7 arası rakamlaryazabiliriz, ilk 4 rakam esas kanallara,ikinci 4 rakam ise yardımcı kanallara aittir.4. kanal O.kanala, 5.kanal 1 kanala, 6.kanal 2.kanala ve 7.kanal 3.kanala yardımeder.40-F# 00 -------------------0 0 00:Bizim kullanımımıza ayrılan notalar40V kadar bitiyor. Buradan sonra CO'akadar olan her nota hiçbir işe yaramaz.C0-F#0 000 0 00:Bu notaların kullanımı oldukça değişiktir.Sanırım müzisyenler özellikler gitaristler"Slide" (Tk. kayma, geçiş) kavramınıAMİGA DÜNYASI 23

ilirler. Bu kavram iki nota arasındaki geçişiilk notayı kesmeden gerçekleştirmeişlemine denir. Bu teknik en çok solo enstrümanlarındakullanılır. İşte bu komutsalnotalarda iki nota arasında kayarak bir geçişyaparlar. Buradaki nota değeri, geçmeyidüşündüğümüz notaya ait değerdir.Sonraki rakam, bu kez makro numarasıdeğil (çünkü makro değeri bir evvelki notadanalınır) bu geçişin süresini belirler.Kanal hanesine yine kanal numarasını (bukayma işlemi, başka bir kanala doğrudaolabilir) belirtir. Tını değiştirme hanesineise, bu geçiş işleminin hızını girmeliyiz.F0 – End 00......Next track step .....0 0 00:Bu komut otomatik olarak her patterninsonunda bulunmaktadır. Biz istesek de bukomutu yazamayız veya silemeyiz.F1 - Loop 00_0 0 00:Bu komut, pattern içerisinde tekrar kaçıncıadıma sıçranacağını tanımlar. Loopkomutuyla karşılaşıldığı zaman tını değiştirmehanesinde belirtilen adıma gidilirve bu sıçrama işlemi makro no. hanesindekisayı kadar tekrarlanır. Bu komut tıpkıBasic'teki "For-Next" döngüsünü çağrıştırıyor.F2 - Cont 00 0 0 00:Bu komut ise, notaların devamının hangipatternden alınacağını bildirir. Buradabir sıçrama işlemi söz konusu. Makro no.hanesine kaçıncı patterne atlanacağı, tınıdeğiştirme hanesine ise atlanan patterninkaçıncı adımına gidileceği belirtilmelidir.F3 - Wait 00 Wait 032'lik nota -------- ............- ....... > Wait 071 'lik nota .......—.................... > Wait 0FF4 - Stop 00... stop this pattern... 0 0 00:Bu komutun işlevi gayet basit. O andakipattern çalarken, bu komuta rastlanırsa bupattern durur ve track sayfasında belirtilenbir sonraki patterne geçilir. Eğer bu komutile karşılaşılmazsa "F0" kod numaralı komutotomatik olarak her patternin sonundamevcuttur. Bu yüzden hemen sıradakipattern çalınır.F6 - Vibr 00_ 0 0 00:Bu komut herhangi bir notayıvibrasyon Tu bir şekilde çalmamızı sağlar.Yani sesin tınısı belirli bir zaman dilimisüresince ve belirli bir salınımla birliktebir pesleşir bir tizlesin Bu salınımın hızımakro no. hanesinde, ulaşılacak en pesses ile en tiz sesi belirten parametre ise(maximum 5 ) kanal hanesine yazılır. Buişlem aslında makrolardan da halledilebilir.Fakat aynı makronun bir de vibrasyonlusunuyapmak yerine burada işi bir tekkomut ile hallediveriyoruz. Aşağıdaki ör-nekte bir notanın nasıl vibrasyon efektinetabii tutulacağı gösterilmektedir.01 G0 02 ............................... 8 1 00F6 -Vibr 03 0 5 00F3- Wait 03

ve dilediğimiz seviyeye kadar düşürebilirizilk değer olarak kayboluş işlemininhızını makro numarasını yazdığımı/ haneye),ikinci değer olarak da (kanal hanesineyazılır) en son ne kadarlık bir ses seviyesineinilmesi gerektiğine dair rakamlarıgirmemiz gerekir.FB - SOP 00.... No Operation.... 0 0 00:Bu komut aslında hiçbir işlev yapmaz.Faka! çeyrek vuruştuk bir notanın zamandilimine eşit bir sürede zaman kaybına sebep olur. FB'den FF'e kadar tüm komutlar"NOP"dur.Patternler ile ilgili örnek verme gereksinimiduymuyorum. Eğer örnek gereksinimiduyarsanız, TFMX disketinde bulunanmüzik parçaları sanırım sizin için yeterliolacaktır.TRACKLERTrack sayfasında sol sütunda müzik parçamızınadımlarını belirten ve 0'dan başayannumaralar bulunmaktadır. Biz buadımlara daha evvel hazırlamış olduğumuzpatternlerin numaralarını yazarız. Üstsatırda 8 tane Track olarak belirtilmiş kanallarbulunmaktadır. Bu kanalları mouseişaretçisi ile tek tek track yazılarının üzerinegelip açıp kapatabiliriz. Ancak bu kanallardaha evvel de belirttiğim gibi Amiga'mızı8 kanala çıkardığımız anlamınagelmez. Burada ek kanal diğer herhangibir kanalın boşluklarını yakalayıp dalar veaz da olsa bir gerçek 8 kanal rahatlığı verir.Ayrıca belirtmemde yarar var: Patternleridilediğiniz track'lere yazabilirsiniz,bu hiç farketmez (tabii ortalığı da birbirinekarıştırmayın!!). Bu kanalların birbirinitamamlama işlemi şöyle gerçekleşir: Patternlerdenotalan yazarken zaten asıl kanalnumaralan ile yardımcı kanal numaralarınıbelirtiyorsunuz. Bu yüzden tracklerdepatternler çalınırken otomatik olarakkimin kime yardım edeceği ortayaçıkmaktadır.Track sayfasında patternlerin numaralarınıyazarken hangi sütunda çalışıyorsak ootunda iki tane 16 lık sayı sistemine uygunrakam hanesi göreceksiniz. Buradasol tarafta olan hane, pattern numarasınıbelirtir. Sağda ise o patterni transpoze etmenizisağlayan bir hane bulunmaktadır.Bu, pattern sayfalarında bulunan bir notanıntınısını değiştirmemizi sağlayan haneile aynı mantığa göre çalışır.RECORD TRACKBu seçenek ile, herhangi bir patterneklavyeden piyano çalar gibi kayıt yapabilirsiniz.Bunun için ilk önce track sayfasınageçip hangi track'te bulunan patternekayıt yapacaksanız onun numarasının üzerinekursor'u getirin. Bunu klavyeden oktuşları ile yapabilirsiniz. Şimdi de otrack'e ait aşağıda bir "REC" ifadesi göreceksiniz.Bu ifade ancak "ON" (Tk. açık)ı onumunda iken kayıt yapılabilir. Bu yüz-»ı bu seçeneği açık konuma getirin. Dahasonra bu patternin numarasını aklınız-4a tutup pattern sayfasına geçin ve üzeriaekayıt yapacağınız patterne gelip sağ üstköşedeki "CLR" komutu ile bu sayfayı le-kesiz tertemiz hale getirin. Şimdi "RE-CORD PAGE" sayfasına girip (işaretçiylebu yazının üzerine gelip mouse'un soldüğmesine basın) kayıt işlemiyle ilgili parametreleriayarlamamız gerekiyor. Şimdibu sayfadaki parametrelerin işlevlerine birgöz atalım ve tekrar kayıt işleminin nasılyapıldığına dönelim...RECORD PAGEBuradaki parametreleri de sırasıylaaçıklayalım :Precount:Kayıt işlemine başlamadan önce metronomunkaç adım boş basacağını buradabelirtmemiz gerekir. Böylece pat diye kayıdagirmiş olmazsınız.Stepping:Kayıt işlemi esnasında herbir bare (Müzikterimidir)'da herbir vuruş sayısınınminimum ne kadarlık olması gerektiğinibelirtmeliyiz.Metronome:Metronomun temposunu isteğimize göreburada değiştirmeliyiz. Eğer 0 yaparsakmetronom işlev dışı kalır.RecSpeed:Kayıt işleminin hızı buradan ayarlanır.Channel:Patterne kayıt yapılması sırasında notalarınhangi kanalı işgal edeceği burada belirtilmelidir.PatternLen:Bir patternin kaç vuruşluk uzunlukta olduğunugösterir.KeyTranspose:Kayıt işleminde kullanılan enstrümanıburada istediğimiz anahtara transposeedebiliriz.Evet şimdi kayıtla ilgili parametreleriayarladıktan sonra makro sayfasına geçipkullanacağımız makroyu seçelim ve dahasonra "RECORD TRACK" seçeneğini işleterekkayda başlıyalım. Kayıt işlemi sırasındapattern durmadan tekrarlanır vebiz devamlı üzerine kayıt yapabiliriz."STOP" seçeneğini mouse işaretcisiyle işlemesoktuğumuzda, kayıt işlemi durur veo ana kadar çaldıklanmız patterne yazılırve o pattern karşımıza gelir. Dilersek artıkpattern üzerinde gerekli düzeltmeleri ya-pabiliriz. Ne yazık ki tekrar aynı patternekayıt yapmak istersek ilk önce patterni silmemizgerekiyor.Evet bu da patternlere nota yazmanınbir başka pratik yolu. Şimdi son olarak dayaptığımız parçanın çalım planın ayarlanmasınaişlemlerine...TFMX ekranında sağ üst köşede bir takımparametreler göreceksiniz. Bunlar,parçanın ilk önce hangi adımdan başlayacağı,hangi adımda biteceği ve hangi hızdaçalınacağı gibi parametrelerdir. Şimdison olarak bu parametreleri tanıyalım.CURP (Current Position):Bu parametre, parça çalınmaya başladığızaman o anda track sayfasındaki kaçıncıadımın işlediğini gösterir.l.ST(l. Position):Bu parametre ile ise, parçanın track sayfasındailk olarak hangi adımdan çalınmayabaşlanacağı belirtilir.LAST (Last Position):Burada da son olarak parça çalınırkenhangi adıma kadar gidileceği belirtilir.SP(Speed):Bu parametre ile parçanın temposuayarlanır.SONG:Bu parametre ise oldukça ilginç. Örneğinmüzik parçamızda birbirinden farklıbirden fazla bölüm var. Bunlardan ilki 1.adımdan 32. adıma kadar süren yüksektempolu bir bölüm sonraki ise 33. adımdan45. adıma kadar süren düşük tempodaolan bir başka bölüm olsun Bu bölümlerinplanını yapabilmek için şu işlemleri takipetmemiz gerekir. İlk önce Song parametresini"0" yapar, birinci parçanın parametreleriniayarlarız (l.st=l, Last= 32, SP=3).Daha sonra Song parametresini "1" yaparikinci parçanın parametrelerini ayarlarız(l.st=33, Last=45, Sp=5). Bu sayede ikibölümden oluşan bir parça yapmış oluruz.Şimdi de bazılarınız bu programın hiç"ABOUT , "u yok mu diyebilir. Var!! Olmazolur mu? Ancak gizli bir yerde saklı.Eğer mouse işaretçisini ekranın en üstüneve ortasına götürüp sol düğmeye basarsanız,karşınıza bir menü çıkar. Burada ikitane seçenekle karşılaşacaksınız. Bunlardansolda olanı FSTDR (Fastdır) işleminiaçar veya kapatır, diğeri ise Metronom'uaktif veya pasif hale getirir. Metronomukapattığınız takdirde, parça çalınırkenmetronomun pıt pıt seslerinden kurtulursunuz.Bu sayfada ayrıca hafıza durumunugösterir bilgilerle birlikte programı yazanlarve kullananlar ile ilgili bilgilermevcuttur. Buradan çıkmak için başka birsayfaya geçmek yeterli olacaktır.Evet sayın müzik severler TFMX ile tanışmafaslınız burada son buldu. İnşallahsizi çok terletmemişimdir. Size bol ilhamlıgünler diliyorum. Bir başka yazıda karşılaşmakümidiyle HOŞCAKALINÜÜAMIGA DÜNYASI 25

SERDAR & OSMANAmos'un inanılmaz dünyasına hoş geldiniz!Amiga gerçekten çok mükemmelbir bilgisayar ve bu program onun daha damükemmel olduğunu ortaya çıkarıyor.Amos Basic'i, 500'den fazla komut içeriyor.Programın yazan François Lionet'inde dediği gibi ; "Bu, Amiga'da bir Basicprogramında istediğim herşeye sahip."Amiga'yı aldığımız zaman, ilk olarakAmiga Basic dilini öğreniriz. Fakat bu dilgerçekten kolay olmasına karşın, hem çokyavaş hem de bilgisayarı kullanım bakımındançok yetersiz. Zaten bilgisayaraısındıktan sonra bu dil size gereksiz gelecektir.Alternatif olarak, önce C dili aklagelebilir. C, gerçekten bilgisayarın tümözelliklerini kullanabilen bir programdır.Ama C yazılım ve kullanım bakımındangerçekten profesyonellik istemektedir.Gerek programlan yazmada, gerekse yazılanprogramları çalıştırmada zorluklar çıkartmaktadır.İkinci olarak da, Amiga assemblerdili düşünülebilir. Assembler, sonçıkan monitör programlarıyla yazılım bakımındankolaylaşmışsa da, kullanım zorluğupek fazla değişmemiştir. Assembler'ınbir diğer kötü yanı ise, fark edilmeyenhataların program çalıştırıldığındamakinanın kilitlenmesine yol açmasıdır.Diğer alternatiflerin bu anlattıklarımızabenzeyen kötü taraflarının bizi sınırlaması,Amos'un harika dünyasının kapılarınınaçılmasıyla sona erdi.Amos, en vahşi rüyalarınızın ötesindeoyunlar yaratabilir. Amiga'yı bu kadar dayanılmazyapan bütün güçlü özellikler, bumuhteşem sistemde bir araya getirilmiştir.Amos yardımıyla, makina dili programlanile boy ölçüşebilecek programlar yazabilirsiniz.Örneğin çok basit olarak 56 spriteyaratabilirsiniz! Amiga'nın normalde sekiztane sprite yapma olanağı verdiğinihatırlatırım. Eğer ekranda daha fazla hareketisterseniz, Amiga'nın Blitter cipinikullanabilirsiniz. Ekrandaki Blitter objelerininsayısı, sadece ve sadece o anda ulaşılabilecekhafıza miktarı ile sınırlıdır.Amiga grafik modlarının herhangi birkombinasyonu, bir kerede gösterilebilir.Hardware scroll sadece mümkün değil,aynı zamanda da kolay. Asıl AmosBasic'in önemli olan tek zor tarafı, öğrenmeyenereden başlanacağı. Amos'un 500Basic komutu, daha önce Basic öğrenmediysenizsizi korkutmasın; fakat Basic'eyabancı değilseniz, sadece bilgilerinizebirkaç komut daha ekleyeceksiniz demek-AMİGA DÜNYASI 26tir.Açıklamamıza önce Amos Editörü ilebaşlayacağız. Sonra komutların kullanımıile devam edeceğiz. Komutları gördükçeörneklerimiz artacak. Eğer anlamadığınızkomut olursa, ya örneklerden ya da yazımınilerleyen bölümlerinden ne işe yaradığınıçıkarabilirsiniz. Zaten komutlarınişlevlerini temelden başlayarak anlatacağız.Sizin Amiga Basic bilmediğinizi varsayarakyola çıkacağız ve sonunda da ileriprogramlamayla nasıl oyun yapılacağınıve Amos'un zenginliğinden nasıl yararlanacağınızıöğreneceksiniz. Tabii ki sadeceoyun değil; diske yazılım, iş programlan,muhasebe programlan, kitap veya kasettakip programlan gibi programlan da yapabileceksiniz.Gerisi sizin kabiliyetinizeve hayal gücünüze kalmış.AMOS EDİTÖRÜAmos'un editörü, size birçok yazılımözelliği sağlar. Güçlü bir kullanımı olmasınınyanısıra, ayrıca kullanımı oldukçaeğlenceli ve kolaydır. Bütün komutlardoğrudan ekrandan kullanılabildiği gibi,ayrıca tuşlar yardımıyla da kontrol sağlanabilir.Bilgisayardaki deneyiminiz çok azda olsa, zorlanmanız için pek fazla nedenyok. Bu sistemin en heyecan verici tarafı,program dökümünün ana program ekranındanbağımsız olmasıdır. Böylelikle dökümdeneditöre tek bir tuşa basarak geçebilirsiniz.Eğer hafızada yer varsa, birdenfazla programı aynı anda çalıştırabilir,program yazarken aklınıza gelen ilginç fikirlerinnasıl sonuç vereceğini öğrenmekiçin bir yanda programınız dururken diğeryanda fıkirinizi deneyebilirsiniz. Her ayrıprogram birbirinden tamamen bağımsızdırve programlar arasında geçiş çok basittir.Editör, erişim bakımından oldukça rahat.Komutlar, ekranın üst kısmında bulunankutular içerisinde sıralanmıştır. Az yerkaplaması düşünülerek dönüşümlü olaraksıralanmışlardır, bu dönüşüm tek bir tuşabasılarak sağlanır.Amos ilk yüklendiğinde, standart tanıtımekranını görürsünüz. Herhangi bir tuşlaeditöre girilir. Ekranın en üstünde o ankullanılabilecek komutların listesinin bulunduğubir menü vardır. Komutlar mouseişaretçisi ile ya da fonksiyon tuşlan ile kolaycakullanılabilir. Bu menünün altındakitek satırda yazı ve hafıza hakkındaki bilgilerbulunur.I L=1 C=1 Text=40000 Chip=91000 Fast=0 Edit=nameİlk baştaki harf yani [I], editör modunubelirtir (Insert ya da Overvrite). [I] modunda,kursor'un sağındaki harfler bir sağakaydırılarak basılan tuşa ait harf buboşluğa yerleştirilir. [O] modunda ise kursorunaltındaki harf, basılan tuşun harfi iledeğişir.Bundan sonraki iki harf (Line ve Column)sırayla satır ve sütün numaralarınıbelirtir.TEXT: Bu bölüm, editör dökümüne ayrılanhafızayı belirtir. Bu miktar [setbuffer] komutu ile kolayca ayarlanabilir.CHIP: Amiga'nın esas hafızasında kalanve kullanılabilecek boşluğu belirtir.FAST: Amiga'ya dışardan eklenen vekullanılabilen hafıza boşluğunu gösterir.EDIT: Yazmakta olduğunuz programınadını belirtir. İlk başta bu bölüm boştur,fakat diskten yükleme ya da diskete kaydetmeesnasında verdiğiniz yeni isim buradabelirir.MENÜLER1- İlk menü : Bu menü, Amos'u ilkyüklediğinizde karşınıza çıkar. Bu menüdekikomutları şöyle sıralayabiliriz;RUN [F1]: Hafızadaki programı çalıştırır(Fİ tuşu ya da mouse işaretçisi ile üstünegelip sol düğmeye basarak çalıştırabilirsiniz).TEST [F2]: Tüm programdaki hataları(error) kontrol eder. Error bulursa kursoryardımı ile ilk hatanın yerini gösterir.INDENT [F3]: Programın hatalarını sadecebir kere araştırır. TEST gibi çalışır.Fakat programa giriş yapılmamış ise,programı test etmiş olarak kabul eder vebir daha test etmez.BLOCKS MENU [F4 ya da CRTL]: Blokmenusunu ilk menünün yerinde açar. Buseçenekler, hem mouse hem de fonksiyontuşlan ile çağırılabilir. İlk menüye dönmekiçin menü dışındaki bir alanda solmouse düğmesine veya bir tuşa basmanızyeterli olacaktır.SEARCH MENU [F5 ya da ALT]: Ara-

ma menüsünü getirir. Gerektiğinde, istediğinizkelimeleri araştırmaya ve değiştirmeişlemlerinin gerçekleştirilmesine yarar.Ayrıca döküm hafızasının ayarlanması ileTAB miktarlarının değiştirilmesini sağlar.RUN OTHER [F7]: Hafızada bulunandiğer programların çalıştırılması için kullanılır.EDIT OTHER [F7]: Hafızada bulunandiğer programların yazılmasına devamısağlar. Yazmakta olduğunuz program hafızayaalınacak ve seçtiğiniz diğer programeditörde belirecektir, ikinci seçtiğinizprogramda işinizi bitirdikten sonra tekrarillk programa dönmek için aynı işlemleritekrarlamanız gereklidir.OVERWRTE [F8]: Birbirinden ayrı ikiyazılım modları arasında geçişi sağlar.Insert modu: Önceden bulunan yazıüzerine klavyeden girdiğiniz karakterleriyazabilmek için bir boşluk açar.Örnek olarak ;Rem inert modu denemesikursoru E harfi üzerine getirip S tuşunabasarsanız, yazının düzeldiğini ve ;Rem insert modu denemesihalini aldığını görürsünüz.Overwrite modu: Bu modda ise, kursoraltındaki karakter tamamen sizin klavyedengirdiğiniz karakter ile yer değiştirir.Yukarıdaki örnekten kaldığımız yerden(kursor E harfinin altında iken) A tuşunabasarsak yazının şu şekle geldiğini gözleriz;Rem insan modu denemesiFOLD/UNFOLD [F9]: Bir proceduretanımlamasını program dökümü içerisindekatlayarak saklamaya yarar. Procedure'ükatlayınca, yalnızca tanımlamadaki ilk satırgörülür. Katlama işlemi için, tanımlamaiçerisindeki herhangi bir yere kursor'ugötürüp Fold'u seçmek yeterli olacaktır.Procedure'ün errorleri kontrol edilir, eğerhata yok ise program içerisine saklanır.Bu işlem kesinlikle tanımlamadaki programsatırlarında değişiklik yapmaz . Değişentek şey, bu satırların gösterim biçimidir.Böylece program içerisinde gereksizyere karışıklık meydana gelmez, incelenecekprocedure Unfold işlemi ile açılarakincelenebilir.UNE INSERT [F10 ya da CTRL + I]:Kursor'un o anda bulunduğu pozisyonabir boş satır yerleştirir.2- SEARCH(ARAMA)MENÜSÜBu menü, diskten program yükleme vediske program saklama komutlarını içermektedir.Bu menüyü seçmek için, yaShift tuşuna basın ya da sol mouse düğmesinibasılı tutun.LOAD [SHIFT+F1 ya da Aniga+L]: Bukomut, standart Amos dosya seçicisinikullanarak, diskten Amos Basic programlarınınyüklenmesini sağlar.SAVE [SHIFT+F2 ya da Amiga+S]: Oanki Amos programını diske saklar. Eğerprogramı diskete ilk kez saklıyorsanız,dosya seçicisine program adını girmenizistenecektir. Eğer diskte aynı adla başkabir program varsa, kendiliğinden yazdığınızbu adın sonuna [.BAK] eki ilave edilir.Yanlış birşey yaptığınızda, programınınbir önceki haline dönebileceğinizden,bu işlem programınızı çok güzel bir şekildesigortalar.SAVE AS [SHIFT+F3 ya da SHIFT+Amiga+S]: O anki programı başka bir isim altındadiske saklar. Yeni isim, dosya seçicisinegirilir. Şunu belirtmek isterim, eğer birprogramı diske AUTOEXEC.AMOS ismialtında saklarsanız, bu program start-uptarafından kendiliğinden yüklenip çalıştırılır.MERGE [SHIFT+F4]: Seçtiğiniz programı,orjinal programınızı silmeden, kursorunbulunduğu pozisyondan itibaren orjinalprogramınıza ekler. Bu, bir başkaprogramdan aldığınız rutinleri kendi programınızdakullanmanızı sağlar.MERGE ASCII [SHIFT+F5]: Hafızadabulunan program ile bir Amos Basic programınınascıı versiyonunu birleştirir.ACJ*EW/LOAD [SHIFT+F6]: Hafızadakibütün erişilebilir rutinleri siler ve yerinediskten yenilerini yükler. Bu komutla[.ACC] ekini taşıyan bütün programlarotomatik olarak yüklenir. Eğer standart512K'lık A500 kullanıyorsanız, bu komutukullanırken biraz dikkatli olmanızı öneririm,çünkü kolaylıkla hafıza sınırını aşabilirsiniz.LOAD OTHERS [SHIFT+F7J: Diskettenerişilebilir bir program yükler. Buprogram 'Run Others' komutu ile çalıştınlabilir.NEW OTHERS [SHIFT+F8]: Amiga-'nın hafızasından 'Load Others' veya'Edit Others' komutları ile yazılmış yardımcıprogramların bir veya birkaçının silinmesinisağlar.NEW [SHIFT+F9]: O anda kullanılmaktaveya yazılmakta olan programın silinmesindekullanılır. Eğer programı diskesaklamadıysanız, program silinmeden öncekayıt edebilmek şansına sahipsiniz.QUIT [SHIFT+F10]: Bu komut, A-mos'dan çıkarak kontrolün 'Command LineInterface'e geçmesini sağlar. AynıNEW komutundaki gibi programı diskekayıt etmediyseniz, bu işlemi gerçekleştirmekiçin son bir şansınız olacaktır.3- BLOCKS (BLOK) MENÜSÜBlok menü, doküman yazımı ve silinmesineyardımcı olan bir bölümdür. Bumenü sayesinde, yazılım kolaylaşır. Kısacasıbu menü dokümanla ilgili komutlarınolduğu bölümdür.BLOCK START [CTRL+B ya daCTRL+F1]: Bu komutla blok başlangıcıbelirlenir. Diyelim ki yazılan bir progra-mın ortasından bir bölümü silmek istiyorsunuz.İlk önce silinecek bölümün başınagelmeniz gerekmektedir. Sonra BLOCKSTART komutu anlamına gelen tuşlarabasmalısınız. Tuşlara bastığınızda, programya da dokümanda hiçbir değişiklik olmayacaktır.Çünkü silinecek bölümün bitişinide işaretlemek gerekmektedir. Bununiçin de BLOCK END komutunu kullanınz.BLOCK END [CTRL+E ya daCTRL+F1]: Yukarıda da değindiğimiz gibi,üzerinde işlem yapılacak bloğun sonunubelirtir. Başı belirtilen bölümün silinecekyerine kursorla gelip, BLOCK ENDkomutuna basılır. Böylece, işlem yapılacakbölümün yazı ve arka plan renkleriyer değiştirir. Böylece bloğu gözle görmeolanağı sağlanmış olur. Şimdi de işaretlenenblok üzerinde yapılabilecek işlemlerigörelim.BLOCK CUT [CTRL+C ya daCTRL+F2]: İşaretlenen bloğu siler, yaniprogramdan atar. Fakat hafızada kalır veistediğiniz zaman çağırabilirsiniz. Bu komutunyaran, bir programda silinecek çokyer var ise zaman kaybetmeden silme olayınıgerçekleştirmesidir. Bu bölümü normalsilme tuşu ile silmek isterseniz, oldukçafazla zaman kaybedersiniz. Diğerbir yaran da, dokümanda istenen bölümlerinyerini değiştirme olanağı sağlamasıdır.Değiştirilecek bölüm, önce BLOCKCUT ile silinir. Sonra bu bölümü koyacağınızyere kursoru götürüp, BLOCK PAS-TE komutu ile bloğu kursordan sonrakiyere yerleştirebiliriz. Eğer BLOCK CUT'ıiki kez ayrı yerlerde kullanırsanız, en sonkomutun içerdiği blok, editörün hafızasındadır.BLOCK PASTE [CTRL+P ya daCTRL+F7]: Hafızasındaki bölümü, kursordansonraki yere koymaya yarar. Kısacasıbir bölümü kopya etmeye yarar. Birbölümü blok hafızasına atmak için yaBLOCK CUT la ya da BLOCK STOREkomutlarını kullanmalısınız.BLOCK MOVE [CTRL+M ya daCTRL+F3]: Bu komut ile işaretlenmiş birbloğu, kursor pozisyonundan itibaren yerleştirebiliriz.İşaretlenen bölüm, ilk konumundansilinir. Bu komut BLOCK CUTve BLOCK PASTE ile iki aşamada yapılanişlemin kısaltılmış şeklidir. Aynı işlemibu komutla tek adımda yapabilirsiniz.BLOCK STORE [CTRL+S ya daCTRL+F8]: Komutun görevi, işaretlenmişbölümü editörün özel hafızasına atmaktır.AMIGA DÜNYASI 27

REPLACE ALL [ALT+F5J: Programda,birden fazla geçen bir sözcüğün (dizi) tümbenzerlerini, istediğiniz bir sözcük ile değiştirebişirsiniz.Örneğin; X adını verdiğinizbir değişkeni değiştirmek istiyorsunuz.Bunu tek tek yapmak yerine REPLACE ALLkomutu ile program içerisindebulunan bütün X değişkenlerini, yeni vereceğinizisim ile değiştirebilirsiniz.LOW-UP [ALT+F6]: Search ve Replaceile aranan ya da değiştirilen karakter dizilirininbüyük veya küçük harf uyumluluğuaranır. Programdaki büyük harf dizi,sırf komutlarda küçük harf olduğu içinbulunamayabilir. Zira bu durumda sistem,küçük ve büyük harf diziler farklı dizilerolarak değerlendirilir.OPEN ALL [ALT+F7]: Bütün katlanmışprocedure'leri açar. Procedure'leri açmadanönce bütün program errorlerinikontrol eder, error varsa işlem iptal edilir.CLOSE ALL [ALT+F8]: O anki programınızda,bütün procedure tanımlamalarınıkatlar. Tanımlamanın sadece ilk satındökümde görülür. Bu işlem dökümü kısalttığıgibi, ortadan gereksiz kalabalığısaldırır. Bir önceki işlem gibi bu işlemdeprogramda hiç error yoksa yapılır, hatavarsa işlem iptal edilir.SET TEXT B. [ALT+F9]: Set Text Buffer komutu, program dökümünde kullanabileceğinizkarakterlerin adedini belirler.Eğer yeterli hafıza varsa, bu komut sayesindeeditörün hafızasını genişleterek oldukçabüyük programlar yazıp kullanabilirsiniz.SET TAB [CTRL+Tab ya da ALT+F10J:Tab tuşuna basıldığında, kursorun kaç karakterlikyer atlayacağını belirler.DEĞİŞKENLER VE SABİTLERDeğişkenler, temelde sayısal (rakam) veyazısal (karakter) değişkenleri olarak ikiyeayrılır. Sayısal değişkenler, tamsayılarve reel sayılar olarak aralarında ikiye ayrılır.Tamsayı değişken isimleri AHMET.MEHMET, ELİF, MEHMET_ALİ gibi bitişikyazılır ve sonuna hiçbir matematikselfonksiyon eklenmez. Değişkenlere bilgiataması, [Değişken=girdi] şeklinde yapılır.Diyelim ki, SELİM tam sayı değişkenine10 sayısını gireceğiz. FormatSELİM=10] olmalıdır. Sonra [PRINTSELİM] yazdığımızda ekranda 10 sayısıçıkaçaktır. FakatA=8.588Print A yazdığımızda ekrana sadece 8sayısı çıkacaktır. Çünkü değişken, tam sayıolarak belirtilmiştir. Reel değişkenler,isimden sonra [#] fonksiyonu girilerek belirtilir.A#, ULU#, GİBİ# gibi. Böylece8.588 gibi reel sayıları girebilirsiniz.Yazısal değişkenler, değişken ismininsonuna [$] eki ilave edilerek belirtilir.JÜLİDE$, HAL$, A$, B$ gibi. Bu değişkenebilgi girişinde bir tek değişik noktavardır: [Değişken$="Girdi"J. Örneğin:YAZI YAZMAK ÇOK SIKICI"gibi Sonra [PRINT A$] yazıldığında ekranaYAZI YAZMAK ÇOK SIKICI yazısıçıkacaktır.Sabitler. değişkenlere atanan 1, 42,4.5464, "kimse yok mu" gibi girişlerdir.Tabii ki 1, 42, 42.5464 sayısal sabitler,"kimse yok mu" da yazısal sabittir. Yazısaldizi hep aynı şekilde bildirilir, ama sayısaldeğişkenler türüne göre değişik şekillerdebelirtilirler. Bunlar;Decimal (onluk yani normal rakam) 255Hexadecimal (onalnlı sayı sistemi) $ffBinary (ikili sayı sistemi) %1110111Örneklerinde de görüldüğü gibi, decimalsayılar sadece rakam, hexadecimalsayılar rakamları başına [$], binary sayılarise rakamların başına [%] karakteri konularaktanımlanabilir.MATEMATİKSEL İŞLEVLERİki sayıyı çarpma veya bölme işlemlerininormal yazıdaki gibi yapamayız. Onuniçin bilgisayarda bu işlemler için özelfonksiyonlar koyulmuştur. Bunlar;[^]üs alma[/ ve *] bölme ve çarpma[mod] mod alma[+ ve -] toplama ve çıkarma[AND] VE operasyonu[OR]VEYA operasyonu[XOR] VE VEYA operasyonugibi sıralayabiliriz. Bu sıra işlemlerdeki önceliksırasını da belirtmektedir. Diyelim ki,Print 19+20/5+10*2-3 A 3yazdık. Sonuç 17 çıkacaktır. Çünkü, ilkönce 20 yi 5 e bölerek 19 ile topluyor,sonra 10 ile 2 yi çarpıyor ve topluyor. Ensonunda da 3*3*3 işlemini yaparak çıkarıyor,böylece 17 sonucu elde ediliyor.Bilgisayar, işlemleri yukarıdaki sıraya göreyapar, ilk olarak üs alma, sonra bölme veyaçarpma işlemini yapar gibi. 3 A 3*2 işlemininsonucu 54'tür. Bu işlemi öncelik sırasınagöre ayıracak olursak (3 A 3)*2'dir.Eğer öncelik sırasını değiştirmek istiyorsanız,parantez kullanmalısınız: (9+2)*2gibi. Yukarıdaki örneği;Print 3 A (3*2)olarak yazsaydık, 3 ün 6'lı üssünü alacaktı.Zira. ilk önce çarpma işlemini yapacaktı.Anlaşılacağı üzere, parantez içindeki işlemöncelik sırasında birinciliğe yükselir.Amos Basicte matematiksel işlemlerihızlı yapmak için bazı özel komutlar konulmuştur.Bunları aşağıda KOMUTLARkısmında bulabilirsiniz.KARAKTER İŞLEVLERİBu işlemler, matematiksel işlemler kadarzor değil. İki karakter serisini birbirineekleme ya da karakter serisinden istenenbölümü çıkartma gibi işlemler.İki karakter serisini eklemek için [+]fonksiyonu kullanılır.A$="Osman"B$="geldi"C$=A$+B$Print C$yazıp çalıştırdığımızda, ekrana:Osman geldiyazısı çıkar.Bir karakter serisinden istenen karakteriçıkarmak için [-] fonksiyonu kullanılır.Print "NURAN"-"N"yazıp çalıştırdığımızda, ekrana URA textiçıkar. Çünkü yazıdaki "N" karakterleri silinmiştir.Bunlar yapılan işlemleri tekrar-lamamak açısından yararlı işlemlerdir.Evet... Editör hakkında tüm bilgileri öğrendiktensonra, programlama için kullanacağımızdeğişkenleri ve operatörlerigördükten sonra komut tanımlamalarınabaşlayabiliriz.KOMUTLAR:PRINT:PRINT komutu, kendisinden sonra gelendeğişkeni ekrana yazar.PRINT "AMOS BASIC"yazılıp Fİ tuşu ile program çalıştırılırsa,ekranda AMOS BASIC yazısı belirir. Altta,programın hangi satırda bittiğine dairbilgi verilir. Bu ekrandan çıkmak için,ESC tuşuna basılmalıdır. Bir kez basıldığındaDIRECT MODE bölümüne geçer.Bu bölümde yazılan herhangi bir Amoskomutu doğrudan çalıştırılabilir. İkincikez ESC tuşuna basarak da editöre dönülebilir.INPUT:İkinci en önemli komutumuz, [INPUT).[INPUT] komutu ile, klavyeden değişkenegiriş yapılabilir. [INPUT yazısal sabit;Değişkenler] olarak kullanılır. Klavyedengirilen sabiti değişkene atar.INPUT "Kaç sayı";Ayazılıp çalıştırıldığında, ekranda;Kaç sayı ?yazısı çıkar ve bir sayı girilmesini bekler.Çünkü değişken bir tam sayıyı belirtmektedir.INPUT "Geldi mi";A$yazılıp çalıştırıldığında, ekrana;Geldi mi ?çıkar ve sizden karakter dizisi girişi yapmanızıbekler.Input "Geldiler mi";A$Print A$yazdığınızda yaptığınız giriş ekrana yazılır.A$ değişkeninde, sizin girdiğiniz sabitsaklıdır.INC:Amos'ta matematiksel işlemleri hızlıyapmak için bazı komutlar olduğundanyukarıda bahsetmiştim. İşte INC, bu fonksiyonlardanbiri.INC tamsayı değişkeniBu komut, tam sayı değişkenini bir artırır.Değişken=değişken+1 ile aynı işi görür,fakat çok daha hızlıdır.DEC:[DEC tamsayı değişkeni]Bu fonksiyon, INC'in tersidir ve tamsayıdeğişkenini bir azaltır.ADD:[ADD değişken,değişken]olarak kullanılır. İkinci değişkeni birinciyeekler, sonucu birinci değişkene atar.ADD V,Ayazıldığında, bu V=V+A anlamına gelir.Bu komutun başka bir kullanılış şekli vardır,fakat bunu ilerde öğreneceğiz.Bu aylık bu kadar. Gelecek ay ikinci bölümdebuluşmak üzere, hoşçakalın....AMIGA DÜNYASI 29

TÜRKİYE'DETELEKOMÜNİKASYONCem GENCERHepinize merhaba! Bu ay artık telekomünikasyonyazımızın son bölümüne gelmişbulunmaktayız. Sizlere İstanbul HillonConvention&Exhibition Center'da düzenlenenKomünikasyon fuarından yeniliklerinyanı sıra, daha önceki yazılarımdasözünü etmiş olduğum TÜRPAK sistemihakkında daha detaylı bilgi sunacağım.Dilerseniz ilk önce yeniliklerden kısa kısabahsedelim.Hepinizin yakından tanıdığı Teleteknikfirmasınca pazarlanan Racal-Milgo modemleri,Amerika'da çok tutulan profesyonelmodemler. Sundukları modemlerinçoğunun RT.T. onaylı olduğunu söyleyenyetkililer, yurdumuzdaki modem çeşitlerinekısa sürede yenilerinin de katılacağınıbildiriyor. Racal-Milgo markasını taşıyanRM3214 kod numaralı modemler 300,1200/75, 600, 1200, 2400, 4800, 9600 ve14400 baud hızlarında isteğe göre senkronya da asenkron olarak sorunsuz çalışabiliyor.Gerektiğinde, 9 ayrı kullanıcı tanımlayarakbunların sisteme supervisor (üstdüzey denetleyici) olarak bağlanması dakolaylıkla gerçekleştirilebilmekte. Ayrıcabu modemlerin önemli bir özelliği de V.42ya da V.42 bis standardı kullanılıyorsa,bilgi paketinin sıkıştırılarak gönderilmesi.Amiga'nin kalbi MC68000 işlemcisiniüreten firma olan Motorola, fuarda değişiktip ve boyutlardaki telsiz ve araç telefonlarınıtanıttı. Birçok değişik firmaPC'ler için Ethernet kartlarını sunmaktaydı.Bu konunun meraklıları için Ethernetsistemine Amiga'nin doğrudan bağlanmasınısağlayan kartların Avrupa'da çıkmışolduğunu belirtmekte fayda var.Profesyonel kullanıcılar için Ethernetveya modem bağlantılarını kontrol etmekve izlemek amacıyla bir sürü cihaz mevcut.Ayrıca bilgisayarlar arası bilgi transferinisağlamak için, klasik bakır tel yerinefıber-optik kabloların kullanımına izinveren devreler ve kartlar da bulunuyor. İkibilgisayara da aynı cihazdan bağlayarakbunların çıkış ve giriş uçlarına bir fıberoptikhat bağlayarak çok uzun mesafelerdesıfıra yakın kayıplarla bilgi transferisağlamak mümkün.Tanıtımı yapılan cihazlar arasında, lazerdiske video kaydı yapan cihazlar da mevcut.Bunlarla her kareyi teker teker dondurmakve ayn bir interface/digitizier kullanarakbu resimleri Amiga'mıza aktarmakmümkün. Fakat gerek diskin kendisi,gerekse cihazın fiyatı bir hayli yüksek(yaklaşık 20000 amerikan doları). Ayncaanimasyon ve video miksajcı meraklılarınyakından tanıdığı U-Matic video sistemininen yenilerini de fuarda görebilmenizmümkün.Uydu ve telefon haberleşmesi konusundayenilikler de aynı fuarda sergileniyor.TÜRPAK NEDİR?Artık kısa adı TÜRPAK olan, TürkiyePaket Anahtarlamalı Data Şebekesi sisteminitanıtmaya geçebiliriz. Bu sistem yardımıylabilgiler 128, 256 ya da 512 byteboyutlarında data paketleri şeklinde HA-TASIZ olarak transfer edilir. 1989 yılındakurulmaya başlayan sistem, 1990 Şubat'-ında tamamen devreye girmiştir. Bu şebekeyeAnkara, İstanbul, İzmir, Adana, Erzurum,Trabzon, Samsun, Bursa, İzmit,Antalya, Mersin, Diyarbakır, Malatya,Konya, Gaziantep, Edirne, Elazığ, Van,Kayseri, İskenderun, Hatay, Eskişehir veLefkoşe şehirleri bağlıdır. Sistem aracılığıyla,Amerika'da benzeri ve daha gelişmişiolan TELENET sistemine bağlanmakmümkündür. Sistemin temeli, İstanbul'dakibir NODE hoşt santralı (düğüm noktası)ve Adana. Ankara. İstanbul ve İzmir'deki2'şer PAD cihazından oluşmaktadır.Kapasite olarak 208 asenkron ve 12adet X.25 paket standardında çalışan portsayesinde 300'den 9600 Baud'a kadarolan hızlarda çalışmak mümkün.Peki bu sistem bir kullanıcıya nelersağlıyor? En önemlisi, telefon faturasındakidüşüş. Bu sistemi daha yakından anlayabilmekiçin ücretin nasıl hesaplandığınabakalım isterseniz. Diyelim ki, TÜRPAKaracılığıyla Almanya'da bir Mail-box'uarayacaksınız. Bunun için TÜRPAK'aabone olmanız şart. İlk kayıtta 500.000.-TL ve bundan sonra her ay 20.000.- TLvererek abone olunabiliyor, bu sisteme.Bunun dışında normal telefon görüşmelerinizinfaturası gelecektir. Fakat buradanereyi ararsanız arayın, şehiriçi yazacaktır.Faturada ayn bir kısımda Almanya'ylagörüştüğünüz her dakika için 90 TL sistemkullanım ücreti ve aktarılan her 10bilgi segmenti için de 100 TL yazılacaktır.Bir segment'in büyüklüğü 64 byte'dır ve10 segment'de bu toplam 640 byte eder.2400 Baud'luk bir çalışmada, komple birdisketi kopyalamak 49 dakikada gerçekleşmektedir.49 dakika da normal telefongörüşmesi şeklinde yapılsaydı, bir disketinçekilmesi bize 183.750.- TL'ya malolacaktı. Buna ek olarak şehiriçi telefongörüşmesini eklersek P.T.T.'nin sunduğubu hizmet ile aynı disketi 156.610.- TLçekebilmek mümkün olacaktır. Aktarılanbilginin %100 güvenliği de ayrı bir olanaktabii.Gelelim işin ilgi çekmeyen yönüne;TÜRPAK abonesi olmak için gerekli diğerşeylere. İlk önce kullandığınız modeminPTT. onaylı olması şart. Modemi aldığınızya da alacağınız yer, size bu konudayardımcı olacaktır. Eğer modeminizPTT. onaylı değilse, TÜRPAK aboneliğinihemen unutun; çünkü PTT. bu konudaçok hassas davranıyor. İzin alınmamış birmodem P.T.T.'nin hatlarını bozabileceğinden,bunları kullananlara PTT. Data GrubuMüdürlüğünce yüksek miktarda cezayazılmakta (min. 3.000.000-4.000.000TL). Bir modemin onaylı olup olmadığınıda PTT. Gayretttepe Başmüdürlüğüne gidereköğrenebilirsiniz. Modemi Türkiye'depazarlayan firma PTT.'den izin almamışsa,bunu sizin yapmanız gerekiyorki, bu da size 1.000.000 ile 2.000.000 TLarası bir bedele maloluyor.Yukarıda anlatılan, TÜRPAK'ın Dial-upiçin kurmuş olduğu sistemdir. Bunun dışındaLeased Line adı verilen ve profesyonelişler için kullanılması tasarlanmışbir sistem daha var. Bu sistem aracılığıyla,Avrupa'daki Datex-P. Prestel ya da AmerikanTelenet sistemine bağlanarak çeşitlidata bankalarında dolaşabilirsiniz. Duyduğumagöre. Avrupa'da Bayerische HackerPost ve C.C.C. adı verilen iki grup bu sistemlerleAmerika'nın çok iyi korunduğusöylenen NASA'nın bilgisayar sisteminegirmiş ve buraları alt üst etmiş. Ayrıca buiki grubun elemanları değişik ajanlarcaaranmakta; sebebi de yüksek düzeyde gizlilikaltında saklanan bazı dosyalan hackingyöntemiyle ele geçirmiş olmaları. Buişi yapanlara hacker adı verilmekte vekendilerine neden böyle işlere bulaştıklarısorulduğunda, bunu sırf karşılarına çıkacakolan bilgisayar sisteminin güvenilirliğiniispatlamak istediklerinden yaptıklarınıbelirtmişlerdir. Bazı hacker'lar ise, bilgibankası müdürüyle anlaşarak sistemikırmaya çalışır. Müdür dışında hiç kimsebir hacker'ın sistemi denemeye çalışacağınıbilmez. Hatta kendine güvenen bilgibankaları da sistemi kırıp içine girebilecekhacker'lara çok yüksek ödüller koymuşlardır.VYazımı kapamadan önce hacker'lık işinebulaşmamanızı tavsiye ederim; sonuçlarınıöğrenmek bile istemeyeceğinizeeminim, ileride Amiga ve modem konusuilerledikçe yeniliklerden sizleri haberdaredeceğim. Hoşçakalın.AMIGA DÜNYASI 31

THE DIRECTORCEM GENCERMerhaba.. Hatırlarsanız geçen ay Directorprogramının genel özelliklerine değinmiş vekomutlarını tanıtmaya başlamıştım. Bu sayıdaprogramın kalan komutlarını tanıtarak açıklamalarımızıtamamlayacağım. Açıklamalarınsonunda sizlere yararlı olacağını düşündüğümbir de terminoloji vereceğim.FADE ,

