KOBÄ° Muhasebe Standartlarının GeliÅimi ve Türkiye Uygulaması ...
KOBÄ° Muhasebe Standartlarının GeliÅimi ve Türkiye Uygulaması ...
KOBÄ° Muhasebe Standartlarının GeliÅimi ve Türkiye Uygulaması ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Muhasebe</strong> <strong>ve</strong> Finansman DergisiEkim/2012KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartlarının Gelişimi <strong>ve</strong> Türkiye UygulamasıÜzerine Bir AraştırmaÖZETAylin POROY ARSOY Tuba BORA Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de KOBİ muhasebe standartlarını uygulayacakişletmelerin güçlü <strong>ve</strong> zayıf yönlerini belirlemek, karşılaşacakları fırsat <strong>ve</strong> tehditleri ortayakoymaktır. Öncelikle KOBİ muhasebe standartlarına yönelik SWOT analizi yapılmıştır. BuSWOT analizinden yola çıkılarak sorular hazırlanmış <strong>ve</strong> yüzyüze anket yöntemiyle BursaSerbest <strong>Muhasebe</strong>ci <strong>ve</strong> Mali Müşavirler odasına kayıtlı meslek mensuplarının görüşlerialınmıştır. Meslek mensupları, KOBİ muhasebe standartlarının doğru, şeffaf <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nilirfinansal raporlamayı getireceği kanaatindedirler. Ancak bugüne kadar doğru finansalraporlama yerine <strong>ve</strong>rgi için finansal raporlama yapılmış olması, KOBİ muhasebestandartlarına uyum sürecinde meslek mensuplarının karşılaşacağı en önemli zorluklardanbiri olarak görülmektedir.Anahtar Kelimeler: KOBİ, KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları, SWOT AnaliziJEL Sınıflandırması: M41De<strong>ve</strong>lopment of IFRS for SMEs and a Research on Turkey PracticeABSTRACTThe aim of this study is to research the application of IFRS for SMEs in Turkey throughthe SWOT analysis. We firstly generate the SWOT analysis and then perform ourquestionnaire. We applied our questionnaire to accountants listed in the Bursa Chamber ofCertified Public Accountants and recei<strong>ve</strong> their perceptions via face to face method. Theaccountants expressed their percepion that IFRS for SMEs to lead accurate, transpatent andreliable financial reporting. Howe<strong>ve</strong>r the adoption of financial reporting for tax purposesinstead of financial reporting for accurate financial reporting seems to be the most importantobstacle behind the harmonization process of IFRS for SMEs.Keywords: SME, IFRS for SMEs, SWOT analysisJel Classification: M41 Doç. Dr. Aylin POROY ARSOY, Uludağ Üni<strong>ve</strong>rsitesi, İktisadi <strong>ve</strong> İdari Bilimler Fakültesi, aporoy@uludag.edu.tr Arş. Gör. Tuba BORA, Uludağ Üni<strong>ve</strong>rsitesi, İktisadi <strong>ve</strong> İdari Bilimler Fakültesi, tubabora@uludag.edu.tr17
The Journal of Accounting and FinanceOctober/20121. GİRİŞAvrupa Birliği’nin 2005 yılında aldığı kararla birlikte AB ülkelerinde organizeborsalarda işlem gören yaklaşık 7.000 şirket UMS/UFRS’leri uygulamakla yükümlübulunmaktadır. Ancak dünya ekonomisinin belkemiğini oluşturan KOBİ’ler muhasebestandartlarını uygulamakla yükümlü olmamakta <strong>ve</strong> bu durum muhasebe <strong>ve</strong> finansal raporlamaharmonizasyonu açısından sakınca yaratmaktadır.KOBİ muhasebe standartlarının UMSK tarafından oluşturulmasının temel nedeni,halka açık <strong>ve</strong> organize borsalarda işlem gören büyük