D - Türkiye Diyanet Vakfı

Bu yeni düzenleme ile Vakıflar Umum Müdürlüğükatma bütçeli bir kuruluş olurken, Diyanet İşleri Reisliğide Genel Bütçeye dâhil kuruluşlar arasına alınmıştır.Ancak çeşitli sebeplerle Başkanlığa yeterli kadrove ödenek tahsis edilememiştir. Bu durum Başkanlıkhizmetlerinin sınırlı kalmasına sebep olmuştur. Bu sebepleBaşkanlık teşkilatı, hizmetlerini gereği gibi yürütebilmekiçin bütçe dışı kaynaklara, yani hayırseverMüslümanların mali desteğine ihtiyaç duymuştur.Taşra teşkilatında müftüler bu konudaki ihtiyaçlarınıderneklerle karşılamaya çalışmışlardır. Müftülerindesteği ile inşa edilen hizmet binaları derneklerinmülkiyetine geçtiğinden, müftülerle dernek yönetimleriarasında devamlı problemler yaşanmaktaydı.Birçok hizmet binaları da Vakıflar Genel Müdürlüğününmülkiyetindeydi. Merkez teşkilatının ise bütçedışında bir kaynağı yoktu.22.6.1965 tarih ve 633 sayılı Diyanet İşleri BaşkanlığıKuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 14ncü maddesinin (e) fıkrası ile Başkanlık hizmetlerindekullanılmak üzere yapılacak ayni ve nakdi şartlı bağışlarınbir fonda toplanması hükme bağlanmış ise de,kanuni düzenlemenin eksik yapılması sebebiyle, kanundaöngörülen uygulama tüzüğü yürürlüğe konulamamıştır.Böylece Başkanlığın, hizmet için bütçe dışıkaynak temini teşebbüsü akim kalmıştır.Bu açıklamalar göstermektedir ki, vakıf kurmadüşüncesi doğmasının esas sebeplerinden biri Başkanlıkhizmetleri için, bütçe dışında kaynak temini ihtiyacıdır.2. Vakıflarla İlgili Mevzuatta YapılanYeni DüzenlemelerVakıf kurma düşüncesinin doğmasının ikinci sebebiise vakıflarla ilgili mevzuatta yapılan yenidüzenlemelerdir.İsviçre Medeni Kanunu terceme edilerek alınanTürk Medenî Kanununda da vakıflarla ilgili hükümlerbulunmaktaydı. Ancak Türk Medenî Kanununun vakıflarlailgili hükümleri yeterli değildi, “vakıf” kelimeside “tesis” olarak terceme edilmişti.Bu sebeple kanunun yürürlüğe girdiği 1926 yılındansonra ülkemizde çok az vakıf kurulmuştur.1967 yılında yeni kurulacak vakıflarla ilgili olarakönemli bir gelişme oldu.Türkiye’de vakıf müessesesini geliştirmek üzere1964 yılında Balıkesir Milletvekili Ahmet Aydın Bolakile 27 arkadaşı tarafından MilletMeclisi Başkanlığına bir kanun teklifisunuldu.Bu teklif 3 yıl Millet Meclisi, Senatove Cumhurbaşkanlığı arasındagidip geldikten sonra 13.7.1967 tarihindeTürkiye Büyük Millet Meclisindegörüşülüp kabul edilmiş ve 903 sayılıkanun sıra numarası ile 24.7.1967tarih ve 12.655 sayılı Resmî Gazetedeyayımlanarak yürürlüğe girmiştir.Bu kanun yeni kurulacak vakıflarlailgili önemli hükümler getirmiştir.Mesela Türk Medenî Kanunundaki“tesis” kelimesi yerine “vakıf”kelimesi konulmuş, vakıf kurmakisteyen hayır sahiplerine kolaylıklargetirilmiştir.Aynı kanunla genel, özel ve katmabütçeli idareler, bütçeleri içindeyer alan bir hizmetin veya hizmetlerinyerine getirilmesi amacıyla kurulacakvakıflara Bakanlar Kuruluncavergi muafiyeti tanınması hükmebağlanmak suretiyle, kamu hizmetlerinidesteklemek amacıyla vakıflarkurulması teşvik edilmiştir.Böylece Devletin “Kamu HizmetiYükü”nün, vakıflar eliyle hafifletilmesiamacı güdülmüştür.Konuya bu açıdan bakınca Diyanetİşleri Başkanlığı Genel Bütçelibir kuruluştu. Bu kuruluşun hizmetlerinidesteklemek üzere kurulacakbir vakıf da kurulması teşvikedilen vakıflardan olacaktı.İşte Başkanlık hizmetlerini desteklemeküzere vakıf kurma düşüncesinindoğma sebeplerinden biride Türk Medenî Kanununun vakıflarlailgili hükümlerinin değiştirilmesidir.Bu kanun çıkmasaydı, TürkiyeDiyanet Vakfı kurulamazdı.Yukarıda açıklanan Vakfın kuruluşsebeplerine, vakıf kurucularınınbilgi, feraset ve vizyon sahibikişiler olmalarını da ilave etmekmümkündür.www.diyanetvakfi.org.tr TÜRKİYE DİYANET VAKFI HABER BÜLTENİ 81 >