INCLI $,Klavyeden girilen bir yazının CLI penceresindeyazılmasını sağlar. Ayrıca girilen satır‘@’ dizisine numaralı elemandan sonrasınakarakter dizisi olarak yazılır. ile enfazla karakter adedi belirlenir. tuşu ile giriş bitirilir.INPUT$,Klavyeden girilen karakterlerin o an aktifolan ekran buffer'ında grafik cursor'unun yerindenitibaren basılmasını sağlar. Girilen diziayrıca '@’ dizisinin numaralı elemanındansonrasına yerleştirilir. Girilebilecek en fazlakarakter adedi değeri ile belirlenir. ile de giriş işlemi bitirilir.LO AD , ile belirtilen resimin buffer'ına diskettenresim okur. Resim dosyası IFF-ILBMsandardında olmalıdır. Yüklenen resmin hafızadakiyeri ilk 512 KByte'lık CHIP Ram bölgesindedir.Eğer resmin,harici hafıza olan FASTRam bölgesine yerleşmesiniistiyorsanız bunu LO-ADFAST komutunu kullanarakyüklemelisiniz.LOADANIM ,Disketten ile ismibelirlenen IFF-ANIManimasyon dosyası (DeluxePaint’in Anim fonksiyonuile ya da Vıdeo-Scape'de IFF modundayapılmış bir animasyon) ile belirlenen buffer'ayüklenir. Eğer FASTRam mevcutsa animasyondoğrudan buraya yüklenir.LOADFAST ,Disketten isimliIFF-ILBM resim dosyasını FAST Ram’de ile belirlenen resim buffer'ına yükler.LOADFONT , , Disketten ile belirtilen fontun boyunda olanını, ile belirtilen font bufer'ınayükler. 1’den 10'a kadar font buffer'ıolduğundan gereksiz olduğunu bildiğiniz yerlerdefontun yerine bir diğerini yükleyebilirsiniz.Böylece hafızadan da tasarruf etmiş olursunuz.Font isminin sonunda takısı bulunmalıve bu 'e de yazılmalıdır.LOCATION [z]O an açılmış olan dosyanın okunmuş olanbyte numarası [z] değişkenine yazılır.MARGINS, ve üe belirtilen x koordinatlarınamarjin koyar. Bu sayede karakter girişi sırasında.ekranın belli yerlerinde satır atlaması yapılabilir.Eğer merkezleme (CENTER) fonksiyonuaçılmışsa MARGINS komutu merkezlenecekyazının kenar noktalarını ve dolaylı olaakorta noktasını belirlemede kullanılabilir.MEMORY [a], [b], [c]Kalan hafıza durumu hakkında bize bilgi verir,[a] değişkeninde toplam kalan hafıza miktarıbulunur, [b] ile kalan CHIP Ram (dahili),[c] üe de kalan FAST Ram (harici) hafıza miktarlarıöğrenilebilir.MODÜLE ""Programınızda harici modüller kullanmanızısağlar. Bunlara en basit ömek ses kullanırkentanımlamanız gereken SOUND modülüdür.Modüller, disketinizin herhangi bir directory'sindeolabilir. Fakat bu directory MOD:'aassign edilmelidir. Bunun için program yaz-madan önce CLI'da4 ASSIGN MOD:DF0:' girmelisiniz. Burada yerine modülün bulunduğu directory'ninismi yazılmalıdır.MOVE,Grafik kursor'unu , koordinatınagötürür.NEXTFOR döngüsünden çıkışı sağlar.NEW,CHIP Ram'de numarasıyla bir resimbuffer'ı açar. 'nin renk paleti buyeni açılan buffer'a kopyalanır.NEWFAST , FAST Ram'de numarasıyla bir resimbuffer'ı açar. 'nin renk paleti buyeni açılan buffer'a kopyalanır.OPEN[mod),""Beürienen [mod]'a göre ismi belirtilen dosyayıaçar. Mod değişkeni, üç değer alabilin0-okuma1 -yazma2 - okuma ve yazmaBir dosya açılırken bir hata çıkmışsa komutişlendikten sonra [mod] değişkeninde 0 yazılıolur. Başardı bir dosya açma işlemi gerçekleşmişse,değişkenin değeri 1 olacaktır.Bir dosya, 2. modda (okuma ve yazma) açılırsaotomatik olarak dosyanın son byte'ınakadar gidilir. Bu sayede varolan bir dosyaya ekyapmanız mümkün kılınmıştır.Aynı anda birden fazla dosya açılamayacağıiçin her dosyayı açıp bununla işlemlerimizi bitirdiktensonra bunu kapatmayı unutmamamızlazımdır.PALETTE , Ekran buffer'ının paletinin ile tanımlananpalet renk kodlarını almasını sağlar. Eğerekran buffer'ı seçilirse ve 'nin değeri 1 ise,o anki ekran renkleri ve ekran buffer renklerideğiştirilir. Eğer değeri olarak 0 girilirsesadece ekran renkleri değişmeye uğrayacaklardır.PAUSEAraya değerine bağımlı olarak bir beklemesüreci konur. Bu sürenin saniye olarakkarşılığı, değerinin 1/10 ile çarpımında eldeedilen sonuca eşittir.Bekleme süresi = x 0.1 saniyeEğer SPEED komutuyla program akış hızıdeğiştirilmişse, PAUSE'unbekleme süresi de değişecektir.PEN, kaleminin rengini rengiyle eşitler. Üç kalemmevcuttur:0 - kalem rengi1 - zemin rengi2 - çerçeve rengi değeri için 0 ile 31arasında kalan 32 renk rejistrikullandabilir.PLANESPLANES komutuyla yapılanişlemleri sadece bazıbitplane'ler üzerinde uygulanmasınısağlayabiliriz. değeri, hangi bitplane'lerinkilitleneceğini belirlemektekullandır. Aşağıda'nin bitlerini ve bubitlerin her birinin hangi bitplane'i açtığını görebilirsiniz.1 yazdı olan bit'e ait bitplane yapılanişlemlerden etkilenecektir.Bitno. 7 6 5 4 3 2 10Planeno. - - 6 5 4 3 2 1POINT,Kalem rengiyle ekranın , koordinatına bir nokta koyarPOSITION,Ekranın sol üst köşesini kaydırmanıza yarar.Aynı işlemi WorkBench'in Preferences programıda uygulamaktadır. Fakat siz bu değerleoynayarak ekranın kenarlarında kalan boş bölgeleride kullanabilirsiniz. Bunun için ayrıcagrafik modu olarak OverScan'i seçmeniz gereklidir. ve değerleri olarak 98 ve25 girerseniz ekranın sol üst köşesi en sol üstnoktada olacaktır.PRINT"" ile belirtilen yazıyı CLI ekranına basar.Eğer kullanılmamışsa boş bir satırbasılacaktır. Aynca '@' dizisi elemanlarını yada normal değişken değerlerini de basmaktaAMIGA DÜNYASI 33

u komutu kullanabilirsiniz.READ [V],$, ÖPEN ile açılan bir dosyadan kadar bilgiyi'@' dizisinin numaralı elemanındansonrasına yerleşecek şekilde okur. Eğer işlemhatasız gerçekleşmişse, işlem yapıldıktan sonra[v] değişkeninde dosyanın pozisyonu yazılıdır.Aksi halde bu değişkende -1 var olur. -1normalde dosya sonunu belirtmekte kullanılır.RECT , , , Kalem rengiyle içi dolu bir dörtgen çizer., dörtgenin sol üst, ve isesağ alt köşelerini tanımlamakta kullanılır.REMBu komut sadece hazırlanan listeye açıklamalarkoymak için kullanılır ve hiçbir fonksiyonelişlevi yoktur.RESOLUTION , , , numaralı resim bufferının rezülasyonunutanımlamak için kullanılır. ve ile ekranın genişliği ile yüksekliği belirtilir. değeri de bu ekranın kaç bitplane'denoluşacağını belirlemek için kullanılır.RETURNGOSUB ile dallanılan bir alt-rutinden geridönmeye yarar.ROTATE , Bu komut ile bir resim buffer'ındakibitplane'lerin yerleri değiştirilir. olarak 1değeri alınmışsa 1 numaralı bitplane'in bitplanenumarası bir artarak 2 olur vs. Son olarakda 5 no.lu bitplane'in numarası değişerek 1olur. Bu, ekran renklerinin farklı bir şekildedeğişmesine yol açacaktır. Eğer değerinegatif ise bu sefer bitplane'ler ters yönde yerdeğiştireceklerdir.SEEK Açılan dosyada aktüel pozisyonu değiştirmekiçin kullanılır. ile gidilecek pozisyonbelirtilir.-1 değeri dosya sonunu belirttiği içindosya sonuna varılır.SETBLACK olarak 1 girilmişse renklerin hepsini siyahyaparak ekranın kapanmasını sağlar. yerine 0 yazılmışsa tüm kapanan renkler tekrareski konumlarına getirileceklerdir.SETFONTKullanılacak font olarak numaralı fontbuffer'ındaki fontu tanımlar.SETLACEPek sevilmeyen InterLace grafik modunuaçmak için kullanılır. InterLace'e geçildiktensonra tekrar normal ekran moduna dönmekolanaksızdır.SETMAP , numaralı resim buffer'ının renk paletiniayarlamak için kullanılır. Yeni renk paleti'@' dizisinde herhangi bir elemandan sonrabaşlamalıdır. Bu elemanın numarası ile belirtilir.SKIPANIM , , [abs], [rel], [bitiş]Bu komut sayesinde yüklenen animasyonukare kare göstermek mümkündür. Bütün değerlerANIM komutundakilerle aynıdır.SOUND [z], "",, , , -Bu komut, bir modül komutudur, [z] değişkenindekomutun sonucu alınabilir. ""ile belirtilen komutlar modülün komutlarıdırve ses için kullanabileceğiniz özel modülkomutlarını, komutların açıklamalarındanhemen sonra gelen 'Ses Kullanımı' başlığı altındabulabilirsiniz. , , ..... değerleride özel modül komutlarının kullandıklan bazı parametrelerdir.SPEED Global animayon çalışma hızını ayarlamakamacıyla kullanılır. Bu sayede gerekli yerlerdeanimasyonu hızlı, gerekli yerlerde de yavaşgösterebilirsiniz. Normaldeki değer5'dir. Eğer yerine 50 yazarsanız her PAUSE değeriiçin geçmesi gereken süre 1 saniye olacaktır.Değer 1 olursa her PAUSE değeri için 1/50 saniyelikbir süre beklenecektir.STENCIL , , BLIT işleminin maskel olarak yapılmasınısağlar. değeri 1 seçilmişse 'takiher zemin rengi taşıyan pikselin, 'takikarşılığı kopyalanır. Aynı kopyalama değeri 1 iken 'ta her zemin rengi olmayanpiksellerde de yapılır. İstenilirse her ikibufîer'da aynı buffer'ı gösterebilir.STRING ,$ ile tanımlanan karakter dizisini '@' dizisinin. elemanından sonrasına yerleştirir. de istenilirse '@' dizisini gösterebilir.STYLE , Yazı karakterlerinin şeklinin seçilmesindekullanılır. ile şekil belirtilir.Bu değer aşağıdakilerdenbiri olabilir:0-Normal1 - Altı çizili2-Kalın4-İtalikTabii ki stilleri birleştirmek de mümkün. Bu-nun için gerekli stil kodlarını toplamanız yeterliolacaktır. ile de karakterler arası kaçpiksellik bir boşluk bırakılması gerektiği belirtilir.TEXT ""Belirtilen diziyi grafik cursor'unun bulunduğunoktadan itibaren yazar. Dizi girilmezseboş bir satır atlanılır.TRANSPARENTBLIT komutu için saydamlık modunu açar,kapatır. Bu mod açıkken ( = 1 ) BLIT ileyapılan kopyalamalarda zemin rengi taşıyanpikseller,ekran buffer'ının aynı koordinatların-daki pikselin rengini alır. Eğer olarak 0 girilmişsekopyalanan dörtgende zemin rengiolan noktalar, ekranda aynı renkte kalırlar.TROFFTrace modunu kapatır.TRONTrace modunu açar. Bu modda her komutsatın işlendikten sonra girilen parametreleri ileberaber CLI penceresine basılır. Böylelikle hersatırda hata olup olmadığını çok rahat bir şekildekontrol edebilirsiniz.WEPE , , , , «fy>,

2-Aşağıdan yukarıya kopyalama3-Sağdan sola kopyalamaWRITE " ", $, [a3], …""$ ya da |a3) ile belirlenen yazıdosyasını/dosyalarını açılmış olan dosyaya yazar.Evet komutlar bu kadar. Gelelim daha öncede sözünü ettiğimiz ses üretme konusuna.DIRECTOR YARDIMIYLA SESÜRETMEK VE BUNLARIKULLANMAKYaptınız animasyonlarda insan ya da diğerher hangi bir sesi kullanmak mı istiyorsunuz?Bunun için ilkönce sesi yaratmanız gerekli.Kaliteli bir ses digitizer'ı ve iyi bir ses örneklemeprogramıyla bu çocuk oyuncağı. Ses örneklemeprogramı olarak Aegis'in çıkarttığıAudio Master programını tavsiye ederim. Buprogramın kullanımını daha önceki sayılardabulabilirsiniz. Gelelim örnekleyip diskete kaydettiğinizsesi kullanmaya. Bunun için programınızınilk satırlarından birinde aşağıdaki kokomutyer almalıdırMODÜLE "sound"Bu sayede ses modülünü programınıza bağlayabilirsiniz.Ses modülü sayesinde kullanabileceğinizkomutlar 6 tanedir:LOAD, FREE, PLAY, QUIET, SLOWFA-DE ve KILLBu komutların hepsini SOUND komutuaracılığıyla girebilirsiniz. Aşağıda buna ait birkaçörnek bulabilirsiniz:SOUND [v], "LOAD", 1, 2, ":sounds/crash.snd"SOUND [v], "PLAY", 1,1,63,400Her Sound komutundakı ilk parametre ([v])bir değişkendir. Bunun sayesinde komutun işlendiktensonra bize göndereceği bir değervarsa bunu öğrenebiliriz. Bazı komutlar işimizeyaramayan anlamsız değerler gönderebilir.Fakat her komutta bir boş değişkenin parametreolarak girilmesi gereklidir. Aşağıda Soundkomutu aracılığıyla kullanabileceğiniz 6 komutaçıklanmıştır.SOUND [v], "LOAD", , ,Disketten dijitize edilmiş ve kaydedilmiş birsesi yüklemenize yarar. ile sesin yükleneceğises buffer'ını, ile de sesindisketteki ismini belirleyebilirsiniz. Kullanabileceğiniz20 ses buffer'ı vardır ve bunlar 1 'den20'ye kadar sıralanmışlardır. Yüklenen ses çokoktavlı bir ses (AudioMaster yazısına bakınız)ise ile sadece bunun herhangi bir oktavınıkullanmanızı sağlar. Çok oktavlı seslerdeyüksek oktavlardaki sesler ilkönce kaydedileceğinden,bunları kullanmak için I ya da 2 değerlerigirmelisiniz. isteğe göre bir parametredir.İsterseniz buraya hiç değer yazmayabilirsiniz.Budurumda ses çok sesliyse en sonoktavı, yani en kalın oktavı kullanılacaktır,Komut,işlendikten sonra |v| değişkenindeyüklenen sesin periyod değerini kaydeder. Budeğeri PLAY komutunda kullanabilirsiniz.Periyod ile sesin periyod noktası, yani kısacabitişi belirtildiğinden bu değer, sesi sadece birdefa çalacaksak kesinlikle PLAY komutundakullanılmalıdır.SOUND M, "FREE",Bir ses buffer'ının silinmesini ve böyleceSOUND M, "PLAY", , , , hafızadan tasarruf edilmesini sağlar. sili-necek buffer'ın numarası olmalıdır. O an çalı-Yüklenmiş bir komutun çalınmasını sağlar. nan sesi FREE komutunu kullanarak silerseniz ile ses buffer numarasını, ile sesin istemediğiniz distorsiyon sesleri (parazitler)kaç defa çalınacağını (0 - 63 değerleri kullanılabilir)ve ile sesin çalınma şiddetini be-FADE kullanılarak sesi kapamanız gereklidir.oluşacağından ilk önce QUIET ya da SLOVVlirleyebilirsiniz., ses yüklendiğinde[v] değişkeninden alınabilecek değerdir ve sesintekrarlanması sırasında bitiş noktasını, hızı Kullanılan ses modülünü hafızadan siler. BuSOUND [v], "KILL"ve ses çalınma süresini belirlemekte kullanılır. komuttan sonra ses modülüne ait komutlarıEğer olarak 0 değerini girerseniz, ses kullanamazsınız. Yaptığınız programdan çıkış-QUIET ya da KILL komutuyla kapanana kadarsürekli olarak çalacaktır.İsterseniz başka bir müzik program ile hazırtabu komut otomatik olarak gerçekleşir.Aynı anda 4 ses çalabilirsiniz, zira Amiga'nınsadece 4 ses kanalı mevcuttur. 5. bir se-sında çalınmasını sağlayabilirsiniz. Bununlanan müziklerin demonstrasyonunuzun arkaiçinsi çalmaya çalışmak hiçbir şey yapmayacaktır. herhangi bir programla (örneğin NoiseTrackerSes çalarken stereo efekti yaratmak isterseniz 2.0) hazırlanan müziğin CLI'dan çalıştırılabiliraynı sesi iki defa çalmanız gereklidir.şekilde olması lazımdır. Bunu yapmak için bazıcracker'ların yapmış olduğu Utility PackageSOUND [v],"QUIET"adı verilen yardımcı programların olduğu pa-Bu komut ile tüm ses kanallarını aynı anda ketlerde çeşitli programlar mevcuttur. Dahakapayabilirsiniz. Parametre olarak hiçbir şey sonra Director'un EXECUTE komutunu kulgerektirmemektedir.lanarak bu müziğin çalınmasını sağlayabilirsiniz.SLOWFADE [v], "SLOWFADE",Sesin yavaş yavaş kısılarak kapanmasınısağlamak istiyorsanız, bu komutu kullanabilirsiniz. ile sesin kapanma hızını belirleyebilirsiniz.Burayagirilecek bir 1 değeri sesinçok hızlı olarak kapanmasını sağlar. 10-20 arasındakideğerler ile sesin çok yavaş olarak kapanmasınısağlayabilirsiniz.Eh, bu programın da açıklaması burada bitiyor.Artık bundan sonrası size kalmış; istersenizbir slide-show yaparak çizdiğiniz resimlerinçok güzel şekillerde ekrana gelmelerinin!sağlayın, isterseniz de çeşitli animasyon programlanında kullanarak çok güzel prezentasyon/ demonstrasyon yapın. Bu programla yaratıcığınızınsınırı daha da genişlerTERMİNOLOJİDouble-buffering (çift saklamalı):Yapılan animasyonların bazen çok detaylı ve karışık olması gerekebilir. Bir ekranda çokfazla hareket aynı anda yapılacağından ekran tarama ışınının hızı bunların hepsine yetişmeyebilir.Böyle durumlarda animasyonda her karedeki kopyalama işlemleri hafızada başkabir resim buffer'ına kopyalanmalı ve hemen ardından da bu resim buffer'ı ekran buffer'ınakopyalanmalıdır. Bu işlem saniyede en az 30 defa yapılacağından ekrandaki animasyondaen ufak bir hız azalması olmayacaktır. Aksine animasyondaki hareketler daha akıcı ve kaygangörünüm kazanacaklardır.Page-flipping (sayfa çevirme):Daha çok çizgi film ile uğraşanların kullandığı bu teknikte bir animasyonun tüm kareleridaha önceden hazırlanmıştır. Bu kareler bir hareketin saniyede en az 24'te 1 'lik bir anını taşırlar.Sırayla bu kareler ekranda ard arda gösterildiği zaman resimlerdeki objeler hareketediyormuş izlenimi verirler. Eminim hepiniz ilkokul yıllarınızda bir defter sayfalarına en"sondan başlayarak her sayfa köşelerine birer adam çizip bu sayfalan hızla çevirmişsinizdir.İşte size page-flipping tekniğine en basit örnek!Buffer:Director programında kullanılacak tüm resimler ilk önce hafızaya aktarılmalıdır (LOAD).Bu resimlerin karışmaması için de hafızada bunların bulundukları yerleri belirten bir tablomuzolmalıdır. Fakat tablo tutmak ve en az 6 rakamlı sayılan aklımızda tutma işlemi ilekimse uğraşmak istemediğinden program bunu bize otomatik olarak yapıyor. Fakat resimlerinnerelerde olduğunu bilmemiz için bize 1 'den başlayarak hafızaya göre doğru orantılıolarak artış gösteren rakamlar kullanımımıza sunulmuştur. Bu rakamlar her bir resmin kodudurve yüklerken bunları biz belirleriz.Daha sonra yüklediğimiz resmi kullanmak içinonun adresi ya da ismi yerine onun kodunu kullanmamız yeterli olacaktır. Aynı şey ses yada animasyon için de geçerlidir.W dizisi:Director ile yapılan animasyonlara! bir hayli hafıza yediklerini er geç anlayacaksınız. Buhafızadan mümkün olduğunca tasarruf edebilmek için BASIC'te bir hayli yer kaplayan dizideğişkenleri, bu programda çok kısıtlı bir şekilde kullanılabilmektedir. BASIC'te farklıisimlerde sayısız dizi yaratmak mümkünken, Director'da sadece tek bir dizi kullanabilirsiniz.Bu dizinin ismi '@' 'dir. Kullanacağınız tüm dizisel değişkenlerin hepsini bu dizi ismialtında toplamalısınız. Bu yüzden programınızın başında dizi boyutunu yeterli olarak tanımlamalısınız.Dizinin istediğiniz herhangi bir elemanını kullanabilmek için de '$' işaretinikullanmanız gerekecektir.'$' işaretinden sonra gelecek parantezlerin içindeki rakamla dizininhangi elemanını kullanmak istediğinizi belirleyebilirsiniz.AMIGA DÜNYASI 35

Eğer Amiga'nızı Workbench 1.3 işletimsistemi ile kullanıyorsanız, 1.3 ile gelenbazı ilginç özellikleri farketmiş olabilirsiniz.Bu özelliklerden biri de RAD disk.RAD kısaltması Recoverable (geri çağırılabilir)RAM disk anlamına geliyor.RAD'ın özellikleri Amiga resetlendiğindeasla veya Guru mesajı alındığında çoğukez içeriğinin silinmemesi. Ayrıca Amiga,RAM diskten boot edebiliyor. Buna karşılıkRAM disk'in içeriği resetleme sırasındakayboluyor. Fakat her iki disk'in de birortak yönü var: bilgisayarın kapatılmasıylasakladıkları bilgiler yokolur.RAD'ın hızı hard disk'ten yüksek RAMdisk'ten düşüktür. Hard disk'ten hızlı olmasıdoğrudan bellekten okuma ve yazmayapmasından ileri gelmekte. RAM'a göreyavaşlığı ise dinamik olmamasından ve fizikselbir sürücüyü simule ederek çalışmasından(RAD'ı normal bir disk gibiformatlayabilirsiniz ve asla READ/WRI-TE hatası vermez) kaynaklanıyor.RAD'ın RAM'a göre bir başka dezavantajıdaha var. RAD'ın içeriği boş bileolsa bellekte kapladığı alan sabit kalıyor.RAM disk ise daima %100 dolu gözüktüğühalde sadece içindeki bilgi kadar bellekkaplar.RAD'ı çalıştırmadan önce birkaç ufakişlem yapmalısınız. Devs directory'si içindekimountlist dosyasında RAD ile ilgiliaşağıdaki bilgiler yeralmakta.RAD: Device = ramdrive.deviceUnit =0Flags =0Surfaces = 2BlocksPerTrack = 11Reserved = 2Interleave = 0LowCyl = 0 ; HighCyl = 35Buffers = 5BufMemType = 1#Önce RAD'ın ne kadar büyük olacağınakadar verin. Eğer RAM belleğiniz çoksa(2MB'dan yukarısı) 880K'lık bir RADaçarak bir disk'in tümünü örneğinWorkbench'i buraya kopyalayabilirsiniz.Sonuçta jet hızıyla çalışan bir Workbench'inizolur. Bunun için:- ED DFO:devs/mountlist yaptıktan sonratabloda gösterilen RAD'la ilgili bilgileribulup 21 olan HighCyl seçeneğini 79yapın ve mountlist'i bu şekliyle kaydedin(ESC X).- Bilgisayarı kapatıp 30 saniye bekleyin.- Bilgisayarı açıp CTRL-D ile bilgisayarıdurdurun. MOUNT RAD: ve SYSTEM/DISKCOPY DFO: to RAD: name "RAD-WB" komutlarından sonra aşağıdaki komuttangirin.1>PATHRAD:CADD1>ASSIGNC:RAD:CAMİGA DÜNYASI 36AMIGA DOST1>ASSIGNS:RAD:S1>ASSIGNL:RAD:L1> ASSIGN LIBS: RAD:LIBS1> ASSIGN DEVS: RAD:DEVS1> ASSIGN FONTS: RAD:FONTS1> ASSIGN SYS: RAD:1> LOADWB1> ENDCLIBu işlemlerden sonra hızlı Workbench'inkeyfini çıkarabilirsiniz. İstersenizAmiga'yı bir kere resetleyin. Startupsequence'inne kadar hızlı çalıştırıldığınatanık olacaksınız.Tabii herkesin 2MB RAM'ı olmayabilir.512K da zaten bilgisayarın kendisine zoryetiyor. O halde 1 MB Amiga'sı olanlarınRAD ile neler yapabileceklerini görelim.Tamamen dolu bir disketi 1MB'lık birAmiga'da RAD'a kaydedip çalıştırmakimkansız ancak bütün disketlerin Workbenchgibi tıka basa dolu olduğunu zannetmeyin.Böyle program disketleri sayesinde,siz de RAD'dan boot etmenin veçalışmanın zevkine varabilirsiniz. 1MB-'lık Amiga'da aşağı yukarı 70 track'lık birRAD disk oluşturabilir. Bu da 35 cylinderdemek. Acaba 35 cylinder'in saklayabileceğinibilgi kaç KB eder?(35*2*11 *512)/1024 = 385KBu arada track, sector ve cylinder kavramlarısize yabancı geliyorsa AmigaDünyası, Sayı 2, Amiga Dost yazısınabaşvurun.385K' nın basit bir hesapla 880K nın%43'ünden biraz fazla olduğu bulunabilir.Yani sonuç olarak biz en fazla %43 oranındadolu disketleri RAD'dan çalıştırabiliriz.Bir disketin % kaç dolu olduğunuanlamak içinse CLI içinden şu komutu verebilirsiniz:l>infodf0: +Buna göre disketin içeriğinin RAD:'asığıp sığmayacağını anladıktan sonra şuişlemleri yapın:- Yukarıdaki 880K RAD örneğinde olduğugibi mountlist dosyasına girin veHighCyl seçeneğini 35 yapın ve bunukaydettikten sonra bilgisayarı kapatarak30 saniye bekleyin.- Bilgisayarı açın ve CTRL-D yaptıktansonra MOUNT RAD: ve SYSTEM/ FOR-MAT drive RAD: name RAD (komutuyazdıktan sonra ENTER tuşuna basarakformatlamayı başlatın.)- COPY DF0: ali RAD: quiet + komutunuverip Workbench disketini sürücüdençıkartıp RAD'a kopyalanacak disketi takın.Bir kaç saniye bekleyip RETURN tuşunabasın. Kopyalama işlemi bittiğindedisketi sürücüden çıkartıp Amiga'nızı resetleyin.Eğer bilgisayarı kapatmadan RAD'ı silmekisterseniz1> assign RAD: unmountkomutunu verebilirsiniz.Can ÖZTÜRKKOMUTLARLOADWBFormat:LOADWB [DELAY] [-DEBUG]Workbench ekranını yükleyip başlatmakiçin LOADWB komutu kullanılır. OrijinalWorkbench startup sequence dosyasındasonlarda yeralan komutlardan biri olanLOADVVB komutunun açtığı Workbenchpenceresini DOS'u kapatmadan görebilmekiçin ENDCLI komutunu vermedenWorkbench'in önünde duran CLI penceresiniküçültebilirsiniz.DELAY seçeneği Workbench ekranıaçılmadan önce LOADWB komutunun üçsaniye beklemesini ve disket okuma işlemininbitmesini sağlar. Böylece Workbenchekranının çıktığını görüp,sürücününçalışması devam ederken, yanlışlıkla disketiçıkarma hatası önlenmiş olur.-DEBUG seçeneği ile Workbench'i yüklediğinizdemenü çubuğunun en sağındaDebug ve Flushlibs adlı iki seçeneğin yeraldığınıgöreceksiniz. Bu seçenekler sadeceiki Amiga'yı (veya Amiga ile başkabir bilgisayarı) seri bağlantıyla birbirinebağladığınızda kullanılabilir. Debug seçeneğiROMWack adlı bir hata düzeltici testprogramını çalıştırır. Böylece iyi assemblerbilenler Guru hatası veren bir Amiga'dasorununun nereden kaynaklandığını,ROMWack yardımıyla diğer Amiga'dananlayabilirler. Flushlibs ise RAM bellektehazır olan fakat o anda kullanılmayantüm kütüphane, font vb.'yi silerekWorkbench'in mümkün olduğu kadar bellekkazanmasını sağlar.Örnek:1> loadwb delayl>endcliLOCKFormat:LOCK sürücü [ONIOFF] [PASSKEYJBu komutla hard diskinizin tümünü veyaistediğiniz partition'larını kayda karşıkorumalı (write-protect) hale getirebilirsiniz.Komutu çalıştırabilmek için hard diskinizinFFS (fast file system) ile çalışıyorolması gereklidir.PASSKEY seçeneğini bir password kelimesiolarak tanımlayabilirsiniz. Bir passwordkullanarak koruma işlemi yaptığınızda,korumayı kaldırabilmek için yineaynı password'ü vermelisiniz.Örnek:1> lock dhl: on şifre (kayıt mümkündeğil)1> lock dhl: off şifre (kayıt mümkün)MOUNTFormat:MOUNT araç [FROM dosya-adı]Amiga'ya yeni araçlar bağlamak veAmiga'nın bunları tanımasını sağlamak

İçin MOUNT komutu kullanılır. Amiga ilk açılışta şu araç adlarıtanır:Df0:,PRT:,SER:,RAW:,RAM:,CON:Amiga'ya bağlanacak yeni bir araçla ilgili bilgiler devs directoryiçindeki mountlist dosyasında mevcutsa MOUNT araç adıkomutunu verebilirsiniz. Bu şekilde Amiga'nın tanıyabildiğiaraçlardan bazıları:AUX: Seri port bağlantısını destekler.PIPE: Bir task'ın başka bir task'tan bilgi almasını sağlar.RAD: Fiziksel bir sürücü gibi çalışan RAM Disk.VEWCON: Con türü pencerelere shell penceresi özelliklerini(satırları kursorla editleme, önceki komutları kursorla geri çağırma(history buffer)) kazandırır.SPEAK: Amiga'nın konuşma sentezleyicisini aktif halegetirir.FROM dosya seçeneğiyle MOUNT komutunun, herhangi biraraçla ilgili bilgileri FROM ile belirtilen dosyadan okumasınısağlayabilirsiniz. Bu argümanı belirtmezseniz MOUNT komutuMountlist dosyasına bakar.Örnek:1 > mount rad:NEWCLIFormat:NEWCLI [PENCERE ÖZELLİKLERİ] [FROM dosya-adı]N'EWCLI komutu, yeni bir pencerede, yeni bir task numarasıylayeni bir CLI başlatır. Böylece Amiga'yı, CLI'den multitaskingkullanma olanağına sahip olursunuz. Multitasking çalışmaile ilgili fazla bilgi için Amiga Dünyası Sayı 6, AmigaDost yazısına bakın. Pencere özellikleri seçeneğine bir örnekverecek olursak:1> newcli con:30/30/230/130/pencereYeni pencere 200 piksel genişliğinde ve 100 piksel yüksekliğindeolacaktır.FROM dosya-adı seçeneği, NEWCLI komutunu verip yenibir CLI penceresi başlattıktan sonra, dosya-adı ile belirttiğinizscript dosyasının otomatik olarak çalıştırılmasını sağlar. HerNEWCLI komutunda S directory'si içindeki CLI-Startup dosyasınınçalıştırıldığını daha önce belirtmiştik (Bakın: AmigaDünyası, Sayı 5, Amiga Dost). Eğer script dosyası başka bir directoryiçinde yer alıyorsa path adını dosya adının başına eklemeyiunutmayın.Örnek:1 > newcli from s/baslaNEWSHELLFormat:NEWSHELL [PENCERE ÖZELLİK-LERİ] [FROM dosya]Yeni bir shell penceresi ve ortamı başlatmak için NEWS-HELL komutunu kullanabilirsiniz. Ancak NEWCLI komutundanfarklı biçimde aşağıdaki noktalara dikkat etmeniz gerekli.- Öncelikle MOUNT NEWCON: komutuyla yeni açılacakpencerenin newcon özelliklerine sahip olmasını sağlayın.- Daha sonra RESIDENT CLI L:Shell-Seg System komutuylashell-segment handler'ını bellekte hazır hale getirin.Yukarıda verdiğimiz iki komut orijinal Workbench 1.3startup-sequence dosyasında yeralmaktadır ve Workbench yükenirkenbu komutlar da çalıştırılır.S directory'si içindeki Shell-Startup dosyası, DOS işaretininprompt) nasıl olacağını belirler ve her NEWSHELL komutundançalıştırılır.Pencere özellikleri ve FROM dosya-adı seçenekleri,NEWCLI'ye benzer biçimde, yeni bir SHELL penceresinin islenenboyutlarda ve adı belirtilen dosya çalıştırılarak açılmasınısağlar.Örnek:l>newshellPATHFormat:PATH [SHOW] [di-rectory ADD] [RE-SET]PATH komutu, diğer komut ve dosyalan bulmak ve yükle-mek için DOS'un izleyeceği yolu (path) görmenizi değiştirmeniziveya yeni yollar eklemenizi sağlar.PATH komutunu argümansız veya SHOW seçeneği ile verecekolursanız DOS'un komut için bakacağı directory'lerin listesinialırsınız. Bu listedeki directory'lerin sırası aynı zamandabakılma sırasını da belirtir.Eğer DOS'un bir komut için bakacağı yolu kendiniz belirlemekisterseniz ADD seçeneğini kullanabilirsiniz. Örneğin:1> path ram:c addkomutundan sonra vereceğiniz komutlar için RAM diskteki Cdirectory'sine bakılır. ADD seçeneği burada opsiyoneldir veyazmasanız da olur.RESET seçeneği ile eski path'leri silip bunların yerine yenipath'ler ekleyebilirsiniz. Örnek:1> path reset df0:cile RAM:c olan eski path iptal edilir ve df0:c ile yeni patholarak kullanılmaya başlanır.PROMPTFormat: Prompt işaret karakteriBu komut DOS işaret karakterini değiştirir. CLI'nin orijinalkarakteri task numarası ve onun arkasından gelen büyüktür işaretidir(1>).PROMPT komutunun arkasına yeni DOS işaretini yazı olarakyazabilirsiniz. Eğer yazıda karakterlerin arasında boşluk varsabu yazıyı çift tırnak içinde girin. Örnek:l>prompt "komutu girin:"DÖS işaretini PROMPT %N> yazarak eski haline getirebilirsiniz.Eğer SHELL kullanıyorsanız PROMPT "%n.%S> " komutuylahem task numarasını hem de hangi directory içinde olduğunuzu(CD) görebilirsiniz.Bu aylık da bu kadar. Önümüzdeki ay yeni komutlarla buluşmaküzere hoşçakalın.AMİGA DÜNYASI 37

AMIGABASICMAHMURE ÜNYELİMerhaba... Geçen sayı son olarak, AmigaBasic'in CLS komutunu incelemiştik.Dikkat ettiyseniz, komutları alfabetik sırasıylave Amiga'nız ile birlikte verilen kitapçıktakisırayla anlatıyoruz. Komutlarbiraz ilerlediğinde, örnek programcıklarabaşlayarak konuyu pekiştirmeye çalışacağız.Konunun en kolay anlaşılmasının yoluörneklerle çalışmak. Siz de küçük programlaryapıp yeni komutları kullanabilirsiniz.COLLISION KOMUTU:Kullanım Şekli: COLLISlON(Obje-no)COLLISIÖN fonksiyonu, objelerin birbiriile ya da içinde bulundukları pencereçerçevesi ile çarpışması için kullanılır.OBJECT.SHAPE yönergesi ile tanımlanmışbir obje, başka bir obje ile ya da içindebulunduğu pencerenin çerçevesi ileçarpıştığında, bir COLLISION oluşur. İştehangi objelerin birbiriyle çarpıştığını tespitetmek için bu fonksiyon kullanılır.Bu kullanım şekli, COLLISION'm birfonksiyon olduğu durumları belirtir. AmigaBasicaynı anda 16 çarpışmayı bir çarpışmakuyruğu (collision queue) halindearka arkaya dizerek tutabilir. 16'dan sonrakitüm çarpışma bilgilerini atar. COLLI-SION fonksiyonunun her çağrılışında,kuyruktan bir çarpışma bilgisi atılarak yeniçarpışmalar için yer açılır.COLLISION aslında tüm bilgisayarlardaBASIC'i aşan bir komut. Genelde profesyonelprogramcılar bu fonksiyon içinAssembler ve C gibi dilleri kullanırlar.Birbiri ardına yazılan her collision kuyruktaarka arkaya dizildiği için, arkadangelen çarpışmaların herbiri için bir gecikmesüresi oluşur.Komut formatında çarpışmaya sebepolan objenin numarası, parantez içindeyönergenin yanına yazılır. Obje numarası-1 ile OBJECT.SHAPE ile tanımlanan enyüksek obje numarası sınırlarında olabilir.AMIGA DÜNYASI 38Fonksiyonun sonucu ise, obje numarasınıvererek sorduğunuz obje ile çarpışan objeninnumarasıdır. Tabii bu pencere ile çarpışmalarınsonucu da olabilir.obje-no 0 ise, fonksiyon, çarpışma kuyruğundanbir bilgi atmaksızın son çarpışmayasebep olan objenin numarasını verir.COLLISION(-l), çarpışmanın oluştuğupencereyi verir. Bu birden fazla pencerekullandığınızda çarpışmanın hangi penceredeoluştuğunu bilebilmeniz açısındanfaydalıdır.obje-no sıfır değilse, fonksiyon obje-noile çarpışan objenin numarasını verir veçarpışma kuyruğundan bir çarpışma bilgisiatılır.Fonksiyon, -1 ile -4 arasında negatif birdeğer alırsa, obje-no ile belirtilen objeiçinde bulunduğu pencerenin dört çerçevekenarından biri ile çarpışmış demektir:-1 Üst kenar-2 Sol kenar-3 Alt kenar-4 Sağ kenarCOLLISION ONCOLLISION OFFCOLLISION STOPKOMUTLARI:Kullanım Şekli: COLLISION ONCOLLISION OFFCOLLISION STOPBu komutlar, obje çarpışmalarının eventtrapping'i için kullanılan komutlardır.COLLISION ON komutu, bilgisayarınçarpışmalarını izlemeye başlamasını sağlar.COLLISION OFF komutu izlemeyeson verir, COLLISION STOP ise birCOLLISION ON komutu gönderilene kadarçarpışmaları izlemeyi durdurur.COLLISION ON komutu verildiğinde,bir çarpışma oluştuğu zaman ON COLLI-SION .... GOSUB ile uygun bir rutine dallanmayapabilirsiniz. Bu, çarpışma oluştuğundaevent trapping'e olanak (eventtrapping'i hatırlıyorsunuz değil mi?) sağlamakdemektir. Tabii sonra da COLLI-SION fonksiyonu ile çarpışan objeler tespitedilebilir.COLLISION OFF, program içinde birCOLLISION ON yönergesi çalıştırılanakadar hiçbir event trapping'i umursamaz.COLLISION STOP fonksiyonu ile iseevent trapping beklemeye alınır, ancakCOLLISION ON yönergesi işletilinceevent trapping'i devreye sokar.COLOR KOMUTU:Kullanım Şekli: COLOR [ön zeminrenk-no) [,arka zemin renk-no]Kullanılacak ön ve arka zemin renkleri-ni belirtmek için kullanılır., AmigaBasicbu komutla verilen ön zemin renk numarasınıçizim noktalarını, çizgileri, alandoldurma ve yazı rengi olarak kullanır.Arka zemin renk numarası ise tüm bunlannarkasındaki zeminin renk numarasıolarak verilir, ön zemin renk-no ve arkazemin renk-no bildirimlerinin herbiri, birPALETTE yönergesinde tanımlanan renknumaralarına karşılık gelir.Programda tanımlanmış bir COLOR yönergesiyoksa ve bir palet yönergesi sistemrenklerini iptal etmemişse, AmigaBasicsistemdeki tanımlı renkleri kullanır.Bu renkler, başlangıçta ön zemin beyaz,arka zemin mavi olarak tanımlanmıştır.Workbench'teki Preferences aracındansistem renkleri değiştirilmişse, geçerlirenkler bu renkler olur.Başlangıçta tanımlı renkler ön zeminiçin 1 (beyaz), arka zemin için 0 (mavi)-'dır. Örneğin ön zemin rengini portakal,arka zemin rengini siyah yapmak isterseniz,COLOR 3,2 yönergesini kullanmalısınız.COMMON KOMUTU:Kullanım Şekli: COMMON değişkenlistesiCHAIN komutu ile ana program içindençağnlan bir alt programa değişken geçişlerinitanımlamak için kullanılır. Yönergeher zaman CHAIN yönergesi ile birliktekullanılır ve programın herhangi bir yerindeolabilir. Ancak tanımlamanın programınbaşlangıcında yeralması tavsiye edilir.Çünkü böylece dallanma yapılmadan öncegeçişi istenen değişkenlere karar verilecektir.Bu da, program kontrolunda olabilecekhataları azaltacaktır.Program içinde birden fazla COMMONyönergesi kullanılabilir, ancak her değişkensadece birkez belirtilir. Dizi değişkenleri,değişken ismine parantezler ("()") eklenerekifade edilir. CHAIN yönergesindeALL opsiyonu kullanılırsa, tüm değişkenleralt programa geçirilir ve COMMONyönergesi umursanmaz. Bir genel kullanımörneği verirsek:CHAIN "program adı"COMMON A,b$,X%,Renkler(),dizi$()CONT KOMUTU:Kullanım Şekli: CONTBir programın çalışması Run menüdekiStop seçeneği, CTRL-C, CTRL-F3 tuşlarıya da program içindeki STOP komutu ilekesildiğinde, bu komut ile kaldığı yerdendevam ettirilebilir.Bu fonksiyon özellikle programın testedilmesinde STOP ile birlikte hata ayıklamaiçin çok faydalıdır. Çalışma kesildi-

ğinde programın aşamasında program değişkenlerinin değerlesorulabilirve diş pencereden doğrudan modda bu değerlerdeğiştirilebilir. sonra da yine bu modda CONT veya GOTOile program tekrar çalıştırılabilir. GOTO komutu kullanıldığıdurumlarda program burada belirtilen satırdan çalışmayabaşlar. CONT bazen bir hata oluştuğunda da kullanılabilir. CONT,kesinti esnasında editlemeler yapıldığında geçerlidir.Bir STOP ve CONT kullanımı örneği vererek bu komutun tanıtımınıtamamlayalım:A!=86:B!=5:A$="AMIGA"PRINT A!,B!,A$STOPLET TOPLAM!=A!+B!PRINT TOPLAM!ENDCOS KOMUTU:Kullanım Şekli: COS(değer)COS fonksiyonu, verilen değerin kosinüsünü hesaplar, değer,parantez içinde ve radyan olarak verilir. Değeri dereceden radyanaçevirmek isterseniz, aşağıdaki formüllerden birini kullanın:Radyan = (π* Derece)/180Radyan = 0.0175 * DereceBu ifadenin değerlendirilmesi, verilen argüman tek açıklıktaysa.tek açıklıkta; çift açıklıktaysa, çift açıklıkta olarak yapılır.Aşağıdaki örnek 1,100 ve 1000 sayılarının kosinüsünü alır:PRINT "1'İN KOSİNÜSÜ: " COS(1)PRINT "100'ÜN KOSİNÜSÜ: " COS(100)PRINT "1000'İN KOSİNÜSÜ:" COS(1000)Sonuç:1’İN KOSİNÜSÜ: .540323100'ÜN KOSİNÜSÜ: .86231891000'İN KOSİNÜSÜ: .5623189CSNG KOMUTU:Kullanım Şekli: CSNG(değer)Sayısal değerlerin formatını değiştirmek için kullanılan komutlardanbiridir. Verilen değer'i tek açıklıkta reel sayıya çevirir.Şimdi isterseniz iki sayı için bir örnek yapalım:A#=1350:B#=300000PRINT A#*B#PRINT CSNG(A#*B#)Sonuç:4050000004.05E+08CSRLIN KOMUTU:Kullanım Şekli: CSRLINCSRLIN, bir sistem değişkenidir. Tıpkı DATE$ VE FRE(0)gibi CSRLIN'e de AmigaBasic tarafından bir değer atanır.CSRLIN değişkeni içindeki bu değer kursor'un o an üzerindebulunduğu satırın numarasıdır ve ya l'e eşit ya da birden büyükolur. CSRLIN, kalem pozisyonunun belirlendiği LOCATEyönergesine karşılıktır.Yazı satırının ölçülendirilmesi, o anki çıktı penceresinin üstündenkalemin bulunduğu yerin uzaklığıdır. Hesaplama tabanıolarak, pencerenin fontları arasındaki 0 karakterinin genişlik veyüksekliği esas alınır.Aşağıdaki örnek; önce kursor'un bulunduğu satır ve sütunnumarasını saklıyor, sonra kursor'u ekranın bir yerleşiminegöndererek bir mesaj yazdırıyor ve kursor'u tekrar orjinal konumunagönderiyor:X = CSRLIN 'KURSOR'UN BULUNDUĞU SATIR (DİKEY POZİSYON)Y = POS(0) 'KURSORUN KOLON NUMARASI (YATAY POZİSYON)LOCATE 20,1 KURSOR'U 20. SATIR 1. SÜTUNA (EKRANIN ALTINDAN)PRINT "BURASI 20,1 YERLEŞİMİ (SAYFANIN ALTINDAN)"LOCATE X,Y KURSOR'U ORJİNAL KONUMUNA GETİRPRINT "BURASI KURSORUN ORJİNAL KONUMU"CVICVLCVSCVD KOMUTLARI:Kullanım Şekli: Değer = CV\{2-bayt uzun dizi)Değer = CVL(4-bayt uzun dizi)Değer = CVS(4-bayt uzun dizi)Değer = CVD(8-bayt uzun dizi)Rasgele erişimli (Random) dosyalardaki farklı uzunluklarda yazısaldizi olarak tanımlanmış değerleri sayısal değerlere çevirmekiçin kullanılan fonksiyonlardır.CVI, rasgele erişimli dosyadan 2-bayt yazısal dizi okur ve 16-bitlik kısa integer bir sayısal değere çevirir. CVL, aynı işlemi 4baytlık dizileri 32-bitlik uzun integer sayıya çevirir. CVS, 4 baytlıkuzun yazısal diziyi tek açıklıkta reel sayıya, CVD ise 8 baytlıkuzun yazısal diziyi çift açıklıkta reel sayıya çevirir.Örnek:OPEN Dosya-adı$ FOR INPUT AS 1RenkSeti = CVL(INPUT$(4,1))DataSeti = CVL(INPUT$(4,1))Bu aylık da bu kadar. Gelecek aya kadar, hoşçakalın......AMIGA DÜNYASI 39

MAHMURE ÜNYELİMerhaba... Superbase'in kalbi diye nitelediğimizQuery'lerin nasıl oluşturulduğunu veQuery penceresinin özelliklerini detaylı olarakincelemiştik. İstenen özelliklere sahip birQuery hazırlandıktan sonra saklanarak, gerekenzamanda çağrılıp aynen kullanılır ya da istenendeğişiklikler yapılarak çalıştırılır. Querydosyasını kaydetme (save) ve yükleme (load)seçenekleri, Process menünün Query seçeneğininEdit dışındaki diğer iki kalemidir.QUERYLOAD:Hazırlanıp kaydedilen bir Query'yi gerektiğindekullanmak üzere disketten veyaharddisk'ten yüklemek için kullanılır. Seçenekişaretlendiğinde, ekrana disketteki query dosyalarınılisteleyen bir dosya diyalog penceresiaçılır. İstenen query dosyası buradan seçilerekyüklenir. Bir query dosyası yüklendiğinde.query içinde kullanılan dosyaların tamamı açılırve editlemede kullandığımız query editpenceresi, yapılan ayarlamaları ile ekrana yerleşir.OK kutusu kliklenerek query çalıştırılırve sonuçlar ekrana alınabilir. Yüklenen querydosyası üzerinde istenen değişiklikler ve gerekeneklemeler yapılabilir.QUERYSAVE:Hazırlanan query setini bir dosya olarakkaydetmek için kullanılan seçenektir. TıpkıQuery Load seçeneğinde olduğu gibi, bu seçeneklede disketteki query dosyalanın listeleyenSave Query etiketli bir dosya diyalog penceresiaçılır. Yeni hazırlanan query dosyasına yeniisim verilecekse doğrudan isim kutusuna yazılarako an içinde bulunulan directory içinekaydedilir. Yüklenen bir query dosyası değiştirildiktensonra aynı isimle kaydedilecekse, listedendosyanın ismi kliklenerek isim kutusunaalındıktan sonra OK düğmesi işaretlenir.Query dosyasına, query setinin yanı sıraquery'de belirtilen database dosyalarının aynnülanda saklanır. İşte bu sebeple query dosyasıyüklendiğinde, ilişkili tüm dosyalar açılır.PROCESS REMOVE:Bu seçenek, o an açık olan dosyadan bellikoşula uyan bir kayıt setini ya da tüm kayıtlansilmek için kullanılır. Atılacak kayıtlan seçmekiçin koşullan belirleyebileceğiniz bir filtrekullanır. Dosyadan sadece bir tek kayıt silineçekse.Record menüdeki Remove seçeneğikullanılır. Yani Process Remove. dosyadanbirden fazla kayıt silineceği zaman kullanılmalıdır.Process menü'den Remove seçildiğinde,"Remove Records Fılter" penceresi açılır. Bupencere normal filtre diyalog penceresinin aynısıdırve bu pencerenin tüm bölümlerine sahiptir,aynı şekilde kullanılır. Yani dosyadakikayıtlardan silinecek olanların seçimi için kullanılacakolan filtreleme koşulu, bu penceredebelirtilir Alan isimlerinin listelendiği paneldenfiltreleme için kullanılacak olan alan seçilir.kullanılacak işlemci işaretlenir veya yeni biralan ismi seçilir ya da değer kutusu kullanılarakkoşul tamamlanır. Mesela stok dosyasındamiktarı O olan ya da aboneler dosyasında aboneliğibitmiş olan kayıtların tamamını silmekisteyebilirsiniz.İsterseniz Remove seçeneğinin kullanımınıadresleri tuttuğumuz bir database dosyası üzerindeanlatalım.Seçeneğin kullanılabilmesi için herşeydenönce ADRESLER dosyasının açık olması gerektiğinibelirtmemize gerek var mı? Evet ...Dosya açıkken Process Remove seçeneğiniişaretlediğinizde, filtreleme penceresi ekranayerleşir, isterseniz önce bir filtre koşulu verelimve bu koşula uyan kayıtlan silelim.BELLİ BİR KOŞULA UYAN KA-YITLARIN SİLİNMESİ:Diyelim ki, ADRESLER dosyasında bulunanŞEHİR bilgisi "ADANA" olan tüm kayıtlandosyadan atmak istiyoruz. Bunun için filtrelemepenceresindeki alan isimleri panelindenŞEHİR seçilerek ana komut kutusunakopyalanır. Sonra da işlemcilerin bulunduğukısımdan text alanları benzerliğinde kullanılanLIKE operatörü seçilir ve Value olarak etiketlenmişolan değer kutusuna ADANA yazılarakRETURN tuşuna basılır. Tüm bu işlemleri aynenyaptığınızda komut satın aşağıdaki şekildegörüntülenecektir.ŞEHİR LIKE "ADANA"Koşulunuzu doğru olarak yazdıktan sonraOK düğmesini kliklediğinizde, Superbase öncefiltre koşulunuzun doğru olup olmadığınıkontrol eder. Koşul doğruysa kayıtların silineceğinibelirten bir uyan mesajı verir ve ikincikez onaylarsanız, koşula uyan kayıtların hepsinisiler. Kayıtlan silmekten vazgeçerseniz,uyan penceresinde OK yerine Cancel kutusunukliklemelisiniz.AMIGA DÜNYASI 43