işletmelerin uyguladığı tam setUFRS’lerin uygulanmasındaki zorluk <strong>ve</strong> karmaşa olarak belirtilmektedir. KOBİ’lerin tam setUFRS’leri benimsemesi sıkıntılı bir süreç olacaktır. Bu yüzden KOBİ’ler için gereksinimlereuygun, tam setin genel yapısından ayrılmadan daha basit bir standart yayınlanması ihtiyacıgündeme gelmiştir.KOBİ muhasebe standartlarının yayınlanmanın temel amacı tam set UFRS’lerinyayınlanma amacı ile aynıdır: ortak bir muhasebe dili oluşturmak. Benimsenecek olan ortakbir muhasebe dili ile iş dünyasının yabancı yatırımlara girişmesi, yabancı şirketlerle işbirliğiiçinde bulunması <strong>ve</strong> yabancı yatırımcıların ülkemize çekilmesi kuşkusuz daha kolay olacaktır.<strong>Muhasebe</strong> standartlarının benimsenmesi ile yıllardır <strong>ve</strong>rgi muhasebesi anlayışı güdenülkemizde yeni bir çığır açılmaktadır. Her şeyden önce muhasebeden beklenen amaçdeğişmektedir. <strong>Muhasebe</strong> meslek mensuplarının yıllardır en önemli hedefi ödenecek <strong>ve</strong>rgininhesaplanmasıdır. Ancak muhasebe standartlarının bakış açısı gü<strong>ve</strong>nilir finansal raporlamadır.Bu gü<strong>ve</strong>nilir finansal raporlama ise doğru <strong>ve</strong> dürüst gösterim ilkesi ile başarılmaktadır.<strong>Muhasebe</strong> standartlarının gerek halka açık şirketlere gerekse de KOBİ’lerin muhasebedüzenlerine büyük yenilikler getireceği açıktır. Bu yenilikler kayıtlama, değerleme (ölçme) <strong>ve</strong>finansal tabloların hazırlanması <strong>ve</strong> sunulması konularında öne çıkmaktadır. <strong>Muhasebe</strong>standartları ülkemizin gündemine öncelikle TMSK’nin resmi gazetede yaptığı yayınlarla dahasonra ise yeni TTK ile girmiştir. Yakın bir gelecekte yeni TTK’nin muhasebe standartlarınıilgilendiren hükümlerinin yürürlüğe girecek olması, muhasebe meslek mensuplarını bustandartlara hakim olması gereğini güçlendirmektedir.2. KOBİ MUHASEBE STANDARTLARIKOBİ terimine dünyada pek çok ülkeden farklı tanımlar getirilmektedir. Butanımlarda genellikle çalışan sayısı, satış hasılatı <strong>ve</strong> aktif büyüklüğü esas alınmaktadır.Mısır’da KOBİ’ler 5-50 arası çalışan sayısına sahip işletmeler olarak tanımlanırken,Vietnam’da bu aralık 10-300 çalışan sayısı olarak <strong>ve</strong>rilmektedir. Dünya Bankası KOBİ’leri enfazla 300 çalışan sayısı, 15 milyon $ yıllık satış hasılatı <strong>ve</strong> 15 milyon $ aktif büyüklüğünesahip işletmeler olarak tanımlamaktadır (Dalberg, 2011: 6).Ülkemizde KOBİ tanımı, 18 Kasım 2005 tarih <strong>ve</strong> 25997 sayılı Resmi Gazete’deyayınlanan “Küçük <strong>ve</strong> Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri <strong>ve</strong> Sınıflandırılması18
<strong>Muhasebe</strong> <strong>ve</strong> Finansman DergisiEkim/2012Hakkında Yönetmelik” ile <strong>ve</strong>rilmiştir. İlgili yönetmeliğe göre KOBİ sınıflandırmasına dahilolan işletmelerin özellikleri Tablo 1’de izlenmektedir. Tablo 2’de ise AB’de yürürlükte olanKOBİ tanımına yer <strong>ve</strong>rilmiştir.Tablo 1: Türkiye’de KOBİ TanımıNet Satış Hasılatı Aktif büyüklüğü Çalışan SayısıMikro İşletme