DOSYADAKİ TÜM KAYITLARINSİLİNMESİ:Dosyadaki kayıtların tamamını silmek isterseniz,fıltreleme penceresinde herhangi bir koşulbelirtmemeniz yeterlidir. Koşul belirtmedışında tüm adımlar aynıdır:. Process menüden Remove seçilir.. Remove Records Filter görüntülendiğindeOK seçilir.. Uyan penceresinde OK kliklenir.Bu kez Superbase dosyadaki tüm kayıtlansiler.PROCESS IMPORT:Process menünün dördüncü seçeneği olanIMPORT, disketteki bir ASCII dosyadan verileriokuyarak bir Superbase database dosyasıiçinde yeni kayıtlar yaratır. Diskette bir hesaptablosunda ya da başka bir programla üretilmişASCII datalar içeren dosyalarınız varsa, bunlanSuperbase içine verilen database yönetimüstünlükleri ile yükleyebilirsiniz. Aynı şekildebir Superbase dosyasından aynı menüdekiEXPORT seçeneği ile üretilmiş bir ASCIIdosyayı da bir başka Superbase dosyasına IM-PORT etmeniz de mümkün.Import ve Export işlemleri için ASCII dosyadakidata kalemleri bilgi sonunun anlaşılabilmesiiçin özel karakterler ile ayrılmalıdırlar.Aynı şekilde kayıtlan ayırabilmek için de özelkarakterler kullanılır. Superbase içinde bilgileriayıncı karakter olarak virgül, kayıtlan ayırıcıkarakter olarak ise RETURN tanımlıdır. Ayıncıkarakterleri değiştirmek için, Set Optionsseçeneği kullanılır.Bir Superbase dosyasından bir diğerine doğrudandata Import edilemez. Bunu yapmak isterseniz,yeni bir dosyaya data çıkışı içinQUERY fonksiyonunu kullanmalısınız.Import, ASCII dosyadaki hangi kayıtlarınSuperbase dosyasına kabul edileceğini tespitetmek için bir filtre kullanır. Import'tan önceistediğiniz alan setini açarsanız, her kayıttakialan seti ile sınırlı datayı import edebilirsiniz.Superbase'in import ve Export özellikleriniönce teorik olarak inceleyecek, sonra da yineörneklerle yerleştirmeye çalışacağız.PROCESS İMPORTKULLANIMI:Process menüden import seçildiğinde, Superbaseimport Filter diyalog penceresini görüntüler.Bu pencere de aynen normal filtrelemepencereleri gibi kullanılır. Pencerede filtrekomut satırını oluşturup OK'i kliklediğinizde,import dosyasının adını soran bir başka pencereaçılır. Dosya ismi girilip onaylandığında,datalar bu isimle kayıtlı ASCII dosyadan importedilir.import filtre penceresinin diğer pencerelerdenfarklı olarak birçok extra önemi vardır:* import işlemi sadece o anki dosya içineyapılır.* import edilecek bilgilerin alan tanımlandoğru tiplerde olmalıdır: nümerik datalar nümerikalanlara, tarih bilgileri tarih alanlarınavb.* Required özelliği verilmiş bir alana birboşluk saklamak istediğinizde, Superbase birhata sinyali verecektir. Gerekirse bu özelliğiProject Edit ile kaldırabilirsiniz.* Validation kontrolü import ile yaratılan kayıtlardakitüm alanlarda yapılabilir. Bu özelliğide Project Edit ile kaldırabilirsiniz.PROCESS EXPORT:Process menusunun bu fonksiyonu da birSuperbase dosyasındaki seçilen alan ve kayıtlarındatalarını disketteki bir dosyaya ASCIIolarak kopyalayarak bir dosya yaratır.ASCII olarak yaratılan bu dosyadaki bilgilerASCII dosya kullanan diğer programlar tarafındankullanılabileceği gibi, bir başka databasedosyası içine import edilebilir. Export işlemiiçin de Set Options seçeneği ile kendi alanlarınızve kayıtlarınız için ayırıcı karakter seçimiyapabilir, export alanlarının çevresine ümakişareti koymasını söyleyebilirsiniz. Tırnak işaretleriile ayırmak, özellikle datalar içerisindeayırıcı karakterler kullanılıyorsa (örneğin, adresler,tarihler ve sayılar virgül içerebilir) gerekir.Bir Superbase dosyasından diğerine doğrudanExport işlemi yapılamaz. Bunu yapmakisterseniz, Query fonksiyonunu kullanmalısınız.Export bir tek dosya ile çalışabildiği için,birden fazla dosyadan data export edecekseniz,önce bu dosyalan Query ile yeni bir dosyadabirleştirmelisiniz.Export da hangi kayıtlan Superbase'denASCII bir dosyaya transfer edeceğini tespit etmekiçin bir filtre kullanır.PROCESS EXPORTKULLANIMI:Process menüden Export seçildiğinde SuperbaseExport Filter diyalog penceresini görüntüler.Bu filtre penceresinde de filtre oluşturmaknormal filtre penceresinde olduğu gibidir.İstenen filtre komut satırında oluşturulduktansonra OK düğmesi kliklendiğinde, SuperbaseExport File Name diyalog penceresinigörüntüleyerek dataların export edileceği AS-CII dosyanın ismini sorar. Burada verilen dosyaisminin sonuna ".exp" uzantısı eklenerekdiskete kaydedilir.Superbase, bu işlemden sonra dosyadaki kayıtlardanfiltreye uyan kayıtlan bularak ASCIIdosyaya aktarma işlemlerine başlar.BİRAZ DA PRATİK YAPALIM!Şimdi isterseniz örnek bir ADRESLER dosyamızolduğunu varsayacak ve bu dosyadanbazı bilgiler export edeceğimiz yeni bir dosyayaratıp import ve Export işlemlerini bu dosyaüzerinde gerçekleştireceğiz. Bu işlemleri sıraylayapalım.Varolan ADRESLER dosyamızdaki kayıtalanlarının dökümü ve uzunluklarının aşağıdakişekilde olduğunu varsayıyoruz:NO 10ADI 15SOYADI 15CİNSİYETİ 10ADRESİ 30ADRES2 30ŞEHİR 20TELEFON 10KOD 10Dosyanın index alanları: NO. SOYADI veŞEHİR.İşte içinden data okuyarak ASCII dosyayakaydedeceğimiz database dosyasının alanlarıve uzunlukları bunlar. Bu dosyadan istediğimizalanları, istersek koşul da koyarak ASCIIolarak bir dosyaya kaydedeceğiz. Sonra da uygunalan tanımlamaları ile hazırlayacağımızyeni bir Superbase dosyası içine bu datalarıimport edeceğiz.YENİ DOSYA YARATMAK:Yeni yaratacağımız dosyanın adı, YENİ-ADRESLER. Project menüden New File seçeneğiile dosya adı girilerek dosya tanımla-AMIGA DÜNYASI 44

malarını yapmaya başlayın. Dosya tanımlamapenceresinde, alan isimleri ve uzunluklarınıaşağıdaki şekilde tanımlayın:ALAN İSMİ UZUNLUKADI 20SOYADI 20ADRESİ 30ADRES2 30ŞEHİR 20KOD 10Export edilen data alanının yeni dosya içindegireceği alan ile özellikleri ve uzunluğu açısındanuyumlu olması gerektiğini unutmayın.Aksi takdirde data tipi uyumsuzluğu hatası ilekarşılaşabilirsiniz. Alan uzunluklarında ise yenidosyada alanın daha uzun olması tercihedilmelidir, zira datalar transfer edildiği alandandaha uzunsa, bir hata mesajı ile uyarılırsınızve devam komutu verirseniz bilgi alanuzunluğuna uygun olarak kesilir.Alanların tamamını textolarak tanımlayın ye SOYA-DI alanı ile ŞEHİR alanınıindex alanları olarak seçin.Gereken tüm tanımlamalarıyapıp kaydettiğimizde, datalaniçine Import edeceğimizdosya da hazır olacak.ADRESLER DOSYA-SINDAN EXPORTİŞLEMİ:Export işleminin yapılacağıADRESLER dosyası,Project menüden Öpen Fileseçeneği ile açılır. DosyadanExport edilecek bilgi alanlanProject Öpen Fields seçeneğiile açık bırakılınADISOYADIADRESİADRES2ŞEHİRKODDikkat ederseniz, burada açık bıraktığımızalanlar hazırladığımız yeni dosyanın alanları.Bu arada alan isimlerinin aynı olması gerekmediğinihatırlatalım.Arak Process menüden Export seceneğiyleçıkan Export filtresinde istediğiniz koşulu girebilirsiniz.Filtre penceresinde herhangi birkoşul belirtmezseniz, tüm kayıtlar export işleminedahil olacaktır.Diyelim ki SOYADI. Adan G'ye kadar olanharflerle başlayan kayıtlan filtreleyerek exportetmek istiyoruz. Bu koşulu belirtmek için, öncealan isimleri panelinden SOYADI kliklenerekana komut sanrına aktarılır, sonra LDCE işlemcisiseçilir ve değer kutusuna "[A-G]*" yazılır.Siz yazarken tırak işaretlerini koymuyorsunuztabu. Tüm işlemleri doğru olarakyaptıysanız, komut satırında:SOYADI LIKE "[A-G]*"koşulu okunur. Bu filtrenin anlamı, Soyadı A,B, C, D, E, F ve G harfleri ile başlayan tümkayıtların export edileceğidir. Filtre penceresiniOK'lerseniz, export data tipini belirleyebileceğinizExport Fde Type penceresi açılır. Bupencerede, export işleminden sonra yaratılacakASCTJ dosya datalarının hangi program tarafındanokunacağını belirtebilirsiniz. Şu andaburada yaratacağımız dosya yine bir Superbasedosyasına aktaracağına göre, herhangi birdeğişiklik yapmanız gerekmiyor. OK düğmesiniseçerek pencereyi onaylarsanız, ekranasizden dosya için isim isteyen bir başka pencereaçılır. Pencerede dosya isimlerinin listelendiğipanelin alandaki isim kutusuna dosyayavermek istediğiniz ismi yazarak RETURN'ebasın ve export işlemini başlatın. Biz dosyaya"Geçiş" ismini verdik. İsim verme işlemi detamamlanınca, Superbase dataları verilenisimli ASCH dosyaya kopyalamaya başlar.Dataların ASCII dosyaya nasıl kopyalandığınıgörmek isterseniz, System menüden Listkalemini seçerek, çıkan dosya isimleri listesinden Geçiş dosyasını (ya da başka isim verdiyseniz,o dosyayı) seçmelisiniz. Bu işlemi yaptığınızda,kayıt bilgileri verdiğiniz alan sıralamasınauygun olarak virgülle ayrılmış halde veher kayıt bir satır olmak üzere listelenecektir.Soyadı alanı datalarının A-G sınırında olduğunugöreceksiniz.ASCII DOSYA DATALARINI YENİDOSYAMIZA IMPORTEDELİM:Evet.. Import işlemi için gereken ASCIIdosyamız hazır. Import işlemini başlatabilmekiçin önce, dataları yerleştireceğimiz yeni Superbasedosyamız olan YENI-ADRESLERdosyamızı açacağız. Project Öpen File ile dosyaseçimini yaparak açtıktan sonra da ProcessImport'u seçeceğiz.Import işlemini yapılmadan önce, gerekenkayıt alanlarının ASCII dosyadaki sırasına uygunolarak açık olmasına dikkat etmelisiniz.Alan uyumluluğu sağlanmazsa, datalar normalsırasında geçirileceğinden anlamsız sıralamalarortaya çıkabilir.Gereken tüm ayarlamalar yapıldıktan sonra,Process menüden Import seçildiğinde,Export'ta olduğu gibi dosya tipinin belirleneceğipencereden sonra, yine koşul belirtebileceğinizImport filtresi açılır ve koşul tanımlamanızıbekler. Herhangi bir koşul belirtmezseniz,ASCII dosyadaki tüm bilgiler YENİ-ADRESLER dosyasındaki kayıtlara aktarılır.Filtre penceresinde koşul verilirse, Import işlemisadece bu koşula uyan kayıtlar için yapılır.Diyelim ki, SOYADI bu kez A-D sınırındakikayıtları yeni dosyaya transfer edeceğiz. Koşulumuzukomut satırında oluşturalım:SOYADI LIKE "[A-D]*"Böylece; SOYADI alanı bilgisi A, B, C ve Dharfleri ile başlayan kayıtlar yeni dosyaya importedecektir.Yeni dosyada tanımlanan alanların tipi veuzunluğu ile uyumsuzluk yoksa import işlemisorunsuz olarak gerçekleşecek ve bilgiler yenidosyada ait oldukları alanlar karşısına yerleşeceklerdir.Tanımlamalarda uyumsuzluk nedeniile hata mesajları alabilirsiniz.Bu nedenle alantiplerinin hepsini text olaraktanımladık. Yeni dosyadaalan uzunlukları bilgiuzunluklarından dahakısa ise, yine bir hata mesajıile uyarılırsınız, ancakkesmeyip OK de devamkomutu verirsenizdatanın alana sığan kısmıyazılır, kalanı atılır. Butür hata mesajları aldığınızda,Project Edit bölümündendosyanın kayıtalanlarını düzeltmeli veimport işlemini yenidenyapmalısınız.PROCESSPRINT:Bu seçenek, o an içindebulunduğunuzdosyadançabuk ve kolay bir biçimde printer çıkışı almakiçin kullanılır. Fonksiyon, dosyanın açıkalanlarındaki bilgileri Table Vıew formatındabasar ve standart filtre kullanır.PROCESS PRİNT KULLANIMI:Process menüden Print opsiyonu seçildiğinde,Superbase Print Filler penceresini görüntüler.Bu filtre penceresi de normal filtre penceresigibi kullanılır. Filtre koşulu, komut satırındaoluşturulup OK kutusu kliklendiğinde, kayıüarfiltreye uygun olarak printer'dan alınabilir.Çıkışta, alan isimleri her sayfada kolon başlıklarıolarak verilir ve bir satır boşluktan sonrabdgiler altında listelenir.import yaparak oluşturduğumuz YENİ-ADRESLER dosyasını bu seçeneği kullanarakprinter çıkışını alın. Söylenecek fazla birşeyolmadığını göreceksiniz.Bu aylık Superbase dersimiz bu kadar. Geleceksayıda Process menüdeki yine çok yararlıbir fonksiyon olan Mail Merge seçeneğini inceleyeceğiz.Hoşçakalın ...AMIGA DÜNYASI45

DONANIMLÜTFİ BİRSESMerhaba.... Bu aydan itibaren teoridenbiraz uzaklaşarak sizlere bazı devre şemalarıvererek pratik yapmanızı sağlamayaçalışacağız. Bu ay köşemizde inceleyeceğimizkart OPTO-KOPPLER. Yardımıiçin Cem Gencer'e teşekkür ediyoruz.OPTO-KOPPLERKARTIBu devre, en çok Amiga'sını genişletmeyiamaçlayanların işine yarayacak. A-miga'nızla deneyler yaparken, yanlış birbağlantı yaptığınızı düşünün; Amiga'nızdangüzel kokular gelecek ve size vedaedecektir. Eh, zannederim bu kadar paraverdiğiniz bilgisayarın bozulması da, tamirfiyatları oldukça yüksek olduğundansizi biraz üzecektir. A-çıklamasını yaptığım veyayınladığım bu devreyardımıyla, üzülmeden A-miga'ya istediğiniz donanımeklemelerini Expansionportundan yapabilirsiniz.Bunlar çalışmadığındaya da hatalıolarak çalıştıklarında Amiga'nızabirşey olmaya- *çaktır.Bu devrenin esas amacınızannederim anlamışsıınızdır:Amiga'nın Expansionport'unu yalıtmakve bu sayede korumak.Aşağıda anlatılan Opto-kopplerkartı sayesinde,artık istediğiniz dışdevreye kumanda edebilirya da başka devrelerebilgi aktarabilirsiniz. Devrenin16 çıkış ve 8 girişhattı mevcuttur. Bunlarıkullanarak Amiga'nızıyüksek ve güçlü akımlardankolaylıkla koruyabilirsiniz.Devreninkullanımyerlerindenbir diğeri de, evinizdeki değişik elektronikcihazları açıp kapamak ya da hazırladığınızrobot kollara kumanda etmek olabilir.Yapabileceğiniz işler sadece sizin hayalgücünüz ve yeteneğinizi kullanım gücünüzlesınırlanmış durumda. Kart üzerindekiboş delikli yere dilerseniz ufak bir devremonte edebilirsiniz. Fakat isterseniz,kartımızın kullandığınız devreyle uyumsağlaması amacıyla kullanabileceğinizelemanları buraya monte edebilirsiniz.Kullanılan opto kuplaj elemanları.Sharp firmasının çıkarttığı PC-847'ler.Bunlar içinde 4 opto-koppler birden bulu-nuyor ama bulunamadığı takdirde, plaketbiraz değiştirilerek farklı opto-koppler'larda kullanmak mümkün. Siz devreyi bozmakistemiyorsanız, yine Sharp'in çıkarttığıPC-817 (tek opto-koppler) ya da PC-827 (iki opto-koppler)'leri kullanabilirsiniz.Bunların bacak bağlantıları, PC-847 ileuyumlu olduğundan bunun için ayrılmışsokete doğrudan yan yana takılabilirler.Giriş hatlarındaki opto-koppler'lerin Cbacakları doğrudan Amiga'nın +5V bacağınabağlıdır. E bacakları ise, 6522'nin girişlerinegider. 6522'ye giren uçlar ayrıcabirer 1 Kohm'luk dirençle toprağa bağlıdır.Burada dikkat edilmesi gereken enönemli konu, dirençlerinbağlı olduğu toprak hattıylaAmiga'nın toprak hattınınbirbirine bağlanmaması gerektiğidir.Aksi halde kartımızkoruma işlemini gerçekleştirmeyeceğiiçin hiç-AMIGA DÜNYASI 46

ir anlamı olmaz.Çıkış hattında kullanılanopto-koppler'ların bağlantılanbiraz daha değişik.6522'nin İA ve 2A isimliçıkış bacakları, opto-koppler'larınLED'inin katot bacaklarınagiderler. LED'lerinanot bacakları ise 330-560 ohm'luk bir dirençüzerinden Amiga'nın +5Vbacağına bağlıdır. 6522'ninçıkış voltajı, lojik '0' olduğuzaman LED yanar veopto-koppler aktif hale geçerekakımın geçmesinisağlar. Çıkış lojik ' 1' olduğunda,LED'in her iki bacağındada aynı akım olacağındanLED sönük kalırve akımın geçişi engellenir.Deneyimli elektronikçilerindevreyi hazırlamalarıpek zor olmasa gerek. İlkönce tüm entegrelerin soketleriyleexpansion port'unabağlantı sağlayan soketlertakılarak lehimlenmelidir.Dizi dirençleri de soketeyerleştirmenizde fayda var. Karttaki tüm lehim noktalarını veyollan tekrar kontrol edin. Kartınızı entegreler monte edilmedenexpansion port'a takıp bilgisayarınızı açın. Eğer el resmi karşınızaçıkmazsa hemen bilgisayarı kapatıp kartı tekrar kontrol edin.Şimdiye kadar hiçbir hata olmadıysa, entegreleri doğru olacakşekilde soketlerine dikkatlice yerleştirin. Entegreleri takarken bacaklarıneğrilip kırılmamasına dikkat edin.Opto-koppler girişlerini test etmek biraz daha farklı. Bununiçin 9 Voltluk harici bir akım kaynağına ve 400 ohm'lık bir direnceihtiyacınız var. Akım kaynağı olarak normal bir walkmenadaptörü kullanabilirsiniz. Test gayet basit; verdiğimiz programıçalıştırıp burada çıkan mesajları takip etmeniz yeterli. BASIC'teyazılmış olan programdan karta nasıl kumanda edebileceğinizi degörebilirsiniz.Merak edenler için kısa bir örnek vermek istiyorum:1, 8 ve 14 numaralı çıkışları ve 5 ile 11 numaralı girişleri kapamakistiyoruz. Bunun için Basic'te aşağıdaki satırları yazın.REM satırında altı çizili olan sayılarla giriş ve çıkış numaralantanımlanıyor. Toplama ve çıkarma işlemi de giriş ya da çıkışı tanımlamaktakullanılıyor.adres=10498048&kapa=PEEKW (adres+16)kapa=kapa-2^1 -2^8-2^14+2^5+2^11POKEW adres+16,kapaProgram başlangıcında, porttaki değer okunur ve ikinci satırdakitanımlamaya göre değiştirilir. POKEW komutu kullanılarakda, bu elde edilen değer elektronik sinyallerle 6522'nin bilgi registerineaktarılır.8 girişteki sinyal düzeyini de öğrenmek gayet basit. Aşağıdakiörnekte, 5 numaralı girişte voltaj olup olmadığı kontrol edilir.adres=10498048&gir = (PEEKW (adres) AND 65280&)/256gir5=gir OR 2^5IF gir=gir5 THEN PRINT "Akım var."ELSE PRINT "Akım yok."ENDIFBu sayede, Port 2B okunur. AND mantık işlemiyle düşük değerli8 bit iptal edilir. Elde edilen değer 0 (akım yok) ve 255 (tümgirişlerde akım var) arası bir değer olacaktır. Üçüncü satırdakiOR işlemi de 5. girişi algılamak içindir.Opto-koppler kartının en iyi kullanılabileceği yerler, 30 Volt-"tan düşük akım kullanan devrelerdir.REM Opto-koppler kartının test edilmesi içindiradres=10498048&REM Port A entegresini çıkış işlemleri için seçmekPOKEW adres+32,0REM Port B entegresini giriş işlemleri için seçmekPOKEW adres+48,655535&REM Çıkışları kapamak (çok yüksek direnç)POKEW adres+16,655535&REM Çıkışların kontrolüREM Direnç ölçebilen bir multimetre lazımFOR y=0 TO 15CLSPRINT "Multimetreyi ";y;"opto-koppler'ın E vePRINT "C bacaklarına bağlayınız."PRINT y;"numaralı çıkış çok yüksek direnç göstermelidir."INPUT "Şimdi lütfen tuşuna basınız.", ddPOKEW adres+16,655535&-2 A yPRINT y;"numaralı çıkış şimdi alçak direnç göstermelidir."INPUT "Şimdi lütfen tuşuna basınız.", ddNEXT yREM Girişlerin kontrolüREM Burada da bir akım kaynağı ve bir dirence (400 ohm)REM ihtiyacınız vardır.FOR y=0 TO 7CLSPRINT "Akım kaynağını direnç üzerinden K";y;" ve"PRINT "A";y;" girişlerine bağlayınız."INPUT "Şimdi lütfen tuşuna basınız.", dda=PEEKW (adres) AND Ö5535&-255) / 256IF a=2 A y THENPRINT y;" numaralı girişte gerilim var."ELSEPRINT y;" numaralı girişte gerilim yok."ENDIFINPUT "Şimdi lütfen tuşuna basınız.",ddNEXT yENDHoşçakalın ........AMİGA DÜNYASI 47

OKUYUCUSayın AMİGA DÜNYASI,Adım Baran Yıldırım. 12 yaşındayım veyaklaşık üç aydır Amiga kullanıyorumAşağıda belirtilen sorularıma yanıt verirsenizçok mutlu olacağım.1- 2MB Int er nal RAM nedir 02- Receiver ne demektir 03- Loom ve Strider oyunlarını açıklarmısınız?BARAN YILDIRIMÇankaya/AnkaraSayın Yıldırım,Amiga'nın RAM belleğini 512K'dan1MB'a veya daha fazlasına arttırmak içinek bellek kartları kullanılıyor. Amiga500'dc bilgisayanın altındaki genişletmeyuvasına takılan bu kartların büyük birkısmı 512K'lık kartlar. Son zamanlardabazı firmaların ürettiği özel kartlarla Amiga500'e istenen miktarlarda RAM ilavesiyapılabiliyor. Bu tür kartların özelliği,üzerlerine maksimum RAM kapasitesi (enfazla 8MB) kadar RAM cipi konabilmesi.2MB'hk (aslında 1.8MB) kartlarAmiga'nın Gary adlı cipine bir soket bağlantısıgerektiriyorlar. Daha büyük miktardaRAM ilavesi için Amiga'nın BUS portukullanılıyor.Bunun yanında A590 hard disk ünitesininiçine de maksimum 2MB RAM cipieklenebiliyor ve yine bilgisayarın sol tarafındakiBUS portundan takılan harddisk'le aynı zamanda RAM bellek arttırılmışoluyor.Receiver cihazı televizyon yayınlarınıbilgisayarınızın monitöründen izleyebilmenizeolanak tanıyan bir alet. UHF veyaVHF frekansında gelen televizyon yayınları,receiver'a bağlı bir antenle alındıktansonra cihazın içindeki tüner birimi saye-sinde monitör için uygun video sinyalinedönüştürülüyor. Kanal arama gibi işlemlerreceiver üzerindeki özel düğmelerle yapılıyor.Bunun yanısıra eğer bir video cihazınızvarsa içindeki tüner sayesindevideo'yu da aynı amaçla kullanabilirsiniz.Sonuç olarak elde edilen görüntü kalitesioldukça yüksek.Oyunlarla ilgili olarak tanıtım bölümünütakip etmenizi öneririz. Her ay dahafazla oyunu tanıtmaya çalışıyoruz.Sayın AMİGA DÜNYASI,AmigaBASIC'te programlarında kullandığımdeğişkenlerin değerlerini disketenasıl kaydedebilirim?Beşinci sayıda disket vermediğinizi gördümve üzüldüm. Biliyorum disket sizlerebüyük miktarlarda külfet yüklüyor amaben ve benim gibi birkaç Amiga'cı arkadaşımsizlerin hazırlayacağı özel disketleriparasıvla almasa hazırız.TOLGAŞAHİNGaziosmanpaşa! AnkaraSayın Şahin,Aşağıdaki kısa programla A,B,A$,B$değişkenlerini diskete kaydedip tekraryükleyebilirsiniz.yazma:REM *DOSYA ADI SORULDUĞUN-DA DF0:DOSYA-ADIREM *SEKLINDE YAZIN.INPUT "DOSYAADI GIRIN":DASÖPEN DA$ FOR OUTPUT AS 1INPUT" ISIM":a$INPUT SOYAD ";b$INPUT" YAS";aINPUT "DOĞUM TARIHI";bPRINT#l,a$PRINT#l,b$PRINT#l,aPRINT#l,bCLOSE1okuma:INPUT "DOSYA ADI GIRIN";DA$ÖPEN DA$ FOR INPUT AS 1INPUT#l,a$INPUT#l,b$INPUT#l,aINPUT#l,bCLOSE1PRINTa$,b$.a,bDisket hazırlamanın zorluğunu yalnızcamali açıdan değerlendirmemelisiniz. Kalitelibir disketin içeriğinin oluşturulmasıiçin oldukça uzun bir araştırma ve programhazırlama sürecine ihtiyaç duyuluyor.Buna ek olarak binlerce disketin kopyalanmasınınve dergiye ilave edilmesininyorucu bir uğraş olduğunu tahmin edersiniz.Bütün bunlara rağmen koşullarımızuygun olduğu sürece disket hediye etmeyiher zaman düşünüyoruz. Ayrıca satılacakbir disket için maalesef ne böyle bir iş içinkadro oluşturmamız ne de böyle bir hizmettenticari kazanç beklememiz mümkündeğil.Sayın Editör,Amiga'mı aldıktan sonra ilk merak ettiğimkonu Amiga Dos oldu. Amiga Dosuçözmek için kimbilir kaç gün uğraştım fakatAMİGA DÜNYASI dergisi çıkıncaAmiga Dost yazısını takip etmeye başladımve ne kadar kolay olduğunu anladım.İlk sayıdaki konular bana kolay daha doğrusuanlaşılması kolay geldi. Fakat beniuğraştıran bir konu var. 3. sayıda mavi vepembe kutular içinde gösterilen WorkbenchI.3:libs ve Workbench I.3:devs veWorkbench 1.3:1 tabloları bilgisayardavar gözüküyor. Fakat bu dosyaları çağıramıyorum.Ya bana "had Args"yada "can'töpen" diyor. Bu bölümleri nasıl çağırıpkullanacağımı bana açıklar mısınız?FERHAT DİNDAŞKocaeliSayın Dindaş,En başta, bahsettiğiniz dosyaların sadeceusta programcıların kullanabileceklerinibelirtelim. Bu dosyalar C ya da assemblydilinde yazılmış programlar içindençağırılırlar. Ancak BASIC kullanımıiçin bu dosyaların basitleştirilmiş versiyonlarıBASIC disketinde FD dosyalarıhalinde yeralmaktadır. ÖrneğinLIBRARY "graphics.library" komutu budosyalar içinden graphics.bmap adlı birdosyayı yükler. Bu dosyalar kullanmaktakiamaç BASIC'te mevcut olmayan veROM tarafından desteklenen özelliklerdenyararlanmaktır. Tabii bu işlemler de birazprogramcılık bilgisi gerektirmekte.AMİGA DÜNYASI 49

AMIGARutindeASSEMBLERÖMER SINAN POLATMerhaba. Yeni bir örnek programla yazı dizimizedevam ediyoruz. Yine her zamanki gibiörneğimizi yazıp, her satın tek tek size anlatacağım.Bu sayımızdaki örnek programda amacımız;Belli bir hafıza bölgesinde bir veya birkaçbyte'ı aramak olacaktır.Diyelimki arama yapacağımız hafıza bölgesibuffer'dan bufferend'e kadar olan 10 byteuzunluğundaki hafıza bölgesi ve aramamız gerekendeğer ise 5 değeri olsun. Amacımız bufferile başlayan bu bölgede 5 değeri taşıyanbyte'ın hafıza adresini bulmak olacaktır.Yine size aynı işi yapan bir kaç örnek programsunacağım ve sizde aynı işi değişik şekillerdenasıl yapıldığını göreceksiniz.ÖRNEK PROGRAM 3a:1 START: LEA bufferA02 LEA bufferend,A 13 Ll: CMP.B #5,(A0)4 BEQ L25 ADD.L #1,A06 CMP.L Al A07 BNE Ll8 L2:9 Buffer:RTSdc.b0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0.0,0,5,0,0,0,0,0lOBufferEnd:Şimdi ilk örneğimizin açıklamasına geçelim.Rutinin her satırını tek tek açıklıyorum.SATIR-1:START: LEA bufferA0Programın başlangıcını aratma yapılacak hafızabölgesinin başlangıcını temsil eden değerolan buffer değerini A0 adres registerine atamakile yapıyoruz.SATIR-2:LEA bufferendAlikinci satırda aynen birincisi gibi ama bu seferarama bölgesinin sonunu belirten bufferenddeğerini Al adres registerine gönderiyoruz.Böylece üzerinde çalıştığımız hafıza bölgesininbaşlangıç ve bitiş değerlerini adres registerleriüzerinden kullanabiliriz.SATIR-3:Ll: CMP.B #5,(A0)işte arama yaptığımız ilk satır burası. Şu andaAO registerinde buffer değeri yani hafızabölgemizin ilk byte'ı bulunmaktadır. Ve bizCMP komutu ile AO adres registerinin gösterdiğihafıza adresinde 5 sayısı varmı ona bakıyoruz.Örneğimizde bu hafıza adresinde 5 değeriolmadığına göre bu satır olumsuz sonaerecektir. Ve durum system flaglarına iletilecektir.SATIR-4:BEQ L2Branch komutlarından BEQ kullanıp bir satırönceki işlemin sonucunun 0 (yani cmp.b#5,(a0) satırının sonucunda eşitsizlik) olup olmadığınabakıyoruz. Yine örnek üzerinden yolaçıkarsak bu işlemin sonucunun 0 olmadığını(5 eşit değü 0) görürüz.Öyleyse beq komutu L2 Label'ına atlamayapmayacak demektir. Diğer bir deyişle beqkomutu system durum flagları üzerinde araştırmasınıyapıp sonucu özelliği üzerinde değerlendiripbir alt satırdan işleyişe devam etmesigerektiğine karar veriyor.SATIR-5:ADD.L #1A0Önceki iki satırda arama bölgesindeki ilkbyte'ın kontrollerini yapmış oluyoruz ve aramamızgereken değer olan 5 değerinin bubyte'a eşit olmadığını görüyoruz. Şimdi yapmamızgereken şey ise arama yapılacak bölgedekibir sonraki byte'ı aranacak sayı ile (5)karşılaştırma yapmamız gerekiyor.Bu iş için de Buffer-»-1 değerini ulaşmak içinbu satın kullanıyoruz, add.l #l,d0 ile A0 adresregisterindeki hafıza adresinin değerini bir artınyoruzve böylece a0 bu satırdan itibarenbuffer+1 değerine sahip olacaktır.SATIR-6:CMP.L A0,A1Bir önceki satırda A0'ın içeriğini bir değerarttırmıştık. Ve şu anda değeri buffer+1 olmaktadır.Aynı şekilde programa başlarken A1registerine de bufferend değerini yani aramabölgesinin en son yerini belirlemek için kullanmıştık.Şimdi bu satırda A0 ile A1 registerlerinikarşılaştırmasını yapıyoruz. Amacımızise A0 registerinin bufferend yani arama bölgesininsonunu geçip geçmediğini kontrol etmekoluyor. Açıklamaya bir alt satırdan devamediyoruz.SATIR-7BNE L1Bu komut bir Ust satırdaki komut ile bağlanulıolarak çalışıyor. Saür-6; A0 ve A1 adresregisterlerindeki değerler eşit olup olmadığınıkontrol ederek durumu system flaglarına yazı-yor. Ve Satır-7'de durumu system flaglarındanokuyup sonucu değerlendiriyor.bu satır aynı zamanda rutin döngüsününson satınnı temsil etmektedir. Ve son işleminsonucu (A0 ile A1'in karşılaştırmalarınınsonucu) eşit (0) oluncaya kadar L1 olarakisimlendirilmiş label'a (SATTR-3)'e geri dönüyor.Buraya kadar oluşturduğumuz satır-3'densatır-7'ye kadar olan döngü sonucunda aramabölgesinin sadece bir byte'ını kontrol etmiş olduk.Döngünün son satın ile arama bölgesininsonuna ulaşmadığımızı görünce counter olarakkullandığımız A0 registeri yardımı ile aramahafıza bölgesinin bir sonraki satınnı kontrolediyoruz.Bu işlem bufferend-buffer kadar (bu bölgenin20 byte olduğunu düşünürsek 20 defa tekrarediliyor.) sürecektir.SATIR-8:L2: RTSişlemci bu satıra iki türlü gelebilir.Birincisi satır-6 ve satır-7'deki arama yapılanhafıza bölgesinin sonunun gelip gelmediğinikontrol eden cmp ve bne komutlarının etkisiile döngüden kurtulabilir.ikinci olarak aratılan sayıyı (5) bulduğunda(satır-3 ve saür-4'den) saur-4'deki beq 12 komutuile döngüden çıkabilir.Tabii bizim verdiğimiz örneği göz önünealarak sonucu değerlendirdiğimizde aratılanhafıza bölgesinin 15'inci byte'ındaki 5 değeriolduğunda bilgisayar bu satıra satır-4'den inebilir.Yani arama işlemi sonucunda aranan sayıbulunmuş olacaktır.SATIR-9:Buffer dc.b 0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,5,0,0.0.0.0Bilindiği gibi bu satır ömeğimizdeki aramabölgesinin kendisini oluşturmaktadır. BUF-FER olarak adlandırdığımız bu hafıza bölgesininuzunluğu 20 byte'dan oluşmaktadır. Dahaöncede anlattığım gibi dc.b ifadesi bu bölgeyioluşturan verilerin birer byte olarak dizildiklerianlamına geliyor.SATIR-10:Bufferend:Bu satırda yapmak istediğimiz olay, bir öncekisatır ile doğrudan ilgilidir. Yani bu satırdabulunan \ e tek bir bufferend: isimli label; 20byte olarak tanımladığımız buffer isimli hafızabölgesinin sonunu belirlemek için kullanılmaktadır.Programımızın genel amacı 5 değerli byte'ınhafıza adresini bulmaktı. Bu da buffer+15 adresiolmaktadır.Kısa rutinimizin asıl kısmında, buffer bölgesindentek tek byte'lan alıp 5 değeri ile karşılaştırdık.Arama bölgemizin sonunu belirlemekiçin şu yolu kullandık.Rutinin başında bufferend label'ını A1 adresregisterine gönderdik. Sonra ana döngünün sonundaher defasında bufferend'e ulaşıp ulaşmadığımızkontrol ettik. Şimdi örneğimizin birbaşka şeklini göreceksiniz.AMIGA DÜNYASI 50

ÖRNEK PROGRAM 3b:1 START: LEA buffer,A02 MOVE.L#20,D03 L1: CMP.B #5,(A0)4 BEQ L25 SUB.L #1,D06 CMPL #0,D07 BNE L18 L2: RTS9 Buffer dc.b 0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,5,0,0,0,0,0Evet. Rutinin bu hali ile ilk haline şöyle birgöz gezdirin, ilk haline göre bu hali biraz kısıtlamalıoldu. Neden mi? Şöyle;Eskisinde arama işlemi yaptığımız ve ayırdığımızhafıza bölgesinin başını ve sonunulabel'lar ile belirlemiştik. Şimdi ise bölgeninbaşına bir label (buffer) ve sonuna ise hiç birşey koymadık. Peki durum böyle olunca ve diyelimkihafiza bölgesinin 15'inci byte'ında 5değeri bulunmuyor. Bu şekilde ayrılan bölgeninsonunu nasıl bulacağız? Bu sorunun cevabı2. satırda.Yukarıda rutinin bu halinin kısıtlamalı olduğundanbahsetmiştim. Bunun nedeni ise. ikincisatırdaki move.l #20,d0 olmaktadır. Biz bu satırlabirinci programdaki bufferend label"i yerinebölgenin sonunu değilde, uzunluğunu D0data registerine göndermiş oluyoruz. Ve bunuyine programın her döngüsü esnasında kontrolederek arama bölgesinin sonunu buluyoruz.Kısıtlama işine gelince: Şimdi Birinci rutiniçin bazı şeyler söylemek istiyorum. Buffer ilebuffereend label'lan arasında kaç byte olduğubizi ilgilendirmemektedir. Biz nasıl olsa ayırdığımızhafıza bölgesinin başlangıcını ve sonunulabel'lar aracılığı ile biliyoruz. Aradauzunluğun kaç byte olduğunu bilmemiz vebunu bir yerlere yazmamız gerekmez. Bölgeninbaşlangıcını bulmak istediğimizde bufferlabel'ının adresini okumamız, sonunu bulmakistediğimizde ise bufferend label'ını okumamızve data satırlarının uzunluğunu öğrenmemizgerektiği zaman ise bufferend label'ınındeğerinden buffer label'ının değerini çıkarmamız(bufferend-buffer) yeterlidir, ikinci rutindeise programa bazı kısıtlamalar getirdik. Yanibaşlarken uzunluğunu 20 değer olduğunu(move.l #20,d0) ile kaydettik diğer bir deyişleformatladık.Şu anda birinci rutinin çok daha kullanışlıolduğunu ve ikincisine kısıtlamalı olduğu içinhiç bir zaman gerek duyulmayacağı fikrine kapılabilirsiniz.Veya ikisininde çok az farklarıolduğu ve sonuçlan nasıl olsa aynı olduğu içinkullanımlarında fark olmadığını düşünebilirsiniz.Ama ikisininde kullanım alanları farklı şekildeolabiliyor. Program yazarken ana programdaki görevlerine göre kullanım farklılıklanve kolaylıkları gösterebiliyorlar. Bizde bizimiçin hangisi gerekli ise onu kullanıyoruz. Zatenbu tür döngü işlemelerinde döngüye şekil verirkenne tür şekilde kullanacağımız kendiliğindenortaya çıkıyor.Bu arada unutmadan ikinci örnek hakkındabir şey söylemek istiyorum. Rutinin sonucundaişlemci bölgenin 15'inci byte'ında5'değerini yakalayınca şöyle davranacaktır.Üçüncü satırdaki cmp komutunun etkisi ileAO'daki buffer'değeri her defasında bir değerartacaktır. Ve RTS komutuna yani programınsonucuna olan dallanma dördüncü satırda gerçekleştiğiiçin program sona erdiğinde5'değerinin hafıza bölgesinde yerini gösterenA0 registerinde +1 değeri bulunmaktadır.Yine iki örnek için bir açıklama daha getirelim,iki rutine de başlarken buffer label'ını vegösterdiği hafıza bölgesinin değerini A0 registerineatadık. Bu A0 registeerinin rutin içerisindekibirinci görevi olmaktadır. Daha sonraprogramın akışı ile döngü içerisinde bu registeribir sayaç olarak kullandık. Bize her döngüdilimi içerisinde arama bölgesinde bir sonrakibyte'ın hafıza adresinin değerini verdi. Bu daonun ikinci görevi oldu.Şimdi yeni bir rutin ve örnek dizisine geçiyoruz.Bu sefer amacımız bir önceki örnek gibi,fakat daha kapsamlı olarak bir byte'ın aratılmasıyerine birkaç byte'ın birden, bir hafızabölgesinde aranılmasını içeriyor.Bir hafıza bölgesinde birden çok byte'ı aynıanda aramanın binbir türlü yolu vardır. Ve herkescoding stiline göre kendine göre yöntemlergerçekleştirebilir. Ben size bir kısa bir deuzun yoldan bu işi nasıl yapacağınızı ifade etmeyeçalışacağım.Örneğimizde amacımız PERİ kelimesiniarama bölgesi içerisinden bulup, başlangıç adresinibelirlemek olacaktır.ÖRNEK PROGRAM 4a:1 START: LEA Buffer,A02 LEA bufferend A13 Ll: CMP.B #"P",(A0)4 BNE L25 CMP.B #"E",1(A0)67BNECMP.BL2#"R",2(A0)89BNECMP.BL2#'T'3(A0)10 BNE L211 JMP L312 L2: ADD.L #1A013 CMRL A1,A014 BNE L115 L3: RTS16 buffer dc.b'ABCHGKPOIDFPEGFGDPERIDFDSFRETRYREY"17 bufferend:SATIR-1:START: LEA bufferA0Rutinimizin başlangıç sanrında bir adres atamakomutu (LEA = Load Effective Adress)bulunmaktadır. Görevi ise Buffer label'ınıngösterdiği hafıza adresini A0 adres registerineatamak olmaktadır. Programdaki görevi isearanacak kelimenin bulunduğu hafiza adresininbaşlangıcını adres registeri üzerinden kullanmak.Yani amacımız buffer isimli sabit hafızaadresini, bir adres registeri içeriğine atayıprahat bir şekilde, ona değişken bir şekil vermekoluyor.SATIR-2:LEA bufferend A1ikinci komutumuz ise yine birincisi gibi biratama işlemi yapar, bufferend isimli hafıza adresinitemsil eden label olarak A1 adres regis-terine atanmaktadır.SATIR-3:Ll: CMP.B #"P",(A0)Üçüncü satıra gelince, okumayı durdurup busatıra şöyle yan gözle bir bakın. Karşınızdamükemmel bir mimari düşünüş esen durmaktadır!Nasıl mı? işte şöyle...Assembler'ın en büyük ve benim en hoşumagiden kolaylıklarından biri karşınızda.CMP.B #"P",(A0)Bu satırda bulunan komutta ki #"F' ifadesininne olduğunu anlayabildiniz mi?Bu ifadenin anlamı #"P" = #80 = #$50 olmaktadır.Yani komuttaki yerine koyarsak.a)Cmp.b #"P",(a0)b)Cmp.b #80,(a0)c)Cmp.b #$50,(a0)Gördüğünüz gibi bu satırların anlamı P harfininASCII kod değerini veya 80 değerini veya$50 değerini AO adres registerinin gösterdiğiadresteki değer ile karşılaştırmak oluyor, iştebu kullanım assembler program listesindeharf kullanılması gereken yerlerde onlann AS-CII kodlarını kullanmak yerine, gerçek kendiharfler ile ifadesini sağlıyor. Asseembler derleyicisilistedeki bu tür kullanımların bulunduğusatırları obje kodunu üretirken yapısı gereğiASCII kodlarını tespit edip kod içerisinde bulunmasıgerektiği yerlere koymaktadır.Tabii bu kullanım assemblerda konabilecekbütün komutlar için geçerlidir. Bir kaç örnekverilmek gerekirse;a) Move.b #"P",(a0)b) Move.l #"SCSr,(a0)c) Jmp "SCSI"d) Add.l #"A",d0e) Add.l #"A","SCSI"gibi kullanabiliriz. Çift tırnak içerisinde verdiğimizifadeler komutların değer kullanım formatlarıgereği üç türlü olmalıdır. Yani BYTEveya WORD veyaLONG WORD olmalıdır.Yukanda a kullanımında P harfinin değeriolan 80, tek harf olarak kullanıldığından movekomutu byte modunda kullanılmıştır, b kullanımındaise SCSI'yı oluşturan LONGWORDdeğer, yani; $53,$43,$53,$49 sayılan ifadeedilmektedir, c kullanımında ise SCSI yalın birdeğer olmaktan çıkarak direkt bir adres ifadesiolmaktadır. Ve bu adres değeri de $53435349'adresi olmaktadır, d kullanımında ise A değeriyani ASCII 65'değeri olarak işlem görmektedir.Son olarak e kullanımında 65 değeriSCSI yani $53435349'adresindeki sayı iletoplanması şeklinde işlem görecektir.Bu sayıdaki yazı dizimizi noktalıyoruz. Konumuzave son örneğimizin diğer satırlarınınaçıklamasına diğer sayıda devam edeceğiz.Hoşçakalın.AMIGA DÜNYASI 51

AYIN KONUKLARI:OSMAN BABAOĞLU İLEKÜÇÜK BİR AMİGA SOHBETİMerhaba, Sevgili okuyucular.... Bu ay sizler için TeleteknikAŞ.'nin eski Genel Müdürü olan ve şu anda da yönetim kuruluüyeliğine devam eden Osman Babaoğlu ile görüştük.Görüşmemizin ana konusu, Amiga'nın geçmişi, bugünü ve geleceğiidi.Osman Bey ile Ulus'taki bürosunda yaptığımız görüşmeninbandını sizlere aynen aktarıyoruz.* Sayın Osman Babaoğlu, size sormak istediğim ilk soru, tabiiAMIGA. Size göre AMIGA nasıl bir bilgisayardır? Bu konudakişahsi fikirlerinizi öğrenebilir miyiz?AMIGA'nın özellikle AMIGA 500'ün en büyük özelliği, gerek68000 mikro işlemcisi ve gerekse grafik, ses, animasyon özellikleriile gelişmiş bilgisayar teknolojisini ev bilgisayarlarına sokmuşolması. Bu teknoloji, kullanıcıya geniş bir kullanım alanıyaratıyor. Tüm bu özellikleri sağlayan bir bilgisayar olarak oldukçaucuz olması sayesinde tutuldu. Gerçi AMIGA'nın oturmasıoldukça zor oldu, yaklaşık 2 yıl bocalama devresi geçirdi. Ancakbu normaldi. Çünkü yeni bir işletim sisteminin oturması, her zamanuzun sürer. Herşeyden önce, yazılım şirketleri önce bilgisayannoturmasını bekliyorlar. Ancak ondan sonra o bilgisayar içinyazılımlar üretiyorlar. Bu da başlarda bilgisayarın satışını güçleştiriyor.AMIGA'da ise yazılım şirketleri daha erken davrandı.AMIGA'nın üstün özelliklerini görüp, tutacağını tahmin eden yazılımcılarerkenden bu makina için programlar üretmeye başladılar.Şu anda bu kritik noktaları atlatmış durumda. Dünya çapındatoplam yıllık 1.000.000'un üzerinde üretimi yapılıyor. Bu da bilgisayarüretiminde oldukça yüksek bir ortalamada demektir.* Osman Bey, siz yaklaşık 5 yıl Teleteknik'te görev yaptınız. Bunun3 yılı çeşitli konularda sorumlu kişi olarak geçti, son iki yıldada Teleteknikte en yetkili kişi olarak görev yaptınız. Sizce şuanda Teleteknik ne durumda?Teleteknik kurulduğunda ev bilgisayarları piyasasına yönelikilk ciddi çalışan şirket oldu. Commodore 64'ü pazarladı ve destekledi.Gerek Türkçe kitap, gerekse program yönünden oldukçabaşarılı sayılabilecek gelişmeler kaydetti ve bu çalışmaların sonucunda100.000'in üzerinde C-64 pazarladı. Bu, Türkiye çapındaev bilgisayarlan konusunda oldukça iyi bir rakamdır.64'ten sonra AMIGA geldi. Dış pazarda oldukça ucuz sayılabilecekbir cihaz olan AMIGA, ne yazık ki Türkiye şartlarında bi-raz pahalı kaldı. Bu yüzden bu bilgisayarı farklı desteklemekgerekliydi. Maalesef bu yapılamadı, halen dışardan gelen programlarlakullanıcı bir şeyler yapmaya çalışıyor. Bu konuda bırakınTürkçe programı, yabancı dilde kullanım klavuzu bulabilmekbaşlı başına bir sorun teşkilediyor. Örneğin şu ana kadarAMIGA eğitim konusuna eğilebilmiş değil. Aslında bu konudaçalışmalar yapılsa, bu makinanın grafik özellikleriyle gerçekleştirilmişbir kimya dersi ya da coğrafya dersi düşünebiliyormusunuz? Ne kadar güzel olurdu.* Osman Bey bu konuda size bir bilgi vermek istiyoruz. CommodoreCenter yeni hazırlattığı bir eğitim setini piyasaya çıkardı.Bu tabii ki hepimizi sevindirdi.Bunu ben şu anda sizden sevinerek öğreniyorum. Çünkü dediğimgibi bu makina özellikle görsel yönden çok başarılı birmakina, dolayısıyla eğitim konusunda çok başarılı olabilir. BununTürkiye'de farkedilmiş olduğunu büyük bir mutlulukla sizdenduyuyorum. Aslında Teleteknik'in de şimdiye kadar bu konudabir çalışma yapmamış olması beni üzüyor. Ancak şu günlerde,gündemde eğitimde bilgisayarı kapsayan ve okullara bilgisayarsokmayı hedefleyen ihalenin sonuçlanması da bilgisayarlıeğitim konusunda çalışmalar yapılmasını sağlayacaktır.Dolayısıyla Teleteknik de bu tip çalışmalar yapacaktır sanıyorum.* Biliyorsunuz gündemde olan bir konu da, bilgisayar programlarındatelif hakkı yasası. Bu konuda okurlarımıza nelersöyleyebilirsin iz ?Telif kanunu. Türkiye'de 3 senedir tartışılıyor. Tabii bu konunungelişmesi piyasadaki bilgisayar sayısıyla, dolayısıyla programmüşteri kitlesinin belli bir orana ulaşmasıyla da bağlantılı.2 yıl önce PC lerde kullanılan LOTUS, Dbase gibi programlardabile % 100e varan oranlarda kopya kullanılıyordu. FakatPC lerde LOTUS gibi bazı büyük yazılım firmalarının, Türkiye'dekipotansiyelin arttığını görmesi ve Türkiye'deki bazı firmalaradistribütörlük vererek konuyu kontrol altına alması, bukonuyu biraz canlandırdı. Bu distiribütör firmalar konununüzerine gittiler ve hızlandırmaya çalıştılar.Şimdi bu talep gündemde tahmin ediyorum, yakın bir zamandasonuçlanır. Ben bu konuyu, video olayına benzetiyorum.Başlarda video kaset piyasası da tamamen kopya idi. FakatTürkiye'deki talep artınca belirli düzenlemelerle bu konu kontrolaltına alında. Bu da. video piyasasına öncelikle bir kalitegetirdi ve daha temiz kayıtlı kasetler çoğaldı.Bunlara ek olarak bilgisayar sektöründe yerli yazılım firmalarınıda gündeme getirecek. Video'da böyle bir yan etki yok.Şimdiye kadar böyle bir çalışma pek olmadı, çünkü yazılım konusuaslında oldukça yatının gerektiren bir konu. Ama yatırımyapıp kopya ile çoğaltılacağını bilmek de, yatırımcıları bu konudanuzaklaştırıyor. Telif kanunu yürürlüğe girdikten sonra,bu konuda gelişmeler olacaktır. Bu bakımdan ben telif kanunununyazılım konusunda yeni kararnameler çıkarılması gerektiğinidüşünüyorum. Zaten çıktıktan sonra da, bunun Türkiyedekiyazılımlara yaptığı etkileri göreceğiz.Burada da iki konuya ayırmak lazım. Özellikle ev bilgisayarlarıiçin oyun konusu ve bir de oyun dışında kalan programlarvar. Aslında oyun dışı programlar kopyalanınca, Türkçe açıklamasıya da problem çıktığı zaman başvurulacak bir yer olmayacağıiçin kopya satışı oldukça zor. Ancak oyun programları, genellikleaçıklamaya gerek duyulmadan kendi kendimize çözebileceğinizprogramlar. Bu sebeple bana göre yapılması gerekenşey, yurt dışındaki oyun imal eden firmalarla görüşülerek buAMIGA DÜNYASI 52

konuda Türkiye'de talep olduğunun, ancak Avrupa fiyatları ilesatılmasını sağlamanın gerekli olduğunu söylemek. Ben bunubirkaç firma ile görüştüm, aslında bu konuya sıcak bakıyorlar.Çünkü Türkiye, şu anda onlar için sıfır satış anlamına geliyor. Buyüzden, bu tür tekliflere anlayışla bakıyorlar. Bu sayede aynı kasetteolduğu gibi, Türkiye'de daha ucuz fiyatla satış yapmakmümkün olacaktır. Kaset piyasasında bu gün Almanya'da 20Mark'a satılan kasetin aynısı, Türkiye'de gayet kanuni olarak6600-7000 TL. gibi rakamlara satılabiliyor. Aynı uygulama oyunprogramlan için de rahatlıkla yapılabilir.* Ben sizin sözlerinizden şöyle bir sonuç çıkarabilir miyim? Bizimpiyasamızdaki bu konuyla ilgili firmalar, karşı taraftaki firmalarlagörüşmelerini ve Türkiye'de üretim izni olarak programlarıkullanıcıya daha ucuza ulaşmasını sağlamalarını tavsiyeediyorsunuz.Kesinlikle tavsiye ediyorum, çünkü dışarıdaki firmalar şu andabu işten Türkiye'de para kazanamıyorlar. Dışarıdaki fiyatlarlaTürkiye'de satılması da imkansız. Dolayısıyla böyle bir anlaşmayaonlarda taraftar olacaktır.* Osman bey, bize bir de AMIGA DÜNYASI dergisiyle ilgilişahsi görüşlerinizi anlatır mısınız? Fiyat, kalite ve içerik olarakbizi eleştirmenizi istiyoruz.En başta söylediğim gibi, bilgisayar yan desteğe ihtiyaç duyanbir konu, çünkü yelpazesi oldukça geniş. Bu geniş olanakları birtek kullanım kılavuzu ile sınırlandırmak imkansız. Ayrıca bir degüncellik faktörü var. Her ay yüzlerce yeni yazılımlar teknik gelişmeleroluyor. Dolayısıyla bu konuda, bu tür çalışmaların nekadar gerekli olduğu aşikar. Fakat dergiciliğin çok zor taraflarıda var. Üstelik tek bir ürün hakkında bir dergi çıkarıyorsanız! AslındaAMIGA DÜNYASI'nın en beğendiğim yanı da bu. ÇünküAMIGA kullanıcısının %100 faydalandığı bir dergi. Bu sizin açınızdanbir kısıtlama getiriyor, ancak AMIGA sahiplerine seslenebiliyorsunuz.Burada yaşayacağınız zorluk da hangi konuya nekadar ağırlık vereceğinizdir. Sanırım zamanla okuyucu istekleri-ne göre ayarlama yapmanız gerekecek. Gördüğüm kadarıyla kağıtve baskı kalitesi, bu sektörde olması gerektiği kadar mükemmel.Dolayısıyla böyle bir kalitenin de belli bir fiyatı olması gerekiyor.Çünkü Türkiye'de bu konu oldukça yüksek maliyetli.Bir de buna Türkiye'deki satış miktarının ne derece sınırlı olduğunueklersek ki, Türkiye'de AMIGA sayısı çok fazla değil, böylebir derginin daha düşük fiyatla çıkmasını mümkün göremiyorum.Kaliteyi düşük tutmak ise daha büyük bir hata olur, çünküAMIGA kullanıcısına böyle bir dergi yakışır. İnşallah çok çokdaha fazla okuyucuya ulaşırsınız. Bu, bence Türkiye'de ev bilgisayarlarınınyayılması açısından küçümsenmeyecek bir katkıdır.* Bu övgüleriniz için çok teşekkür ederiz.Gelecek ay başka bir sohbette buluşmak üzere hoşçakalın.AMIGA DÜNYASI 53

İLK AMIGACILARDAN BİRİAmiga, bugün, sanatsal faaliyetlerde dünya çapında beğeni kazanan bir bilgisayar. Walt Disney stüdyolarındantelevizyon istasyonlarına kadar değişik platformlarda kendini kabul ettiren Amiga'yı Türkiye'de ilkkullanan sanatçı, ünü yurt dışına ulaşan BARIŞ MANÇO oldu. Biz de bu ayki ikinci konuğumuz olarakkendisini seçtik ve kısa bir söyleşi yaptık. Bizi evinde misafir eden sanatçı, Amiga ile nasıl tanıştığını ve şusıralar Amiga ile ne tür çalışmalar yaptığını anlattı.* AMIGA DÜNYASI: Amiga hayatınıza nasıl girdi ve ilk etkisine oldu?-BARIŞ MANÇO: Başlangıçta Amiganın hayatımızdaki ilketkisi banka hesabımızdaki çöküş oldu. Bir de aleti ilk aldığımızdadiğer Amiga'cılar gibi bazı zorluklar çektik. En azından, yenibir bilgisayarı tanımak biraz zamanımızı aldı. Amiga'yı seçmemizinnedeni herkesle aynı. Birdenbire Amiga diye iyi bir bilgisayarınolduğunu duyduk. Gerçi o zaman bu bize 'bizim mahalleninbakkalı, sizinkinden daha iyidir" gibi geldi; ancakAmiga'nın üstünlüklerini erken farkettik ve yanılmıyorsamTürkiye'de ilk AMIGA 2000'i ben aldım. Daha AMIGA 1000yeni piyasadan kalkıyordu ve AMIGA 500 ve AMIGA 2000'inreklamları yeni başlamıştı. Bunu bir başarı olarak söylemiyorum.Fakat ilk temas bizden geldi ve Teleteknik yetkilileri de şaşırdılarbu işe. Amiga'yı aldıktan sonra birşeyler ortaya çıkarmak epeyuzun zamanımızı aldı. Hatta yakın zamana kadar yayın amaçlıherhangi birşey ortaya çıkaramadık. 14 Ekim Pazar günü yayınlanan7'den 77'ye programında ilk Amiga ürünlerini kullandık.* AMIGA DÜNYASI: Amiga ile bu program için ne çalışmalaryapıldı?- BARIŞ MANÇO: Öncelikle benim bazı animasyonlarım yapıldı.Animasyonların birinde Barış Manço koşuyor, arkasındançocuklar ellerinde harflerle onun arkasından geliyorlar. Bu ve diğeranimasyonlar DeluxePaint III programı ve KaraFonts karakterlerikullanılarak hazırlandı. Bu işleri yapan çok genç ve başarılıbir ekibimiz var. Bu ekipte Can Oztürk, Erdem Taylan ve SinanBökesöy gibi AMIGA DÜNYASI ile doğrudan ilgili arkadaşlarda bulunuyor. Amiga ile yaptıklarımız, yakın zamana kadar kolaykolay mümkün olmayan şeylerdi. Video küplerinde bilgisayarefektleri kullanmaya kalktığınızda çok pahalı aletlerle çalışmakzorundasınız. Fakat Amiga pekala bu aletlerin işini görebiliyor.Video ile Amiga'nın uyumluluğu konusunda bazı problemlerimizoldu. Amiga'yı almakla iş bitmiyor. Genlock, digitizer, ek bellekvb. ekstra arabirimlere gereksinim duyduk. Şu anda bunlarınhepsi elimizde var fakat biz yine işin başındayız. Sanıyorum kısazamanda büyük işler başaracağız ve Amiga'yı daha iyi kullana-rak profesyonel bilgisayarlarla yarışacağız. Belki de buralarıTürkiye'nin Los Angeles'ı olacak.Bilgisayara gönül verenler milyarder insanlar değiller ve çokbüyük sıkıntılar çekiyorlar. Bu işle uğraşanlar gerçekten zor birsahaya sığınmışlar. 1MB'lık bir Amiga, animasyon yapmak istediğimizdehiçbir işimize yaramıyor. Bu yüzden de en iyisini denemeyekarar verdik. Yeni çıkan AMIGA3000'lerden hemenkendimize ısmarladık.Amiga'nın Türkiye'de iyi pazarlandığı kanısında değilim. Müzikdergisinden arkadaşlar benimle röportaj yapmaya geldiklerindeonların da Amiga'cı olduğunu öğrendim. Yıllarca Macintoshkullandıktan sonra Amiga'ya geçmişler, ama sıkıntıları bitmemiş.Amiga'nın iyi temsil edilmediğini söylediler. Ben de bunu bazenyaşıyorum. Biz her telefonumuzun cevabını alamıyoruz.* AMIGA DÜNYASI: Amiga'yı müzik alanında kullanıyormusunuz?- BARIŞ MANÇO: Hayır. Müzikte biz Atari ST bilgisayarlarınıkullanıyoruz. Amiga'nın müzik programları maalesef henüzbir Atari seviyesinde değil. Garo Mafyan da bunu kullanıyor,Atilla Özdemiroğlu da öyle. Ama bu arada Amiga'da iyi programlarçıktığını duyduk. Ayrıca bizim Kurtalan Express'in elemanlarınınkendi stüdyoları var ve onlar da bu işe yakında Amigaile başlıyorlar. Biz ise Atari'ye alıştık artık.* AM1GA DÜNYASI: Gelecekte Amiga ile neler yapmayı düşünüyorsunuz.- BARIŞ MANÇO: Aslında Amiga ile şu anda pek birşey yapmışdeğiliz. Yakın bir zamanda Amiga'da mükemmel gözüken üçboyutlu animasyonlar hazırlayıp, bunları küplerimizde kullanacağız.Arkadaşlarımız şimdiden bu konuda çalışmalara başladılar.Amiga 2000'in bu tür grafik ve animasyonları hazırlamada yavaşkaldığını bildiğimizden asıl örnekleri Amiga 3000 geldikten sonraoluşturacağız. Tabii Amiga'da çıkan yenilikleri de sürekli takipediyoruz.* AMIGA DÜNYASI: Bize vakit ayırdığınız için teşekkür ediyorve Müzik alanında da Amiga'yı kullanabilmenizi diliyoruz.AMIGA DÜNYASI 55

DİLLERAMIGAERDEM TAY LANerhaba... Geçen ayki yazımın so-M nunda, bu ay extemal (Tk. dışsal)değişkenleri inceleyeceğimizi belirtmiştim.Şimdi, hazırsanız kaldığımızyerden devam edelim.Önce altıncı sayının gözünüzün önündeolmasını sağlayın. Çünkü arada sıradabakmanız gerekecek.Geçen ay birinci kutuda verilen programıincelerseniz, main fonksiyonundakideğişkenlerin (len, max, line vb.) sadecemain'e özel veya onun içinde (İng. local)geçerli olduğunu farkedebilirsiniz. Başkahiçbir fonksiyon onlara direkt olarak ulaşamaz.Bu durum, diğer fonksiyonlar içinde geçerlidir. Örneğin getline fonksiyonundakii değişkeni ile copy fonksiyonundakii, tamamen bağımsızdır ve birbirleriylehiçbir ilişkileri yoktur. Her lokaldeğişken, içinde bulunduğu fonksiyonunçağrılması ile ortaya çıkar ve fonksiyondançıkıldığında ortadan kaybolur. Dolayısıylabu tür değişkenlere C dilinde otomatikdeğişkenler adı verilir.Fonksiyonların çağrılıp bitişiyle otomatikdeğişkenler de ortaya çıkıp yok olduklarından,bu tür değişkenler fonksiyon herçağrıldığında yeniden eşlenmelidirler.Eğer bu değişkenler bir eşleme ile değereeşlenmezlerse, değerleri tahmin edilemeyenbir değer olabilir.Otomatik değişkenlere bir alternatif olarakexternal (Tk. dışsal) olan değişkenlertanımlamak da olasıdır. Bu tür değişkenler,istenen her fonksiyon tarafından değiştirilebilirve değerleri her zaman son işlemdensonraki halde Mır (Doğal olarakyeni bir işlem bu değeri değiştirebilir).External değişkenler, mutlaka tüm fonksiyonlarındışında tanımlanmalıdır. Bu tanımlamaişlemi sonunda, değikenler içinbir bellek alanı da ayrılır. Değişken, onukullanmak isteyen her fonksiyonun içindede tanımlanmalıdır. Tanımlama işlemi, değişkeninbaşına extern deklerasyonununyazılması ile yapılır. External değişkenleridaha iyi anlamak için, 6. sayıdaki 2. kutudakien uzun satır programını line, saveve max değişkenlerini external değişkenolarak kullanıp yeniden yazalım. Programınlistesini Kutu 1 'de bulabilirsiniz.main, getline ve copy fonksiyonlanndakiexternal değişkenler programın başındaki:char line[MAXLINE];char save[MAXLINE];int max;satırları ile tanımlamaktadır. Bu tanımlamalarda,değişkenin bir türü verilmekzorundadır. Farkettiyseniz, external değişkentanımlamaları aynen otomatik değiş-ken tanımlamaları gibidir. Bir fonksiyon,bir external değişkeni kullanmadan öncemutlaka değişkenin adını ve türünü bilmelidir.Bunu yapmanın bir yolu, değişkentanımlamasının başına extern yazarak onufonksiyona tanıtmaktır ki, biraz önce desöylediğim gibi; bu işlem, extern ön ekihariç otomatik değişkenlerin tanımlanmasıylaaynıdır.Bazı durumlarda (ki sizin yapacağınızbirçok kısa program için bu geçerli) extemtanımlamaları yazılmayabilir. Hatırlayacağınızgibi, C dilinde bir program birçokparçadan oluşabilir ve bu bu parçalarayn ayn compile edilip sonuçta birleştirilebilir.Eğer external değişken bir fonksiyondakullanılmadan önce o program parçasındatanımlanmışsa, exter kelimesininyazılmasına gerek yoktur. Dolayısıyla,program örneğimizdeki main, getline vecopy'deki extern tanımlamalarına aslındagerek yoktur. Eğer biz main ı ayn,getline'ı ayn copy'yi ayrı compile etseydik,bu deklerasyonlar gerekli olacaktı.Tanımlayacağınız external değişkenleri,programın başında hiçbir fonksiyon onlarıkullanmadan tanımlamanız, programınanlaşılabilirliği açısından yararlı olacaktır.Bu arada tanımlama (İng. declaration)ve eşleme (İng. defınition) kelimelerininarasındaki farkın anlaşılması oldukçaönemli. Eşleme, bir değişken için bellektebir yer ayrılmasına sebep olan işlem(a=3:); tanımlama ise, bir değişkenin sadecetürünün tanımlanması yani onun içinbellekte bir yer ayrılmaması (int,a;) demektir.Dikkat edileceği gibi, her değişkeni extemalyapmak sanki daha kolay gibi gözükmekte.Fakat aslında external değişkenlerinönemli dezavantajları var. Örneğinsiz istemezseniz bile onlar hep oradadırlar.Bu programınızın kullanacağı belleğiartırır. Ayrıca birbirinden bağımsızyapılabilecek fonksiyonlar external değişkenkullanımı ile birbirine bağlanmakta,bu da fonksiyonların başka programlardakullanılma şansını azaltmaktadır. Ayrıcauzun programlarda programın değiştirilmeside daha zorlaşır. Böylece yazı dizimizinilk bölümü olan C diline girişi bitirmişolduk. Bu aşamada elinizden geldiğikadar çok alıştırma yapın (Aklınıza ne geliyorsaprogramlamaya çalışın).İkinci kutudasizlere yardımcı olmak amacıyla birkaçörnek veriyorum. Başaramazsanız,dergiye yazın, cevaplandıralım.Yazı dizimiz bundan sonra daha hızlı birşekilde C'nin derinliklerine doğru hareketedecek. Gelecek sayıda buluşmak üzere.AMIGA DÜNYASI 56

KUTU 11> Aşağıdaki programı yazıp Ram Disk'e kaydedin./* K&R'ın kitabından alınarak Amiga'yauyarlanmıştır. */KUTU 21> Girişindeki karakterleri çıkışına kopyalarken, rastladığı birdenfazla boşluktan oluşan topluluğu, tek bir boşluk ile değiştirenbir program yazın.#defineEOF-l#defıne MAXLINE 1000int max; /*0 ana kadarki en büyük uzunluk*/char line[MAXLINE]; /*0 anki satır*/char save[MAXLINE]; /*0 ana kadar en uzun satır*/main(){int len; /*0 anki satır uzunluğu*/extern int max;extern char save[];max=0;while ((len=getline())>0)if (len>max) {max=len;copy();}if(max>0)printf("%s",save);getlineO{intc;int i;extem char line[];for(i=0;i Şimdi programı "cc ram:program-ismi.c" ile compile edin.3> Şimdi de "İn ram:program-ismi.o -lc" ile link edin.4> Programı çalıştırmak için ram:program-ismi yazın. Bu durumdaprogram sizin klavyeden girdiğiniz karakterler üzerindeişlem yapacaktır. Bu moddan çıkmak için Ctrl-\ (Control ve tersbolü tuşlarına birlikte) tuşlarına basmalısınız. Eğer programa birtext dosyasından redirection (Tk. yeniden yönlendirme) verirsenizprogram text dosyasının bitimiyle beraber size yaptığı işlemlerinsonuçlarını yazacaktır.2>Girişindeki kelimelerin uzunluklarını sayarak daha sonra ouzunlukta kaç kelime olduğunu yazan bir program yazın. Örneğin;3 tane iki harfli, 8 tane 3 harfli vb.) Programın çıktısı aşağıdakigibi olmalıdır:Harf SayısıKelime Adedi2 53 83> Girişindeki dosyayı, küçük harflerden oluşan bir dosyayaçeviren bir program yazın. Program, küçült(c) isimli bir fonksiyonkullansın, ki bu fonksiyon eğer c bir harfse, onun küçük harfkodunu programa yollasın; harf değilse (rakam, yeni satır vb.), ckarakteri aynen programa geri yollansın.4> Girişindeki dosydaki boşluklar ve tabları silen bir programyazın. Eğer dosyada tamamıyla boş bir satır varsa, o satır daşilinsin.5>Daha önceden yazdığımız en en uzun satır programının mainfonksiyonunu, satırların ve dosyanın uzunluğunda bir sınır olmayacakşekilde yeniden yazın.6> Girişindeki dosyadaki tüm tab (\t) karakterlerini belirliuzunluktaki boşluklarla (örneğin her tab için 3 boşluk) değiştirenbir program yazın.7> Bir C programındaki tüm comment (Tk. Açıklama) yokeden bir program yazın.8> Bir C programındaki parantez, süslü parantez ve köşeli parantezeksikliklerinden doğan hataları bulan bir program yazın.Bu arada eğer program çift tırnak ("), tek tırnak (') ve commentişaretlerini (/*) de kontrol ederse iyi olur. (Bu program tam anlamıylayapıldığında size biraz zor gelebilir.)Basarılar ........AMİGA DÜNYASI 57

90'DAN SEÇMELERBu yıl Amiga için oldukça verimli biryıldı. Gelen birçok oyun içerisinde, iyileriniseçip sizlere sunabilmek, bizim içinoldukça güç oldu. Bu ay okuyacağınız busayının 1990 yılının son sayısı olması nedeniylebiz de bu yılın flaş olan, fakat yerimizinazlığı nedeniyle yayınlayamadığımızoyunlarını 90'dan SEÇMELER adıaltında toplamayı düşündük. Elimizdengeldiğince fazla oyun hakkında sizleri aydınlatmayıdüşündüğümüz bu yazımızdanmemnun kalacağınızı umuyoruz.ARCADE:—SHOOT-EM UPSPORTUSKER..................................... % 71System 3 firmasının çıkardığı değişikbir arcade-adventure oyunu. Oyunda kayıpbir fil mezarlığını arayan maceraperestbir adamı yönetiyorsunuz. Tusker'daiconların yardımıyla, doğru zamanda doğrueşyaları kullanarak bir çok bilmeceyiçözebilirsiniz. Türünün oldukça değişikve farklı bir örneği sayılır. Grafik, animasyonve ses efekleri gerektiği kadar iyi değil.Tusker İndiana Jones 3'ten önce çıksaydı,oldukça büyük ilgi toplayabilirdi.Fakat firmanın yanlış zamanlaması sonucubaşarısız bir program haline geldi.Amiga versiyonunun C-64*tekinden büyükbir farkı yok. Ama yine de ilginç birçalışma.LOST PATROL..........................% 90Viet-nam savaşı Amerikaya çok şey kazandırmışve kaybettirmiştir. Fakat bilgisayardünyasına (sadece Amigayı kastetmiyoruz)savaş-strateji türünden birçokoyun kazandırdı. Bazı insanlar bilgisayarbaşına geçip, bir harita üzerinde durmadançeşitli hesaplar yaparak, gelişmelerigözlemleyip, stratejilerini belirlediktensonra savaşmaktan sıkıldıkları için, akıllıbir firma içinde arcade bölümleri ve birbirindengüzel animasyonları olan bir oyunyaptı LOST PATROL. Oyun tam birstrateji-arcade karışımı. Belkide türününtek örneği. Üssüne geri dönerken Vietkongbölgesine düşen bir helikopterdekiaskerleri yönetiyorsunuz. Amacınız sınırbölgesini geçip üssünüze sağ olarak ulaşmak.Bunun içinde hem iyi bir strateji izlemeniz,hem de joystick kabiliyetinizegüvenmeniz gerek.X-OUT .........................................% 93Bu senenin olay yaratan shoot'em up'ıhiç kuşkusuz X-OUT'tur. Bütün grafiklerive level dizaynı bir Türk tarafından (CelalKandemiroğlu) yapılan bu oyunu, RainbowArts firması pazarladı. Oyunun enönemli özelliklerinden biriyse altta ve üsttegörünmeyen ve her biri yarım ekran boyundaolan iki alan bulunması. Böyleceoyunu (aşağıda ve yukarıda gizli olanlarlabirlikte) iki ekranda oynayabiliyorsunuz.X-OUT bu özelliği sayesinde türünde yenibir çığır açtı ve ondan sonra çıkan bazıshoot'em up'larda da buna benzer özelliklerkullanılmaya başlandı. Ayrıca oyuniçindeki birçok bölümde ve kademe sonuçarpışmalarında birbirinden farklı bir çokyaratık ve araç var. Bu da oyuna bambaşkabir hava kazandırmış. İyi bir shoot'emup'çının kaçırmaması gereken bir oyun.HARLEY DAVIDSON............... % 91Hepiniz şimdiye kadar birçok motosikletyarışı görmüşsünüzdür. Kiminin grafikleriçok güzel, kontrolü zor, kiminin degrafikleri o kadar iyi olmasada kontrolüçok iyiydi. İşte Harley Davidson bu türyarışların hepsinden farklı bir oyun. Bukez yarışmaktan ziyade bir Easy Rider'ınha\atını yaşıyoruz. Kasabadan kasabayagiderek çeşitli motor yarışlarına (motorlagiderken sosis yemek veya motorla pokeroynamak gibi) kanlıyoruz. Ayrıca her kasabayagelişinizde bir dükkana girerek alışveriş edebiliyorsunuz. Dükkandan motorunuzaçeşitli donanım ve aksesuarlar alabileceğinizgibi kendinize çizme, pardesüveya kask gibi eşyalar da alabiliyorsunuz.Sözün kısası klasik yarış oyunlarından sıkılmışolan herkezin deneyebileceği ilginçve değişik bir oyun.TURRICAN................................% 86Yine Rainbow Arts'ın değişik bir oyunu.Bu kez oldukça güçlü silahlar taşıyanbir robotu yönetiyoruz. Amacımız karşımızaçıkan yaratıkları yok ederek, bulunduğumuzgezegenden kurtulmak. Şimdi'yine alışılmış bir savaş oyunu' diye düşünebilirsiniz.Ama oyun hiçte sizin sandığınızgibi basit ve türünün vasat örneklerigibi değil. Yönettiğimiz robotun birbirindenfarklı, birçok değişik silahı var. Karşınızdakidüşmanın türüne göre daha etkiliolan silahı kullanabilirsiniz. Oyunda ilerlediğinizplatformda koşup zıplayabiliyorsunuz.Her kademenin sonunda dev biryaratıkla karşılaşarak, onu öldürmeye çalışıyorsunuz.Grafik ve animasyonları oldukçagüzel. Bu tür oyunlardan hoşlanıyorsanızkaçırmayın.CADAVER ..................................% 93Karanlığın ortasında bir bataklık, bu bataklığınortasında bir şato ve bu şatonuniçinde de Necromancer... Cadaver bu şekildebaşlayan, oldukça kaliteli bir arcadeadventure.Grafikler kelimenin tam anlamıylabir harika. Oyunun oynanışı ise oldukçakolay, fakat oyunun kendisi bu ka-dar kolay değil. Bu sebeple Cadaver hernekadarbir çocuk oyunu gibi görünse de,büyük çocuklara! yönelik bir oyun. Sizoyunda sevimli bir Dwarf'ı (cüce) yönetiyorsunuz.Bütün kötülüklerin yatağı olanve kötü bir büyücünün yaşadığı şatoyayanlışlıkla geliyorsunuz. Geriye dönemiyorsunuz,çünkü kayığınız kullanılamazdurumda. Şatonun ise oldukça kötü birgeçmişi var. Şimdiye dek içine giren biri,bir daha dönmemiş. Belki siz geriye dönebilir,bu arada da kötü büyücüyü yokederve ülkenize huzuru getirirsiniz. Mutlakaalın...LAST NINJA 2...........................% 84System 3 tarafından yapılan ve ilk olarakC-64'te piyasaya çıkan bir oyun. Fakatne yazık ki Amiga'da bu oyun oldukçakalitesiz olmuş. İstense daha iyi yapılabilirdi.Oyunda siz bir ninja'sınız. Last Ninja1 'de yok etmeye çalıştığınız kötü samurayNew York'a kaçmış. Siz de peşi sıraNew York'a gidip bu işi bitirmeye çalışıyorsunuz.Çeşitli yerlerden toplayacağınızsilahlarla dövüşüyor, bulacağınız birçokaletle, çeşitli ufak bilmeceleri çözüyorsunuz.Bu sebeple Last Ninja 2 bir arcadeadventuresayılabilir. Oyunda farklı yerlerdegeçen toplam 5 bölüm bulunmakta.Merak edenler alabilirler, fakat pek beğenilecekbir oyun değil, Amiga için oldukçazayıf kaçmış.FOOTBALL DIRECTOR 2......% 97Hiç grafiği olmayan, fakat buna karşınzengin bir menüye sahip olan zorlu birmenejerlik oyunu. Eğer güzel grafıkli birmenejerlik oyunu arıyorsanız, her zamanhayal kırıklığına uğrarsınız, fakat bunarağmen World Soccer'ı alabilirsiniz. Fakatbu oyunun da oldukça zayıf bir oyun olduğunugörürsünüz. Fakat Football Drector2 tam anlamıyla kaliteli bir menejerlik.Bir teknik direktörün yapması gerekenlerinhepsi bu oyunda düşünülmüş. Diğeroyunlarda genelde para fonksiyonuna pekönem verilmez, fakat bu oyunda sizin enbüyük rakibiniz ekonomik sorunlar. Gençtakım kurma, bunları yetiştirme, oyuncularlamukaveleler imzalama, kovulma, yenitakımlardan gelen tekliflerin hepsi buoyunda düşünülmüş. Diğer menejerliklerdekigibi 5 yılda birinci lige çıkamıyorsunuz.AMİGA DÜNYASI 59

JACK NİCKLAUS GOLF &COURSES ................................... % 93Jack Nicklaus dünya şampiyonu birgolfçüdür. Onun adıyla yapılan bu golfoyunu da, şimdiye dek yapılan diğer tümgolf oyunlarından daha kalitelidir. Herşeydenönce oyun oldukça gerçekçi. Sopalarınuçlarından rüzgarın şiddetine ve havanındurumuna kadar herşey, bu oyundadüşünülmüş. Fakat bunlar oyuna fazla birözellik katmıyor. Oyunu diğerlerindenfarklı kılan özelliği, hızı. Grafikler ve diğerekranlara geçiş oldukça hızlı, bu da sizifazla bekletmiyor. Jack Nicklaus Golfile ilgili piyasada 3 adet disket bulabilirsiniz.Bunlardan ikisi farklı parkurların bulunduğu,fakat temel anlamda aynı olanoyunlardır. 3. disket ise parkur dizaynprogramıdır. Bu program sayesinde, kendiparkurunuzu, kendiniz yapabilirsiniz.Yaptığınız bu parkurları da Nicklaousgolfun oyun disketlerinde kullanabilirsiniz.Golf ile ilgilenenler aradıklarını bulabilirler.WINGS..........................................% 96Cinemaware firmasının yaptığı, hoş grafiklere,sürükleyici bir konuya sahip olan.oldukça kaliteli bir oyun. Oyunda 1. dünyasavaşı sırasında Verdun hattında savaşanbir pilotu canlandırıyorsunuz. Canlandırıyorsunuzdiyorum, çünkü oyunu oynamaktanziyade bir filmi izliyormuşçasınazevk alabiliyorsunuz. Uçak yönettiğinizisöyledim, fakat bunun simulasyonla ilgisiyok. Oyun tamamen arcade türünde. 3 anagörev şekli var. Bu görev şekillerine görede 200 den fazla görev var. Sizin yönettiğinizuçak çift kanatlı bir uçak. Fakat düşmanınızolan alınanlarda manevra kabiliyetiyüksek olan tek kanatlı ve oldukçadayanıklı olan 3 kanatlı uçaklar var. Grafikleritek kelimeyle üstün olan Wings, ülkemizdede oldukça beğenildi.MUSCLE CARS.........................% 83Accolade firmasının yaptığı Test Drive2 için hazırlanan 'araba' disketi. MuscleCars'da kullanabileceğiniz 5 yeni tip arabavar. Bu arabaların hepsi de 60'lı yıllarınarabaları. Ortak yönleri, o zamanlarınen hızlıları olmaları. Sadece bir yıllık birsüre için üretilen ünlü kobra roket sisteminesahip olan MUSTANG'de MuscleCars'da mevcut. Muscle Cars sadece biraraba disketi olduğu için yüklendiktensonra yarışacağınız yollarda, ya da diğerarabalarda bir değişiklik yok. Yollar vekarşıdan gelen arabalar yine Test Drive2'nin yolları ve arabaları.KICK OFF 2 (EXPENDED) .......% 97Anco firmasının meşhur Kick Offunuherhalde bilgisayarı olan herkes biliyordur.Kick Off 2'de Kick Off 1 ve ExtraTime'a nazaran birçok yenilik vardı. Fakateksik kalan birtakım şeyler de mevcuttu.İşte Anco bu eksiklerini Kick Off 2(expended) ile kapattı. Kick Offun buson versiyonunda 2 yenilik var. Birincisiorta saha ve yan hakemler, ikincisi iseoyuncuların rövaşata atabilmeleri. Bunundışında adamların biraz daha hızlı ve şutlarında biraz daha sert olduğu, ilk bakıştagöze çarpanlar. Kick Off 2'nin bütün özel-AMIGA DÜNYASI 60likleri Expended'de mevcut. Forma renkleri,replay'ler, dünya kupası vs.OPERATION STEALTH............% 96'Future Wars'u yapan firmanın bir oyunuolan Operation Stealth'de siz yüksekdereceden bir casusu yönetiyorsunuz.Amerikanın elindeki yüksek teknolojiyesahip olan en iyi uçaklarından ' Stealth'çalınmıştır. Bu uçağı çalan ise bunu kötüemelleri için kullanacaktır. Siz de olayıaraştırmak için 3. dünya ülkelerinden birindeoyuna başlıyorsunuz. Tam bir JamesBond filminin havasında geçen oyunda,her modem casusun sahip olduğu birçokgarip alete ve silaha sahipsiniz. Grafik bakımındanFuture Wars'u aşmış bulunanoyun, belki de 1990'ın en iyi adventure'larından.Kolay oynanabilmesi, sizisözlüklerin içinde boğmaması, sürükleyicikonusu ile Operation Stealth alınması gerekenbir oyun.CHRONO QUEST 2................... % 98Chrono Quest l'den oldukça farklı biroyun. Grafikler oldukça detaylı, müziklerher çağda değişiyor. Oldukça karmaşıkbilmecelere sahip, bu nedenle de oldukçazor. Eşyaların alım ve kullanımında milimetrikmouse kliklemeleri gerektiriyor.Oyun tam 1. kaldığı yerden başlıyor.Chrono Questl'de kahramanımız babasının/katilini bulmak için zamanda geriyegitmiş ve sonunda da babasının katilinibulmuştu. Chrono quest 2'de ise geri gittiğibu çağdan günümüze dönüş konu olarakele alınmış. İlkinin aksine ikide birçokzamana gidecek ve burada bulacağınız eşyalarınyardımıyla geriye dönmeye çalışacaksınız.Psygnosis firmasının yaptığı enderAdventure'lardan biri olan ChronoQuest'de 1990'ın kaliteli adventure'-larından biri.HOUND OFSHADOW............... % 99Electronic Arts tarafından yapılmış olanve belkide şimdiye dek yapılan en kaliteliadventure. Hound of Shadow bir textadventure.Bunun yanında FRP öğeleri dekatılarak, ortaya hayli ilginç ve sürükleyicibir oyun çıkmış. Siz oyunda bir dedektifsiniz.Fakat oyuna geçmeden önce,oyunda yöneteceğiniz dedektifin bütünözelliklerini belirliyorsunuz. Bunlar alerjiden,yabancı dile; içkiye olan dayanıklılıktan,dağcılığa kadar çok çeşitli alanlarda.Bunları yaptıktan sonra ortaya tamamensizin yarattığınız bir karakter çıkıyor.Yapacağınız bu seçimler oldukça önemlive oyunu da büyük ölçüde etkiliyor. İlkolarak basit bir cinayet ve bir ruh seansıile başlayan oyun, daha sonra umulmadıkbir biçimde gelişiyor ve kendinizi bir andaçok farklı boyutlarda ve çok zor durumlardabuluyorsunuz. Bundan sonrası isetam bir korku ve macera romanı gibi.Text-adventure'lardan hoşlananlar mutlakaalsınlar.COLONEL'S BEQUEST............ % 88Bir Sierra oyunu olan Colonel's Bequest,tam bir Agatha Cristine romanı. Sizbir bayan dedektifsiniz. Daha doğrusu birdedektiften ziyade Cristine romanlanndakicinayetleri çözen sivil tiplerdensiniz.Colonel'in adasına gidiyor ve orada birdizi esrarengiz olayı çözmeye çalışıyorsunuz.Fakat oyunun bir çok negatif yönüvar. Bir odadan diğerine gitmek için oldukçauzun bir süre beklemek zorundasınız.Bu sebeple oyun oldukça yavaş sayılabilir.Bunun da nedeni detaylı grafikler,ikinci negatif yön ise oyunun, oldukça zorolması. Sayfalar tutan notlar almak zorundasınız.Bu da bir süre sonra insanı sıkıyor.Oyun yavaş ve zor olsa da, grafiklerbir adventure için inanılmaz derecede güzelve detaylı. Zaten bir çok önemli bilgiyide. bu grafiklere bakarak sağlıyorsunuz.Uzun süre sıkılmadan oynayabilecek,sabırlı adventure meraklıları alabilir.Qt EST OF THE CAMELOT ... % 92Gene bir Sierra adventure'ı. Oyunda sizKral Arthur'u yönetiyorsunuz. Ülkenizdebüyük bir kuraklık var, bu yetmezmiş gibiyuvarlak masanın diğer şövalyeleri çeşitlişekillerde zor durumdalar. İşte size iki görev; hem kuraklığa bir çare bulacaksınız,hem de diğer şövalyeleri, içinde bulunduklarızor durumdan kurtaracaksınız.Oyunun haritası oldukça geniş. Bu sebeplegidebileceğiniz bir çok yer bulunmakta.Fakat oyunun başında sadece birkaç yeriaraştırabiliyorsunuz. Zamanla bilmeceleriçözdükçe yeni yerlere gidebiliyorsunuz.Bu ovun da, bu yılki Sierra oyunları içindezor olanlarından. Her Sierra oyunundaolduğu gibi. bu oyunda da birkaç arcadebölümü bulunmakta. Bu bir avantaj mıyoksa dezavantaj mı bilemiyorum, kararsizin.POLICE QUEST 2.......................% 95Bu sene tam bir Sierra senesi. Sadece bufirma, adventure öldü, ölecek' denirkenpiyasaya bu kadar çok oyun çıkardı. Busebeple de Almanaktaki Adventure'larınbüyük bir kesimi de, bu firmanın oyunlarındanoluşuyor. Poliçe Quest 2'de, l'deyakaladığınız suçlu ne yazık ki kaçıyor.Sizden intikam almak isteyen bu tehlikelikatili, durdurmak gene size düşüyor.Oyunda bir çok arcade kokan bölüm bulunmakta.Bunun yanında Poliçe Quest 2,oldukça iyi simule edilmiş bir oyun. Sizbir polisin yapabileceği herşeyi yapıyorsunuz.Grafikleriyse Poliçe Quest 1 ileuzaktan yakından alakalı değil. Oyununbilmeceleri fazla zor değil. Bu sebeple diğeroyunlarda olduğu gibi günlerce kafapatlatmanıza gerek yok. Kurtarma operasyonundan,dalgıçlığa kadar yapacağınızbirçok şey bulunmakta. Adventure ile tanışmakisteyenlerin alabileceği, orta karar

ir adventure.HEREOS QUEST ..................... % 90İşte FRP'nin ve adventure'un güzel birbileşkesi olan, zorlu ama bir o kadar dazevkli bir oyun. Siz oyunda hırsız, savaşçıya da büyücü olan karakterlerden biriniseçerek oynuyorsunuz. Her birinin farklıözellikleri olduğundan, yapabilecekleri defarklı. Bu sebeple karşılaşacağınız bilmecelerinde çözüm şekilleri farklı. Bir maceraperestolarak, yolunuz bir köye düşüyor.Köyün ise oldukça fazla derdi var.Siz bu dertleri tek, tek çözeceksiniz. Kimizaman kaba kuvvetle, kimi zaman da büyüile. Bu oyun Sierra'nın şimdiye dekyaptığı, en fazla araştırılacak yere sahipolan adventure'ı. Oyun tam bir masal havasındageçiyor. Bu sebeple sıkılmanızaolanak yok. Grafikler ve müzik, olabilecekolanın en iyisi. Bilmeceler ise oldukçafazla ve zor sayılabilir. Espiriler ise unutulmamış,bu da oyuna ayrı bir zevk vehava vermiş. Bu oyunu herkese tavsiyeedebilirim. Sıkılmanıza olanak yok. Mutlakaalın, paranızı sokağa atmazsınız.PHANTASIE ROLE P1AY1NG( FRP)CHAMPIONS OF KRYNN .......% 98SSI firması tarafından yapılan ve Dragonlanceserisinden olan bir FRP. Oyundasiz 6 kişilik grubunuzla gizemli ve tehlikeliKrynn dünyasında maceradan, macerayakoşuyorsunuz. Gerçekleştirmek zorundaolduğunuz, birçok önemli görevvar. Ayrıca oyunu bitirebilmek için. birKnight'a ihtiyacınız var. Grubunuzu kurarkenbunu unutmayın. Kötü Draconian'larKrynn'ı istila etmiş durumdalar. Sizde grubunuzla bu kötü canlıları geldikleriyer olan cehenneme gönderip, Krynn'ahuzuru getirmeye çalışıyorsunuz. Bundanbaşka son ejderha savaşından arta kalanyegane Ejderha mızrağını (Dragonlance)da bulmak ve bunu en iyi şekilde kullanmakzorundasınız. Oyun sonlara doğru,oldukça sürükleyici bir hal alıyor. Son savaşınızise tam anlamıyla sizi de Krynndünyasına götürüyor. SSI'nin yaptığı engüzel AD&D oyunu.BSS JANE SAYMOUR.............. °k 65Xenomorph türünde olan bir FRP. FakatXenomorph'un kütü bir kopyası olmaktanöteye gidememiş. Grafikler ise gene pekiçaçıcı değil. Oyunda, Federasyonun yıldızfilosu ile anlaşılamayan bir nedenlebağlantı kesilmiştir. Siz de filonun başınagelenleri öğrenmek ve mümkünse filoyugeri getirmekle yükümlü bir Federasyonajanısınız. Oyunda araştırmanız gerekenbinlerce oda var. Odalar arasında geçişisağlayan çeşitli renklerde Keycard'lar bulunmakta.Bu kartları kullanarak odalardan,odalara geçeceksiniz. Ayrıca çeşitlişekillerde programlayabileceğiniz robotlarbulunmakta. Bu robotlar da size görevinizdeyardımcı olacaklar. Gemide insanharicinde bir çok canlı var. Buradan yolaçıkarak, size söylenmeyen bir bilgiyi öğreniyorsunuz.Gemilerin kargo bölümlerindeçeşitli gezegenlerden toplanmış olancanlı türleri bulunmakta. Bu canlılarda biryolunu bulup kargo bölümünden kurtul-muşlar ve ortalıkta dolaşıyorlar. Oldukçatehlikeli olan bu canlılar, sizi her fırsattaöldürmeye azmetmişler. Ayrıca gemininbazı bölümleri radyasyonlu. Oyun hakkındason söyleyeceğim, 10 level'dan oluşanbir fiyasko.LEGEND OF FAIRGHAIL........% 97Rainbow Arts firmasının yaptığı, kapakve poster resimlerini de Celal Kandemiroğlu'nunçizdiği ve Bard's Tale'in de pabucunudama atabilecek bir oyun. Elf veDwarf'lar amansız bir savaşa girmişler.Bu arada içinde insanların yaşadığı birköy de, tam bu savaş meydanının ortasındakalmış. Elf'ler durmadan bu köye akınlardüzenliyorlar ve insanları öldürüyorlar.Çaresiz kalan Kont'ta komşu topraklardayaşayan insanlardan yardım istiyor. Fakatkomşu topraklara bu yardım çağrısını götürecekinsan bulunmamakta. Bu sıradasiz devreye girip, bu görevi üstleniyorsunuz.Fakat komşu topraklara ulaşabileceğinizyegane yol Dwarf madeninden geçmekte.Oyunda toplam 8 dungeon, budungeon'larda da 1000'den fazla oda ve4'er kat bulunmakta. Karşılaşacağınız80'den fazla zeki canlı ve 140'dan fazlabüyü de oyunun bazı özelliklerinden birkaçı.Fakat oyunun en büyük özelliği,Phantasie 1, 3 ve Bard's Tale 1, 2'den karaktertransfer edebilmeniz. Böyle birşeydaha önce hiçbir oyunda yapılmamıştı.Bence bu oyun da Bard's Tale gibi yıllarcadergilere konu olabilecek bir oyun.POÖL OF RADIANCE .............% 88SSI firmasının AD&D türünde yaptığıilk oyun. İlk başta oldukça büyük sükseyapan bu oyun daha sonraları Curse of theAzure Bonds ve Champions of Krynn'ınpiyasaya çıkmasıyla gözden oldukça düştü.Grafik ve efektler diğer iki oyuna nazaranoldukça kötü. Konu ise diğerlerindendaha kapsamlı, fakat oyunda karşınızaçıkan canlılarla savaşlar, o kadar fazla vebu canlıların sayıları o kadar çok ki, buinsanı oyundan soğutmaya yetiyor. Zatenbu sebeple firma daha sonra yaptığı diğeriki oyunda bunu düzeltmiş. Oyun Moonseave çevresinde geçiyor. Kütü bir büyücüolan Tyranthraxus bütün insanlığı yoketmeyeyemin etmiş, bunu da gerçekleştirmeküzere. Buna engel olabilecek yeganeinsanlar da sizin grubunuz. İlk olarakşehrin diğer bölümlerini kurtarıyorsunuz,ardından da harita da çeşitli yerlere gidipufak ara görevleri yerine getiriyorsunuz.Son olarak da kütü büyücüyü yok edecekve görevinizi tamamlayacaksınız. Buoyunda kullandığınız karakterleri Curse ofthe Azure Bonds'da da kullanabilirsiniz.SIRATEJİKHALAAN ............................... %72Rainbow Arts tarafından yapılan, JoanArc tipi basit bir strateji-arcade oyunu.Büyük mihracenin ölümünden sonra topraklarıbölünmüştür. Bu topraklarda dirlikve düzeni sağlayacak ve bütün topraklanbirleştirecek olan kişi, yeni mihrace olacaktır.Bunu gerçekleştirmek de o kadarzor değil. Biraz joystick kabiliyetiniz varsa,pek bir stratejiye gerek kalmadan dabunu gerçekleştirebilirsiniz. Haritanın sa-dece soldan sağa doğru olması ve ilerlemelerinde sadece bu yönlerde yapılması,oldukça büyük bir dezavantaj. Zengin gözüksede pek yeterli olmayan bir menübulunmakta. Ordu savaşları ise kılıçlı ikikişinin savaşı olarak ele alınmış. Gemi savaşlarınıysa,ordunuz ne kadar güçlü olursaolsun kazanmanız imkansıza yakın.Oyunun tek iyi yanı da grafikleri. Pek tavsiyeedilebilecek bir strateji değil.IMPERIUM ............................... % 90Gelecek çağda geçen ve 1000 yıllık birsüre içinde tüm yıldız sistemini tek birimparatorluğun bayrağı altında toplamanızgereken, Electronic Arts yapımı kalitelibir strateji. Oldukça geniş bir menü sisteminesahip olan oyunda, siz ilerleyenyıllarda kendi teknolojinizi kuruyor vebunu geliştiriyorsunuz. Fakat oyunun kötüyanlan da yok değil. Bir gezegenden diğerine40 yılda gitmek, size ve adamlarınızaölümsüzlük veren mineraller gibi bazıfonksiyonlar da oyunu biraz basitleştirmiş.Fakat buna karşın, Reach for theStars'dan beri yapılan en kapsamlı oyun.pek zor olmamakla birlikte, gene de siziterletebilir. Alırken orijinalini alın, aksitakdirdeoynayamazsınız.ŞTORM ACROSS EUROPE .... % 91İkinci dünya savaşı konu olarak ele alınmış.İyi bir strateji ile savaşın gidişatını vetarihi değiştirebilirsiniz. Kara, hava ve denizsavaşları bulunan, ayrıca atom bombasınıbile kullanabileceğiniz, fakat bunlararağmen zor olmayan bir SSI oyunu. Heryıl çeşitli şekillerde üretimler ve çeşitlialanlarda araştırmalar yapıyorsunuz. Orduyaverilecek olan ve her mevsim verilensilah miktar ve türlerini belirliyor, paraşütçülerikullanabiliyorsunuz. Bu açılardanbakıldığında oldukça orijinal bir oyunolarak düşünülebilir. Strateji ile tanışmakisteyenler, oyunun kuralını Storm AcrossEurope'dan öğrenebilirler.Dikkat ettiyseniz, bu yazımızda Simulasyonlarayer vermedik. Bunun nedenigelecek ay daha kapsamlı bir yazı dizisinde,simulasyonların geçmişi, geleceği vebu günkü durumunu ele alacak olmamızdır.Bu başlık altında da 1990 yılındakitüm simulasyonları gene bu şekilde olduğugibi kısaca değinmeye çalışacağız.90'dan Seçmeler başlığı altında yayınladığımızbu yazı, umarız hoşunuza gitmiştir.Bundan böyle her ay KISA-KISA başlığıaltında 3, 4 sayfayı, bu şekildeki tanıtımlaraayıracağız. Bu sayede piyasada bulunanbir çok oyun hakkında size ufak daolsa bilgi vermeye çalışacağız.AMIGA DÜNYASI 61