The Journal of Accounting and FinanceOctober/2012 KOBİ muhasebe standartları uygulaması sınır ötesi şirket birleşmelerini <strong>ve</strong>işbirliği anlaşmaları fırsatlarını sağlayacaktır. KOBİ muhasebe standartları uygulaması KOBİ’lerin uluslararası pazarlaraulaşmasını sağlayacaktır. KOBI muhasebe standartları uygulaması KOBİ’lerin kredi derecelendirmenotları üzerinde pozitif etki yaratacak <strong>ve</strong> bu durum kredi kurumları ile ilişkileriningüçlenmesine neden olacaktır.KOBİ muhasebe standartları IASB’nin yoğun bir çalışma sürecinden geçtikten sonraoluşturulmuştur. Bu süreç Tablo 3’de izlenebilmektedir.Temmuz 2003Haziran 2004Nisan 2005Ekim 2005Temmuz 2003-Şubat 2007Ağustos 2006Kasım 2006Şubat 2007Nisan 2007Haziran 2007Kasım 2007Mart-Nisan 2008Nisan 2008Mayıs 2008-Nisan2009Nisan 2009Haziran 2009Temmuz 2009Tablo 3: KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Oluşum SüreciKOBİ muhasebe standartları projesi IASB’nin gündeminde alındı.KOBİ muhasebe standartları tartışma metninin yayınlanması <strong>ve</strong> 24 Eylül 2004’e kadargörüşe açılmasıKOBİ’ler İçin Olası Kayıtlama <strong>ve</strong> Ölçüm Değişikliklerine İlişkin Anket’in IASB ekibineuygulanmasıKayıtlama <strong>ve</strong> ölçüm basitleştirmelerine ilişkin yuvarlak masa toplantıları31 Kurul toplantısında KOBİ muhasebe standartlarının tartışılmasıIASB web sayfasında Nihai Taslak’ın ilk taslağının yayınlanmasıIASB web sayfasında Nihai Taslak’ın revize edilmiş taslağının yayınlanmasıKOBİ muhasebe standartları Nihai Taslak’ın yayınlanması <strong>ve</strong> 30 Kasım 2007’ye kadargörüşlere açılmasıNihai taslak üzerine IASB ekibinin yaptığı incelemenin yayınlanması20 ülkede 116 küçük işletmenin katılımıyla Nihai Taslak’ın alan testiYorum döneminin sonu, 162 adet yorum mektubu alındı.Yorum mektuplarında <strong>ve</strong> alan testinde karşılaşılan ana konuların Kurul’a sunumuÇalışma Grubu’nun Nihai Taslak üzerindeki olası değişikliklere ilişkin kapsamlıtavsiyelerini sunması13 Kurul toplantısında önerilerin yeniden tartışılmasıKurul’un Nihai Taslak’ta olduğu gibi standardın adının “KOBİ’ ler için UluslararasıFinansal Raporlama Standardı” olmasına karar <strong>ve</strong>rmesi13 Kurul üyesi kabul oy, bir üye red oy kullandı.KOBİ’ler için UFRS’nin yayınlanmasıKaynak: Deloitte (2012), “IFRS in Focus:IASB Issues a Request for Information on the IFRS for SMEs”.20
<strong>Muhasebe</strong> <strong>ve</strong> Finansman DergisiEkim/2012Tam set UFRS’ye göre yapılan basitleştirmeler şu şekilde sıralanmaktadır: Tam set UFRS’de yer alan bazı konular KOBİ’lerle ilgili olmadığı için kapsamdışı bırakılmıştır. Bu konular, hisse başına kazanç, ara dönem finansal raporlama, bölümleregöre raporlama <strong>ve</strong> satılmaya hazır finansal varlıkların muhasebeleştirilmesidir. KOBİ muhasebe standartlarında daha basitleştirilmiş yöntemlere yer <strong>ve</strong>rildiğiiçin, tam set UFRS’de yer alan bazı muhasebe politikası seçeneklerine yer <strong>ve</strong>rilmemiştir.Örneğin;o Finansal varlıkların muhasebeleştirilmesine ilişkin seçenekler <strong>ve</strong> gerçeğeuygun değerle ölçüm seçenekleri KOBİ muhasebe standartlarında yer almamaktadır.o Maddi <strong>ve</strong> maddi olmayan duran varlıklar için yeniden değerleme yöntemiKOBİ muhasebe standartlarında yer almamaktadır.o İş ortaklıkları için oransal konsolidasyon yöntemi KOBİ muhasebestandartlarında yer almamaktadır.o Yatırım amaçlı gayrimenkuller için ölçüm, maliyet <strong>ve</strong> gerçeğe uygun değeryöntemi arasında