* FLOODBu oyunda çeşitli kademelere ulaşabilmekiçin aşağıdaki kodlan kullanmanızıgerekli.Kademe Şifre Kademe Şifre1 FROG 22 REED2 YEAR 23 LİME3 QUIF 24 QUID45LONGWORD2526WINGFLEE6 FRED 27 GIGA7 WINE 28 HEAD8 GRİP 29 LOOP9 TRAP 30 SING11 FRAK 31 JOUX12 VINE 32 PINK13 JUMP 33 GOGO14 NILL 34 LETS15 FOUR 35 QUAD161GRITZING3637BRILEGGS18 JING 38 HENS19 LIDO 39 NAİL20 POOL 40 SOAP21 HATE 41 FOAM42 MEEK* NEUROMANCEROyunda gerekli bazı kodlar aşağıdadır :Link kodu Terminal ŞifreCheapo Cheap hotelRegfellow Regular fellowsConsumerev ConsumerreviewCockroachVisitorReviewAsanocomp AsanoComputing VendorWorldchess WorldChess MemberChaos Panther Moderns MainlineBozobank Bank of Zürich *Hosakacorp HosakaCorporatior FungekiSoften SeaPermafrostFUJI Fuji Electric UchikatsuKeisatsu Tactical Poliçe SupertacHitachibio Hitachi Biotech BiotechMusaborind Musabor Industies SubaruLoser Gentleman Loser LoserEastseabod Esfa LonglslandBankgemein Bank Gemeinschaft VerbotenVoyagerYakuzaNASAYakuzaApolloYak* DAMOCLESBu oyunda çeşitli nesnelerin koordinatları, aşağıda toplanmıştır.B Bunları kullanarak oyunda daha hızlı ilerleyebilirsiniz.Kapılar:Anahtar Yerleşim noktası Gezegen koord. koord. KatB Eris/Bare adası 750-375 06-05 BC Metis 617-510 01-03 GD Dion/doğuDion 810-566 06-00E Dion/Birmingham adası 793-571 03-14 9F Eris/Capital şehri 018-284 15-12 2Taşıtlar:Anahtar Yerleşim noktası Gezegen koord. Koord. Kat99Chevy Eris/Bareadası 750-375 06-0222 CV Gaea/Chaldea 063-439 08-08 1Best cup Eris/Capital şehri 017-284 08-14Bullet Pan/Pan labor. kampı 103-689 04-01 1Concord III Mentor/Mentor istasyon 689-316 09-07Eagle9SE Eris/Capital şehri 017-283 09-08 BTarg Tourer Vesta/Poltburo şehri 264-326 04-06 1VIPLimo Vesta/Politburo şehri 016-283 07-08 1Taşıyıcılar:Taşıyıcı Yerleşim noktası Gezegen koord. Koord. Kat0 Gaea/Ur şehri 125-687 07-011 Eris/Bareadası 750-375 06-02 G2 Dion/Birmingham 793-574 03-14 13 Metis 616-511 00-06 94 Vesta/Politburo şehri 264-326 04-06 B5 Eris/Capital şehri 017-283 11-08 B6 Gaea/Chaldea merkezi 064439 08-08 17 Logos 316-896 04-02 48 Bacchus 405-638 02-089 Mentor 689-316 09-07BÜYÜTEÇVİNYET*Bazılarınız disket sürücülerinin kafalarınıtemizlemek için satılan temizlemedisketlerini kullanırlar. Fakat bunun içinX-Copy de gerekli olacağından sırf temizlemeiçin bu programı almanız gerekecektir.Temizleme disketi ile tam verim almakiçin disket takılı iken kafaların da hareketetmesi gerekir. Aşağıdaki programbu işi sizin için halledecektir.PRINT "Lütfen sol mouse tuşuna basınız."WHILE MOUSE(0)=0 : WENDled=12570880&POKEled,127POKEled,119POKEled+512,0FORsan=1 TO 10LOCATE 2,1 : PRINT "Süre (sn.): ";sant=INT(TIMER)döngü:IF INT(TIMER)=t THEN döngüNEXT sanPOKEled+512,255Temizleme disketini taktıktan sonra soltuşa basarsanız kafa ve disket 10 saniyeboyunca hareket edeceklerdir. Bu da kafalarıntemizlenmesi için yeterli bir süre.* 'Bootshop' programında,baştaki sıkıcı sorularıdoğrudan geçmek için,sorular sorulduğunda solmouse tuşuna ve joysticktuşuna beraber basın.* Deluxe Paint III kullanıcılarıiçin de bir kolaylığımızvar. Sol Amiga tuşuyardımıyla bir brush'a istediğinizyolu takip ettirerekanimasyon yapabilirsiniz.Bunun için de animasyonumuzunkaç kareden oluşacağını"Set Frame" ile belirlediktensonra gereklibrush'ı alıp (ya da yükleyip)yay çizme fonksiyonunualın. Animasyonun ilkkaresine gelerek sol Amigatuşuna basarak bunu bırakmadanbrush'ın takip edeceğiyolu belirleyin. Yolutanımladıktan sonra ilk öncemouse ardından da Amigatuşunu bırakırsanız animasyonyaratılır. Brush'ınız,belirlediğiniz yolda ha-reketedecektir.Programda son yaptığınızişlemi tekrarlamak için 'a' tuşuna basabilirsiniz.* Bir başka püf noktası da ProWriteiçin. Ekranda bir satır fazladan görmek istiyorsanız,yazım penceresini en yukarıalarak maksimum boyuta getirin ve ShovvRuler fonksiyonunu kapatın ( + ).* İpuçları verirken BASIC kullanıcılarınıda unutmamak lazım. Programlarınızdamouse kullanmak istemiyorsanız, aşağıdakisatırları programınızın başına ekleyin.WHILE PEEKW (14675974&) > 25WENDPOKEW 14676118&,32Mouse işaretçisini tekrar geri getirmekiçin ise sadece tek satır yeterli:POKEW 14676118&,32800* PRINCE OF PERSIA:Broderbund'un muhteşem oyunlarındanbiri olan PRINCE OF PERSIA'da ilk üçkademeyi geçmek için Shift ile berader'L' tuşuna basın.* MENACESPSYGNOSIS'in eski shoot'em up'ıMENACE'de oyun esnasında XR3;TUR-BONUTERBASTARD yazın ve bakın neleroluyor.AMİGA DÜNYASI 62

*BAR GAMESEğer içinizde Bar Games'in 'Pick-up Artist' bölümünü bitirmek isteyenler varsa, bu satırları okusunlar. Aşağıdaki tabloda her kızlamutlu sona' ulaşabilmeniz için seçmeniz gereken laflar verilmiştir. Size tavsiyem, sözlerden çok cümlelerin diziliş sırasına dikkatederek oynamanız. Evet bizden bu kadar, gerisi size kalmış. Bol şanslar, basanlar.STEPHANIE(Barın solundaki kumral)Notu aldıktan sonra barda :Stock Market.(1. cümle)Bill Jent at Gold Flachs (3. cümle)Real Estate(1. cümle)Doğru kızı bulduktan sonra içki içerkenBourbon and water (1. cümle)Real Estate Broker (1. cümle)Luigi'sYemekte :(1. cümle)Classical(3. cümle)The symphony (2. cümle)Cheesecake(3. cümle)Plajda :Water skiing(2. cümle)Build a sand castleWalk along the beach(3. cümle )(1. cümle)MICHELLE(Ortadaki sansın)Notu aldıktan sonra barda :The latest swimwear (3. cümle)Play baseball(1. cümle)What are you studying? (1. cümle)Doğru kızı bulduktan sonra içki içerkenBeer(3. cümle)Yes(1. cümle)Nature's Garden (3. cümle)Yemekte :Rock'n Roll(1. cümle)The Movies(3. cümle)Fresh stravvberries (2. cümle)Plajda :The ocean(2. cümle)Scuba dive(2. cümle)Walk along the beach (1. cümle)ANASTASIA(Sağdaki siyah saçlı esmer)Notu aldıktan sonra barda :Exotic vacation sites (2. cümle)Lanai, Hawaii(3. cümle)Ride horses(2. cümle)Doğru kızı bulduktan sonra içki içerkenWine spritzer(2. cümle)Psychologist(3. cümle)My place(2. cümle)Yemekte :Jazz and Blues(2. cümle)The theater(1. cümle)Hot fudge sundae (1. cümle)Plajda :The radio station (1. cümle)Fly a kite(1. cümle)Walk along the beach (1. cümle)*SHADOWOF THE BEASTIIİşte size Beast iki için birkaç tiyo. Sağa doğru ilerlediğinizde karşılaştığınızadama aşağıdaki sözleri söylerneve çalışın ilginç cevaplar alacaksınız.MALETOOLDMANKARAMOON GATESEAPACKSon iki sözcüğü hapse düştüğünüzde, orada bulunan diğer esire söylemeyideneyin.* LEGEND OF LOSTEğer Legend of Lost'u oynuyorsanız, aşağıdaki şifrelerideneyin..RHINO ( 2. level)STONES ( 3. level)LADDER(4.1evel)İçinizde bundan sonraki level 'lara gelenleriniz olursa bize yazsınAMIGA DÜNYASI 63

WHERE IN TIME İS CARMEN SANDIAGOCAN ÖZTÜRKAdventure köşemizde, iki aydır ara verdiğimizadventure tanıtımlarımıza yepyenibir oyunla devam ediyoruz.Carmen Sandiego serisi oyunlarını, dahaönce mutlaka duymuşsunuzdur. Bu serinindördüncü ve son oyunu olan Where inTime Is Carmen Sandiego, PC'lerdensonra Amiga'da da çıktı. Broderbund firmasınınçıkardığı Carmen Sandiego serisiningenel özelliklerinden bahsedecekolursak; oyunlardaki genel amaç, AcmeDedektiflik Bürosunda çalışan bir dedektifolarak size bildirilen suçu işleyen suçluyuyakalamak ve adalete teslim etmek.Bunun için çeşitli ülkeler ve bu ülkelerdekibazı şehirlere giderek suçlu hakkındabilgi ve ipucu topluyorsunuz. Suçlununkimliğini tanımladığınız, sonra da onu biryerde yakaladığınız anda görevi başarmışoluyorsunuz. Bu tür başarılarınız artınca,kısa zamanda terfi edip, oyunun sonundausta dedektiflerin arasına adınızı yazdırarakkendinizi emekliye ayırıyorsunuz.Carmen Sandiego oyunlarının en önemliözelliklerinin başında, eğitici olmaları geliyor.Dünyanın çeşitli bölgelerinde hırsızkovalamak ve bu yerlerde elde ettiğinizbilgiler ve ipuçları, en başta coğrafya bilginizin,siz farkında olmadan, büyük birhızda artmasını sağlıyor. Bu oyunlarda başarılıolmanın ilk şartı, iyi derecede coğrafyabilgisine sahip olmada yatıyor.Gelelim yeni oyunumuza. Bu oyundayukarıda bahsettiğimiz özelliklere ek olarakyeni bir boyut eklenmiş. Bu da zaman,yani sonuç olarak iyi derecede tarih bilgisianlamına geliyor. Eğer geçmişe yolculukyapmak sizin için cazipse, bu oyunuAmiga'nıza yükleyip bilgisayarınızın karşısınahemen geçebilirsiniz. Bilgisayarınızınbaşından kalktığınızda da kazancınızsadece zevkli ve heyecanlı dakikalar yaşamışolmakla sınırlı kalmayacak, tarih vecoğrafya kültürünüzü de geliştirmiş olacaksınız.Oyuna Acme Dedektifliğin San Francisco'dakimerkez binasında başlıyosunuz.Acme Dedektiflik, ilk oyundan bu yanaişleri bayağı ilerletmiş ve şimdi bir gökdelendefaaliyet gösteriyor. Faaliyetlerindenbiri de zamanaşırı işlenen suçlar için hükümetehizmet vermek. Binanın girişindekiasansörü düğmeye basarak çağırdıktansonra, istediğiniz katın düğmesine basarakgideceğiniz kata ulaşabilirsiniz. Bu katlarşu şekilde sıralanıyor:5 - HALL OF FAME (Skor Tablosu)4 - LOUNGE (Konuk Odası)3 - LAB (Laboratuvar)2 - PERSONAL (Başvuru)L-LOBBYB - BASEMENT (Bodrum)Önce ikinci kattaki başvuru bölümüneçıkarak, sekreter Diane'i bulup işe alınmaformalitelerini tamamlıyorsunuz. Dahasonra size laboratuvar'da geliştirilmiş.Chronoskimmer adında özel bir araç veri-liyor. Bu aracın ekranı şu şekilde düzenlenmiş.Sol üstte, bulunduğunuz yerin adıve onun altında bu yerin bir görüntüsü bulunuyor.Sağ üst kısımda tarih ve alttakipencerede ise bulunduğunuz yerle ilgilitarihi ve coğrafi bilgiler yeralıyor. Hemensolda yukarıdan aşağıya olarak dizilmişdüğmeler, oyun esnasında pencere içindekarşılarına gelen seçenekleri seçmek içinkullanılıyor. Bu düğmelerin ve pencereninaltında kalan zamanınız saat olarak gösteriliyor.En altta da oyunda en çok kullanılanseçenekler olan TRAVEL, SEARCH,DATA ve ABORT düğmeleri yeralmakta.Chronoskimmer'ı aldıktan kısa bir süresonra, ilk göreviniz size bildiriliyor. CarmenSandiego veya onun çetesinden olankimseler dünyanın herhangi bir yerindenherhangi bir zamanda değerli bir şey çalıyorlar.Derhal suçlunun peşine düşüp fazlazaman kaybetmeden ipuçlarını toplamayabaşlamalısınız. Bu oyunda eskidenolduğu gibi süreniz günlerle sınırlı değilAMIGA DÜNYASI 64

ve uyumak ve yolculuk yapmak için vakitkaybetmiyorsunuz. Bunun yerine saatlerlesınırlı olan bir zaman limitiniz var. Suçluyukaç saat içinde yakalamamız gerektiği,oyunun başında görev size verilirken belirleniyor.Bu süreler başta yeterli gibi gözüksede oyunun ileriki aşamalarında çoğuzaman size yetmiyor.İlk görevlerinizde suçluyu yakalamakpek zor değil. Göreve suçun işlendiği yerdebaşlıyorsunuz. İlk yapacağınız şey,SEARCH düğmesine basarak araştırmayapmak olacak. Bu seçimden sonra üçfarklı alt-seçenek ekrana geliyor. Witnessseçeğiyle, olayı gören birisinden bilgi alıyorsunuz.Daha fazla bilgi almak istersenizInformant seçeneği bunu size sağlıyor.Scanner seçeneğiyle de Chronoskimmeraracınızı kullanarak çevrede suçlu tarafındanbırakılmış bir delil olup olmadığınabakıyorsunuz.Yeterli ipucu topladığınızda TRAVELseçeneğiyle suçlunun gitmiş olduğunutahmin ettiğiniz ülkeye ve zamana doğruyola çıkabilirsiniz. Bu oyunda sadece bellisayıdaki ülkelere gidebiliyorsunuz. Öteyandan, bazen aynı ülkenin adının ekrandabirden çok yazıldığına tanık oluyorsunuz.Bu aynı ülkeye farklı zamanlarda gidebileceğinizanlamına geliyor.İpuçlarını mümkün olduğu kadar çabukdeğerlendirip suçlunun kim olduğunu kısazamanda ortaya çıkarmak büyük önem taşıyor.Araştırma yaparken elde ettiğinizipuçları arasında; suçlunun saç ve gözrengi, sevdiği ressam ve yazar bulunuyor.Bunları öğrendikten sonra, Chronoskimmer'ınDATA seçeneğine girerek Evidencebilgilerini verdiğinizde, bilgisayar öncesuçlunun kimliğini ortaya çıkarıyor sonrada tutuklama emrini hazırlıyor. Yardımcırobotunuz sayesinde bu andan itibarensuçluyu enselemek için onun izini kaybetmemenizyeterli. Eğer suçlunun kimliğihakkında çok az ipucu elde ettiyseniz,Dossiers seçeneğinden Carmen Sandiegoçetesinin üyeleri hakkında bilgi edinebiliyorsunuz.Her adventure'da olduğu gibi bu oyundada durumunuzu diskete kaydetmek isteyeceksiniz.Bunun için ABORT seçeneğindenSave Game'i seçmeniz yeterli. Buradaayrıca yeni bir görev alma veyaoyundan çıkma için kullanılan seçeneklermevcut.Oyuna başladığınız yer olan Acme binasınındiğer katlarında ilginç bilgiler bulabilirsiniz.Örneğin bodrum katındaki kasadaoyundaki performansınızla ilgili bil-TANITIMgiler buluyorsunuz. Diğer katlarda karşınızaçıkan tipleri isterseniz sol mouse tuşunabasarak dinleyebilirsiniz. Ayrıca suçluyayaklaştığınız zamanlarda ekrana gelenküçük animasyon sahneleri oldukçaeğlendirici. Bu animasyonlarda zamanınışaşırmış suçlulara (örneğin ortaçağ İngiltere'sindegangster tipli bir adam gibi)rastlayabiliyorsunuz.Oyunun orjinaliyle beraber verilen kitapşeklindeki ansiklopedi, başta zorluk çekenoyuncular için bir ipucu aracı olarak düşünülmüş.Karşınıza çıkan suçların çok farklıolması ve gidebileceğiniz çok sayıda zamandiliminin bulunması, bazı durumlardabu tür bir referans kitaba bakmayı aklagetiriyor.Genel olarak, iddialı ve hit bir oyun olmasada, Where in Time is Carmen Sandiegoşu sıralar zor adventure bilmecelerindensıkılanlar için mükemmel bir seçenek.Eğitici yönünün yanısıra, zamandayolculuk yaparken gerçek zamanı bileunutabilirsiniz. Tabi bu arada 'Carmen'serisinin diğer oyunlarını bilmeyen arkadaşlaratavsiyem: " Önce diğer Carmenoyunlarını alın ve oynayın ". Ondan sonrabu oyunu denemeniz daha iyi olur.512K/Çift DisketADVENTURE İPUÇLARI:ISLAND OF LOST HOPEEŞYA YER/NASIL ELDE EDİLECEĞİ NE İÇİNGRAFİK........................... :60SES................................... :55ATMOSFER ..................... :75OYNANABİLİRLİK ......... :80GENEL........................ :75 __İnsan kemikleri Ada/Kazarak Anlamı yokHindistan cevizi Ada üstündeki ağaçtan Korsanı bayıltmak içinKorsan kıyafeti Adada Giyinmek içinBıçak Mutfak Fareyi kesmek için ve bebek balinayı kurtarmak içinEkmek Masanın altında Aç korsan için yemek olarakHalka Kaptan/Tahta dümen Tutuklular içinDemir anahtarTayfa kamarası/Korsanı yastıklaDepo, hücre kapısıbağlamak lazımÇekiç Depo Çiviyi sökmek içinIp Depodaki kutuda Balık avlamak içinÇivi Tahta duvarda Balık avlamak içinBalık Aç korsan Para kazanmak içinGümüş anahtar Kaptan kamarasında resmin arkasında Büyük sandık içinÇan Ust güvertede/Çalarak Nöbetçileri başka yere çekmek içinFare Depoda/Tuzağı farenin önüne iterek Midesini keserek, elmas içinKüçük sandık Büyük sandık içinde Hazine kapısının anahtarı içindeElmas Farenin içinde Hazineye ulaşmak içinMadeni para Aç korsanda Deniz kızı içinBoynuz Mezarlık/Odadan Yarasalar ve ana balina içinMeşale Hazine önünde Samanı yakmak için, kaptanla dövüşürkenSaman Gemi Ada sahilinde ve meşaleyle yakmak içinTop güllesi Korsandan Gemiye ateş etmek için3 top güllesi Topun yanında Sağ sandalı ağırlaştırmak içinAMIGA DÜNYASI 65

TANITIMRICKDANGEROUS IITUNÇ DİNDAŞKaşif Richard yine iş başında. Geçen senekarşısında bolca zaman harcadığımızRICK DANGEROUS yeni kademeleri veyeni tipleriyle tekrar karşınızda. Hatırladığınızgibi RICK birincisinde Londra'yı yok etmeyeçalışan Nazilere karşı savaşıyordu.Maceramız İnka tapınaklarında başlayıpMısır piramitlerine kadar sürüyordu. Oldukçazor olan birincisinde bir çok bilmece vetuzakla karşılaşmıştık. Oyunun son kademeleriLondra'da geçiyordu. Artık savaşbitmişti. Kahramanımız bu zorlu savaşı kazanalıbir sene olmuştu. Artık Avrupayı tehditeden Nazi fırtınası yoktu. Rick artık maceralıyaşamı bırakmış normal bir hayatadönmüştü. Başı beladan kurtulmayan Rickbu seferde istemeyerek ama zorunlu olarakbaşka bir maceraya sürüklendi.Londra'yı yoketmeye çalışan uzaylılarakarşı savaşacak bir kahraman aranıyordu.Geçen sene Londra'yı kurtaran kahramanRİCHARD DANGEROUS'a yine iş düşüyordu.Kahramanımız eski kıyafetini çıkararakyeni silahlarıyla işe koyuluyor. Sizdeistemeden bu maceraya katılıyorsunuz.Hazırsanız başlayalım.Eski RICK DANGEROUS'u oynayan arkadaşlarımızhatırlarlar. KahramanımızRICK'in silahları, tabancası ve bombasıydı.Ama her iki silahında mermisi sayılıydı. AyrıcaRICK zıplayabiliyor ve yerde sürünerekilerleyebiliyordu, ikincisinde bütün buhareketlerin ve silahların hepsi var. Amaoyunun programcısı boş durmayarak oyunayeni fonksiyonlar eklemiş. Mesela birincidebombaları sadece durduğumuz yerebırakıyorduk. Hızlı olamazsak bomba ilekendimizi bile öldürmemiz mümkündü. Buzorluk ikincisinde kaldırılmış. RICK DAN-GEROUS ll'de ateş tuşuna basıp joystick'iaşağı çapraza çektiğimizde bombayı yerdensürükleyerek uzağa veya alt platformlaraatabiliriz. Ayrıca joystick ile yapabileceğimizhareketleri yazmalıyım. Joystickateş tuşuna basmadan aşağı çapraz sürünerekilerleme. Ateş tuşuna basıp yukarıitilirse tabanca ile ateş edilir. Ateş tuşunabasmadansa yukarı zıplar. Ateş tuşuna basaraksağa veya sola yumruk atar. Bu ha-reketi oyun esnasında bazı yerleri aktifeden veya durduran düğmeler (switchler)için kullanacağız. Bu düğmelerin yerlerinioyunu açıklarken belirteceğim, şimdi oyunumuzageçebiliriz. Tipik bir RICK DAN-GEROUS başlangıcı. Eğer açılış resmindeboşluk çubuğuna basarsanız oyunu siyahbeyaz oynayabilirsiniz. Büyükler için nostaljikbir olay olur herhalde.Birincisinde oyuncuyu en çok zorlayanşey oyunu yüklediğiniz zaman son kaldığınızyere gelmek için en baştan başlayarakilerlemeye çalışmanızdı. Ama bu versiyonundabu hata düzeltilmiş. Artık oyununbaşında istediğiniz kademeden başlayabiliyorsunuz.Oyunumuzda dört kademe bulunuyor.Ama tavsiyem oyuna bırinci kademedenbaşlayarak ilerlemenizdir. Eğer sabırsızlanıpson kademeden başlarsanızoyundan hiç zevk alamazsınız. Oyununkademeleri zorluklarına göre dizayn edilmiş.Uçan dairelerin saldırısına uğrayan RICKeski paltosunu çıkarıyor ve yeni bir macerayaatılıyor. Ekrandan çıkmadan şapkasınıda kaybeden RICK yeni haliyle tıpkıFLASH GORDON'a benziyor. Eğer busahneleri görmek sizi sıkıyorsa ateş tuşunabasarak video gibi hızlı biçimde ileri sarabilirsiniz.Sağa doğru yürürseniz oyunabaşlayacaksınız. Birincisindeki ok atan kafalarınyerine burada lazer atan silahlarvar. İlerleyin merdivenin bulunduğu odadakirobotu vurun ve sağda ilerlemenizi önleyenbloğa bomba koyarak yok edin. İçerigirerek extra parçaları toplayın. Buradakiparçalar size fazladan mermi ve bombakazandıracaklar. Buradan daha sağa gidemiyorsunuz.Bu arada bir hatırlatma yapmakistiyorum. Birincisindeki o muhteşemölüş sahnesinin daha gelişmişi burada davar. Geri dönerek merdivenlerden yukarıçıkın oyunun ana temasını oluşturan düğmelerleburada karşılaşıyoruz. Odaya girergirmez solda yukarıda hareket eden bir okişareti göreceksiniz. Buraya ulaşıp düğmeninbulunduğu yere yumruk atın. Sağdakitek geçitte durmadan lazer atan silahındurduğunu göreceksiniz. Şimdi elektriğinatladığı yerden sürünerek geçin. Hemenderin bir nefes almaya kalkmayın ve hiçzaman kaybetmeden robotları temizleyin.Merdivenden yukarı çıkarak sağdaki düğmeyikullanarak asansörü aktif hale getirin.Yukarı çıkın. Borulara tutunarak da yukarıyaçıkabilirsiniz (robotlara dikkat). Sağdaki ikibloğu yok ederseniz mermi ve silahlarınbulunduğu gizli odaya girebilirsiniz. Birincibloğu normal biçimde bir bomba ile yokedebiliriz. İkinci bloğu yok etmek için girişinönünden ileri doğru fırlatarak bloğundurduğu yere bomba atabilirsiniz. Bloğuyok ettikten sonra sürünerek gizli odayagirebilirsiniz. Bu kısmı geçtikten sonra sağdakiodada tepede bulunan iki düğme ilekarşılaşacaksınız. Bunlardan lazeri etkisizhale getiren düğme hangisi diye aklınızdabir soru belirecek. Tabi ki oyunun kuralı bunusize bilgisayar gösteriyor ama bu seferbilgisayara inanmayın. Doğru düğme soldaolanı. Lazeri etkisiz hale getirdikten sonrayukarıya çıkın. Benden bu kadar.Şimdi oyunun diğer kademeleri hakkındabazı bilgiler ve ipuçları vereceğim. BirinciAMIGA DÜNYASI 66

TANITIMkademenin sonunda yaratıkların başkanışişman adam yaratıkların üssüne gitmekiçin harekete geçiyor. Bir uzay gemisinebinen RICK, gemisi bozulunca kendisinikurtarmak için FREEZlA'nın buzlu mağaralarınainiyor. Burada farklı bir ortamla karşılaşıyoruz.Lazer silahlarının yerini kartopumakinaları alıyor. Üzerinde durduğunuzanda sizi kaydıran zeminlere dikkat edin.Buz içinde donmuş halde bulunan penguenlereyaklaşmayın. FREEZlA'nın sonundabulunan ışınlanma makinası (teleporter)ile şişman adamın üssüne ışınlanmayaçalışan RICK, gücü yetmeyerek yanlışlıklasebzeler krallığına ışınlanıyor Şansbu ya burada da bir çok tehlike RICK'ibekliyor. Bu kısım içinde bazı ip uçlarınıhakkettiniz. Birinci kışımın meşhur taşı burada da sizi bekliyor. Daha ilk odada bu taşadikkat edin. İlerlemek için sağdaki yoluseçin. Gözleri parlayan kafaları toplamayıunutmayın. Buradan sonra RICK nihayetson bölüme ulaşıyor. Bu arada şişmanadam RICK'i monitöründen izliyor. En zorbölümlerden biriside bu bölüm daha oyunabaşlar başlamaz varillerin saldırısına uğruyoruz.Yaratıkları yok ettikten sonra duvardayapışmış vaziyette bulunan yeşil nesneyedikkat ederek aşağıya atlayın. Bunesnelerden bir çoğunu göreceksiniz. Aşağıdabulunan düğme ile maden arabalarınıhareket ettirin. Boşluktan aşağıya yani madenarabalarının üzerine atlayın. Araba ileberaber hareket edin ve toprak zeminegeldiğinizde aşağıya atlayın. Burada dikkatedin sakın arabaların altında kalmayın.Aşağıki odada yerden çıkan ellere dikkatedin. Bu bölümdeki tuzaklar sadece bu kadardeğil. Daha bir çok tuzak sizi bekliyor.Oyunun sonunu söylemiyorum. Sonunukendi çabanızla görmelisiniz. Verdiğim buip uçlarıyla oyunu rahatlıkla oynayabileceğiniziumuyorum.Eğer RICK DANGEROUS'un ilk bölümünüalmadıysanız veya görmediyseniz kesinliklealmanızı tavsiye ederim. İkinci bölümüen az birincisi kadar zevkli ve güzel.Platform türü oyunlardan hoşlananlar içinmükemmel bir oyun. Gerçi oyunda sıkçatekrarlanan başa dönüşler, tuzaklar ve zorluğusizi terletecek ama yinede alınmayadeğer bir oyun. Hatta kalabalıkta zevkleoynanan bir oyun olduğunu da iddia edebilirim.Oyunu çözerken ben, Uğur, Tolga,Cem ve Hüseyin oldukça çok ter döktükama yinede başardık. Uzun lafın kısası çokşeker bir oyun olan RICK DANGEROUSII "yi sakın kaçırmayın! Mega başarılar.MICRO SYTLE / 512K Tek disketGRAFİK................... … : %80SES................................... : %60OYNANABILİRLIK ............. : %90GENEL .............................. : %80AMIGA DÜNYASI 67

TANITIMTUNÇ DİNDAŞNormal hayatımızda yapamayacağımızhareketleri oyunlar sayesinde yapıyoruz.Bir anlamda bazı kimseler için oyunlar birtatmin yolu oluyor. Özellikle araba meraklılarıbu tür oyunları severek oynarlar. Seshızına yaklaşarak rakiplerinizi sollamak sizebüyük bir zevk veriyor. Hele rüyalarınızınarabası LOTUS ESPRIT'i kullanarakharikalar yaratmak istiyorsanız yazıyı okumayadevam edin.İşte beğendiğiniz oyunlardan yeni bir tanesidaha karşınızda. LOTUS ESPRITTURBO CHALLENGE oynanabildiği çokyüksek ve çok akıcı bir oyun. ÖzellikleCommodore 64 zamanında severek oynadığımızPITSTOP //ye bir özelliğinden dolayıçok benziyor. Bu da yarış oyununu aynıanda iki kişinin oynayabilmesi. Şimdioyun hakkında bazı bilgiler vermek istiyorum.Oyunu yapan software firmasının ismiMAĞNETIC FIELDS. Bu firma daha önceSÜPER CARS adlı oyunu da yapmıştı. Oldukçakaliteli oyunlar yapan MAĞNETICFIELDS gelecekte çok güzel oyunlar yapacağabenziyor. Bunu bize zaman gösterecek,şimdi oyunumuza geçelim.Oyunumuz OUT RUN ve CRAZY CARStüründe. Yani arabamızı dışarıdan yönetiyoruz.Bence LOTUS ESPRIT TURBOCHALLENGE bu tür oyunların en iyisi.Oyuna başlamak için ateşe basmadanbeklediğiniz taktirde arabanız hakkındakibütün teknik bilgileri öğrenebilirsiniz. Şimdioyunda karşılaşacağınız menüleri inceleyelim.DIFFICULTY LEVELBu seçenek sayesinde oyunu farklı kademelerdeoynayabiliyoruz. Difficulty level'inalt seçenekleri ise şunlardır.Practice: Çyunu oynamaya başlamadanönce pratik yapmak için hazırlanmışbir bölüm. Bomboş yollarda arabayı kullanmayıöğrenmek için zamana karşı yarışabiliyorsunuz.Bu ve öteki seçeneklere joystick'isağa veya sola iterek ulaşabilirsiniz.Easy 7 races: Kolay yedi yarış. Eğeroyunu yeni aldıysanız bu tam size göre birseçenek. Zorlanmadan belli bir süre yarışmakistiyorsanız bunu rahatlıkla seçebilirsiniz.Medium 10 races: Yukarıdaki yedi kolayyarış size basit geliyorsa bu seçeneği seçin.Dişinize göre on yarış daha.Hard 15 races: Ustalar buraya. İşte herbirisinde terleyeceğiniz birbirinden zor onbeşyarış karşınızda. Usta sürücüler içinbirebir.NUMBER OF PLAYERSBu kısımda oyunu kaç kişilik oynayacağınızıbelirliyorsunuz. Yukarıda da belirttiğimgibi oyunu iki kişi oynarsanız aynı andayarışabiliyorsunuz. Bu özellik Amiga'dadaha hiç bir yarış oyununda yok ( üsttenbakarak oynadığınız türdekiler hariç).One: Bir kişilik oyun için.Two: iki kişilik oyun için.PLAYER ONEBu seçenekte oyundaki birinci oyuncuhakkında bazı özellikleri belirleyebilirsiniz.Bunları aşağıda öğrenelim.Manual gears: Normal vites. Vites kendikontrolümüz altında olup istediğimiz zamanyükseltebiliriz.. Oyunu bu tür oynamanızıtavsiye etmem. Eğer kendinize güveniyorsanızbir şey diyemem.Computiresed gears: Hızınıza göre otomatikolarak yükselen vites tarzı. Oyunuen çok bu tarzda seveceğinize inanıyorum.Normal control: Piyasada bulunan farklıyarış oyunları sayesinde değişik kullanımbiçimleri doğdu. Bu oyunların kimisindeateşe basarak, kimisinde de joystick'i yukarıiterek hızlanıyoruz. İşte bu yüzden oyununprogramcıları oyuna iki türlü kullanımbiçimi eklemiş. Bu kullanımın birincisi'Normal control'. Bu seçenek seçildiği zamanarabanın kullanımı şu şekilde oluyor.Yukarı: hızlanma {gaz) Aşağı: yavaşlama(fren)Yukarı + ateş: Vites yükseltme. Aşağı +ateş: Vites azaltma.Burada bir hatırlatma yapmalıyım. Eğer'Computerised control’u seçerseniz vitesprobleminiz kalmayacak.Alternative control: Öteki kullanım tarzıda bu seçenek.Ateş: Hızlanma (gaz)PLAYER TWOYukarıdaki seçeneklerden başka birdeikinci oyuncunun joystick ya da mouse'laoynayabilmesini sağlayan seçenek vardır.Oyunu oynadığımız ekrandaki bazı şekilleriaçıklayalım. Sol üst köşedeki dörtgensayısı bu bölümdeki atacağımız tur sayısınısimgeliyor. Sağ üst köşeden başlayan şekillerisırasıyla yazalım.GEAR: O anda bulunduğunuz vitestir.MPH: Hızınızı gösterir.RPH: Motor devrini gösterir. Kırmızıyagelirse vitesinizi yükseltin.FUEL: Yakıtınızın seviyesini gösterir.POS: Yarışta o anda kaçıncı sırada bulunduğunuzugösterir.Oyunda yarışa başladığınız yerde üzerinde'LOTUS' yazan bir pankart vardır. Burayıgeçtikten sonra, sağda san üzerinde sağaok ve ingiliz anahtarı bulunan levhalarvardır. Bunların sonunda yola sağdan eklenenbir şerit daha var. Eğer buraya giripdurursanız tamirhaneye girmiş olursunuz.Benzini buradan otomatik olarak alabilirsiniz.Joystick'i ileri iterseniz yarışa devamedersiniz. Burada harcadığınız zaman esnasındaöteki rakipleriniz sizi geçebilir.Oyunu 'Easy 7 races' bölümünde oynamayabaşlarsanız karşılaşacağınız yollarınsırasıyla isimlerini ye bazı özelliklerini açıklamalıyım.Oyuna İtalya'dan başlıyoruz.ITALY: Düz ve temiz yollar. Bu bölümderakiplerden başka hiç bir engel yok. Oyunayirminci olarak başlıyoruz.MEXICO: Yol çalışmalarının olduğu tehlikelibir bölüm. Hafif meyilli yollara dikkat.Yarışa yine yirminci sıradan başlıyoruz.ICELAND: Bazı yerlerdeki yokuşlar görüşalanımızı engelliyor. Buzlu ve karlı birhavada yarışıyoruz. Bu bölümde benzin almanızşart. İki tur attıktan sonra muhakkakbenzin almalısınız. Bu bölümden itibarenbaşlama sıramız değişiyor. Bu sefer on beşincisırada yarışa başlıyoruz.ENGLAND: Evet maceraya hazır olun.Tehlikeli yollar başlıyor. İngiltere'de her zamankigibi kapalı bir hava var. Yolların bazıbölümlerinde yerlerde bulunan yağlara dikkatedin. Trafik işaretleriyle kapatılan yerlerdeşerit sayısı ikiye kadar düşüyor.Oyunda bölüm geçmeniz için yarışta ilk10'a girmeniz gerekiyor. Zaten bunu başaramazsanızoyun esnasında yarışın bittiğinibilgisayar size bildiriyor.Oyun esnasında F10'a basarsanız oyunudondurabilirsiniz. ESC ile de ana menüyedönersiniz.LOTUS ESPRIT TURBO CHALLENGEbu türü sevenler ve ellerinde iyi araba yarışıbulunmayanlar için çok güzel bir oyun.Değişik hiç bir şey eklenmeden yapılabilenien iyi şekilde yapan MAĞNETICFIELDS software daha önce de SÜPERCARS ile kendisini kanıtlamıştı. Eğer mükemmelbir araba yarışı oynamak istiyorsanızbu oyun tam size göre. Ehliyet veruhsatınızı almayı unutmayın!GREMLIN / 512K Tek disketGRAFİK ............................: %90SES .................................. :%80OYNANBİLİRLİK .............. : %90GENEL ............................. :%90AMIGA DÜNYASI 68

TARKAN BARLASBu ay belki de şimdiye dek yapılmış olanen kaliteli, en zor ve gerçeğe en yakın birstrateji oyununu inceleyeceğiz, SECONDFRONT. Second Front bir SSI oyunu, zatenbu isimde size kalite konusunda fikirvermek için yeterli olur sanırım. SSJ bu seferkonu olarak kısa bir savaş senaryosuyerine, tarihin en kanlı muharebeleriningeçtiği, milyonlarca insanın öldügü. HitlerinRusya savaşını ele almış. Fakat böyle genişkapsamlı bir konuyu ele alırken, hiçbirşeyi de unutmamış. Eğer gerçek bir stratejioyunu oynamak istiyorsanız, zorlu mücadelelerinadamıysanız bu yazıyı okuyabilir-siniz, aksi takdirde bu yazı sızı oldukça sıkacaktır.Sakın bu oyunu diğer stratejioyunları gibi düşünmeyin. Unutmayın buoyun bir Front Line ya da Blitzkrieg değil.Oralarda uyguladığınız taktikler bu oyundahiçbir işe yaramaz ve savaşı daha ilk yıldakaybedersiniz. Daha evvel de bahsettiğimgibi, bu oyun gerçek bir strateji oyunu. Kimizaman çaresiz durumlarda kalacaksınızve o zaman Manstein veya Gurderian'ınnasıl olupta bu gibi durumlarda başarıyaulaştıklarına hayret edeceksiniz. Fakat sizinoyunu save edip, başarısızlık anındageriye dönme şansınız var. fakat o generallerinböyle bir şansları yoktu, ve başarısızlıklarıda mutlak ölümdü, iş böyle olduğuzaman bir Manstein'a, bir Linze, birGurderian'a askeri dehalarından dolayıhayran olmamak elde değil.Oyunda 4 adet senaryo bulunmakta.Campaign 1941 Hitler'in BARBAROSSAharekatı. Daha başka bir deyişle Rusyaseferinin başlangıcı. En geniş senaryodur.Bütün menuleri kullanabilirsiniz ve belki desavaşın kaderini değiştirebilirsiniz.Campaign 1942 ise savaşın 2. yılınınbaşlangıcıdır Burada Alman ordusununilerlemesi durmuştur. Fakat zorlu kış ayıgeçirilmiştir. Bence savaşı bu haliyle kabuledip, 1942 yılından başlamanız, savaşıbaştan kaybetmeyi göze almanız olur.1941'de biraz tecrübe ile çok daha iyi ilerleyebilirve bazı stratejik önemi olan şehirlerialabilirsiniz. Ayrıca kolorduların tümenlerinive tümen güçlerini de daha öncedenayarlayabileceğiniz için daha avantajlı birdurumda olursunuz. Bu sebeplerden dolayı,1942'de oyuna başlamak bir avantaj değil,aksine büyük bir dezavantaj.Moskova ve Stalingrad senaryoları isehemen hemen aynıdır. Moskova senaryo-sunda, siz Doğu Ordular Grubunu kumandaediyorsunuz. Üretim ve daha birçok konuyakarışamıyorsunuz. Bu da sizi dahabaştan kısıtlıyor. Karşınızdaki düşman iseilk zamanlara nazaran daha hazırlıklı vetecrübeli. Direkt olarak savaşın içinde olacağınıziçin de orduların yapıları içinde herhangibir düzenleme yapamıyorsunuz.Stalingrad senaryosu da Stalingrad önlerindegeçiyor. Burada da Güney. OrdularGrubunu kumanda ediyorsunuz. İdari açıdanMoskova senaryosu ile arasında pekbir fark yok. Bu sepepten dolayı bu iki senaryodapek avantajlı ve zevkli değil. Şimdiisterseniz oyunu bir süre için bir kenarabırakalım ve konumuzla ilgili olduğu için birazikinci dünya savaşına ve Almanya'nındurumuna bakalım.Hitlerin başa geçmesinde sonra Alanyabüyük bir hızla endüstriyelleşmeye başladı.Büyük boyutlara varan işsizliğin önünegeçildi, silah sistemlerinde yenilikler incelendive bunlar Almanya'da uygulanmayabaşlandı. Tüm bunlar olurken İspanya'dapatlak veren iç savaş Almanya'nın buradakendisini sınamasına olanak verdi. Bu savaştansonra birçok silah sisteminin eksikyönleri düzeltildi, ve demode olanlar kaldırılıp,çok daha modernleri yapıldı. Eski savaştaktikleri moderniz» edildi. 1934 ve1938 yılları arasında geçen sürede Almanyabüyük çapta silahlanmaya başladı.100000 kişilik ordusu 600000 kişiye çıkarıldı.Tüm dünyanın tersine Almanya’da tanklarpiyadeden ayrı bir birim olarak düzenlendi.Almanya kuvvetlendikten sonra, Versaillesanlaşmasında kaybettiği topraklarıtekrar almanın planlarını yapmaya başladı.İlk olarak Ren bölgesi 1936 yılında işgaledildi, ardından Avusturya 1938'de, Süddetbölgesi 1939'da, son olarak da Polonyatoprakları içerisinde bulunan Prusyatopraklarının alınmasıyla savaş resmenbaşladı. Hitler Rusya ile her ne kadar saldırmazlıkanlaşması imzaladıysa da, birsüre sonra Rusya ile savaşmak zorundaolacağını biliyordu. Bunu düşünerek ilk saldırıyıve bunun doğal olan sürpriz avantajınıkullanmak için 22 haziran 1941'de, kodadı BARBAROSSA olan saldırıya başlattı.Binlerce kilometrelik cephe boyunca, milyonlarcainsan, onbinlerce top ve binlercetank sınıra yığılmıştı. Bu korkunç güç 22haziranın gece yarısı harakete geçti ve önlerinegeleni, büyük bir sel gibi, silip süpürdü.Tanklar piyadelerden ayrı olarak kulla-nıldı ve bu sayede stratejik şehirler ve neolduğunu anlayamayan ordular kuşatıldı.Arkadan gelen piyadeler de kuşatılan buorduları yok ettiler ve şehirlerde tam kontrolüsağladılar. Fakat hesapta olmayan birşey vardı, o da Rus kışıydı. Alman planlarıyaz sonunda Moskova’nın alınacağı yönündeyapılmıştı. Fakat İtalya'nın yanlış bir zamanlamayaparak Yunanistan'a girmesi veburada bozguna uğraması, Almanya’yı Yunanistanaasker göndermek zorunda bıraktı.Alman ordusu bu sebeple 1 aylık birsüre kaybetti. Bu bir aylık kayıp süre Almanordusunun Rus kışıyla erken tanışmasınayol açtı ve Almanya'da bunu en ağırbiçimde ödedi.Alman Orduları Rus cephesinde 3 anagrupta, Kuzey, Doğu ve Güney OrdularGrubu, olarak toplanmıştır.Kuzey ordularının hedefi Leningrad'ı almak,ardından da Fin ordusuyla birleşerekharekatı derinleştirmekti. Son aşama olarakda ikiye ayrılacaktı. Birinci kol batıyailerlemeye devam edecek, ikinci kol iseMoskova'ya doğru kuzeyden ilerleyecekve yapılacak olan kuşatmanın kuzey ve arkakısmını oluşturacaktı.Orta ordular, grubun en güçlü kısmınıoluşturuyordu. Ana hedefleri Moskova'yıalmaktı. Bunun yanı sıra Moskova'dansonra yapılacak olan ileri harekatın da anagücünü oluşturacaktı.Güney Ordular Grubu ise Rusya'nın endüstrive petrolünün bulunduğu ve Rusya'nıncan damarı sayılan bölgeleri işgaledecek ve bu sayede Rusya’nın üretiminebüyük bir darbe vuracaktır.Bu şekliyle bakıldığı zaman işler planlandığıgibi gitseydi, Almanya'nın kazanmasıişten bile değildi. Çünkü sizin de göreceğinizgibi stratejik bölgeler alındığında Rusyanınüretimi oldukça düşüyor ve hatta başarılıolursanız sizin üretiminizin yarısınabile inebiliyor. Fakat kış bütün bu planlarıaltüst etti ve Ruslara toparlanmak için zamankazandırdı. Savaşın başında teknolojikbakımdan fazla ileri bir düzeyde olmayanRusya'ya İngiltere ve Amerika 1942 yılınınbaşlarından itibaren teknoloji transferiyapmaya başladılar. Bunun sonucu olarakFabrikalar modernleşti ve gerek tankta olsun,gerekse uçakta Ruslar Almanlar'ınteknolojisine yaklaşmaya başladılar. Binlercefabrika Urallara taşındı ve bu sayedeAlmanların eline geçmekten kurtuldu. AlmanlarRusya'dakı savaş boyunca herza-AMIGA DÜNYASI 69

man Rus'lardan sayıca azdılar. Fakat buaçıklarını üstün stratejileri ile kapattılar. Bununen güzel örneği tanklarda görülebilir.Savaşın başında Rusların elinde bulunantanklar, Almanların elindekilerden sayıcaçok fazlaydılar. Aynı zamanda ellerinde bulunanT-34/76A tankları Almanların elindeki1941-1942 yılları arasındaki tüm tanklardandaha etkiliydi. Fakat Rus'lar tanklarıpiyadelerle beraber kullandıkları için tankıntaktik gücünü azalttılar, binlerce tankı, yüzlerceorduya dağıttıkları için tankların etkiside azaldı. Buna karşı Almanlar tankları ayrıbir birim olarak kullandıkları için tank kolordularıher zaman için Rusların elindeki ordulardandaha güçlü ve seri olmuştur.Ruslar bu taktiği ancak 1 sene sonra öğrenebilmişlerdir.İlerleyen yıllar içerisindeRuslar ne kadar iyi bir öğrenci olduklarınıda kanıtlamışlardırişte size savaşın kaderini değiştirebilmefırsatı. Fakat unutmayın bu oyunu başarıylabitirebilmek için saatlere değil, günlereihtiyacınız olacak. Benim tavsiyem bol bolnot tutun. Üretimlerinizi, kayıplarınızı biryere yazın ki. oynarken işiniz kolaylaşsın.Oyunda bir çok seçenek bulunmakta. Bensırayla bu seçenekleri ve gerekli açıklamalarıyapmaya çalışacağım.Oyun yüklendiğinde senaryo seçimindensonra karşınıza ikinci bir menü geliyor. Bumenüden iki taraftan birini seçiyorsunuz,Almanya ya da Rusya. Ardından da sağ vesol yön tuşlarıyla, bir nevi oyunun zorlukderecesini ayarlıyorsunuz. Bu zorluk derecesigelen yardımın oranının belirlenmesiyleoluyor. Bunlardan başka oyunu 2 kişi deoynamanız mümkün. 'General Orders seçeneğiyleoyuna başlarsınız. Bunu her turnyapmanız gerekecek. Oyunda ise hamleleriniziyaptıktan sonra, turn geçirmek içinVombat resolution' seçeneğini seçmenizgerekir.Mouse'un sağ tuşuna bastığınız zamanyukarıda menüler çıkacaktır.EXIT1-Exit orders: Hamlelerinizi yaptıktansonra turn geçirmek için kullanacağınız seçenek.2-Exit game: Oyundan çıkmak.3-Help: Oyunu tuşları kullanarak da oynayabilirsiniz.Burada hangi tuşun, ne işeyaradığını gösteren bir ekran çıkar.MODES1-Map mode: Oyunu oynarken zaten bumoddasınız. Başka modda iken tekraroyun moduna dönmek için kullanılır.2-Mareh mode: Bir yerdenbaşka bir yere kolorduveya ana karargah nakletmekiçin kullanılır. Fakat gideceğiyerin uzaklığına görebirimin gücünde belli birdüşme olur. Ana karargahlarıharaket ettirmenin yeganeyoludur. March seçeneğiylebirimi 'turn' olmadan, anındanakledebilirsiniz. March moduylahareket ettirilen birimo turn saldırı yapamaz ya dabaşka bir yere hareket edemez.3-Rail mode: Trenle yapacağınızbirim naklidir. Bu nakilşekli ile birimin gücündeminimum bir düşme olur. Fakatbelli bir tren nakil puanı-nız vardır. Bu puan da 5000 dir. Nakil edeceğinizyer uzaksa bu puanın çoğunu kullanırsınız.Böylece ikinci bir birimi aynı turniçerisinde trenle nakil edemezsiniz. Nakilyapılan birim o turn başka birşey yapamaz.4-Transfer mode: Kolordudan, kolorduyaveya karargahlardan kolordulara tümenaktarma ya da değiştirme seçeneği. Tümkolorduların tümen sayısı ve tümen sınıfıaynı değildir. Bir kolorduda en fazla 8 tümenya da batarya olabilir. 3 çeşit de tümenvardır, bunlar: tank, piyade ve motorizetümenlerdir, 2 çeşitte batarya vardır,top ve uçaksavar. Her tümen sınıfının etkigücü farklıdır. En etkili olan tümenler, gerçektede olduğu gibi tank tümenleridir.Uçaksavar ve top bataryaları ise etkinliğien az olan birimlerdir. Oyunun başında bazıkolordularda 2 tümen bulunurken, bazılarında4 top bataryası mevcuttur. Bunlarızamanla bir düzene sokmanız gerekecektir.İdeal bir piyade kolordusunda 5 piyadetümeni, bir uçaksavar bataryası ve 2 adettetop bataryası olması gerekir. Zırhlı kolordulardaise ihtiyat olarak 1 adet piyade tümenibulundurulması faydalı olur. Motorizetümenleri her zaman tank tümenleriyle beraberkullanın. Transfer yapacağınız zamanilk olarak, 'mouse pointer'ın transferyapacağınız kolordunun üzerinde bulunmasıgerekir. Ardından 'ESC tuşuna basın.Sonrada tümenleri alacağınız karargah yada kolorduların üzerlerine gelin ve buradantümenleri seçin. Son olarak gene ESC tuşunabasın. Burada gene mesafenin önemivardır. Uzak mesafelerden getirilen birimleringüçleri düşer. Tümen alan kolordular,o turn haraket edemezler.5-Air transfer mode: Uçakların bir üsden,diğerine nakillerini yapmak için kullanacağınızseçenek. Tümen nakletmektenteknik açıdan bir farkı yoktur. Nakil edilenuçaklar, o turn kullanılamazlar.6-Plot mode: İşte oyunun beyni olan seçenek.Sırf bu seçenek bu oyunu, diğerstrateji oyunlarından ayırmaya yetiyor vegerçek bir strateji oyunu yapıyor. Oyundayaz aylarında piyade kolorduları 2, zırhlıkolordular ise 5 kere hamle yapabilir ve 5ne* ilerlerler. Fakat bir Rus ordusunu kuşatacaksınızdiyelim. Tanklar ancak 4hamle sonra Rus ordusunun arkasını kapatabiliyorve 5. hamlede saldırabiliyor.Fakat Rus ordusuyla karşı karşıya olan piyadetümeniniz ise 1. hamlede saldırabilir.Tek tek saldırmak yerine de, 5 ya da 6 kolordusaldırıp, az zayiatla düşmanı etkisizhale getirmek istiyorsunuz. İşte o zamanpiyadelerinizi 4 hamle bekletip, 5. hamledesaldırtır, 6. hamlede de ileri harekata de-AMIGA DÜNYASI 70

TANITIMvam edersiniz. Yerinde duran ve hamleyapmayan ordu, normal olarak hamle hakkınıkullanmaz. Plot seçeneğiyle ordularınızıistediğiniz yöne götürebilir ve düşmanasaldırtabilirsiniz.Bunun için nümerikklavye'de bulunan yön tuşlarını kullanacaksınız,böylece o kolorduyu olduğu yerdebekletir. Bu sebeple düşmanla karşılaştığınızzaman işiniz sadece ona saldırmakolmayacak, iki ya da üç hamle sonrasınıda düşünmek zorunda kalacaksınız. Buseçenekten ayrıca düşmanı top ateşine detutabilirsiniz. İlk olarak düşmanın bulunduğuyöne saldırın, ardından da 'B tuşunabasın. Böylece tümenlerinizin savaşa hazırolan kısımları düşmanı top ateşine tutar.7-Replacement pole: Sadece karargahlarınkullanabileceği bir seçenektir. Her karargahkendine yakın olan kolorduları kumandaeder ve aynı zamanda uçaklarıylakorur. Fakat bir karargahın işi sadece bunlardanibaret değildir. Kolorduların eksilenaraç, gereçlerini ve askerlerini de karargahlartamamlamak zorundadır. Bunu da belirleyenReplacement puanıdır. Bu puan arttıkçakolordulara gelen yardımda artar.Böyle oluncada kolorduların gücü artar.Sözgelimi, oyunun başında tüm karargahlarınpuanı 50'dir. Fakat siz bunu 100 yaparsanız,gelen yardım iki katına çıkacaktır.Kolordu savaşıyorsa normal olarak kayıplarverecektir. Fakat gelen yardım kayıplardanfazla olduğu zaman kolordu eski halinenazaran güçlenecektir. Savaşa başladığınızilk aylarda tank tümenlerinde aşağı,yukarı 120 tank varken, 5 ay sonra, iki katıbir yardımla bu sayı 250'ye çıkabilir. Buarada, bu puanın artması sadece kolordularagüçlendirmez, bundan karargahta yararlanır.Normalden daha fazla uçağa sahipolur. Bir squadron'da 120 uçak varkenbu sayı 200'e çıkabilir. Fakat üretim bellibir sayıda olduğu için tüm karargahlarınpuanını 2 katına çıkarmaksize bir fayda sağlamaz.Tüm karargahların puanı100 olduğu zaman, tüm karargahlarave dolayısiyle kolordularagelecek olan yardımda her yere eşit olarakdağılacaktır.MISC1-Next unit: Bir sonrakikolorduyu haritada gösterir.Her kolordunun bir numarasıvardır. Bu numaralar dasırayladır. Bu seçenekle sırayla,harita üzerinde kolordularıbulursunuz.2-HQ unit: Kolordulardaolduğu gibi, karargahlarında numaraları vardır. Buseçenekle haritada karargahlarıbulursunuz.3-Remove unit: Bir kolorduyubu seçenekle iptaledersiniz. Bunun herhangibir faydası yoktur. Sadeceyeni bir kolordu kurduğumuzda,kolordunun numarası değişir. Kolorduyuiptal etmeden önce, bünyesindekitüm tümenleri almanız gerekir. Fakat buseçenek olmadan da kolorduları iptal edebilirsinz.Tek yapmanız gereken, bir turnbeklememektir.4-Add unit: Yeni kolorduları buradan kurabilirsiniz.Bir kolorduyu kurmak için mousepointer'ın bir şehirin üzerinde olmasıgerekir. Müttefiklerinizin şehirlerinde müttefiklerinizinkolorduları kurulur Düşmandanele geçirdiğiniz şehirlerde ya da Almanyadakolordu kurabilirsiniz. İki tipte kolorduolduğunu daha evvel yazmıştım, piyadeve mekanize. Kolordunun içerisinekoyacağına tümenleri ise, 'Transfer seçeneğiyleyerleştirebilirsiniz. Fakat buradaelinizde bulunan ihtiyatları kullanamıyorsunuz.Yani kolordu kurabildiğiniz gibi, tümenlerkuramıyorsunuz. Sadece elinizdebulunan tümenleri yerleştirebiliyorsunuz.5-Add HQ: Aynı şekilde yeni karargahlarkurma- Bunu içinde, gene bir şehirin üzerindeolmanız gerekir.6-Change HQ: Bir kolordunun bağlı bulunduğukarargahı değiştirme. Bunun birçokfaydaları vardır. Bir karargah kendinebağlı kolordulara hava desteği verir. Fakatkarargahında uçak bulunmayan kolordularhava desteğinden yoksundur. ÖrneğinO.K.H.ya bağlı olan kolordular hiç bir zamanburadan hava desteği göremezler.Bunun için sizin bu kolordunun karargahınıdeğiştirmeniz gerekecektir.DISPLAY1-City: Şehirlerdeki üretimleri buradankonta «de-; - : ik olarak bir şehrin üzerinegelmeniz gerekecektir. Ardından buseçenekle o şehirde üretim yapılıp yapılmadığınıgörürsünüz. Eğer şehirde fabrikavarsa, üretim de vardır. 4 tip üretim vardır.Top. tank. hafifzırhlı araç ve uçak. Eğer üretimi değiştirmekistiyorsanız, değişiklik yapacağınızfabrikayı seçersiniz. Ekrana uzunca bir listegelir. Bu listeden seçiminizi yaparsınız.Ardından da 1 aya yakın bir süre beklemenizgerekecektir. Fabrikadan anında üretimve randıman alamazsınız. Fakat burada 2husus vardır. Birincisi, hiçbir zaman uçakyapan bir fabrikayı, değiştirip tank yaptıramazsınız.İkincisi ise üreteceğiniz araçları,gerçekte üretildikleri tarihlerde yapabilirsiniz.Örneğin, 1944'ün sonlarında yapılanbir Jagdpanther tankını 1941 yılında yapamazsınız.Şimdi diyeceksiniz ki, bu kadarfazla aracın bulunduğu, bu listeden neyin,ne zaman yapıldığını nereden bilelim. Haklısınız,bilemezsiniz. Bu sebepten üretimlerotomatik olarak yapılır. Yani yeni bulunanbir araç türü otomatik olarak üretilmeyebaşlar. Sizin yapacağınız üretilen araçların,şehirlerdeki koordinasyonudur. Demodeolan tank ve uçakların üretildikleri fabrikalarınüretimlerini değiştirirsiniz. Her fabrikanınyanında bir sayı vardır. Bu sayı üretilenaracın miktarıdır. Zamanla bu sayı çeşitlişekillerde artar, şehirlerde fabrikalardanbaşka petrol, hammadde ve ağır sanayi tesisleride vardır. 'Resource', hammaddeyitemsil eder. Oyuna başladığınızda Almanya'nıntoplam hammadde puanı 80'dir. Fakatbazı Rus şehirlerini ele geçirdikçe busayı artar. Düşman şehirlerinde bulunanhammadde puanları tam olarak sizin tarafınızageçmez. Şehir her el değiştirdiğindebu puan 2 sayı azalır. Resource puanınınartmasıyla üretilen araçların sayıları da artar.Oyunun başında haftada 80-90 arasıtank üretilirken, iyi bir strateji ile ilerlersenizbu sayı kışın hammadde puanının 140-150'ye çıkmasıyla 160-170 oluyor. 'Heavyendustry ise tam anlamıyla ağır sanayidir.'Oit ise adından da anlaşılacağı gibi yakıttır.2-Oft-map city: Sadece Rus'ların kullanabileceğibir seçenektir. Oyunda harita dışındaolan Urallar vardır. Rus'lar bütün şehirlerindebulunan fabrika, ağır sanayi, vehammaddeleri Urallara taşıyabilirler. Böyleolunca da Almanların bunlara ulaşmasımümkün değildir, çünkü Urallar haritadamevcut değildir. Fakat bu sanıldığı kadarbüyük bir avantaj değildir. Urallara taşınanfabrikalar uzun bir süre üretime geçemezler. Bu da büyük bir kayıptır. Bundan başkaRuslara İngiltere ve A.B.D'den periyodikolarak yardım gelir. Yardımın geldiği bubölgeler de haritanın dışındadır. Bu seçenekleharitada olmayan bu yerlerdeki üretimve yardımları görebilirsiniz.3-Replayment pole: Kullanmadığınızaraçların listesidir. Daha doru bir deyişlesizin deponuzdur. Kayıplar, üretimden fazlaysakolordulara giden yardımlar buradandesteklenir. Fakat siz buradaki araçları direktolarak kullanamazsınız. Örneğin, depoda500 adet JPZ-1 var diyelim. Bu tanklardepoda boşu boşuna duruyor. Siz debu tankların boşuna durması yerine, yenibir kolordu kurup, içerisine bu tanklardanAMIGA DÜNYASI 71

TANITIMoluşan tümenler koymak istiyorsunuz.Maalesf bu mümkün değil.Bu da oldukça kötü, çünküüretimi durdurulan bazı modellerbir daha hiç kullanılmamak üzere,depolarda paslanmaya terkediliyor.4-Victory objects: Her senaryoyagöre, kazanmak için gerekliolan, alınması gereken bazı şehirlervardır. Bu şehirleri aldığınızdasavaş teoride biter. Ekranakarşı tarafın teslim olduğuna dairbir yazı çıkar. Alınması gerekenher şehirin bir puanı vardır. Savaşıkazanmak için Almanlarıntoplam 5, Rusların'da toplam 4puana ihtiyaçları vardır.5-View US A AF: Bu seçeneğide gene sadece Ruslar kullanabilirler.1942 yılından itibarenRusya'ya A.B.D uçaklar squadron'larıgöndermiştir. Bu uçaklaruzun menzilli bombardımanuçaklarıdır. Ruslar bu uçaklarıuzaktaki hedefleri vurmada kullanmışlardır.Bu seçenekle siz.eğer varsa A.B.D'nin gönderdıği busguadron'lara kumanda ediyorsunuz.MAP1-Map Toggle: Oyunda iki türlü haritavardır, stratejik harita ve taktik harita. Taktikharita, diğer bir deyişle ölçeği küçükolan haritadır. Ayrıntılar daha belirgindir.Stratejik harita ise ölçeği büyük olan haritadır.Hemen, hemen bütün cepheyi görebilirsiniz.Bence stratejik harita daha avantajlı. Sizinbütünün parçalarını değil de, bütünügörmenizi sağlıyor.2-View enemy hex: Düşmanın elindebulunan toprakları görmenizi sağlar. Düşmantopraklarında bulunan kolordularayardım (Supply), gitmez. Böyle olduğu zamanda kolordu gücünden (Strenght) vehazır kuvvetinden (Readyness) kaybeder,bir süre sonrada haraket edemez durumagelir. Tanklar, piyadeden hızlı hareket ettikleriiçin sık sık az da olsa yardım almak zorundakalabilirler. Düşman toprağında ilerlerken,ilerleyenin sadece 1 ya da 2 kolorduolmasıyla o topraklar sizin olmaz. En az3 kolordunun yan yana gelmesiyle topraklarsizin tarafınıza geçer. Fakat bir ok ucugibi ileriye doğru sivrilmiş olan topraklarda,yardım puanı 2nin üzerine çıkmaz. Bupuanı arttırmak için ya çevresindeki topraklarıda almanız gerekecektir ya da karargahıbiraz daha kolorduya yaklaştırmanız.Oyunun başında yardım (supply) puanıAlmanlar için 10'dur, fakat biraz zamangeçince bu puan düşman topraklarında olduğunuziçin 6'ya düşecektir. 6 olabilecekolan en yüksek puandır. Almanlar için düşmantopraklarının rengi kırmızı, Ruslar içinsiyahtır.3-View rail hex: Tren yolu ağınızı görmekiçin kullanacağınız seçenek. Bu sayedenakil yapabileceğiniz alanları görebilirsiniz.AIROyunda Uçaklarla ilgili bir operasyon yapacaksanız,mouse pointer mutlaka bir karargahınüzerinde olmalı. Aksi takdirdeOyun kilitlenir ve GURU'ya gider..1-lnterdiction: Uçaklarınızla ordularasaldırma. Orduları zayıflatmak için fazla etkilibir yol değildir. Fakat karargahları bombaladığınızzaman etkili olabilir. Dikkat etmenizgereken şey, uçakların menzilidir.Her uçağın farklı bir menzili vardır. Bombardımanuçaklarının menzili avcı uçaklarınanazaran daha fazladır. Uzak bir mesafeyihedef olarakseçerseniz, avcılar,bombardımanuçaklarını belli biryere kadar koruyacaklardır.Bombardımanuçaklarınız,avcı korumasındanyoksunkaldığında kesinliklebir şanslarıyoktur, mutlakakolayca düşürülürler.Fakat avcılarbombardımanuçaklarını korurlarsa,saldırı başarılıolur, aksi birdurumda, hemsaldırıyı yapamazsınız,hem deçok uçak kaybedersiniz.Uçaksaldırılarında ha-vanında büyük bir etkisi vardır.Karlı bir havada elinizde bulunan1000 bombardıman uçağından,şansınız varsa 300 tanesihavalanır.2-Airfield-attack: Düşmankarargahlarında bulunan havaalanlarına saldırı. Bu oldukçaönemlidir. Düşmana, fazlauçak zayiatı verirseniz, hava üstünlüğünütamamen ele geçirirsiniz.Bu sayede düşmanınordularını uçakları destekleyemez.Hava desteğinden yoksunolan ordular da başarısızlığamahkumdur. Oyunun başındailk aylar içerisinde düşmanınhava alanlarına bol bolakınlar yapın ve tahrip edebildiğinizkadar fazla sayıda uçağıdevre dışı bırakın. En etkilisaldırı, en fazla uçakla yapılansaldırıdır Bunun için oyunda 2.turn den sonra karargahtakiuçakları 4 ana karargahta toplayın.Böylece, her karargahta200'er uçak yerine, 4 kararganta1000'er uçağınız olacaktır. Bu karargahları,tüm kolordulara destek olabilecekşekjlde haritaya dağıtın. Unutmayın transferedilen uçaklar bir turn kullanılamayacağıiçin. bu uçaklar, kolorduları da destekleyemezler.Uçakları toplama işini fazla savaşmayacağınızbir zamanda yapmaya çalışın.3-City bomb: Şehirleri bombalama. Fakatüzülmeyin, masum halka birşey olmayacaktır.Sizin bombaladıklarınız, fabrikalarve çeşitli tesislerdir. Bu da oldukça önemlidir.Moskova, Stalingrad ve Rostov gibiüretimin fazla olduğu, büyük şehirleri bombalarsanız,düşmana cephedekinden dahafazla zarar verirsiniz. Düşman en az 1 aydazararını telafi eder.4-Airlift: JU-52 nakliye uçaklarını kullanarak,kuşatılmış olan kolordulara yardımyapabilirsiniz. Fakat bu fazla kullanışlı vebaşarı şansı yüksek olan bir yol değildir.Oyunda kullanacağınız menülerin açıklamalarıbundan ibarettir. Şimdi bir iki eksiğitamamlayalım.Oyunda her tümenin bir, Experiance'puanı vardır. Bu puan tümenin savaş tecrübesidir.Ne kadar yüksek olursa, tümeno derce etkili olur. Ayrıca bir de Readynesspuanı vardır. Bu puan 99 olduğundatümen tam gücü ile saldırabilir. Fakat puan10 olduğunda tümen gücünün sadece yüzdeonunu kullanabilir. Bu puan kolordu haraketettikçe, nakil edildikçe ya da kötü havaşartlarında düşer. Buna karşın kolordubir turn hareket ettirilmezse bu puan yükselmeyebaşlar. Şehirlerde bulunan kolordularınpuanı daha çabuk yükselir. Kış aylarındazırhlı kolorduların gücü çok düşer.Bunun için bu kolorduları şehirlere sokunve mümkün olursa şehirin çevresinde savaştırınve her savaştan sonra şehire geriçekin. 'Entrance levet' ise kolordunun bulunduğubölgedeki siper ve tutunma durumudur.Ne kadar yüksek olursa, kolordu oderece zor bu bölgeden atılır. Savaşın geçtiğibölümde Space' tuşunu kullanarak ekranaufak bir kutu çıkarırsınız. Bu kutudanoyunun detay ve yazıların ekranda kalmasürelerini ayarlayabilirsiniz. Bunun içinCursor'un yön tuşlarını kullanabilirsiniz.Detayın derecesini 1'e getirdiğinizde saldırıve savunma yapanın elindeki araç ve as-AMİGA DÜNYASI 72

TANITIMker miktarını görebilirsiniz. Ardından bilgisayarbu verilere göre bir oran 'Odds' hesabıyapacaktır. Odds 3'ün yukarısında isekarşı taraf geri çekilir. Fakat bu şart değildir.Belli koşullarda oran 10 bile olsa orduçekilmeyebilir. Geri çekilen bir ordunun aynıtum içerisinde ikinci bir defa üzerine gidipsaldırırsanız.o orduya büyük zarar verebilirsiniz.Bu sebeple hamlelerinizi sadecesaldırıya göre değil de, karşı taraf çekildiktensonraki duruma göre de düşünmelisiniz.Bir orduyu kuşatırsanız, Odds düşükbile olsa, ordunun geri çekileceği yer olmadığındandolayı, mutlaka teslim olacaktır.Yüksek oranlarda ise düşük taraf tamamendağılır. Oyunda zırhlı tümenlerin bünyelerindebulunan tankların modellerini c*eponuzdakimodellerle değiştirebilirsin zDeğiştirilen tank gücünden düşer. Ayrıcakarargahtaki komutanları da değiştireni r-siniz. Bunun faydasının ne olduğunu be -çözemedim.Şimdi gelelim diğer cephelere. Oyunda,harita içerisinde, Batı ve Kuzey Afrika cephekomutanlıkları da bulunmakta. Buradabulunan kolordular belki size cazip gelebilir.Buralardan kolordular almak isteyebilirsiniz.Fakat ben fazla tavsiye etmem. Şöyleki, Fransa'da bulunan Batı cephesininelinden bütün kolorduları aldınız diyelimSonuç olarak Avrupayı koruyan kolordularınızolmayacaktır. Bunu fırsat bilen müttefikkuvvetleri hemen Normandiya'ya çıkartmayapacaktır. Çıkartma yapıldıktan sonrasiz elinizdeki bütün kuvvetleri Batı cephesineaktarsanız da müttefikleri Fransa'dansökemiyorsunuz. Bu da sizin için tam birfelaket olacaktır. Müttefikler sık aralıkla-aşehirlerinizi bombalayacak, üretiminize Büyükzararlar verecektir. Fakat bu sizin Daradanhiç birlik alamayacağınız anlarr nagelmez. Uçak ve birkaç kolordu almanınpek bir zararı olmayacaktır.Şimdi de oyunu oynarken işinizi kolaylaştıracakolan bazı listeler.ALMANLARIN veMÜTTEFİKLERİ-NİN TANK LİSTESİAdı Attack ArmourStug-3 b 6 7Stug-3g 14 9Jpz-1 8 2Pz-2 5 4Pz-3 g 9 5Pz-3 h 9 7Pz-3j 11 7Pz-3 m 11 8Pz-4 d 7 4Pz-4 e 7 6Adı Attack ArmourPz-4g 14 7Pz-4h 15 7Pz-4j 15 8Marder-2 14 3Marder-3 13 4Panther 21 14Tiger 18 16King Tiger 24 21ElefantNoshorn2222224HetzerJpz-414191011Jagdpanther 22 16Jagdtiger 26 24Czech 38t 6 4Czech 6 5M-13/40M-15/425856ALMANLARIN ve MÜTTEFİKLERİ-NİN UÇAKLARINDAN BAZILARIAdı Cinsi Dog. Ca Lo. Ra. DuJu88A Bomber 2 2 44 28 40Do17Z Bomber 1 3 22 18 30He111 H Bomber 1 3 44 30 34B.R.20 Bomber 1 3 35 45 28S.M.79 Bomber 1 4 26 30 33Bf 109E Fighter 20 7 5 10 20B1109F Fighter 22 5 2 11 20Fw190A Fighter 22 14 11 12 26G-50 Fighter 19 2 2 10 20Bf 110C Figh./Bo 10 8 11 18 28Ju87 Stuka Grd./At. 3 2 22 24 20B1110F Figh./Bom 8 12 22 20 32Fokker Figh./Bom 18 2 8 30 33Ju-52 Transport 1 0 50 21 24Kısaltmalar;Dog.= DogfightCan.= CanonLo.= LoadRa.= RangeDu.= DurabilityBom.= BomberAt.= AttackRUSLARIN TANKLARININBAZILARIAdı Attack ArmourBT-5 3 6T-34/76A 10 9T-26 4 6KV-1 15 9KV-2 10 10T-28 9 7BT-7 5 6T-37 2 1T-70 6 6KV-1 E 15 12Valantine 8 9T-60 8 4RUSLARIN UÇAKLARINDANBAZILARIAdı Cinsi Dog Can Lo. Ra Du.1-16 Fighter 12 8 5 12 10LaGG-3 Fighter 19 5 4 10 25Yak-1 Fighter 21 4 3 11 24Mig-3 Fighter 17 4 4 12 24Mig-1 Fighter 16 4 4 9 20IL-4 Bomber 1 3 44 60 33TB-3 Bomber 1 4 60 32 30SB-2 Bomber 2 2 13 18 24Pe-2 Ground At. 2 3 22 23 30Sturmovik 4 10 13 9 45Hurricane Ground 20 12 4 13 24SU-2 Ground/At. 3 4 13 18 24ÖNEMLİ ŞEHİRLER, FABRİKALARIve TESİSLERİMOSKOVA: Artillary, Armored Cars, 3-4Tank, 2-3 Uçak. Resource= 20, Oil= 5,Heavy lnd.= 8SÂRATOV: Armored Cars, 3-4 Tank, 3-4Uçak. Resource= 5, Heavy lnd.= 5, Oil= 5STALINGRAD: Artillery, 1-2 Tank, 1-2Uçak. Resource= 5, Heavy lnd.= 6GORKI: Arillery, 2-3 Tank, 2-3 Uçak.Resurce= 5LENİNGRAD: Artillery, Armored Cars, 1-2 Tank, 1-2 Uçak. Resource=10, Oil= 5,Heavy lnd.=15DNEPROPETROVSK: Artillery, Resources5, Heavy lnd.=15Benim yapabileceklerim bu kadar. Fakathemen belirteyim. Bu oyunu 2 aydır oynamamarağmen, Moskova senaryosu dışında,hiç bir senaryoyu kazanamadım. Şuanda 1941 Campaign ile aralıklı olarak 1aydır oynamaktayım ve ancak 1942 yazınanihayet geldim. Bunun ne demek olduğunuoynadığınızda anlarsınız. SecondFront gerçekten kaliteli bir strateji. Bu türdenhoşlananlar mutlaka alsınlar. Gelecekay başka bir stratejide buluşmak üzerehoşçakalın.SSI 1Mbyte TekDisketOYNANABİLİRLİK: ......... : % 60IQ: ....................................ZORLUK: .........................:% 95: %100GENEL:............................ : % 95AMIGA DÜNYASI 73

TANITIMTEAM YANKEETARKAN BARLAŞHoward Coylen'in aynı adlı kitabındanuyarlanan Team Yankee, konu olarak oldukçaklasik, pek bir yeniliği bulunmayan,basit bir oyun. Oyunu ilk gördüğünüzde birsimulasyon sanabilirsiniz. Fakat bu sizi aldatmasın.Oyunun simulasyon ile uzaktanyakından bir ilgisi yok. Daha ziyade kalitelibir Arcade havasında. Fakat bütün bunlararağmen zevkle oynayabileceğiniz bir oyun.Microprose'un M1 Tank Platoon'u kadarzor değil. Kolay olması oyuna büyük biravantaj sağlamış. Bence simulasyonun neolduğunu merak edenler ilk olarak bu oyunualsınlar. Bu sayede bir araç yönetmeninnasıl bir şey olduğunu öğrenebilirler. Ardındanda biraz cesaret edip, M1 TankPlatoon'u alabilirler. Yüzme öğrenmek içinde derin sularda debelenmek gerektiğinisöylerler. Ben de şahsen bu oyunu bitirmekiçin 1 gün boyunca uğraşmıştım.Oyun bittiğinde de firmaya sadece 5 adetsenaryo yaptıkları için kızmıştım. Gelelimoyuna. Yankee Tank Team, romanında daolduğu gibi 3. dünya savaşının çıkması vebüyük bir Rus taarruzu ile başlıyor. Ruslardünyada 50 yıldır Tank doktirinlerini değiştirmeyentek devlettir. Rusların Tank taktiklerioldukça basittir; Çok dar bir alana, çokfazla tankla saldırmak. Böyle bir stratejiyiuygulamak için on binlerce tanka ihtiyaçvardır. Bunun başlıca nedeni, günümüzdeböyle bir taktikle çok tank kaybedileceğidir.Fakat Rusların kaybedebilecekleri 60.000tankları var. Bu sebeple bu taktik oldukçaişe yarar. Rusların bu sürpriz saldırısı,Pentagon'daki analizciler tarafından dahaevvelden düşünüldüğü için, buna karşı dabazı planlar yapılmıştır Fakat sizin deoyunda göreceğiniz gibi bu planlar oldukçayetersizdir. Ruslara karşı tank sayılarındabir üstünlük kurulamayacağı basit bir gerçekolduğundan, A.B.D. çareyi yüksekstandartlı, az sayıda tankta bulmuştur. Butanklarda günümüzde rakipsiz olan M1-Abrams tanklarıdır. Bu tanklar gerek motor,gerekse silahları yönünden, diğer bütünağır sınıf tanklardan daha üstündür. Ruslarınelindeki T-80 tankları sadece bu tanklarlabaşedebilir. Fakat Ruslarda'da T-80'lerden fazla miktarda yok. Oyunda 4adet M1-Abrams Platoon'unu yönetiyorsunuz.M1-Abrams Platoon'larında 4'er adetM1 tankı bulunur. Fakat bu oyunda 2Platoon'da hafif zırhlı araçlar bulunmakta.Ruslarda ise genelde T-72 tankları var. Butankların menzilleri, MV’lerden daha kısa.Bu sebeple siz daha avantajlı bir durumdasınız.Fakat T-72'lerin de bir avantajı var. Oda ön zırhları. Bu zırlar oldukça kalındır. Busebeple sizin zırh delici mermileriniz T-72'nin ön zırhını delemez. T-72 yan döndüüzaman hiç bir şansı yoktur. Fakat T-2'lerin ön zırhlarını delmek için roket kullanabilirsiniz.Roketleri de hafif zırhlılaratar. Oyunda bir çok icon bulunmakta. Ekranda 4 parçaya bölünmüş durumda. Herbir parça bir tankın içinde görüntüyü temsilediyor. Şimdi dilerseniz iconların açıklamalarınabakalım.Her senaryo bir brifing ile başlar, fakatsiz daha önce yöneteceğiniz takımı seçe-ceksiniz. Bu işi de seçeceğiniz bir dosyadanyapacaksınız. Bu dosyaya da yöneteceğiniztakımın adını koyun. Disketinizoyun boyunca kayıt pozisyonunda olsun.Çünkü oyunda 'save' seçeneği bulunmamakta.Her senaryodan sonra oyun disketinüzerine otomatik olarak 'save' etmekte.Bu işi de hallettikten sonra brifing bölümünegeçiyorsunuz. Oyuna ısınmak için birde eğitim senaryosu var. Fakat burada başarılıolabilmek için tankların modellerini iyibilmek gerekiyor. Çünkü Rus ve Amerikantankları karışık bir düzende duruyorlar.Aralarından Rus tanklarını vurmak zorundasınız.Fakat oyunun orijinalini alırsanız,kullanım kitabından tankların modelleriniöğrenebilirsiniz. Bu senaryoyu oynamayamecbur değilsiniz. Asıl oyun büyük bir Rustaaruzu ile başlıyor. Karşınıza çıkacak olanilk ekran Brifing ekranıdır. Buradan topçularakoordinat verebilir, düşmanın pozisyonuve saldırı yönü konusunda bilgi edinebilirsiniz.Bu ekranda yukarıda iconlar bulunmakta.Bu iconlar;1-Sol üsste kılıç iconu: Oyuna giriş.Birifing'ten sonra buraya dikleyeceksiniz.2-Sağ tarafta göz iconu: Haritadakiobjeler hakkında bilgi verir. Bu oldukçaönemlidir. Neyin ne olduğunu bu sayedeöğrenebilirsiniz.3-Sağ tarafta kutu iconu: Senaryohakkında bilgi sahibi olursunz. Fazla birönemi yoktur, fakat sizi oyuna motive etmekiçin oldukça yararlıdır.4-Sağ taraftaki top iconu: Topçular sizedestek olan birimlerdir. Topçulara koordinatve saat verdiğiniz vakit, zamanı geldiğindeo bölgeyi bombardıman ederler.Fakat tahmini koordinatları, tahmini saatlerdevereceğiniz için, Rusları bombardımanettirme şansınız oldukça az. Çeşitlitiplerde mermiler kullandırabilirsiniz. Bunlarınkimi sis mermileridir, kimisi de tahripgücü yüksek mermilerdir. Fakat şansınızyaver giderse, Ruslara iyi bir ders verirsiniz.Brifing'ten sonra, gerçek anlamda oyunageçebilirsiniz. İlk olarak karşınıza oldukçakarışık bir ekran çıkacaktır. Sakın paniğekapılmayın. Bu yazıyı iyice okuduğunuzzaman, iyi bir tankçı olacaksınız. Oyundaen önemli faktör, zaman faktörüdür. Zamansiz dursanız bile işlemeye devameder. Bu sebeple her zaman hızlı olmak veRuslar gelmeden, mevzilenmek zorundasınız.Ekran 4 parçaya ayrılmıştır Her birparça birbirinin aynıdır ve bu ufak ekranlartankların taret (tankın namlusu) bölümüdür.Her ufak ekranın üzerinde iconlar bulunmakta.Oyunu bu haliyle, taretten oynamakoldukça zordur. Taktik haritadan oyunuoynamak daha kolaydır, ilk yapacağınızbütün tankları tek tek taktik harita bölümünegetirmek olacaktır. Bunu nasıl olacağınıda şimdi anlatacağım.Sol üst: Tankın top bölümüdür. Tüm ekranbir tanka aittir. Bir tanktan, diğerinegeçmek için yukarıda bulunan 'Unif lerikullanacaksınız. Toplam 4 adet Unit vardır.Sol alt 'duman içindeki tank: Kimi za-man düşman tankları çevrenizdeki tanklarıyok etmeye başlayacaktır. Bunun nedenisizin takımın açık hedef oluşturmasıdır. Birtank en isabetli atışlarını durarak yapar.Fakat bu sefer de karşı taraf için iyi bir hedefteşkil eder. Bunun için ateş ettiktensonra tekrar haraket etmeniz gerekir. Harakethalindeki bir hedefin vurulması oldukçazordur. Fakat sakın korkmayınoyunda bu gibi detaylarla uğraşmak zorundadeğilsiniz. Yapabileceğiniz iki taktik bulunmakta,ilki ağaçlıklı bir yere saklanıp,oradan ateş etmeniz. Bu sayede düşmansizi kolayca tesbit edemez. İkinci taktik isedüşmanın menziline girmeden, düşman sizinmenzilde iken, roketlerle vurmaktır. Busayede düşmanın ön tarafının sizin için hedefteşkil etmesi de pek bir şey ifade etmez.Sağ alt tarafta birçok mermi çeşidibulunmaktadır. Fakat temelde gördükleriişlevler aynıdır. Tanklara karşı kullariabile-AMIGA DÜNYASI 74

TANITIMceğiniz 3 tip mermi vardır. Bunlardan iki tanesiniM1 tankları kullanabilir. Üçüncü cinsmermi olan roketi de sadece Bradley hafifzırlısı atabiliyor. Duman ise daha evvel debelirttiğim gibi kendinizi saklamak için kullanacağınızbir yoldur. Çevrenizi dumansardığı zaman siz de, düşmanı göremezsiniz.Fakat kızıl ötesi sistemi açtığınız zamanbu sorun da ortadan kalkacaktır.Sol alt 'Dürbün İçindeki tank: Kızılötesi sistemdir. Bu sayede sadece tanklarıgörürsünüz. Çevrenizdeki diğer şekillerigöremezsiniz. Savaşırken mutlaka bu sistemikullanın. Düşmanın tanklarının rengide yeşil olduğu için kimi zaman yeşilliklerlekarışırlar ve seçilmeleri güç olur. Fakat busistemi kullandığınız zaman tankları kolaycagörebilirsiniz.Orta taraftaki 'yön okları": Tankın topunuçevirmek için kullanacağınız yön tuşlarıdır.Bu işlemi mouse'u kullanarak da yapabilirsiniz.Toplar yavaşça dönmelerine karşın,hedefi kolayca geçebilirler. Bu sebeptenoldukça dikkatli olmanız gerekir.Orta alt: Hedef dürbünüdür. Bu dürbünüde mutlaka kullanmak zorundasınız. Aksitakdirde kilometrelerce ötedeki düşmanıgörmeniz oldukça zor olacaktır. Dürbünü,kızıl ötesi sistemle beraber kullanın. Bu işinizioldukça kolaylaştıracaktır.Mermilerin altında bulunan icon: 5_hedef gösterici sistemdir. Bu da işinizi büyükölçüde kolaylaştıracaktır. Bu sistemidevreye soktuğunuzda, nişangahınız, düş-man tankı vurulabilir bir pozisyonda ise kareolacaktır. Hedefi vurup, vurmayacağınızıbu sayede anlayabilirsiniz.Sağ yukarıda 'harita': Taktik haritayageçiş. Taktik haritada tankları gidecekleriyerlere götürebilir, ufak çapta da olsa basittaktikler uygulayabilirsiniz. Taktik haritadada çeşitli iconlar vardır.A) Büyüteçler: İki adet büyüteç iconuvardır. Biri haritayı büyütmeye, diğeri deküçültmeye yarar.B) V ve '-': Bunları tankınıza hız vermekiçin kullanacaksınız.C) Bayrak: Oyundan çıkmak. Bu seçeneğisıkıldığınız zaman kullanın. Bilgisayar,görevi başarısız kabul edecektir.D) Saat: Oyunda zamanı durdurur.E) Sağ taraf: 4, 5 adet kare vardır ve bukarelerin içerisinde 4'er adet çeşitli dizilişlerdenoktalar bulunur. Bu noktalar sizintanklarınızı temsil eder. Dizilişleri ise tankların,ilerleyiş sırasıdır Düşmanın gelişinegöre çeşitli şekillerde tankları dizebilirsiniz.Dürbün: tankın içine geçiş. Savaşırkenbu seçeneği seçmek zorundasınız.İngiliz anahtarı: Platoon'un durumunu,tankların hasar durumunu gösterir. Fakattankları hiçbir şekilde tamir edemezsiniz.Sadece durumlarını görebilirsiniz.Oyunda senaryoyu bitirmek için bütünRus tanklarını yok etmek zorundasınız. Bunuda ekranın yanında bulunan Rus bayrağındananlayabilirsiniz. Bayrak aşağıyadoğru ..haraket ettikçe, düşman tanklarıazalır. Üstün olan tarafın bayrağı yukarıdadır.İkinci senaryoda, düşmanın bütüntanklarını yok etseniz de bir türlü, senaryoyubitiremezsiniz. Bunun sebebi, bazı Rustanklarının ormanda saklanmalarıdır. Butankları arayıp bulmak zorundasınız. Birazzaman alacaktır fakat imkansız değildir.Team Yankee zevkle oynanabilecek, basitbir oyun. Alırsanız, paranızı sokağa atmazsınız.Bu arada fırsat bulmuşken, katkılarındandolayı Deha Akil'e de bu sayfalardanteşekkür ediyorum.EMPIRE SIMULATION 512KGRAFİK..............................:%65EFEKT................................:%60OYNANABİLİRLİK..............: % 20GENEL .............................. :%60DIE STADT DER LÖWENHasan Çolakoğluöder the Final Singapore Sling(Aslanlar Şehri ya da son Singapur Sling)İstanbul'da bir akşamüstü... İşten evedönüş sonucu oluşan yorgunluk.. Nefis boğazmanzarası karşısında yudumlanan birkadeh içki.. Singapur Gin Sling nedir bilirmisiniz? Gin'le yapılan bir kokteyl türüdür.Oldukça da etkileyicidir. Öyle ki sizi alır buradanuzaklara götürür....Tokyo'da bir akşamüstü... Gölgeler uzarkengenç...Taiku Jibenkoku Electronics in kapısındaniçeri girdi. Uzun adımlarla holü geçipkendisini en üst kata götürecek olan asansörebindi. Sekreterin onu aldığı odadakiyüce kişinin varlığı hemen farkediliyorduEfendisi ile Taiku uzun uzun konuştular.Ustası ona sınav zamanının geldiğini haberverdi. Artık zekasını dikkatini ve tecrübesiniortaya koyması gerekiyordu. Ve ilksınav başladı..Efendisi ona eski bir asker olan BayKamagushi'nin Londra'da bir Geyşa tarafındannasıl öldürüldüğünü anlattı ve dikkatiniölçmek için odadaki sanat eserinin orjinalininnerede sergilendiğini sordu. Taikuhemen bildi bu soruyu. Tabii ki NATIONALTHEATRE GALLERY olacaktı doğru cevap.Olaylar ve kişiler biraz değişti. Taiku veefendisi bu sefer Paris'te çıkan bir dergininterör olaylarını incelemekle görevlendirdiğiChristine Monier'nin başından geçenleriincelemeye başladılar. Christine öncekihafta Londra'da öldürülen eski bir Japonsubayıyla ilgilenmeye başlamıştı. Buamaçla katil olduğu sanılan Geyşanın peşindenSingapur'a gitmiş ve orada eski birdostu olan Robert'le buluşmuştu. Taikuikinci sınavını Singapur kültürünü inceleyerekChristine'in geliş tarihinin ÇİN YENİ YI-LI olduğunu bilerek burada verdi.Christine ve Robert daha sonra Çın mahallesinegidip Geyşayı teyzesinin evindearadılar fakat terslendiler. Taiku buradaRobertin yaptığının aynısını yaptı ve Kİ-BARCA SORMAYA DEVAM ETTİ. Tabii busınavı da geçti. Tam umutlarını kesmiş ayrılırkenGeyşanın teyzesi kılık değiştirmişbir halde onlara yeğenini iki adamın götürdüğünüsöyledi ve kaçtı.Robert ve Christine, aldıkları bu bilgiyideğerlendirmek üzere otele dönerkenüzerlerine iki adam saldırdı. Robert adamlarısafdışı etti ancak artık hiçbir yerde güvendeolamazlardı.Efendisi hikayeyi burada kesti veTaiku'ya giderek karışan işleri düzeltmesiiçin Singapur'a gitmesi emrini verdi. Veolaylar hareketlendi ...Yukarda bir giriş yapmaya çalıştığım AslanlarŞehri PM firmasının yeni adventure'ı.Değişik bir anlayışla oyun hazırlayan bufirma, son derece kaliteli grafiklerle süslediğibu son oyunu ile meraklıları gerçektenbir kitap okuyormuş veya bir film seyrediyormuşgibi Amiga'nın önüne bağlıyor.Esas olarak bir Sierra oyun kadar zor olmayanbu oyun Almanca bilenleri oldukçamutlu edebilecek türden.Oyunun tamamı Mouse ile kontrol ediliyor.Sağ taraftaki ana menüden seçeceğinizoptionlar arasında Japonca sözlüktenayrıntılı Singapur haritalarına kadar her şeyibulabilirsiniz. Eğer Usta'nın sınavına girmekisterseniz EXAMEN yazılı seçeneğebasmanız yeterli olacaktır. Yalnız dikkatedin bir daha geri dönüş yok. Oyunun gerikalan gizemlerini çözmeyi size bırakıyorum.Arslanlar şehri genel olarak statik grafiklerineve okunacak şeyin fazla yapılacakşeyin az olmasına rağmen Almanca bilenAdventurer oyuncuları tarafından kaçırılmamasıgereken bir film, pardon oyun !!!GRAFİK ........................:%90SES............................... :%70OYNANABİLİRLİK ....... : % 70GENEL......................... :%80 ________AMIGA DÜNYASI 75