bir muhasebe politikası seçimi yerine koşullara göre yapılmaktadır.o Devlet teşvikleri için çeşitli seçenekler sunulmaktadır. Tam set UFRS’de yer alan pek çok kayıtlama <strong>ve</strong> ölçüm ilkeleri KOBİmuhasebe standartlarında basitleştirilmiştir. Bu basitleştirmeler finansal araçlar, şerefiye <strong>ve</strong>diğer tanımsız ömre sahip maddi olmayan duran varlıklar, iştirakler <strong>ve</strong> iş ortaklıkları,araştırma <strong>ve</strong> geliştirme giderleri, borçlanma maliyetleri, maddi duran varlıklar, tanımlanmışfayda planları, gelir <strong>ve</strong>rgileri, satış amaçlı elde tutulan varlıklar, canlı varlıklar <strong>ve</strong> özkaynağadayalı hisse bazlı ödemeler konularında karşımıza çıkmaktadır. KOBİ muhasebe standartlarında tam set UFRS’ye göre daha az sayıda bilgiaçıklaması (dipnot açıklaması) gerekmektedir.KOBİ muhasebe standartlarında öngörülen basitleştirilmiş kayıtlama <strong>ve</strong> ölçümilkelerinden başlıcaları şu şekilde örneklenebilir: Şerefiye <strong>ve</strong> diğer tanımsız ömre sahip maddi olmayan duran varlıklar içinUMS 36’da ifade edilen değer düşüklüğü sürecine izin <strong>ve</strong>rilmemektedir; bunun yerine dahageleneksel bir amortisman yöntemi <strong>ve</strong>rilmiştir. ( Eğer yararlı ömür belirlenemiyorsamaksimum 10 yıl) Borçlanma maliyetleri ilişkili olduğu varlığın maliyetini artırmak yerine giderkaydedilmelidir (UMS 23’deki kuralın aksine). Araştırma <strong>ve</strong> geliştirme giderleri gider olarak kaydedilmelidir (UMS 38’debelirli koşullar altında geliştirme giderlerinin aktifleştirilmesine izin <strong>ve</strong>rilmesinin aksine). UMS 39’daki dört farklı kategori yerine, finansal araçlar amorti edilmişmaliyet <strong>ve</strong>ya gerçeğe uygun değerle ölçülür <strong>ve</strong> değerleme farkları kar <strong>ve</strong>ya zarara yansıtılır.21
The Journal of Accounting and FinanceOctober/2012 Maddi <strong>ve</strong> maddi olmayan duran varlıklar için kalıntı değerin, yararlı ömrün,amortisman yönteminin yıllık olarak gözden geçirilmesi gerekli değildir. Maddi <strong>ve</strong> maddiolmayan duran varlıklar için yeniden değerleme yöntemi öngörülmemektedir.UMSK, KOBİ muhasebe standartları setini “tek bir standart” haline getirmek içinmetnin içinde tam set UFRS’lere herhangi bir atıf yapmaktan kaçınmıştır. Ayrıca UMSK,KOBİ muhasebe standartlarında sıklıkla değişiklikler yapılmayacağını belirtmektedir (Quagli<strong>ve</strong> Paoloni, 2012: 148). Bu haliyle KOBİ muhasebe standartları tam set UFRS’lerin bir özetiolarak kabul edilmemelidir. Bu set, KOBİ’lerin sahip olduğu ekonomik <strong>ve</strong> yapısal koşullarıgöz önünde bulundurularak hazırlanmış ayrı bir muhasebe standardı setidir.Tablo 4: Türkiye’de KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Uygulamasının SWOT AnaliziGüçlü yönler KOBİ’lerin uluslararası uygulamalarlauyumlu, doğru <strong>ve</strong> şeffaf finansal raporlamayapabilmeleri sağlanabilecektir.KOBİ’lerin kredi olanaklarını artıracaktır.Büyümeyi amaçlayan KOBİ’lerde uluslararasımuhasebe standartlarına geçiş kolaylaşacaktır.KOBİ’lerin yeni Türk Ticaret Kanunu <strong>ve</strong> BaselII kriterlerinde yer alan düzenlemelere görefinansal raporlama yapmaları sağlanacaktır.KOBİ’lerin kredi derecelendirme için gereklifinansal bilgileri açıklaması sağlanmışolacaktır.Fırsatlar KOBİ’lere mali tablo kullanıcılarınınihtiyaçlarına uygun finansal raporlama yapmafırsatı sunacaktır.KOBİ’lerin finansal raporlarının uluslararasıalanda sektörler içinde karşılaştırabilir olmasıfırsatını sunacaktır.KOBİ’lere sınır ötesi pazarlara ulaşabilmefırsatı sunacaktır.KOBİ’lere yabancı şirketlerle birleşme <strong>ve</strong>yaişbirliği içine girme fırsatı sunacaktır.KOBİ’lerin kurumsallaşması için önemli biradım atılmış olacaktır.Zayıf YönlerTehditlerÜlkemizde kayıt dışı ekonominin varlığınedeniyle KOBI muhasebe standartlarınınuygulanması zorlaşacaktır.KOBİ muhasebe standartları uygulamasınıngetireceği maliyet, sağlayacağı faydadan dahafazla olacaktır.Ülkemizde “doğru finansal raporlama” yerine“<strong>ve</strong>rgi için finansal raporlama” anlayışınınhakim olması nedeniyle KOBİ muhasebestandartlarının uygulanması zorlaşacaktır.KOBİ’lerde muhasebe standartları ile ilgiliyeterli düzeyde eğitim almış kişileri istihdametmek mümkün olmayacaktır.KOBİ muhasebe standartlarının yazım dilindenkaynaklanacak olan muhtemel anlaşılmazorlukları standartların uygulanmasınızorlaştıracaktır.KOBİ’lerin kurumsallaşma derecesinin düşükolması nedeniyle muhasebe standartlarıuygulamasına geçişte zorluklar yaşanacaktır.KOBİ muhasebe standartlarının ülkemizdekimevcut muhasebe sistemi ile arasındakifarklılıklar standartlara uyumu zorlaştıracaktır.Ülkemizde <strong>ve</strong>rgi mevzuatı ile KOBİ muhasebestandartları arasında oluşan farklılıklarstandartların uygulanmasını zorlaştıracaktır.22
<strong>Muhasebe</strong> <strong>ve</strong> Finansman DergisiEkim/20123. ARAŞTIRMA METODOLOJİSİBu çalışmada SWOT analizinden faydalanmak suretiyle Türkiye’de uygulanacak olanKOBİ muhasebe standartlarının fırsatları, tehditleri, güçlü <strong>ve</strong> zayıf yönleri ortaya konmayaçalışılmaktadır. Bu bölümde örneklem seçimi <strong>ve</strong> anketin oluşturulmasına ilişkin bilgiler<strong>ve</strong>rilecektir.3.1. Örneklem SeçimiÇalışmanın örneklemi Bursa Serbest <strong>Muhasebe</strong>ci <strong>ve</strong> Mali Müşavirler Odası’na kayıtlı<strong>ve</strong> rassal olarak seçilmiş 305 meslek mensubundan oluşmaktadır. Anket yüzyüze yöntemi ilegerçekleştirildiğinden cevaplanma oranı %100’dür. Bu çalışmada muhasebe meslekmensuplarının örneklem olarak seçilmesinin nedeni; KOBİ muhasebe standartları ileuygulamada en çok çalışacak olan kesim olmalarıdır.olacaktır?olacaktır?olacaktır?olacaktır?3.2. Araştırma SorularıSWOT analizinden yola çıkarak aşağıdaki soruların cevapları bulunmaya çalışılmıştır:Türkiye’de KOBİ muhasebe standartları uygulamasının güçlü yönleri nelerTürkiye’de KOBİ muhasebe standartları uygulamasının zayıf yönleri nelerTürkiye’de KOBİ muhasebe standartları uygulamasının fırsatları nelerTürkiye’de KOBİ muhasebe standartları uygulamasının tehditleri nelerÖrnekleme uygulanan anket daha önce oluşturulmuş olan SWOT analizine dayanarakmuhasebe meslek mensuplarının KOBİ muhasebe standartlarına ilişkin algılarını ortayakoyacak şekilde dizayn edilmiştir. Ankette cevaplayıcılardan KOBİ muhasebe standartlarınıngüçlü <strong>ve</strong> zayıf yönlerini, fırsat <strong>ve</strong> tehditlerini sıralamaları istenmiştir.3.3. BulgularBu bölümde SWOT analizi ışığında hazırlanan anketin bulguları tartışılmaktadır.3.3.1. Türkiye’de KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Uygulamasının Güçlü YönleriTablo 5’de Türkiye’de KOBİ muhasebe standartları uygulamasının güçlü yönlerineilişkin cevaplayıcıların görüşleri yer almaktadır. Sonuçlara göre en önemli güçlü yön;“KOBİ’lerin uluslararası uygulamalarla uyumlu, doğru <strong>ve</strong> şeffaf finansal raporlamayapabilmeleri sağlanabilecektir”. <strong>Muhasebe</strong> standartları uygulamasının en önemli amacınınyüksek kaliteli, şeffaf <strong>ve</strong> karşılaştırılabilir finansal raporlama sistemi kurmak olduğudüşünüldüğünde örneklemi oluşturan muhasebe meslek mensupları tarafından bu amacın23
The Journal of Accounting and FinanceOctober/2012benimsendiği anlaşılmaktadır. Cevaplayıcılar güçlü yönler arasından en az önemi,“KOBİ’lerin kredi derecelendirme için gerekli finansal bilgileri açıklaması sağlanmışolacaktır.” seçeneğine <strong>ve</strong>rmişlerdir. Bunun nedeninin, ülkemizde henüz krediderecelendirmenin önemi <strong>ve</strong> rolünün anlaşılamamış olması muhtemeldir.Tablo 5: Türkiye’de KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Uygulamasının Güçlü YönleriKOBİ’lerin uluslararası uygulamalarla uyumlu, doğru <strong>ve</strong> şeffaffinansal raporlama yapabilmeleri sağlanabilecektir.Ortalama Standart Sıralamasapma2,19 1,51 1KOBİ’lerin kredi olanaklarını artıracaktır. 3,31 1,37 4Büyümeyi amaçlayan KOBİ’lerde uluslararası muhasebe standartlarına 3,00 1,17 3geçiş kolaylaşacaktır.KOBİ’lerin yeni Türk Ticaret Kanunu <strong>ve</strong> Basel II kriterlerinde yer alan 2,86 1,28 2düzenlemelere göre finansal raporlama yapmaları sağlanacaktır.KOBİ’lerin kredi derecelendirme için gerekli finansal bilgileri açıklaması 3,63 1,30 5sağlanmış olacaktır.3.3.2. Türkiye’de KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Uygulamasının Zayıf YönleriTablo 6’da Türkiye’de KOBİ muhasebe standartları uygulamasının zayıf yönlerineilişkin cevaplayıcıların görüşleri yer almaktadır. Sonuçlara göre en önemli zayıf yön;“Ülkemizde “doğru finansal raporlama” yerine “<strong>ve</strong>rgi için finansal raporlama” anlayışınınhakim olması nedeniyle KOBİ muhasebe standartlarının uygulanması zorlaşacaktır.”Ülkemizde yıllardır <strong>ve</strong>rgi için muhasebe anlayışı hakim olmuştur. Bu anlayışın değişmesi içinmeslek mensuplarının öncelikle finansal raporlamanın <strong>ve</strong>rgi amaçlı değil doğru finansal bilgiamaçlı olduğu konusunda bilgilendirilmesi gerekmektedir. Diğer yandan cevaplayıcılarkayıtdışı ekonominin varlığını da KOBİ muhasebe standartları uygulamasının zayıf yönüolduğuna işaret etmektedir. Kayıt dışı ekonominin varlığının finansal raporlamanın kalitesinidüşüreceği açıktır.Tablo 6: Türkiye’de KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Uygulamasının Zayıf YönleriOrtalama Standart SıralamasapmaÜlkemizde kayıt dışı ekonominin varlığı nedeniyle KOBİ muhasebe 1,96 1,06 2standartlarının uygulanması zorlaşacaktır.Ülkemizde “doğru finansal raporlama” yerine “<strong>ve</strong>rgi için finansal 1,95 0,94 1raporlama” anlayışının hakim olması nedeniyle KOBİ muhasebestandartlarının uygulanması zorlaşacaktır.KOBİ’lerde muhasebe standartları ile ilgili yeterli düzeyde eğitim 2,81 0,99 3almış kişileri istihdam etmek mümkün olmayacaktır.KOBİ muhasebe standartlarının yazım dilinden kaynaklanacak olan 3,27 0,87 4muhtemel anlaşılma zorlukları standartların uygulanmasınızorlaştıracaktır.24