TANITIMCONFLICKTTARKAN BARLASBu ay gelen en vasat oyunlardan biri. Şimdi eminimhepiniz aynı şeyi düşüneceksiniz 'madem vasat,ne diye açıklıyorsunuz. Tek bir nedenden dolayı,çok basit olması nedeniyle günde en az 3 kereoynamadan edemeyeceğiniz için. Strateji türü biroyun olarak gözükse de, aslında strateji ile uzaktanyakından ilgisi yok. Fakat bu oyunda diğer stratejitürü oyunlarda olmayan bir şey var, o da en basitşekliyle Ortadoğu politikasını ve güçler dengesini anlayabilmeniz.Fakat ne yazık ki oyunun gerçekle ilgisipek fazla değil, aynı zamanda seçim yapabileceğinizfazla seçenek yok. Dediğim gibi oldukça basitbir oyun.Conflickt'te siz İsrail'i yönetiyorsunuz. Amaç isebasit, uzun süre iktidarda kalmak ve bu süre içerisindede çevrenizdeki ülkeleri başarabilirseniz kontrolaltına alabilmek. Fakat bu kontrol komşularınızıntopraklarını, kendi topraklarınıza katmak şeklindedeğil, sizin etkiniz altında olan kukla bir yöneticiyibaşa getirmek şeklinde oluyor. Tabi bu arada Filistinsorunu, yıllık Amerikan yardımı ve Mossad eylemleride oyunda unutulmuş değil.İlk ekranda karşınıza menüden diplomatik ilişkilerinizive Mossad'ın eylemlerini ayarlayabilirsiniz. Ekranınsolunda çeşitli arap ülkelerinin adları var. Bunlardanbazıları sizin komşularınız değil, fakat genede komşularınızla olan ilişkilerinizde etkili oluyorlar.Herhangi bir ülkenin adına kliklediğinizde karşınıza3 adet seçenek çıkar.1-Yukarıdaki seçenek ilişkilerinizi düzeltmek içinkullanacağınız seçenekdir. İlk olarak iyi ilişkilerin kurulmasıylabaşlar. Ardından ticaret anlaşmaları yapılır.Son aşama ise askeri Pakt'tır. Askeri Pakt'ı imzaladıktansonra isterseniz yönetime maddi yardımlardabulunabilirsiniz.2-ikinci seçenek ise ilişkileri bozma seçeneğidir.Gücünüze güveniyorsanız bu seçenekle ilişkilerinizibozmaya başlayabilirsiniz. Unutmayın bir ülkeylearanızdaki sınıra yapacağınız yığınaklar ve çeşitli askerioperasyonlar, o ülkeyle aranızdaki ilişkilere bağlıdır..3-İlişkileri olduğu gibi koruma. Bu seçenekle seçtiğinizülkeyle, ne ilişkilerinizi düzeltirsiniz, ne de bozarsınız.Tabi başka ülkelerin sizinle olan ilişkileri, sizinkontrolünüz dışında bozulabilir. Bunun çeşitli nedenlerivardır. Araları bozuk olan iki ülkeden biriyle oldukçayakın ilişki içindeyseniz, öbür ülkeyle iyi ilişkilerkuramazsınız. Mossad'ı kullanarak başka ülkelerdeçeşitli faaliyetler yapabileceğinizi yazmıştım. Kimiülkelerin yapısı oldukça sağlamdır. Bu gibi ülkelerdehalk ayaklanmaları yapabilmek zaman ister. Yardımettiğiniz devlet karşıtı grup güçlendiği zaman, sizdurdurmak isteseniz bile durmayacak ve darbe yapacaktır.Bir ülkede darbe olduğu zaman da o ülkeylebir daha diplomatik ilişki kuramazsınız. BirleşmişMilletler o ülkeye barış gücü gönderir ve o ülkedeoyun sonuna dek bütün dış ilişkilere kapalıdır.Bu ekranda ayrıca B tuşuna basarak ülkelerin içdurumları ve sizinle olan ilişkileri hakkında bilgi edinebilirsiniz.'Intemal Stability ülkenin iç durumudur.Çizgi 'Firm'e yakın olduğu zaman, ülkede karışıklıkve ayaklanma olması güçtür. 'WeaK olduğu zamanise ülke bir ayaklanmaya oldukça yakındır.'Diplomatic Relations' ise ülkenin sizinle olan ilişkidüzeyini gösterir. Çizgi 'Poofa yakınsa o ülkeylearanızda her an bir savaş çıkabilir. 'Gooda yakınsada o ülkeyle askeri bir ittifak oluşturabilir veya müttefiğinizeaskeri yardım yapabilirsiniz. Unutmayınmüttefikleriniz bile kimi zaman size savaş açabilir.Ekranın en altında Make Policy 1 seçeneği vardır.Burası oyunun ikinci bölümüdür. Bu bölümden ülkeleresavaşlar açacak, silah alacak, kısacası dış politikaharicindeki herşeyi buradan yapacaksınız.1-Purcase Arms: Başka ülkelerden silah alma.Oyunun en büyük hatalarından biri de burada. İsrailgünümüzde yüksek teknoloji silahları yapabilen birülke. Fakat bu ne yazık ki oyunda düşünülmemiş.Bu sebeple İsrail bütün silahlarını dışarıdan alıyor.İsrail'e silah satan çeşitli ülkeler var. A.B.D. bu ülkeleriçerisinde en çok çeşide sahip olan ülke. Ödemelerdeen fazla kolaylığı da Fransa sağlıyor. Dilersenizülkelerin sattıkları silahsistemlerine kısaca bir gözatalım.A.B.D. : En kaliteli tankolan M1-Abrams, F-15 ve F-111 savaş uçakları, saldırı helikopterleri,Sam sistemleri,erken uyarı sistemi olanAvvacs' uçakları.F-111 bombardıman uçağıdırve komşularınızın endüstriyelalanlarını veya nükleer üsleriniyok etmede kullanılır.Saldırı helikopterleri tanklarakarşı oldukça etkilidir. Samsistemleri ise uçaklara karşıkullanılır. F-15 uçakları havaüstünlüğü için gereklidir.Britain: En fazla hafif zırhlıaraç satar. Bunun yanındafazla alışveriş yaparsanızA.B.D. ile aynı işi gören, farklısilah sistemleri satar. Fakatfiatlar A.B.D.'den birazdaha pahalıdır.France : Mirage uçağı, hafif ve orta sınıf zırhlıaraçları en fazla sattığı sistemlerdir. 50 milyonunuzvarsa sizinle iş yapabilecek yegane ülkedir. Bu sayede150 milyona varan silah sistemi alabilirsiniz.Private Dealer : Güney Africa Cumhur-iyeti'dir.Genelde eski silah sistemleri satar. Fakat herhangibir ambargo durumunda diğer ülkeler size silah satmazken,bu ülkeden silah alabilirsiniz. Bu da ülkeninen büyük avantajıdır.2-Strategic Action : Sizinle sınırı olan ülkelerleyapacağınız savaşları buradan planlayıp, uygulayabilirsiniz.İlişkileri sizinle bozuk olan bir ülkeye tümgücünüzle, ortak sınırınıza kuvvet yığabilirken, iyiilişkiler içerisinde bulunduğunuz bir ülkenin sınırlarınasadece çok az bir kuvvet yığabilirsiniz. Fakat tümyapacağınız kuvvet yığmaktan ibaret değildir. Sivil,endüstriyel ve nükleer hedefleri bombalayabilirsiniz.Bu sayede ülkenin, eğer varsa nükleer üslerini yokeder ve o ülkeyi bir nükleer tehlike olmaktan çıkarabilirsiniz.Bu sayede karşı taraf size hiçbir zamanAtom Bombası atamaz. Eğer sınırdaki gücünüze gü-yeniyorsanız, komşunuzu işgal edebilirsiniz. Bu karşıtarafı şaşırtacağı için size avantaj sağlayacaktır.Bu aşamadan sonra iki ülke arasında savaş çıkar.Savaşta ise yapabileceğiniz işler daha farklıdır. Çeşitliseçenekler vardır. Çeşitli savaş sistemlerinizin,savaştaki sayısını arttırabilirsiniz, yedek piyade tümenlerinizicepheye sürebilir veya cepheden çekebilirsiniz,son olarak da hiç bir kuvvet göndermezsiniz.Savaştaki durumunuzu, ekranın sağ alt köşesindenöğrenebilirsiniz. Aynı yerden savaşta kullanılabilirdurumdaki savaş sistemlerinizin sayısını da öğrenmenizmümkündür. Karşı tarafın silahlarını tamamenyok etmeden savaşı kazanamazsınız. Savaşınuzaması da sizin aleyhinizedir. Savaş uzadığı zamansizin ülkedeki etkinliğiniz azalır ve hatta size karşıdarbe bile yapabilirler. Bu sebeple hiçbir savaşı 5aydan fazla bir süre sürdürmemeye çalışın. Fakatburada oyunun ikinci eksikliği ortaya çıkıyor. Savaştahiçbir strateji yapamıyorsunuz. Tek yaptığınız cepheyesilah göndermekten ibaret, gerisi Allah'a kalmış.3-Review Forces : Ordunuzun gücünü buradanöğrenebilirsiniz. Silah sistemlerinizin de birim sayılarıburada yazar.4-Nuclear Clup : İlk başta İsrail'in nükleer santralleriyoktur. Zaman içerisinde sizin buradan araştırmalaravereceğiniz paralarla, nükleer santrallerkurulur. Bu sayede nükleer silahlara da sahip olursunuz.Bu silahların caydırıcı gücü oldukça fazladır.Bundan başka savaşlarda da başka bir ülkeye karşıkullanılabilir. Fakat bunun sonuçlarına da katlanmakzorundasınız. Karşı tarafta da nükleer silahlar varsa,o ülke de size cevap verecektir. Bunun sonucu dünyaiçin tam bir felakettir. Karşı tarafın nükleer silahlarıyoksa, kesinlikle yenilir, fakat bunun ardından sizekarşı herşeyde ambargo konur. Bu da sizin için tambir felakettir.5-Palestinian Problems : Tam anlamı, Filistinsorunudur. Genelde pek fazla etkileri yoktur, fakatherhangi bir savaş durumunda yavaş, yavaş ayaklanmayabaşlarlar. Bunun nedeni de Filistinlileri denetleyecekolan bir askeri kuvvet olmamasıdır. Bubölgeye asker göndererek uyguladığınız Filistin politikasınısertleştirebilirsiniz.6-Nexi Turn: Oyunda her turn bir aydır. Bu seçeneğiseçtikten sonra bir ay geçer. Bu bir ay zarfındagelişen olayları gazetelerden öğrenebilirsiniz.Gazetenin çıktığı ekranda 'S* tuşuna basarsanızoyunu 'save' edebilirsiniz. Bunun dışında BirleşmişMilletlerde her yıl çeşitli konularda toplantılar olur.Çeşitli nedenleri vardır. En önemli neden Filistin Sorunudur.B.M. sizden Filistinlilere toprak vermeniziisteyecektir. Bunu kabul ederseniz biraz toprak kaybeder,fakat buna karşılık prestij kazanırsınız. Ayrıcaher yıl size piyade tümenlerinizin sayılarında artışyapmayacağınız konusunda garanti ister. Bunu dakabul edip, etmemek sizin elinizde.VIRGIN MASTERTRONIC 512K Tek DisketZORLUK............................... :%55OYNANABILIRLIK .................:%50IQ........,................................:%30GENEL................................ :%60AMIGA DÜNYASI 76

TANITIMSLY SPYHAKAN TIRALİBirbiri ardına çıkan James Bond oyunlarındansıkıldıysanız veya artık başka birajanın kimliğine bürünmek istiyorsanız SiySpy tam size göre bir oyun. Ajanımızın görevioldukça tehlikeli, çünkü Counchil torWorld Domination (CWD) adı verilen örgüttüm şehri ele geçirmiş durumda ve bir çokmasum insanın hayatını da tehdit etmekteler.Ajanımız vakit geçirmeden yola çıkıpbu acımasız teröristleri masum insanlarazarar vermeden durdurmak zorunda.Siy şehrin üstüne bir uçakla geliyor veburadan paraşütle atlıyor. Tabi atlar atlamazda tehlike başlıyor. Siy uçaktan atladıktansonra etrafı bir sürü teröristle doluyor.İlk iş olarak tabancasını kullanarakbunları temizlemeli. Teröristlere çarparakveya onların içine girerek ateş etmeye çalışmakSly'ın enerjisinde eksilmeye yol açmıyor.Yalnız teröristleri daha ekrana girergirmez öldürmelisiniz, yoksa daha alt seviyelereulaşan teröristler de Siy gibi silahlarınıkullanarak ateş ederek Sly'a zarar verebilirler.Bu arada Sly'a ait bir de kontrolpaneli var. Burada Sly'ın enerjisini (Kırmızıçubuklar), teröristlerin enerjilerini (Sarı çubuklar),Sly'ın kullandığı silahın cephanesini(Çubukların sağında), saati, kullandığısilahı (Bavulun içinde) ve ancak öldüreceğiteröristlerden toplayacaklarıyla aktif halegetirebileceği çok güçlü bir silahı görebilirsiniz.Vurulan teröristlerden bazıları arkalarındacephane bırakarak ölüyorlar. Siybunları toplamalı. Teröristlerin hepsi öldüktensonra Siy paraşütünü açarak şehre iniyor.Şehre iner inmez sağ taraftan gelen üçköpekler karşılaşıyor. Bunları temizlediktensonra varil fırlatan adamla karşılaşıyor.Bunu öldürüp biraz ilerleyince Lincoln anıtınaulaşıyor ve daha ileri gidemiyor. Şimdiapması gereken sağdan ve soldan çıkıpem el bombası atan hem de ateş edenteröristleri öldürerek yoluna devam etmek.Bunun için eğilmeli ve durmadan sağa solaateş etmeli ve tabi ki bu arada da havadauçuşan el bombalarına dikkat etmeli.Vurulan teröristler arkalarında rozet bırakıyorlar.Bu rozetleri toplayarak bilgisayarekranında gördüğümüz silahı çalıştırabilirsiniz.Bu silah çalışınca belli bir zamanateş ediyor ve Siy daha sonra yine eskidenkullandığı silahı kullanmaya başlıyor.Teröristlerden bazıları ise kola kutuları bırakıyorlar.Bu kutular Sly'ın enerjisinin artmasınısağlıyor. Teröristlerin miktarını enerjilerine(Sarı çubuklar) bakarak öğrenebilir-siniz. Tüm teröristler temizlendikten sonraSiy etrafta yakaladığı teröristin birinden bilgialıyor ve aldığı bu bilgi ile limana doğruyola çıkmış olan siyah bir Sedan'ın peşinedüşüyor. Siy siyah Sedan'ın peşinden birmotosiklete binerek gidiyor. Onun Sedan'aulaşmasını engellemeye çalışan iki tip teröristvar. Birincisi sırtında jet-pack oluphavada uçan teröristler, ikincisi ise motosikletkullananlar. Havadaki teröristler arasıra bomba atıyorlar ama bunlar geneldetehlikeli değil. Esas tehlikeyi motosikletliadamlar oluşturuyor. Öndeki motosikletliadamlar Sly'a ateş ediyorlar. Siy bunlardaneğilerek kurtulabilir. Fakat arkadan biranda çıkan motosikletli adamlar enerjisindenepey eksilmeye neden olacakları içinSiy ekranın mümkün olduğunca solundangitmeli ve ekrana birdenbire motosikletli biradam girdiğinde hemen eğilerek kendinikorumalı. Böylece adam Sly'a zarar vermedensadece üstünden atlamış oluyor.Bunun ardından Siy hemen ateş ederekonu öldürmeli. Buradaki teröristleri temizlediktensonra siyah Sedan'a varıncayakadar Siy bir süre boş yolda ilerliyor. SiyahSedan'a varmadan biraz önce yolda birmayın var. Ona dikkat edin. Sedan'a ulaşıncaiçinden sırayla üç adam çıkıp Sly'aateş ediyorlar. Siy bunlara dikkat ederekonlara ateş edip arabayı patlatmak zorunda.Araba patladıktan sonra limana ulaşıyorsunuz.Limana ulaştığında Siy merdivenden yukarıtırmanarak yoluna devam ediyor. Tabibu arada bir sürü teröristi de öldürmek zorunda.Bunun için en kolay yol sağa doğruilerlerken öne devamlı, arkaya ise aradabir dönerek ateş etmek. Siy bir süre sonrabir ipe ulaşıyor. Bunun ardından hemenburadaki aleti tutarak ipin üstünde hızla yolalıp, diğer tarafa ulaşıyor. Burada da birkaç teröristle karşılaştıktan sonra bu bölümünesas zorluğuyla karşılaşıyor. Dev biradam. İlk önce bir iki el ateş ederek onabiraz zarar verebilirsiniz. Fakat sonra devadam Sly'a çok yaklaşınca Siy silahını birkenara bırakarak çıplak elle dövüşmeyebaşlıyor. Burada dikkat edilmesi gerekenhusus Sty'ın adamın arkasına geçerek oradanadama vurması. Arkasından zıplayarakdev adamın kafasına atılan bir kaç tekmeonun yoldan çekilmesini sağlıyor. Siyadamı öldürdükten sonra balık adam giysilerinigiyerek suya dalıyor.Suyun altında ilerlerken köpekbalıklarınave terörist balıkadamlara dikkat edilmesigerekiyor. Su altında herhangi bir balıkadamıvurunca silah, (su altında hızlı hareketetmek için) motor, kola kutusu ve rozetgibi eşyalar alınabiliyor. Bu arada etraftakisu altı mayınlarına da dikkat edin. Siy butehlikeleri atlattıktan sonra bölümün sonundaonu bekleyen dev köpek balığınaulaşıyor. Köpek balığını öldürmek için onukafasından vurmak zorunda. Bunun içinköpekbalığı gelirken kafasına ateş etmek,giderken de ardından yine kafa hizasındaateş etmek gerekiyor. Köpek balığı ölünceSly'da sudan çıkarak liderlerin bulunduğuGeorgetown Warehouse'a giriyor.Siy içeri girer girmez yine varil fırlatan ikiadamla karşılaşıyor. Burada da etraftakiteröristleri öldürerek, yürüyen bantlardangeçip, yerdeki sivri kazıklara yakalanmamayabakın. Daha sonra makinalı tüfeğialarak bölüm sonuna ulaşınca kaplanlarlakarşılaşmaksınız. Bunları öldürmek için ekranınsol ucunda eğilmeli ve oradan devamlıateş etmelisiniz. Bazı kaplanlar havadanSly'ın üzerine atlıyorlar. Onları daayağa kalkıp ateş ederek yok edebilirsiniz.Kaplanlar tümüyle öldükten sonra Siy örgütünsilah deposunun girişi olan mağarayaulaşıyor.Siy mağaraya girer girmez vakit kaybetmedensağa giderek aşağı düşmeli vesonra devamlı aşağı düşerek hem teröristlerleuğraşmaktan kurtulmalı hemde zamankazanmalı. Burada da tabana varıncasağ doğru ilerlemeye başlamalı ve karşısınaçıkan üç köpeğe ve varil atan adamlaradikkat etmeli. Bunları atlattıktan sonra yineteröristlerle dövüşerek bölüm sonuna ulaşancesur ajanımızı burada keskin kenarlıbir şapkası olan iri yarı bir adam bekliyor.Bu adamı öldürmenin tek yolu şapkası başındadeğilken onu başından vurmak. Tabiibu pek kolay olmuyor, çünkü adamın şapkasıbaşından ancak Sly'a fırlattığında çıkıyor.Tabi bu arada hem şapkadan korunuphemde adamı kafasından vurmaya çalışmakepey zor oluyor. Nihayet adamı öldürdüktensonra ajanımız Siy teröristlerin karargahınadeniz altından gitmek için tekrarbalıkadam giysilerini giyiyor ve suya dalıyor.Bu sefer suyun altı bir öncekinden dahatehlikeli, çünkü etrafta daha fazla teröristbalıkadam, köpekbalığı, mayın ve tuzakvar. Bu bölümün sonuna ulaşmayı başarırsaajanımızı bu seferde dev bir dalgıçbekliyor. Bu dalgıcıda karnından vurmalı veonun attığı torpillerden sakınmalısınız.Onun attığı torpilleri de ateş ederek etkisizhale getirebilirsiniz. Dalgıç da ortadan kaldırıldıktansonra Siy örgütün karargahınagiriyor.Sly'ın bundan sonra görevini tamamlamakiçin iki bölümü daha var. Bunları dasize bırakıyorum. Eh ajan olmak filimlerdegöründüğü kadar kolay değilmiş. Siz nedersiniz.OCEAN/512K 2DISKGRAFİK ...................................... :°o85SES ............................................ : °o70ZORLUK .................................... : °c 80GENEL ....................................... : °o 80AMIGA DÜNYASI 77

TANITIMINDIANAPOLISHAKAN TIRALİIndianapolis 500 şimdiye kadar gördüğüm en akıcı araba simulasyonu.Grafikler ve animasyon kendinizi gerçek bir yarışta hissetmenizisağlıyor. Bu oyunu gördükten sonra eminim başarana kadar devamlıonunla oynayacaksınız. Şimdi bu mükemmel araba sımuiasyonunuher yönüyle tanımaya çalışalım.Kullanma Kontrolleri: Yarış arabasını kullanmayı öğrenmek içinana menüden Practice'i seçin. Practice'i belirlemek için space tuşu,yukarı aşağı okları veya mouse'u kullanın. Practice'i seçmek içindereturn tuşuna ya da mouse a basın. Practicee girince kendiniziservis'de buluyorsunuz. Arabanın göstergelerinin bulunduğu yerinbiraz üstünde servis tahtası var. Servis tahtası hakkındaki açıklamayıdaha aşağıda okuyabilirsiniz. Şimdilik sadece hızlanın ve servisdışına, yarış pistine çıkın. Böylece servis tahtası ortadan kaybolacak.Arabanızı mouse, joystick ya da tuşlarla kullanabilirsiniz.Mouse ile arabayı kullanma: Mouse'u bir direksiyon gibi düşünebiliriz.Mouse'u ne kadar fazla sola yada sağa hareket ettirirsek tekerlekleride o oranda döndürmüş oluruz. Birdenbire dönmeyi ya dasavrulmayı önlemek için mouse'u yavaş ve dikkatlice kullanın. Zatençoğu durumda arabayı kullanmak için mouse'u fazla hareket ettirmenizgerekmeyecek.Tuşlar ile arabayı kullanma: Bu da aynı mouse ile kontrole benziyor.Tuşa ne kadar fazla basarsanız tekerlekleri de o oranda çokdöndürürsünüz. Tuşu bıraktığınız anda ise tekerlekler kendiliklerindendüzelirler. Virajlarda tekerleklerden gelen sesleri iyice dinleyinçünkü bunlar arabanızın kaymasının bir sinyali. Böyle durumlardatuşlara kısa aralıklarla basıp bırakarak tekerleklerin kaymasını önleyinve dengeyi sağlayarak muhtemel bir çarpmayı engelleyin. Butekniği tüm dönüşlerde uygulamanızı tavsiye ederim.Joystick ile arabayı kullanma: Joystick ı sağ ya da sola iterek tekerlekleridöndürün. Joystick'i bir tarafta ne kadar fazla tutarsanıztekerleklerde o kadar çok döner. Demin tuşlarda bahsettiğimiz metodujoystick'le araba kullanırken de uygulayarak aynı sonucu eldeedebilirsiniz.Geri geri gitmek: ilk önce tamamen durun. Ardından aşağı oka,tuşlardan 2ye basın ya da mouse'u geri çekin.Anti-Roll Bar'ın ayarlanması: Ön Anti-Roll Barı sıkıştırmak için '='e, gevşetmek içinse '-' ye basın. Arka Anti-Roll Bar'ı sıkıştırmak içinse']' a, gevşetmek içinse '[' basın.Turbo'yu ayarlamak: Turbo'yu ayarlamak için klavyeden 1 ile 9arasındaki tuşlara basın. Minimum turbo için 1'e, maksimum turboiçin ise 9 a basın.Cruise control (Sabit hız kontrolü): Cruise control hızınızı sabitleştirir.Böylece arabaya devamlı gaz vermekten kurtulursunuz.Cruise control’den frenleri kullanarak, arabaya gaz vererek ya dabir yere çarparak kurtulabilirsiniz. Eğer C tuşunu basılı olarak tutarsanız,bırakana kadar hızınızı arttırırsınız. Sabit hızınız ise tuşu bıraktığınızzamanki hızınız olur. Kullanmayı öğrenirken Cruise kontrcyavaşlama yada – hızlanma derdini ortadan kaldırarak sizin pistealışmanızı sağlar. San bayrak esnasında araba kullanırken de, cruisekontrol arabanın yavaşlamasını ya da hızlanması derdini ortadankaldırarak daha rahat bir yarış çıkarmanızı sağlar.Diğer Kontroller:Ctrl + R : Bu tüm olayları yeniden başlatır.P : Oyunu durdurur.Esc : Ana menüye gitmenizi sağlar.Servis Tahtası: Servis yeri büyük kırmızı bir X ile belirtilmiştir.Arabayı ne zaman serviste durdurursanız o zaman servis tahtası ortayaçıkar. Eğer F1, F2 gibi fonksiyon tuşlarına basarsanız servistahtası kaybolur. Bu arada frenlere basarak servis tahtasını tekrargörebiliriz. Yakıt göstergesi yaklaşık ne kadar benzininiz olduğunugösterir, göstergede ne kadar çok renk varsa o kadar çok benzininizvar demektir. Yakıt deponuz 40 galona kadar benzin alabilir.Servis tahtasında Fuel seçeneğini space tuşuna basıp seçerek veardından da return'e basarak arabanıza yakıt doldurabilirsiniz. İstediğinizmiktarda yakıt almak içinse ',' ve '.' yi kullanmalısınız. Tekerleklerise arabanın lastiklerinin ne kadar kullanılmış olduklarını belirtirler.Bir tekerlek ne kadar gri olmuşsa o derece aşınmış demektir.Lastik değiştirmek için, istediğiniz lastiği space tuşu ile seçin ve ardındanda return'e basın.Araba Kontrolleri: Arabanın kontrol menusunu ortaya çıkartmakiçin fonksiyon tuşlarından birine basın.F3 : Yakıt F7 : Lastiklerin HavasıF4 : Kanatlar F8 : Lastiklerin TürüF5 : Lastik F9 : Lastiklerin AçısıF6: Balans F10: ViteslerKontrollerden F3-F7'yi Practice esnasında her zaman, yarış veOualifying esnasında ise sadece serviste değiştirebilirsiniz. F8-F10ile seçilen kontrolleri ise sadece Practice'de ve Oualifying'de servisegirerek değiştirebilirsiniz. Seçilen kontrolü değiştirmek için ',' ve'.' yi kullanabilirsiniz. Değişik bir kontrol seçmek için ise space tuşunaya da tab'a basarak tüm kontrollerin saat yönünde bir biri ardınasıralanmasını sağlayabilirsiniz. Bunun tersini yapmak ise kontrollerinsaat yönüne ters olarak göz önüne gelmelerini sağlayacaktır. Sıralamayıve yarışın o turundaki performansınızı görmek için F2 veF1 tuşlarına basın. Diğer sürücülerin sıralamasını ve görmek için '.'ve',' basın.Ana Menü :Oyun sırasında herhangi bir zamanda Esc'ye basarak ana menüyedönebilirsiniz. Burası asıl önemli seçimleri yaptığınız yerdir. Buekranda her hangi bir seçenek diğerlerinden farklı bir şekilde yazılmışsao seçeneği seçmek o anda mümkün değildir. Alt menüdenana menüye dönmek için da Esc'ye basmalısınız. Eğer çarpar, lastiğinizipatlatır ya da motorunuzu uçurursanız yine Esc'ye basarakana menüye dönebilirsiniz.AMIGA DÜNYASI 80

TANITIMAna Menüdeki Seçenekler:Resume Drlvlng (Yarışa kalman yerden devam): Bu seçenekana menüyü terkedip, sizi pistte yarışırken, Oualifying ya daPractice'de kaldığınız yere götürür. Eğer daha piste çıkmamışsanızbu seçenekten yararlanamazsınız. Yeni bir araba ya da araba ayarıyüklemişseniz bu seçenekten yararlanamazsınız.Instant Replay (Tekrar): Bu seçenek son 20 saniyede pistte olanolayları görmenizi sağlar. Tekrar eden görüntünün sonuna ulaşıncaatay olarak bir çizgi ekranda yukarıdan aşağı inerek tekrarı baştanaşlatır. Tekrarı isteğinize göre çeşitli konumlardan izleyebilirsiniz.Bu konumları seçmek için yine space tuşu. mouse ya da joystick'ikullanmalısınız.Bu seçenekler sırası ile....InCar {Arabanın içinden)Behind (Arabanın arkasından)Track (Pistteki sabit kameradan)TV (Televizyondan)Sky (Havadan)Leader / Crash (Yarıştaki lideri ya da yapılan bir kazayı görmek.Bu seçenek sadece yarış esnasında seçilebilinir.)Tekrarı şu komutlarla kontrol edebilirsiniz.'.' ya da sağ mouse tuşu : Hızlı ileri',' ya da sol mouse tuşu : Geri almaP: Durdurmayı açma/kapamaEğer olayı kare kare görmek istiyorsanız, tekrarı durdurmak içinP'ye basın ve sonrada hızlı ileri ya da ger almayı kullanın. TekrarP'ye basarak durdurmadan kurtulabilirsiniz Tekrarı kapatmak içinEsc'ye basın.Practlce: Practice moduna girince kendinizi serviste buluyor vekarşınızda servis tahtasını görüyorsa„z Servis tahtasının kaybolmasıiçin hızlanarak servisten piste çıkın. Bu arada servisin sonundakiduvara çarpmamaya dikkat edin. Araba ayarlarını Practice'ninherhangi bir anında değiştirebilirsiniz. Bu değişiklik, değişik ayarlarınarabaya nasıl etki ettiğini görmenizi sağlayacaktır. Motor ve lastiklerinkötü kullanımı onların patlamasına sebep olacak fakat Practicesırasında çarpışmalar arabanıza zarar vermeyecektir. Motor yada lastiği patlattıktan sonra devam etmek için Esc'ye ya da Ctrl + Rye basın.Ouallfy: Oualify'a başlayın. Yalnız arabanızın ayarlarını piste çıkmadanyapın. Çünkü piste çıktıktan sonra yalnız Turbo ve Anti-RollBarların ayarlamasını yapabilirsiniz. Birbiri ardına gelen 4 turu nekadar hızlı bitirirseniz yarışta da o oranda önde başlarsınız.Bir avantaj olarak qualifying sırasında depodaki benzin miktarını10 galona kadar düşürün. Yalnız bunu serviste ya da Practice'deyapmalısınız. Aynı zamanda Turbo nuzu da 9'a çıkartarak maksimumaulaşın. Bu arada yarışa başlarken yakıtınızı arttırmayı veTurbo'nuzu da düşürmeyi unutmayın.İlk tura başlangıç çizgisinin biraz gerisinden hareket halinde başlıyorsunuz.Dört turuda en hızlı şekilde tamamlamaya çalışın. Sıralamalistesi yeni pozisyonunuzu belirledikten sonra ekrana geliyor.Eğer Oualifying sırasında servise giripte durursanız başarısız sayılıyorsunuz.Tekrar başlamak için Esc'ye basın. Bu arada unutmayın.Arabanız Oualifying sırasında hasar görebilir. Eğer bir malzeme hatasısezerseniz, ekranın sol üst köşesini kontrol edin. Mesela birlastik yada motoru patlatmışsanız, burada yanıp sönen bir mesajgöreceksiniz. Tire Blew ya da Engine Blown gibi.Yarış: İstediğiniz yarış uzunluğunu seçin.10 tur = 25 mil (Çarpışmalarda arabada hasar ve Sarı bayrakyok.)30 tur = 75 mil (Sadece çarpışmalarda arabada hasar yok.)60 tur = 150 mil200 tur = 500 milOualifying'de olduğu gibi yarışta da Turbo ve Anti-Roll Bars servisegirmeden değiştirebileceğiniz tek kontroller. Yarışı kazanan arababitiş noktasını geçince, yarış biter. Eğer kazanırsanız Esc'ye basarakzafer kutlamalarına katılın. Space tuşu ya da mouse tuşunabasarak ana menü çıkana kadar tüm ekranları tek tek seyredin. Yarıştageri kalan diğer sürücüler yarış bittiği andaki konumlarına görederecelendirilirler.Takımlar: Aşağıdaki üç takım/motor kombinasyonlarından biriniseçme şansına sahipsiniz.March/Cosworth ... Lola/Buick ... Penske/ChevroletChevrolet ve Cosworth motorları en üst güçlerine 12000 devirdeulaşırlar. Buick motoru ise 9000 devirde buna ulaştığı için Chevroletve Cosvvorth motorlarından daha düşük vites oranlarına ihtiyacı vardır.Arabalarda birbirleriyle kıyaslandıklarında çeşitli değişikliklergösteriyorlar. March/ Cosworth kullanımı en kolay olanı fakat aynızamanda da en yavaş olanı. Penske/ Chevrolet ise kullanım bakımındanen zor ve hız bakımındanda en yüksek olanı. Arabalar değişikkarakteristik özelliklere sahipler fakat hiçbiri doğal olarak bir diğerindenüstün değil. Tüm olay ayarlamalarda başlayıp, bitiyor. Arabalarbu şekilde ayarlandıkları için kullanımı kolay-yavaş bir arabadan,kullanımı zor-hızlı bir arabaya (tecrübeniz arttıkça) ayarlamalarlafazla oynamadan geçebilirsiniz.File (Dosya): Bu bölümden yükleyebileceğiniz üç değişik arabaayarı var. Araba ayarlarından (Car settings) 1 ve 2 Lola/ Buick içinplanlanmış. Araba ayarı 1 March/ Cosworth 'ün orijinal şekline, arabaayarı 2 ise Penske/ Chevrolet'in orijinal şekline eşit. Bu ayarlardanbirini Lola/ Buick'e yüklemek onu diğer iki araba gibi yapacaktır.Tabi vites değerleri ayarlanmış olarak. Araba ayarı 3 ise Penske/Chevrolet için planlanmış olup, March/ Cosworth'ün orijinal şeklineeşittir. Bu sizin, Penske/ Chevrolet'i daha kolay ayarlamalarla,gerçekte olduğundan ya da olması gerektiğinden daha kolay kullanmanızısağlar.Takımları eğer yarış ya da Oualifying sırasında değiştirirseniz. Yarışıya da Oualifying'i unutmayı baştan kabul etmiş olmanız gerekir.Çünkü 'Resume Game' yapamazsınız. Tekrar yarışmak için Practice,Race ya da Oualify 'ı seçmelisiniz.File (Dosya): En fazla üç araba ayarı yükleyebilir ya da kaydedebilirsiniz.Eğer yeni ayarlar yüklerseniz, yarışa ya da Oualify'a kaldığınızyerden devam edemezsiniz. Eğer bir araba ayarını kaydederseniz,diskte bulunan ayarın üstüne kaydolur. Bu nedenle eğer orjinalayarları kaybetmek istemiyorsanız Indy500'ün bir kopyasını enbaşta çıkartarak onun üstünde çalışın ve yarattığınız dosyaları çekmekiçin onu kullanın. Daima hangi ayarın hangi araba için olduğunuhatırlayın. Eğer ayarı, değişik bir arabaya yüklerseniz, göreceğinizperformans da değişik olacaktır. Eğer bir Chevrolet ayarını Buickmotoruna yüklerseniz vites oranı çok yüksek olacağından motorupatlatabilirsiniz.Bu arada tekrarları da yükleyebilirsiniz ve kaydedebilirsiniz. Eğerbir tekrar yüklerseniz onu Resume Driving'i seçmeden evvel seyretmelisiniz.Yoksa yeni yarıştakiyle değiştirilecektir.Options (Seçenekler):Mouse hassasiyeti: Bu seçenekle arabanın mouse ile yönetilirkenne kadar hassas davranacağını ayarlayabilirsiniz.Levels ol detail: Grafik kalitesini üç kademeli detay menusundenseçebilirsiniz. Grafik kalitesi arttıkça simulasyon hızı düşecektir.Yani hızı az detay seçerek arttırmanız mümkün.Low Detail: Pis, pist duvarları ve servis bölümünü görebilirsiniz.Medium Detail: Ağaçlar ve bir bölüm tribünler eklenmiş.High Detail: Tüm tribünler ve bulutlar eklenmiş.Ayrıca bu oyunun hızlandırıcı kartı olan AMIGA'larda daha hızlı çalıştığınısöylemeliyim. Böylece grafikler, çok daha yumuşak ve akıcıbir hal alıyor. Kendinizi sanki gerçek bir yarışta sanmanız işten biledeğil.Bütün bunlardan sonra size tek şey söyleyebilirim. İyi şanslar.ELECTRONIC ARTS / 512K Tek DiskGRAFİK ..............................:%80SES .................................... : % 40OYNANABILIRLİK.............. : % 80GENEL .............................. :%85AMIGA DÜNYASI 81

TANITIMTARKAN BARLASACCOLADE, Test Drive gibi oyunlarlabilgisayar piyasasında kendine haklı biryer edinmiş sayılı firmalardan biri ve ilk kezkarşımıza böyle bir oyunla çıkıyor. Ama kalitesiniher zaman olduğu gibi bu oyundada sürdürmüş. Oyunumuzun adı, Bar Games.Adına bakıp hemen aldanmayın. Bu'The Games' serisinden oldukça farklı biroyun. İçinde beş değişik ve güzel oyunlarvar. Şimdi sırasıyla bunları inceleyelim.1) Liar's Dice: Beş zarla oynanar ooabenzeribir oyun, yani Barbut. Ekranın solundaoyunun menüsü var. Sol alt köşedezarlar görünüyor. Onun üstündeyse her elkullandığımız para miktarı görünüyor. Bumiktarı 'Def ve 'Help'in altında bulunan oktuşlarıyla yapıyoruz. Parayı sağa-sola olanoklarla 5'er, yukarı-aşağı olan oklara ca50'şer arttırıp, azaltabiliyoruz. Kız zartarıattığında kendi zarlarınıza bakarak oyunagirin. Önce elinizde birden fazla olan sayılarıteklif edin ( 2 tane 3'lü gibi ). Karşınızdakikız biraz düşündükten sonra sizdenbiraz daha iyi bir teklifte bulunuyor ( 3 tane5'li gibi ). Oyun bu şekilde sürüp gidiyor.En sonunda herkes zarlarını açınca kazananbelli oluyor. Yalnız dikkat edin karşınızdakikız çok iyi blöf yapıyor. Eğer pokerdenhoşlanıyorsanız, buna bayılacaksınız.2) Wet 'n Wild: Yabancı ülkelerdeki arabayarışlarının sonunda ve bazı özel barlardayapılan oldukça değişik bir yarış vardır.Bu yarışa bir çok isim takmışlardır, amabiz kısaca Islak tişört Güzeli yarışması diyeceğiz.Yarışmacı bayanları bira ile ıslatarakiçlerinden en güzelini seçmek (ve tabibu yarışı seyretmekte) oldukça zevkli vegüzel. İşte şimdiki oyunumuzda bu. Wet’nWild (Islak ve Vahşi) barda yapılan bir'hatun ıslatmaca? oyunu. Yalnız buradabira yerine su kullanıyoruz. Altınızdaki sahnedeher tur başka bir güzel geziniyor. Sizde yukarıdaki içi su dolu kovaları üstlerinedökerek onları ıslatmaya çalışıyorsunuz. İlkhatunda işiniz çok kolay. Çünkü sahneninsağına veya soluna doğru, yürüyor. Amadaha sonrakiler oldukça zor. Sağa doğruilerlerken, aniden durup geriye doğru ilerlemekgibi, yanıltıcı birçok hareket yapabiliyorlar.Aklımdayken, kovayı kız tam altınızdaykenboşaltmanın bir manası yok, çünküıskalamış olursunuz. Kovayı hatun sizdenen az bir kova uzaktayken boşaltmanız lazım.Ancak o zaman isabet ettirebiliyorsunuz.Tabii tek zorluk bu da değil, ilk hatundansonra kovaların altındaki elektrik kablosundaoluşan kaçağa da dikkat etmelisiniz.Bir de arada bir sizin bulunduğunuzbölüme gelerek kovaları aşağıya atan hatunlarvar. Bunlara bir kez değince geri dönüyorlar.Onun için önce en kenarlardakikovaları kullanın ki, onların geldiğini görüncezamanında yetişebilesiniz. Her kademededört hatun var. Eğer ilk kademeyi bitiripikincisine geçebilirseniz, işiniz birazdaha güzelleşecek ve zorlaşacak. Buradakovalarınızı aşağı atan hatunlar yok, amayukarıdan üstünüze çekiç veya gülle gibibir çok şey atan hatunlar var. AmaBambie'yi görmek için hepsine değer. Aklımdaykenbir hatunu % 100 ıslatmadan diğerinegeçemezsiniz. Bunu da kızın resmininaltında bulunan ve siz ıslattıkça artançizgiden anlayabilirsiniz. Unutmayın bu bölümzevkli ama kolay değil.3) Last Call: Sanırım birçoğunuz bira içmiştir.Bu kez amacınız içmek değil, içirmek.Hemen yanlış anlamayın, sadecebarmenlik yapacaksınız. Tabii bunun dakolay olmadığını söylemem gerek. İlk başlardabir kaç müşteri varken işiniz kolay,ama daha sonra zamanlamanızı çok iyiayarlamanız gerek. Eğer birayı yavaş gönderirseniz,müşteriye ulaşmadan aşağı kayarakdüşüyor. Hızlı gönderdiğiniz zamanda müşterinin eline çarparak yere düşüyor.Birasını zamanında, almayan müşteriyi dekaybediyorsunuz. İlk görüşte belki pekhoşlanmayabilirsiniz, ama joystick'i elinizealınca bırakamayacağınızdan eminim.4) Air Hockey: Altındaki çok ince deliklerdensürekli hava üflenen bir masada hokeyoynamak, oldukça zevkli bir olay. Tabiibunu bilgisayarda denediğiniz zaman kolunuz(gerçeğinde olduğu gibi) fazla yorulmuyor.Oyunu bilgisayara veya (eğer ikijoystick'ıiniz varsa) iddialı bir arkadaşınızakarşı oynayabilirsiniz. Eğer içinizde bilardobileniniz varsa, bu oyunda daha başarılıolacağını söyleyebilirim. Bunun dışındasöylenebilecek ne var bilmiyorum, ama buoyunun acemilerine bir kaç tavsiyem var.En kolay sayı diski yanlara çarptırarak atılangollerden kaybedilir, dikkat edin. Diskikalenizle aranıza aldığınız zaman çok dikkatliolun yanlışlıkla kendinize gol atabilirsiniz.Evet, benden bu kadar. Bu oyunu bilmeyeninizvarsa, hiç vakit kaybetmesin.5). Plck-up Artist: Geldik son oyunumuza.İçlerinde belki de en güzeli bu. Fakatbaştan söyleyeyim, eğer Ingilizceniz pekiyi değilse, bu oyunu anlamanız zorlaşır.Ama yine de Amiga Salatası bölümündekiçözümüne bakarak bitirebilirsiniz. Fakatyazılanları anlamadan oynarsanız, oyundançok az zevk alabilirsiniz. Herşey güzelbir bayanın gece yarısı barda sizinle buluşmakistediğini anlatan bir notunun elinizegeçmesiyle başlıyor. Notta onu tanımanıziçin bir çiçek takacağı da yazılı. Bara gelincekarşınızda arkası dönük olarak oturanüç hatun göreceksiniz. Bunlardan birini seçerekkonuşmaya başlayın. Burada iki olasılıkvar. Eğer doğru kızı seçip yanlış laflarıkullanırsanız, kaybedersiniz. Yanlış kızı seçip,doğru lafları kullanırsanız yine kaybedersiniz.Kimin doğru kız, hangilerinin doğrulaflar olduğunu da deneme-yanılma yoluylaanlayabilirsiniz. Eğer ilk bölümde kızlardanherhangi birine doğru lafları kullanırsanız,size yüzünü dönerek gülümsüyor.Eğer çiçek takmışsa, doğru kızı buldunuzdemektir. Tabii takmamışsa, diğer kızlardaşansınızı denemeniz gerekir. Oyunda seçiminizirandom olarak değişen bir el şeklindekibir ğöstergeci izleyerek yapıyorsunuz.El istediğiniz seçeneğin üstüne gelince,fire'a basın. Ayrıca seçim yaparken sürekliazalan bir süre var. Bazen elin istediğinizseçeneğe gelmesi uzun sürebiliyor. Zamanınızdolunca da el o anda hangi seçenekteise, o seçilmiş oluyor. Bu da oyuna ayrıbir heyecan getirmiş. Oyunu kendi başınızabitirmenizi tavsiye ederim. Bir yerde takılmadanSalata'daki çözüme bakmayın.Bakalım bir bayanın kalbine giden yolunnereden geçtiğini bulabilecek misiniz?Evet, sizin de gördüğünüz gibi ACCOLA-DE oldukça değişik ve başarılı bir çalışmayapmış. Umarım 'Bar Games // ‘yi de yaparlar.Bu oyunu oynarken benim başımageldiği gibi, bayan arkadaşlarınızın hışmınauğramamanızı dilerim. Kız arkadaşınızınbir bilgisayarı kıskanması pek hoş sonuçlarvermiyor. Benimki hala tamirde.ACCOLADE / 512K - 2 DİSKETGRAFİK ......................... :%85SES.................................:%70OYNANABİLIRLIK ......... : % 75GENEL...........................:%75AMIGA DÜNYASI 83