<strong>Muhasebe</strong> <strong>ve</strong> Finansman DergisiEkim/20123.3.3. Türkiye’de KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Uygulamasının FırsatlarıTablo 7’ de Türkiye’de KOBİ muhasebe standartları uygulamasının fırsatlarına ilişkincevaplayıcıların görüşleri yer almaktadır. Sonuçlara göre en önemli iki fırsat; “KOBİ’leremali tablo kullanıcılarının ihtiyaçlarına uygun finansal raporlama yapma fırsatı sunacaktır.”<strong>ve</strong> “KOBİ’lerin kurumsallaşması için önemli bir adım atılmış olacaktır.” Cevaplayıcılaryabancı şirketlerle işbirliği içine girme <strong>ve</strong> sınır ötesi pazarlara ulaşabilme fırsatlarını önemliolarak görmemiştir, zira Türkiye’deki KOBİ’lerin daha çok ulusal alanda faaliyet gösterdiğibir gerçektir.Tablo 7: Türkiye’de KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Uygulamasının FırsatlarıOrtalama Standart SıralamasapmaKOBİ’lere mali tablo kullanıcılarının ihtiyaçlarına uygun finansal 2,43 1,47 1raporlama yapma fırsatı sunacaktır.KOBİ’lerin finansal raporlarının uluslar arası alanda sektörler içinde 2,75 1,26 3karşılaştırabilir olması fırsatını sunacaktır.KOBİ’lere sınır ötesi pazarlara ulaşabilme fırsatı sunacaktır. 3,64 1,18 5KOBİ’lere yabancı şirketlerle birleşme <strong>ve</strong>ya işbirliği içine girme fırsatı 3,52 1,21 4sunacaktır.KOBİ’lerin kurumsallaşması için önemli bir adım atılmış olacaktır. 2,66 1,50 23.3.4. Türkiye’de KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Uygulamasının TehditleriTablo 8’ de Türkiye’de KOBİ muhasebe standartları uygulamasının tehditlerine ilişkincevaplayıcıların görüşleri yer almaktadır. Sonuçlara göre en önemli tehdit; “KOBİ’lerinkurumsallaşma derecesinin düşük olması nedeniyle muhasebe standartları uygulamasınageçişte zorluklar yaşanacaktır.” Ayrıca <strong>ve</strong>rgi muhasebesi anlayışına sahip meslek mensupları“Ülkemizde <strong>ve</strong>rgi mevzuatı ile KOBİ muhasebe standartları arasında oluşan farklılıklarstandartların uygulanmasını zorlaştıracaktır.” tehdidini de önemli görmektedir.Tablo 8: Türkiye’de KOBİ <strong>Muhasebe</strong> Standartları Uygulamasının TehditleriOrtalama Standart SıralamasapmaKOBİ muhasebe standartları uygulamasının getireceği maliyet, 3,02 1,12 4sağlayacağı faydadan daha fazla olacaktır.KOBİ’lerin kurumsallaşma derecesinin düşük olması nedeniyle 2,04 1,06 1muhasebe standartları uygulamasına geçişte zorluklar yaşanacaktır.KOBİ muhasebe standartlarının ülkemizdeki mevcut muhasebe sistemi 2,63 0,97 3ile arasındaki farklılıklar standartlara uyumu zorlaştıracaktır.Ülkemizde <strong>ve</strong>rgi mevzuatı ile KOBİ muhasebe standartları arasında 2,31 1,08 2oluşan farklılıklar standartların uygulanmasını zorlaştıracaktır.25
The Journal of Accounting and FinanceOctober/20124. SONUÇUluslararası arenada ortak bir muhasebe dilinin kullanılması, halka açık <strong>ve</strong> organizepiyasalarda işlem gören işletmelerin yanısıra KOBİ’ler için de ihtiyaç haline gelmiştir. Budoğrultuda UMSK’nin yayınladığı KOBİ’ler için muhasebe standartları ülkemizde TMSKtarafından Türkçeye çevrilerek yayınlanmıştır.KOBİ muhasebe standartlarına yönelik hazırladığımız SWOT analizinin, muhasebemeslek mensuplarının görüşleri doğrultusunda ulaştığımız sonuçlarına göre; genel olarakKOBI muhasebe standardı uygulamasının öneminin meslek mensuplarınca algılanmış olduğuanlaşılmaktadır.