HAKAN TIRALİEski dost 64'deki Rastan Sağanın,Amiga'daki Black Tiger'ın ya da kısacatüm Arcade oyunların hastaları. İşte siziniçin yepyeni, mükemmel bir oyun. TorvakThe Warrior...Torvak The Warrior isimli oyunumuzdaTorvak adlı savaşçıyı yönetiyoruz.Torvak'ın amacına ulaşabilmesi için binbirgüçlüğe göğüs germesi, sizin ise sıkılıpsinirlenmedenbilgisayarınızın başındauzun saatler oturmanız gerekiyor.Torvak da diğer oyunlardaki kahramanagibigüçlü, kuvvetli bir savaşçı. Ayrıca netürlüsilahı kullanma ya da kabiliyeti var fakatne yazıkki oyunun başında kullanabileceğitek silahı baltası. Fakat balta deyip degeçmeyin her ne kadar diğer silahlar kadarişe yaramıyorsa bile ilk başlarda gayet iyiiş görüyor.Oyun başlarken ekrana bir harita çıkıyorve o anda Torvak'ın bulunduğu yeri gösteriyor..Bu her bölümün başında böyte oluyor.İlk bölüm açık arazide geçiyor. Pazendeyer altında geçiyor. Oyuna başladıktansonra sağa doğru ilerlemeye başlıyoruz.İlk gözümüze çarpan şeyin mezar taşıbenzeri bir taş olması gerekiyor Bu taşıbaltamızı kullanarak kırmalı ve içinden'çıkannesneyi almalıyız. Bu taşlar oyundaadım başı karşımıza çıkıyor ve onları parçalayıncaortaya çıkan maddeler bize ekstrapuan, enerji, hak, kalkan ya da ateş gücügibi oldukça önemli şeyler kazandırıyorlar.Taşları parçalamakla ortaya çıkan şişebize ateş gücü veriyor. Sahip olduğumuzateş gücü, ekranın üstünde, enerji çizgizinaltında şişe resmi ile belirtiliyor. Ateşgücünü aktif hale getirmek için ateşi basılıtutmalı ve ekranın üstündeki bir yerde be§-ren mavi ışık iyice parlayana kadar beklemelisiniz.Aktif hale gelen bu ateş gücûnükullanmanın iki yolu var. Birincisi ateşe basılıtutarak yüzünüzün dönük olduğu tarafaçok güçlü bir enerji dalgası göndermek.ikincisi ise ateşe basılı tutarken elinizdekisilahla yere vurmak. Genelde bunlardanikincisi daha yararlı çünkü ilki sadece önünüzdekiengelleri ortadan kaldırırken ikincisiekrandaki tüm engelleri ortadan kaldırıyor.Ateş gücünü çok gerekli zamanlardakullanmanızı tavsiye ederim çünkü sayısısınırlı. Taşları parçalayarak aldığımız kalkanise bir anda etrafımızı sarıyor ve bizisaldırılara karşı çok olmasa bile bir derecedekoruyor. Bu kalkanı ve kalkanın enerjisiniateş gücünün yanında görebilirsinizBunlardan başka birde vuruş gücü var. Vuruşgücünüz ne kadar fazla olursa o kadarseri vuruşlar yapabilirsiniz. Oyunun başındavuruş gücünüz 1 ama ileride bunu 4’eTHE WARRİORkadar yükseltip karşınıza çıkan tüm varlıklarıseri şekilde öldürebilirsiniz. Vuruş gücünüzde ekranın sol üstünde belirtiliyor.Alabileceğiniz bu üç önemli maddedenbaşka birde alındığı zaman enerji verentoplar var. Bunların büyükleri enerjiniziepey arttırırken, küçükleri ise enerjinizinsadece bir kaç kare artmasını sağlıyorlar.AJınca herhangi bir şekilde bize yararı dokunanmaddeleri tanıdık. Şimdi bunları kullanarakkorunacağımız veya saldıracağımızdüşmanlarımızı tanımaya çalışalım.İlk düşmanlarımız olarak arıları gösterebiliriz.Bunlar ilk bölümlerde üstümüzdengeçip gidiyorlar. Yani kasıtlı bir saldırılarıyok ama bölümler ilerledikçe arılardan kasıttısaldırılar bekleyebilirsiniz. Bu arılarıher hangi bir silahla tek vuruş yaparak öldürebiliriz.Yılanlar ise yerdeki otların arasındangizli gizli sürünerek yaklaştıkları içindikkat gerektiriyorlar. Bunları da balta dışındaherhangi bir silahın tek darbesi ile öldürebilirveya üstlerinden atlayarak yolumuzadevam edebiliriz. İlk bölümün hemenbaşlarında karşımıza çıkan yeşiladamlar ise bize bıçakla saldırıyorlar fakatbunları yenmek çok kolay. İki darbe yolumuzdançekilmeleri için yeterli oluyor. Yineilk bölümde karşımıza çıkıp bize ok atanadamlar var. Bunları da iki darbe ile öldürebiliyoruz.Yalnız bunlar sizi gördüklerindehemen ok atmaya başladıkları için onlarayaklaşırken zıplamak ve ondan sonra saldırmakbazı durumlarda çok yararlı oluyor.İlk bölümde ilerledikçe, birden karşınıza çıkantaş adamlarla da karşılaşıyorsunuz.Bunları da iki darbeyle öldürebiliyorsunuzama aniden karşınıza çıktıkları için çoğuzaman size çarparak enerjinizin bir bölümünügötürüyorlar. Okçulara ve diğer savaşçılarayerin üstünde ve altında rastlarkentaş adamlara genelde yer altında rastlıyoruz.Bunlardan başka yine bölümün ilerisafhalarında ortaya çıkan savaşçılar, bitkilerve yaradıklar var. Bu yeni tür savaşçılartopuz kullanıyorlar ve ancak üç vuruşlayok edilebiliyorlar. Bitkiler ise zararsız görünüyorlarama yanlarına yaklaşınca siziısırıyorlar Bunları da dikkat ederek tek vuruşlayok edebilirsiniz. Bir de aniden yerdençıkan eller var. Bunlar ise iki vuruştayok edilebiliyorlar.İlk bölümde karşımıza çıkan yaratık vesavaşçılar yukarıda bahsettiğimiz kadar.Bölümler ilerledikçe saydığımız bu yaratıklarayenileri eklenerek karşımıza çıkıyorlar.Oyunda ilerlerken çoğu zaman yerdeki birboşlukla, bir kuyuyla veya küçük göllerlekarşılaşıyoruz. Yerdeki bu boşluklara inmekaşağıdaki eşyaları toplamak bakımındangerekli. Aynı şey kuyular içinde geçerli.Buralara indikten sonra, indiğiniz yerdenveya biraz daha ileriden kendinize bir çıkışyolu bulup tekrar yeryüzüne çıkıyorsunuz.Çıkış yolları çoğu zaman hareket eden taşparçalarının birinden diğerine geçerek eldeettiğiniz yol veya kuyudan sarkan kovalarabinerek yukarı çıkmanız oluyorlar. Gölleregirerek yolunuza devam edebilirsiniz amaeğer gölün içindeyken bir savaşçıyla karşılaşırsanızhemen geri dönerek gölün kenarınagidin ve yukarı çıkarak ona vurun. Buarada içine girince ne kadar enerjiniz olursaolsun hayatınızı kaybettiğiniz sular davar. O nedenle bunlara sakın girmeyin. İlkbölümde silah olarak kılıç, topuz ve balyozalabiliyorsunuz. Fakat bunlardan balyozualmanızı hiç tavsiye etmem. Bunun nedenibalyozun çok ağır bir silah olması.Her bölüm kendi içinde üç kademeye ayrılıyor.Birini bitiripte ötekine geçince yanarsanız,en baştan değilde yandığınız kademedenbaşlıyorsunuz. Üçüncü kademeninsonu aynı zamanda bölümün de sonuoluyor ve burada öteki bölüme geçmekiçin özel bir yaratıkla dövüşüyorsunuz. Onedenle buraya gelirken ateş gücünüzünhepsini harcamamış olmaya dikkat edin.İkinci bölüme geçince bataklıklar, lavlarladolu çukurlar ve ilk bölümdeki yaratıklaragöre daha üstün yaratıklarla karşılaşıyorsunuz.Bu bölümde karşılaşacağınız tehlikeliyaratıklar arasında size kılıcıyla saldırantilkileri, sürünen yaratıkları, vuruncadağılan fakat sonra toplanarak tekrar saldıranadamları, sizi öldürmek için kasti dalışlaryapan kartalları ve bataklıktan fırlayıpüstünüze atlayan küçük yeşil yaratıklarısayabiliriz. Tilkiler, sürünen ve vurunca dağılanyaratıklar için üç vuruş, kartallar vebataklıktan fırlayan yaratıklar içinse ikişervuruş yapmalısınız. İkinci bölümün tehlikeliyanları her an düşebileceğiniz lav çukurlarıve bataklıklar. O nedenle boşluklardaninerken yavaş hareket edin ve bilmediğinizçukurlara doğrudan atlamayın. Bu aradabataklıklarda da fazla hareketsiz kalmamayaçalışın yoksa içine gömülebilirsiniz.Torvak The Warrior her yönüyle çok güzelbir oyun. Grafikler ve müzik birbiriylemükemmele yakın uyum sağlıyor. Bu aradaanimasyonlar, oynanabilirlik ve oyununçok geniş kapsamlı olması, ayrıca kolaykolay sona ermemesi oyunu hit yapmayayetecek özellikler. Hareketli oyunlardanhoşlanan herkese tavsiye ederim.CORE/512K 2 DİSKGRAFİK ............................ .............. : % 75SES................................... .............. :% 70ZORLUK ........................... .............. : % 65GENEL............................... .............. :% 70AMIGA DÜNYASI 85

TANITIMTARKAN BARLASAmiga'nın ilk zamanlarında Milleniumadlı bir oyun yapılmıştı. Umulandan fazlakişi bu oyun için günlerce kafa patlatmıştı.Ben de hiç kimseden bu oyun hakkındakötü bir eleştiri almamıştım. Fakat dahasonraları bu türde pek oyun yapılmadı. Yapılanlarise aynı kaliteyi tutturamadı. Yaçok zor oyunlar oldular ya da çok kolay.Millenium çok iyi bir denge kurmuştu. Dahasonra ortaya Supremacy adlı bir oyunlailgili söylentiler çıktı. Kimileri bu oyununCD'ler için yapıldığını söylerken, kimileri deoyunun 2MB da çalıştığını söylediler. Reklamlarındanokuduklarımız da, oyunun Millenium'unpabucunu dama atacağı yolundaydı.Aylar süren iddialı reklam ve beklemeleren sonunda bitti ve Supremacy nihayetçıktı. Zorlu stratejileri-sevenler, buoyunda aradıklarını bulamadılar. Oyunda,gerek konu, gerekse de yapılabilecek olanşeylerde bir yenilik yoktu. Fakat bilinenlerSupremacy'de oldukça iyi kullanılmış. Grafikleretek bir söz söylenemez. Efektler iseoldukça iyi. Kısaca herşeyi özetlersek,Supremacy sıkılmadan oynanabilecek biroyun olmakla birlikte, 3, 4 gün geçtiktensonra pek bakılmayacak bir oyun. Oyundabirçok icon bulunmakta. Bu iconlarda işibiraz karıştırıyor Fakat alıştığınız zamansistemin oldukça kolay olduğunu göreceksiniz.Oyunda 4 adet zorluk derecesi bulunmakta.İlkini çok basit bir strateji ile yenerken,aynı strateji ikincisinde işe yaramıyor.Dördüncüsü ise neredeyse yenilmezbir rakip.Oyun, uzayda büyük bir sömürgeleşmeçağında geçiyor. Amaç basit, en fazla sömürgeyesahip olmak ve düşmanınızı yoketmek. İlk olarak rakibinizi seçiyorsunuz.Oyunda 4 tane rakibiniz vardır.1-WOTOK: En kolay yenebileceğiniz rakiptir.Zekası yoktur. Fakat nasıl oluptauzay gemilerine sahip olabildiğine, ben dehayret ettim. Fiziksel gücü büyüktür. Bu rakibiseçerseniz, oyunda toplam 8 gezegenolur. Wotok'u yenmek için uygulayacağınızsistem basittir, ana üssüne saldırmak. Bununiçin 24 Platoon'u da kullanmak zorundasınız.2-SMINE: Fiziksel bakımdan zayıf, sinirsel bakımdan güçlü olan bir rakiptir. Oldukçazekidir. Oyunda toplam 16 gezegenvardır. Smine'ı yenmek ilki kadar kolay değildir.Rakibinizin ana üssüne ilkindeki gibibir saldırı yapamıyorsunuz.3-KRART: Fiziksel ve sinirsel bakımdanoldukça güçlüdür. Zeka düzeyi yüksektir.Oyunda toplam 32 gezegen vardır. Yenmekimkansız değildir. Fakat ben başaramadım.4-RORN: En güçlü rakibinizdir. Fizikselve sinirsel bakımdan kusursuzdur. Bunundışında hiç bir özelliği bilimiyor. Oyunda 32gezegen vardır. Yenmek imkansız gibi görünsede, yenilebilir. Aksi takdirde programcılarneden yapsın?Rakibinizi seçtikten sonra oyuna geçiyorsunuz.Karşınıza çıkan ekran, ana oyunekranıdır. Ekranın sol altında bir çok iconvar. Bu iconlardan birini seçtiğiniz zaman,ana ekranda bulunan iconların bazıları genekarşınıza çıkacaktır. Bu sebeple oyundakarmaşık, bir çok icon okluğunu düşünebilirsiniz.Fakat bu sizi korkutmasın. Ana ekrandabulunan iconların gördüğû işlevlerher zaman aynıdır Bu sebeple oyundagerçek anlamda kullanacağınız toplam 10icon vardır.Ekranın sol altında bulunan bu iconları,üsten başlayarak açıklayalım. İcon açıklamaları,soldan, sağa doğru olacaktır.1-Gezegenler hakkında bilgi: Buradanbir gezegen hakkında gerekli olan tüm bilgileriöğrenebilirsiniz.Food: Gezegende bulunan yiyecek miktarıdır.Nüfus arttıkça yiyecek miktarındada normal olarak bir azalma olur. Bu miktarO'a düştüğü zaman insanlar ölmeyebaşlar. Fakat bunun da bir çaresi vardır.Satın alabileceğiniz tarım sistemleri var.Bu sistemler yiyecek üreterek sorunu haledebilirler.Mineral: Oyunda bulunan her araç, birazda olsa çeşitli minerallerle çalışır. Ayrıcamineraller şehirlerin gelişmesindeönemli bir pay sahibidir.Fuel: Yakıt, sizin gezegenler arasındayapacağınız seyahatlerde kullanılır. Yakıtsızbir gemi hiç bir işe yaramaz. Gerek yakıt,gerekse de mineraller, azaldıkları zaman'Core Minig Statiori yardımıyla gezegendençıkarılabilinir.Energy: Enerji olmadan hiç bir aleti vegemiyi çalıştıramazsınız, daha doğru birdeyişle gezegeni ölüme terk edersiniz.Oyunda size enerji sağlayacak olan en büyükfaktör, güneştir. Güneşten gelen enerjiyi,yörüngeye yerleştireceğiniz uydular,kullanılabilir hale getirirler.Population: Gezegenlerin nüfusudur.Gelişmiş bir gezegende 30000 kişi yaşayabilir.Gezegenlerin nüfusunun artması,hem gelişmeyi, hem de askeri gücünüarttırır. Oyunda sahip olduğunuz ordular veçeşitli personeller, gezegen halkından seçilir.Nüfusu az olan bir gezegen teknolojikaçıdan geri kalmaya mahkumdur.Pop. Moral: Halkın memnuniyet derecesidir.'+' bu durumda nüfus artar, durum '-'olduğu zaman ise nüfus azalır. Halkın moraliniiki faktör bozar. İlki vergiler, ikincisiise yiyecek sıkıntısıdırTax Rate: Halktan alınan verginin oranıdır.Bu oranı nüfus azaldığında azaltabilirsiniz.Bu sayede nüfus artar. Parasal olaraktüm geliriniz vergilerden gelir. Bu sebeplenüfusun kalabalık olduğu gezegenlerdevergi miktarını arttırabilirsiniz. Bu sayedekasanıza daha fazla para girer.Military Strenght: gezegende bulunanaskeri gücünüzdür. Oyunda sadece anagezegeninizde ordu kurabilirsiniz. Dahasonra bu orduları askeri gemilerle diğergezegenlere nakil edebilirsiniz. Herhangibir gezegende bulunan ordu, bir saldırıanında, o gezegeni korur.Ekranın sol üstünde de iki adet icon vardır.İlki gezegenin adını değiştiriyor. İkincisiise diğer gezegenlerinizden para nakil etmektekullanacaksınız.Ayrıca ekranın sağ tarafında üç adet iconvar. Bunlardan;Solda 'Ships on Orbif: Gezegenin yörüngesindebulunan gemi ve araçalrı gösterir.Ortada 'Ships on Surface of Starbase':Gezegenin yüzeyinde bulunan gemi vearaçları gösterir.Sağda 'Ships in Docking Bay s ofStrabase': Gezegenin gemi hangarlarındabulunan gemileri gösterir.2-Gemi ve sistem alma: Paranızın veenerjinizin yettiği kadar gemi ve sistemalabilirsiniz. Gerçi bunun da bir sınırı var,fakat bu sınır oyun için yeterli. Bir çok gemive sistem modeli var ve bunlardan herbirininfarklı görevlere sahip.B-29 Battle Cruiser: Bunlar askeri gemilerdir.Gezegenler arasında asker nakliyapar. Ordularınızı sadece bu gemilerlenakil edebilirsiniz. Gemiyi almak için; 5250Kredi, 95 Mineral, 365 Enerjiye sahip olmanızgerekmekte.Horticultural Station: Gezegenlere yiyeceküreten sistemdir. Her gezegende enaz iki adet bulunması gerekir. Bu sistemlerigezegenin yüzeyine yerleştirirsiniz. Fakatyerleştirmeden önce sistemin personelinialmanız gerekmekte. Personal bütün sistemve gemiler için gereklidir. Ardından dasistemi gezegen yüzeyine yerleştirirsiniz.AMIGA DÜNYASI 86

TANITIMSon aşama ise sistemi çalışır duruma sokmaktır.Bunu da 'on', 'off ile yapabilirsiniz.Gerkli olanlar; 16995K, 510M, 970E.Core-Mining Station: Yakıt ve mineralüreten yegane sistemdir. Bu sistem de.gezegenin yüzeyine yerleştirilir. Teknik açıdan'Horticulturat sistemden farkı yoktur,izlenecek yol aynıdır. Her gezegende 1adet bulunması yeterlidir. Gerekli olanlar:17999K,600M,875E.Cargo Store / Carrier: Gezegenler arasındayiyecek, enerji, mineral, yakıt ve insantaşımaya yarayan kargo gemileridir.Gerekli olanlar; 15400K, 125M, 465EAtmosphere Processor: En gerekliaraçtır. Bu araç olmadan hayat bulunmayangezegenleri, yaşanabilir hale getiremezsiniz.Oyunda sizin ve rakibinizin dışındadiğer gezegenlerde hayat yoktur Bugezegenleri yaşanabilir hale getirebilmekiçin, format atmanız gerekir. Her gezegeninyapısına göre farklı format sürelen vardır.Format edilen gezegenin, format boyuncatüm yüzeyi alevlerle kaplıdır. Bu sistemilk olarak, 'Uzay Yolu' dizilerinde kullanılmıştı.Format tamamlandıktan sonra gezegenyaşanabilir duruma gelir. Bu aletlerdenoyunda sadece bir adet alabilirsiniz.ikinci bir aleti isteseniz de alamazsınız.Gerekli olanlar; 26753K, 125M, 999E Personelegerek yoktur.Solar-Sat Generator: Sizin güneştenalacağınız enerjiyi kullanılabilir hale sokanuydulardır. Bu uydular insansız çalışırlar.Ana gezegeninizin yörüngesine 5 tane almanızyeterlidir. Diğer gezegenlere 1 er tanegönderirseniz, bu uydular da onlar içinyeterli olacaktır. Gerekli olanlar; 975K. 7M.92E.3- Uzay gemisinin olduğu icon: Yörüngeyeve diğer gezegenlere ne gönderecekseniz,bütün gemi ve sistemleri buradangönderirsiniz. İlk olarak göndereceğinizgemiyi seçmeniz gerekir. Hangarda3'den fazla gemiyi bulunduramazsınız Birgemiyi ya da sistemi uzaya göndermedenevvel, personelini seçmeniz gerekir. Personeligemi ya da siteme yükledikten sonra,yakıtını koymanız lazım. Bu işlemleri bitirdiktensonra gemiyi havalandırabilirsiniz.Ekranın üst kısmında3 adet icon vardır:Sol taraftaki: Gemiyi yörüngeye yerleştirme.Gideceği gezegeni seçme: Bu seçimiekranın alt kısmında bulunan gezegenlerinarasından yaparsınız. Sadece AtmosphereProcessofu buradan başka bir gezegenegönderemezsiniz. Formatsız olan gezegenleregidemezsiniz. Gemilerin belli birulaşma süreleri vardır. Oyunda zaten zamandurmadan ilerlediği için fazla beklemenizegerek kalmadan gemi gideceği yereulaşır.Sağ taraftaki: Gezegene ulaşan gemiyi,yörüngeden üsse indirmeyi de buradanyaparsınız.4-Gezegen formatı: 'Atmosphere Processofuhayat olmayan bir gezegene buradangönderirsiniz. Fakat bu işlemi başlatmadanönce, haritadan bir gezegenseçmelisiniz. Ardından sistemi gönderebilirsiniz.Sistem gezegene vardıktan sonra,formatın kaç gün süreceğini öğreniyorsunuz.İşlemi başlattıktan sonra, yapacağınızbaşka bir şey yoktur. Zamanı gelince formatın bittiğini bilgisayar size haber veriyor.Atmosphere Processor'u bundan sonradiğer bir gezegene gönderebilirsiniz.5- Yumruk iconu: ordularınızı, dahadoğru bir deyişle Platoon'larınızı buradankurarsınız. Ayrıca kurduğunuz bu Platoon'larınteçhizatlarını da buradan sağlarsınız.Bir Platoon'u silahlandırmadan evvel,onları eğitime tabi tutarsınız. Eğitimleri bitenPlatoonları silahlandırabilirsiniz. Eğitimlerine kadar fazla olursa, Platoon o dereceetkili olur.Troops: Platoon'a adam alma. En fazla200 kişiden oluşabilir. Adamları aldıktansonra, Platoon otomatik olarak eğitimebaşlar.Platoon'a numara verme: Her Platoon'unbelli bir numarası vardır. Bu numaralarıburadan seçersiniz.Platoon'lar üzerlerine zırh giyerler ve silahkullanırlar. Bu zırh ve silah sitemlerinide silah ve zırh resimlerinin altından seçebilirsiniz.Her zırhın ve silahın kalitesinegöre fiatı farklıdır. Kaliteli zırh ve silahlarPlatoon'un savaş gücünü arttırır.Platoon eğitimini tamamlayınca, sağ taraftabulunan icon'dan teçhizatını giydirebilirsiniz.Burada gerekli olan şey paranızdır.Paranız yoksa biraz beklemek zorundakalabilirsiniz. Oyunda toplam 24 Platoonvar ve bu sayı sabittir. İptal edeceğiniz Platoonları da gene buradan çarpı' işaretindenyapabilirsiniz.Aşağıda soldan sağa;1-Sandık iconu: Gemilere ve sistemlereyükleyecekleri malzemeleri, personel veyakıtlarını buradan yaparsınız, ilk olarakyükleme yapacağınız gemiyi seçin. Ardındanpersoneli alın. Yakıtını koyun. Eğer istersenizgeminin gideceği gezegene çeşitlimalzemeler götürebilirsiniz. Cargo gemileridışındaki gemiler fazla yük almazlar. Sistemlerde malzeme taşıyabilir. 'Kırmızı' okgemiye malzeme, 'yeşil ok da üsse malzemealmak için kullanılır. Ayrıca burada bulunanbir icon ile gemi ya da sistemdeki,personel ve yakıtta dahil olmak üzere herşeyiboşaltabilirsiniz. Artık kullanmayacağınızgemileri de gene buradan çarpı' işaretliicon ile iptal edebilirsiniz.2- Gezegen yüzeyi: Gezegenin yüzeyineyerleştireceğiniz sistemleri buradan,yerleştirebilirsiniz. İlk olarak geminin üsdebulunması gerekir. Ardından çalışacak personelide varsa, tek yapmanız gereken,sistemi seçmektir. Sistemi seçtikten sonra,sistem gezegenin yüzeyine yerleşir. Ardındanda sistemi çalıştırmanız gerekecektir.Bunu da 'on', 'off ile yaparsınız. Sisteminaltında 'runing' yazısı çıktığında sistem çalışmayabaşlamıştır. Ara sıra elektro manyetikfırtınalar, sistemlerin çalışmalarını etkiler.Bu gibi durumlarda sistemleri tekrarçalışır duruma getirmeniz gerekecektir.3- Kurukafa iconu: Buradan savaş gemilerinizePlatoon'larınızı koyabilir, savaşlarda,basit de olsa bazı taktikler kullanabilirsiniz.İlk iş, gemilere adam koymaktır.Bunu için ilk olarak gemiyi, ardından dayükleyeceğiniz Platoon'ları seçin. Düşmangezegene geldiğinizde ise ilk olarak gemiyiüsse indirin, ardından da Platoon'ları boşaltın.Bu işlemi yaptıktan sonra savaşbaşlayacaktır. Savaşta Platoon'un 'Aggression'unuayarlayabilirsiniz. AggressionPlatoon'unuzun etkinliğidir. Yüzde olarakgösterilir. Bu yüzde arttıkça savaşı daha kısabir sürede bitirebilirsiniz. Fakat bununda bir bedeli vardır. Bu taktikle çok adamkaybedebilirsiniz. Savaşın temsili olarakgösterildiği ufak ekrana kliklerseniz, birbirindenhoş resimler görebilirsiniz. Savaşbittikten sonra Platoon'ları başka gezegenleregönderecekseniz, tekrardan onları gemiyealmayı unutmayın.4- Büyüteç iconu: Bir gezegen hakkındabilgi almakta kullanılır. Bu 4 türlü olur.Resources: Gezegendeki, mineral,enerji vs.Population: Gezegenin nüfusu.War Status: Gezegende bulunan askerigüç.Everything: Gezegen hakkında tüm bilgiler.5- Disket iconu: Oyunu save veya loadetmeye yarar.Bu iconlardan başka, ekranın bazı yerlerindede iconlar vardır.Solda er iconu: Oyunu durdurursunuz.'Kulak iconu: Sesi açıp, kapama.Haritanın sol üst köşesi: Gezegenhakkında genel bilgi. Çapı, kime ait olduğuvs.Haritanın sol alt köşesi: Ana gezegeninizigösterir.Ayrıca yukarı, aşağı oklarla harita üzerindediğer gezegenlere bakabilirsiniz.Supremacy süper bir oyun değil, alındığında1, 2 gün zevkle oynanan, 1 haftasonra arşive kaldırılan türden bir oyun.Oyunda bir yenilik yok, sadece grafik veefektler, türünün en iyisi.MELBOURNE HOUSE:1 Mbyte / 2 DisketGRAFİK............................. :%90MÜZİK-EFEKT..................: % 75OYNANABİLİRLİK ............ : % 45IQ ...................................... :%30GENEL..............................:%70AMIGA DÜNYASI 87

WINGS OF DEATHMEHMET ALİ ŞAHİNDergimiz basıma hazırlanırken gelen bazı güzel oyunlar arasındanbir tanesini de ben seçtim. Bu oyun ünlü Thalion Software'inson hiti WINGS OF DEATH. Daha yeni bir software firması olmasınarağmen birbirinden güzel oyunlar yapan Thalion Software çokyakında birbirinden güzel bir kaç oyun daha çıkaracakmış. Bildiğinizgibi Thalion Software adını daha önce CHAMBERS OF SHAÖLINile oldukça çok duyurmuştu. İşte bir süre sonra çıkardığı bir kaçoyunun ardından bu oyunla da listelerde yükseleceğe benzer. Oyunumuztipik bir shoot'em up. Ama oyunda her zamanki gibi klasikuzay gemileri, robotlar gibi şeyler yok. Bu snootem up'ımız fantastikçağlarda geçiyor. Büyücüler, yaratıklar ve ejderhalara karşı savaşıyoruz.Bu arada bizim de bir sineği yönettiğimizi söylemeliyim.'Ama bir sinekle bu düşmanlara ne yapabSrim ki ? ' demeden öncebazı küreler sayesinde yarasadan kuşa. kuştan ejderhaya bile dönüşebildiğimiz!belirtmeliyim. Bütün tiplerin ateş türü farklı. Meselayarasa, fırlatılınca parçalanan küreler atar ejderha ateş püskürür.Neyse bunlara daha sonra değiniriz. Karşılaştığınız düşmanların bazılarınıvurunca bazı küreler çıkıyor Şimdi kürelerin adları ve ne işeyaradıklarını açıklayalım.ENERGY: Gücümüzüarttırır.ZAP: Dokunduğunuzanda. ekrandane varsa yok olur.SECOND FİRE: Miniejderhaya dönüştürür. Küçükalev bulutları halindeAteş etmenizı sağlar.PUAN: Oyundaaldığınız puanınartmasını sağlar.SECOND PULSE: Yarasayadönüşmenizi sağlar. Parçalananküreler halinde ateş eder.SUNDY PULSE: Olabileceğiniz en büyük ejderha halinegetirir. Büyük alev bulutlan halindeateş etmenizi sağlar.WAVE BEAM: Kuşadönüşmenizi sağlar.Seri olarak ateş eder.SPEED FİRE: Sineğe dönüştürür.Zaten oyunun başlangıcındada bir sineğizSPEED: Daha hızlıuçabilmemizi sağlar.SKULL: O anki durumunuzubir geriye alır.Oyunun kademeleri de çok ilginç Bazen bir bataklıkta bazende bahçelerde savaşıyoruz. Oyunumuzun güzel müziklerini meşhurThalion Software'in müzikçisi JOCHEN HIPPEL yapmış. JOCHENeğer kalitesini bu şekilde sürdürürse yakında DAVID WHITTAKERgibi bir müzikçi olacak sanırım. WINGS OF DEATH shoot'emup'çılar için ideal bir oyun. Bol çeşitli düşmanlar ve farklı akımlardakisaldırılar sizi terleteceğe benziyor. Genel açıdan çok hareketli biroyun. Eğer uzun zamandan beri değişik bir shoot'em up oynamadıysanız,bu oyun tam size göre. Başarılar.THALİON/512K İki disketGRAFİK............................. :%70SES....................................: % 80OYNANABILİRLİK ............ : % 70GENEL..............................:%70AMIGA DÜNYASI 89

TARKAN BARLASBir çoğunuz Stephen King veya Dean R.Koonts gibi gerilim-korku tipi romanlarıntanınmış yazarlarını biliyorsunuzdur. Sıkıdurun, artık yeni biriyle tanışmanın zamanıgeldi. Bu yazar, daha önce 'Hell Ratser gibitümlere imzasını atmış olan CUVEBAKERdır En son romanlarından biriolan CABAL'da, Aaron Boone adında akılhastası olan azılı bir katilin oldukça ürperticihikayesi anlatılıyor. Polisten kaçarkenKuzey Alberta'da bir çöl kasabasına getenBoone, bazı olaylar sonucu Nightbreed'lerinarasına, girer. Bunlar et yiyengarip yaratıklardır. İçlerinden biri Boone aşöyle der : 'Ölü olmak kötü bir şey değil,farklı da değil. Sadece...beklenmedik birşey.'. Şimdi bu roman filme çekildi. İçinde100 temel yaratık ve bunların çeşitli türleriyleyaratık sayısı 250'yi geçen bu filmiçin, daha şimdiden canavar filmlerininStar Wars'ı denmekte. Umarım bu güzelfilmi yakın zamanda sinema veya videokulüpterde görebiliriz. Şimdi gelelim oyunumuza.Bu romanın\filmin iki oyunu yapıldı.Biri ' Night Breed The Arcade Game'.diğeri de Night Breed 'The InteractiveMovie'. Şimdilik Amiga'da ikincisi geldiğiiçın. şimdilik onu açıklıyorum. Tabii bizimBoone'u canlandırdığımızı söylememe gerekyok sanırım. Oyuna başladığınızdaBoone, Kuzey Alberta'daki çöl kasabasınagelmiş ve bir doktorla (Dr. Decker) görüşmektedir.Doktor ona durumunun kontroldençıkmış olduğunu ve yardım edemeyeceğinisöyler. Bu arada 24 saat içinde poliseteslim olmazsa onu bizzat ihbar edeceğinide ekler. Bunun üzerine daha profesyonelbir yardıma ihtiyacı olduğuna inananBoone, bir hastaneye gitmek üzere yola çıkar.İşte siz oyuna burada başlıyorsunuz.Haritada ilerlemek için, yolun kavşak noktalarınaklikleyin. Haritanın sağ alt köşesindehastane, sol üst köşesinde polis merkezive sağ üst köşesindeyse mezarlık var.İlk önce hastaneye gitmeliyiz. Bunun içingerekli yolu haritadan rahatlıkla belirleyebilirsiniz.Yolda giderken bazen polis barikatarıylakarşılaşabilirsiniz. O zaman karşınıza'Turn round or Ran roadblocK şeklindeoır yazı çıkar. Eğer Ran roadblock'u kliklerseniz,ileri doğru giderek barikatı parçalayıpyola devam edersiniz. Böyle yaptığınızzaman bazen lastiğiniz patlayabilir, benzindeponuz delinebilir. Ama bazen de hiçbirşey olmayabilir. Turn round'u kliklerseniz,geriye (bir önceki viraja) dönersiniz. Hastaneyeulaştıktan sonra, kendinizi yataktabuluyorsunuz. Bunca yorgunluğun üstünekolayca uykuya dalıyorsunuz.Boone, rüyasında garip bir adam görür.Bu adam ona bütün günahların affedilebildiği,çılgınla akıllının barış içinde bir aradayaşayabileceği bir yerden bahseder: Midian.Boone içinde Midian'a gidip bu adamıbulmak için büyük bir istek duyar. Böylece,gece yarısı bir araba çalıp hastanedenkaçarak Midian'a doğru yola koyulur,işte biz yine burada oyuna dönüyoruz.Şimdi doğru mezarlığa gidin. Yoldaki barikatlardanmümkün olduğunca sakınmayabakın, çünkü delik bir depo veya patlak birlastikle fazla uzağa gidemezsiniz. Eğeryolda benzininiz biter de polise yakalanırsanız,kendinizi tımarhanede bulursunuz.Sonra tekrar hastanenin bulunduğu yerdenkaçarak mezarlığa gidebilirsiniz. Yol-da, benzininiz azalınca bazı yerlerde benzinistasyonlarına raslarsanız, sakın benzinalmamazlık etmeyin. Benzin alırken parahiçbir zaman problem olmuyor. Neyse sonundamezarlığa ulaşacaksınız nasılsa.Mezarlığa geldiğiniz zaman karşınıza üçseçenek çıkıyor. Bunlar:1) ENTER GRAVEYARD: "MEZARLIĞAGİRMEK'2) LOOK AROUND: "ÇEVREYE BAKIN-MAK'3) ENTER MIDIAN: "MİDİAN'A GİR-MEKTabii siz ilk önce mezarlığa girmelisiniz.Mezarlığa girince, iki tane yaratık üstünüzeatlayarak sizi yakalıyorlar. Kaçmaya çalışırken,içlerinden biri tarafından ışınlıyorsunuz.Tam bu sırada ellerinden kurtularakkaçmaya başlıyorsunuz. İşte şimdi bir arcadesahne sizi bekliyor. Sağ üst köşedesizi kovalayan yaratıkla aranızdaki mesafegörünüyor. Burada eğer joystick'inizinauto-fire'ını açıp arkanıza yaslanırsanız,AMIGA DÜNYASI 93

TANITIMyaklaşık bir dakika sonra yaratıktan kurtulmuşolacaksınız.Şimdi büyük bir sürprizle karşılaşacaksınız.Dışarda polis arabaları sizi bekliyor vekarşınızda doktor Deccer var. Daha sizolayın şokundan kurtulamadan, arkadakipolislere silahlı olduğunuzu haykırarakkendini yere atıyor. Bunun sonucunda daBoone (yani siz), polisin mermileriyle delikdeşik oluyor. Tabii artık öldüğünüzü fark etmişsinizdir.Hemen şaşırmayın, asıl oyunumuzşimdi başlıyor.Evet yanlış okumadınız. Oyun siz öldüktensonra başlıyor. Nasıl mı? Anlatayım.Polisler cesedinizi morga getiriyorlar. Fakatgece yarısı (mezarlığa girdiğimizde bizikovalayan yaratıklardan biri tarafından ısırılmışolduğumuz için) ruhunuz bedeninizegeri dönüyor ve tekrar canlanıyorsunuz.Ama bu kez, bir Breed olarak. Bu kez polismerkezinden kaçıyoruz. Amacımız yine haritadanMidian'a ulaşmak. Tabii benzinimizbitip polise yakalandığımızda tekrar tımar-haneye düşüyoruz. Tekrarmezarlığa ulaşınca, bu kezçevreye göz atın. Birden sizebıçak atan maskeli bir adamlakarşılaşacaksınız. Bu, aslındasizi polislere öldürten doktordanbaşkası değil. Tabii bu daoyundaki bir arcade bölümü.Amacınız üstünüze gelen bıçaklardan(onları bakış alanınızındışına çıkararak) kaçmak.Burayı da atlatınca, birpolisle konuşuyorsunuz. O sizeİnanarak yardım edeceğinisöyledikten sonra kendinizitekrar mezarlığın dışında buluyorsunuz.Ve nihayet Midian'a giriyoruz.Boone, burada rüyasında gördüğü yaşlıadamla karşılaşıyor. Ona, neden ölmüş olmasınarağmen hala yaşayabildiğini soruyor.Yaşlı adam ona fazla birşey söylemedenMidian'a girmesini söylüyor. İşte bukez bir labirentin içindeyiz. Bu labirent biraz'Dungeon Master ı hatırlatsada onunlapek alakası olduğu söylenemez. Bu labi-rentte üç tehlikeyle karşı karşıyayız. Bunlar1) Polisler: Bunlar Dr. Decker'in adamlarıdır.Aynı zamanda en kolay alt edebileceğimizdüşmanlardır. Çünkü bu polislerinhepsi insan ve bizden daha güçlü değiller.Bunlarla karşılaştığınız zaman yukarıdakiiki figürden birini seçerek kaçabilir (koşanfigür) veya dövüşebilirsiniz (kolları havadaduran figür). Dövüş sahnesi güzel olmaklabirlikte, oldukça kolay. Karşınızdaki polisiyenmeniz 30 saniyeden fazla sürmüyor.2) Havada İlerleyerek üstünüze gelenyaratıklar: Bunlar polislere göre daha zorlu.Siz ayakta dururken, sağdan/soldan veyukarıdan/aşağıdan geliyorlar. Yukarıdangeldiğinde eğilerek, aşağıdan geldiğindeysezıplayarak kendinizi koruyabilirsiniz.3) Lazerler: Bunlar hem en kolay hemde en zor olanlarıdır. Sizi izleyen lazerin alnınızagelmemesine çalışın. Saniyeler ilerledikçelazerin hızı artacaktır. Dikkatli olun.Bu labirentte keşfetmeniz gereken bir sırvar. Eğer bunu başarabilirseniz, başka birboyuta geçerek oyunun yeni bir aşamasınageleceksiniz. Benden şimdilik bu kadar.Bu oyunu hemen herkese tavsiye ederim.Eğer kendinize güvenebiliyorsanız hodrimeydan...OCEAN 512KGRAFİK...........................: % 80SES ................................. :% 75OYNANABİLİRLİK...........: % 70GENEL ........................... : % 75CODE NAMEICEMANCENGİZ KARACODENAME ICEMANCodename Iceman Bir Sierra adventure-'ıdır. Bunun da anlamı, günlerce sürecekbir macera ve sinir dolu saatlerdir. Sierrafirması yaptığı kendine has türde oyunlarla,adventure'a yeni bir boyut getirmiştir.İcon ya da text adventure'ların aksine yaptıklarıbu tür oyunlar, oldukça beğenildi vebu sayede firmanın bütün oyunları en az100.000 sattı. Büyük adventure firmalarıtek tek kepenklerini indirirken, Sierra yaptığıoyunlara yenilerini kattı. Sierra'nın 1990yılında piyasaya çıkardığı 6 adventure, birbirindenfarklı konuları ele aldığı için büyükbir kitleye hitap etti. Bundan cesaret alanfirma da CD-Rom'lar için de oyunlar yapacağınıaçıkladı. Heroes Ouest 2, SpaceOuest 3, King's Ouest 5 bunlardan bazıları.Neyse biz Sierra'yı bir kenara bırakalımve konumuza dönelim.Grafiklerin, müzik ve espirilerin gerçektengüzel olduğu Iceman'e hoşgeldiniz.Şimdiye dek oynadığınız klasik adventure'larınaksine burada oldukça haraketli bircasusu canlandıracaksınız. İşiniz sadececasuslukla kalmayacak, bunun yanında birde denizaltı kullanacak ve kötü ruslaradersini vereceksiniz. Ayrıca bütün bunlarbir film havasında gelişecek ve bir andakendinizi filmin başrol oyuncusu olarak bilgisayarbaşında bulacaksınız. Fakat oyunageçmeden önce, size üzücü bir haberimvar. Iceman maalesef oldukça yavaşbir oyun. Bunun nedeni de animasyonlarınfazla oluşu. Bir ekrandan, diğerine geçerkenbiraz beklemek zorunda kalıyorsunuz.Bu da sizi oyundan soğutabiliyor. Adventureçözümlerini yayınlamak bizim için herzaman bir sorun olmuştur. Bunun nedenide okuyucularımızdan gelen farklı tepkilerdir.Kimi okuyucularımız, oyunun tam çözümünüisterlerken, kimi okuyucularımızda sadece az bir ipucu ile yetinip, oyunukendileri çözmek istiyorlar. Tabii iki taraf takendilerince haklı. Fakat biz bu arada birikileme düşüyoruz. Biz de uzun süre düşündükve kendimizce bir çıkar yol bulduk.Kaliteli bir adventure'ı iki sayıda yayınlayacağız.İlk ay kısaca oyunun konusunu vegerekli bazı ipuçlarını, ikinci ay da tam çözümünüvereceğiz. Bu sayede her iki kesimidemutlu edeceğimize inanıyorum.Iceman'in çözümüne geçmeden önce kısacakonusuna bir göz atalım.Günümüzde bütün devletler savaşın nekadar yıkıcı olduğunun farkına vardıklarından,çeşitli anlaşmalarla, silahlarda azaltmalaryapıyorlar. Fakat bu anlaşmaları yaparken,bir taraftan da gizliden gizliye dahayeni ve öldürücü silahları yapmaktan dageri kalmıyorlar. Yapılan bunca anlaşmayarağmen, her zaman için bir savaş tehlikesimevcut. Biz bir hamle daha ileri giderek,ufak bir kahinlik yapıyor ve.olası bir krizi vesonuçlarını ele alıyoruz. İlk olarak kunubaşlıklarını numaralandıralım./- Rusların birçok petrol kuyuları vardır,fakat rafinerileri oldukça azdır. Ama bununyanında, bu az sayıdaki rafinerileri dünyanınen büyük rafinerileridir. Bu rafinerilereyapılacak olan bir sabotaj, Rusyanın petrolrezervlerine ağır bir darbe vurur.2- Rusya birçok milletten oluşmuş birdevlettir. Bu devletlerde yavaş yavaş sesleriniyükseltmeye ve tek, tek özgürlük içinayaklanmaya başlamıştır.3- Rusların A.B.D. kadar büyük bir denizfilosu yoktur. Zaten Rusların ana amacı da,AMIGA DÜNYASI 94

TANITIMcaydırıcı bir deniz filosundan ziyade, engelleyicibir filoya sahip olmaktır. Bu filonunbaşlıca amacı da, olası bir savaşta,amerika'dan gelecek olan yardımı engellemektir.Bunu başarabilecek bir filoya dasahiptirler.4-Araplar her zaman muamma bir topluluktur.Kendi aralarında geçinemedikleri gibi,başkalarıyla da kolay, kolay geçinemezler.Fakat buna karşın diğer devletler onlarlaiyi geçinmek zorundadır. Çünkü dünyapetrolünün büyük bir kesimi araplardadır.Bu nedenle her zaman iki pakt için deoldukça kritik bir durum arzederler.Yukarıdaki bilgilerden yola çıkarak ufakbir senaryo yazmak herhalde zor değildir.Sierra firması da bundan farklı bir şey yapmıyor.Yıl:-1992Yer: CIA genel karargahıGenel karargah bu gün oldukça ani veplan dışı bir toplantıya sahne oluyor. Toplantısalonundaki insanlar A.B.D.'nin enönemli kişileri. Hayati bir karar vermek zorundalar.Atacakları yanlış bir adım, belkide bir savaşa yol açabilir.Gündem: Son bir hafta içinde gelişenolaylar.Dilerseniz son bir hafta içinde gelişenolaylara bir göz atalım.Daha fazla özgürlük için, yaklaşık olarak2 yıldır pasif eylem gösteren Ukrayna halkı,pasif eylemleri bırakıp, aktif eylemleregeçmişlerdir. Kendilerine Ukrayna savaşçılarıadı veren bir grup milliyetçi, geçtiğimizhafta rusların’en büyük petrol rafinerisinesabotaj yaptılar. Sonuç korkunçtur. Rusla-rın elinde bulunan petrol rezervlerinin yaklaşıkolarak yarısını yok olmuştur. Zaten ülkegenelinde kriz yaşayan ruslar için bu,tam bir felakettir. Bu felaketi atlatmak içinruslar gözlerini, zengin petrol rezervleriolan araplara dikmiştir. Bu sebeple ilk olarakTunus'ta faliyete geçen ruslar, amerikanınyoğun diplomatik baskılarına maruzkalmıştır. Oldukça kritik bir dönem yaşayandünya, meydana gelen yeni bir olayla tambir çıkmaza girmiştir. Rus yanlısı terörist birgrup, Tunus'taki Amerikan büyükelçisinikaçırmıştır Büyükelçinin hayatına karşılıkteröristlerin çeşitli istekleri vardır. Fakatbunların altında yatan asıl gerçek, RuslarınAmerikalıları diplomatik platform da safdışıbırakmaktır. Amerika, savaş çıkmamasıiçin, herhangi bir askeri müdehale yapamamaktadır.Askeri bir müdahale Ruslarıolası bir savaşta haklı çıkaracaktır. Bununüzerine Amerika da, başarı şansı oldukçaaz olan bu görev için son çare olarak birCIA ajanını kullanmaya karar verir. İşte buajan da SİZSİNİZ...Başarılı bir görevden sonra tatiliniziHawaii'de geçiriyorsunuz. Tek yaptığınızdeniz ve güneşin haklı bir tadını çıkarmak.Tabi her zaman güneşlenmek biraz sıkıcıolabilir. Bu nedenle kimi zaman kumsalsporları yapmak isteyebilirsiniz. Voleybolise oldukça iyi bir kumsal sporudur, helebir de güzel kızlarla oynanırsa. Voleyboloynarken bileinsanın başınaolmadıkkazalar gelebilir,tabii bukaza güzelbir bayanınbaşına gelirse,çok dahaüzücü olabilir.Fakat siz tecrübelibirajan, aynı zamandadatecrübeli birdeniz subayıolarak, herzaman ilkmüdahaleyiyapabilirsiniz. Boğulan bir insana ilk tedavi,tüm ilk yardım kurslarında ya da Icemanmanuel'İnden (bkz sayfa 17) öğrenilir. Ardındançevreyi biraz tanıyın, sahilde dolaşın,kaldığınız eve bir göz atın. İnsanönemli ve gerekli eşyalarını her zamanevinde bulundurur. Bunlara gerekli telefonlarda dahildir. Ardından öğle sıcağındanbunalan vücudunuzun ve susayan boğazınızınsesine kulak verip, serin birşeyleriçebilirsiniz. Fakat iyi bir tatil de, kendinizitamamen dünyadan soyutladığınız anlamınagelmez. Arasıra gazetelere bir göz atıp,dünya da gelişen olayları öğrenebilirsiniz.Gelelim barlara; barlar, tatil yerlerinde, herzaman yeni arkadaşlıkların başladığı yerlerdir.Fakat önemli olan yanlış insanlarıseçmemektir. Yalnız oturan tüm bayanlar,gerçekte yalnız olmayabilirler. Bu sebepleseçiminizi iyi yapın. Güzel bir bayan sizdeniçki ısmarlamanızı isterse, çekinmedenısmarlayın, fakat siz fazla içmeyin.Herkesin bünyesi aynı değildir. İçki sizi dahafazla çarpabilir. Fakat siz de bir bayanaiçki içmeyi teklif edebilir, ardından da kibarbir beyefendi gibi, bayanı dansa kaldırabilirsiniz.İşte bir arkadaşlığın başlaması içinbundan daha iyi bir fırsat olamaz. Bakarsınızbayan sizi odasına davet edebilir, JamesBond filmlerinde hep böyle olmazmı?..Fakat güzel olan herşeyin bir sonu vardır.Görev sizi nerede olursanız olun bulur.Gazetelere göz attığınızda krizin büyüdüğünügöreceksiniz. Resepsiyona uğrayıp,adınıza gelen mesajları öğrenebilirsiniz. Bumesajlardan biri bir generalden gelebilir.Tabii siz de hemen generalle irtibat kurmakzorunda kalabilirsiniz. Bu sayede tatilinizumduğunuzdan daha kısa bir süredeson bulabilir. Sizi alması için A.B.D.Hawaii'ye bir deniz uçağı gönderecektir.Siz de hemen ana karargaha gidecek vebir brifinge katılacaksınız. Olayların dahadetaylı biraçıklamasınıbu brifingdeöğreneceksiniz.Görevinizteoride oldukçabasit. Amerikanınnükleerdenizaltılarındanbirine atlayıp,RuslarasezdirmedenTunus'a gidip,burada bir CIAajanı ile irtibatkurduktansonra, konso-losu kurtarmak.Fakat bupratikte pek mümkün değil. Tüm Rus filosuokyanusa açılmış durumda. Ruslara sezdirmedenaralarından geçmek, basket topunugolf deliğine sokmak kadar zor.Tunus'ta ise, konsolosun yeri hakkında hiçkimsenin bilgisi yok. Bu da samanlıkta iğnearamak kadar zor. Bütün bunlar yetmezmişgibi bir de zaman sorununuz var.Durun daha bitmedi. İçinde bulunduğunuzdenizaltının ruslara ateş açma yetkisi var.Bu da sizi açık bir hedef haline getiriyor.Amirleriniz size izleyeceğiniz rotayı veTunus'a ulaşmanız gereken tarihi de verdiktensonra, bol şans dileyerek sizi postalıyor.Brifingin ardından denizatıya gidiyorsunuz.Denizaltıyı, adam yokmuş gibi, sizkullanacaksınız. Fakat bunun anlamı, denizaltıyıistediğiniz gibi kullanacaksınız değildir.Denizaltı komutanının vereceği emirlereuyarak, denizaltıyı kullanacaksınız. Birazpratiğin ardından, gizli evrakları açmakve içindekileri okumak için komutanın kamerasınagidiyorsunuz. Gerekli bilgileri öğrendiktensonra, rotanızı çizeceksiniz. Buda oldukça sinir bozucu bir işlem. Birazuğraşacağınızı tahmin ediyorum. Rota çizmeişlemini, Iceman'in kullanım kitabındançıkacak olan haritadan başka bir harita dayapamazsınız. Bu sebeple paraya kıyıpoyunun orijinalini almak zorundasınız. Ayrıca,oyunu yazarken bana orijinalini sağlayanBurak Kiper'e de teşekkür ederim. Buaylık bu kadar. Gelecek ay kaldığımız yerdendevam edeceğiz. Size hoşçakal demedenönce, birkaç ipucu daha vereceğim;GEMİCİ TERİMLERİ VEİNGİLİZCE KARŞILIKLARIAye Aye: Yes, sirFlooding Tubes: Flooding torpedo tubesFish: Torpedoin preparation for launchStern: Rear of shipGreen Board: AH control room systemsAft: Near, tovvard or in the stren of a ship ready for divingBow: Front of shipHatch: Passage way in, out or throughPort: Left side of shipsubmarineStarboard: Right side of shipScrew: Ship propellersStern Planes: Submarines rear naviga- Signature: Identifying ships through theirjtional diving planesunique soundBow Planes: Submarines front navigatio- Active Sonar: Sending active sound waınal diving planesvesRudder: Submarines left / right naviga- Passive Sonar: Listening for sound creationalcontrolted by other shipsBallast Tanks: Diving and surface control Ping: Active sonar soundAMIGA DÜNYASI 95