<strong>Muhasebe</strong> meslek mensuplarına göre KOBİ muhasebe standardı uygulayacak en güçlüyönü; standardı uygulayacak işletmelerin uluslararası uygulamalarla uyumlu doğru <strong>ve</strong> şeffafbir finansal raporlama yapabilecek olmalarıdır. Bu şekilde yapılan bir finansal raporlamaişletmeye olan gü<strong>ve</strong>nilirliği artıracaktır. İşletmeye olan gü<strong>ve</strong>n arttıkça yapılan yatırımlar daartacak <strong>ve</strong> KOBİ’ler daha da büyüyecektir. KOBİ muhasebe standartlarının yeni TTK <strong>ve</strong>Basel II kriterlerindeki düzenlemelere göre yapılması da meslek mensupları açısından ikincibir önem arz eden güçlü yön olarak görülmektedir.KOBİ muhasebe standartları ülkemizde uygulanmaya başlayınca kadar finansalraporlama <strong>ve</strong>rgi için yapılmıştır. Vergi için finansal raporlamadan, standartların öngördüğüdoğru finansal raporlamaya geçmek meslek mensuplarınca KOBİ’lerin karşı karşıya kalacağızayıf yönlerin başında gelmektedir. Ayrıca meslek mensupları ülkemizde kayıtdışıekonominin varlığının azalsa da devam edeceğini düşünmektedirler. Bu yüzden bunu, birdiğer önemli zayıf yön olarak görmektedirler. Türkiye <strong>Muhasebe</strong> Standartları’nın Uluslararası<strong>Muhasebe</strong> Standartları’ndan çevrilmesinden kaynaklanan olası anlaşılma zorlukları zayıf yönolarak en az değere sahiptir.KOBİ muhasebe standartlarıyla birlikte ihtiyaca uygun finansal raporlamanınyapılacak olması en önemli fırsatların başındadır. Bunun yanısıra meslek mensuplarıKOBİ’lerin kurumsallaşması için KOBİ muhasebe standartlarını önemli bir fırsat olarakgörmektedirler. Meslek mensuplarınca KOBİ’lerin uluslararasılaşmaktan çok ulusal alandafaaliyet göstereceklerinin devam edeceği kanısı, KOBİ muhasebe standartlarının uygulanmasıaçısından önemli bir fırsat yaratmamaktadır.KOBİ muhasebe standartları, bu standartları uygulayacak işletmeler için fırsatlaryaratacağı kadar tehditler de oluşturmaktadır. Meslek mensupları her ne kadar KOBİ’lerinkurumsallaşmasında KOBİ muhasebe standartlarının önemli olduğunu düşünseler de,kurumsallaşma düzeyinin genel itibariyle KOBİ’lerde düşük olduğu kanısına sahiptirler. Budurum muhasebe standartlarına geçişte yaşanacak en önemli tehdit olarak görülmektedir.Ayrıca mevzuattan (<strong>ve</strong>rgi mevzuatı – KOBİ muhasebe standartları) kaynaklanan ikilemlerinolması da önemli tehditler arasındadır. KOBİ muhasebe standartları uygulamasının getireceğimaliyetin sağlayacağı faydadan çok fazla olacağı düşüncesi en az tehdit oluşturacak unsurdur.26
<strong>Muhasebe</strong> <strong>ve</strong> Finansman DergisiEkim/2012Türkiye’de KOBİ muhasebe standartlarının KOBİ’ler için fırsatlar yaratacağıaşikardır. Ancak standartlara uyum süreci hem KOBİ’ler hem de muhasebe meslekmensupları açısından sancılı geçecek bir dönem olarak görünmektedir.KAYNAKLARAlbu, Cătălin Nicolae. – Albu, Nadia.- Fekete, Szil<strong>ve</strong>szter (2010), “The Context Of ThePossible IFRS For SMEs Implementation In Romania: An Exploratory Study”,Accounting and Management Information Systems, Vol. 9, No. 1, pp. 45 –71.Dalberg (2011), “Report on Support to SMEs in De<strong>ve</strong>loping Countries Through FinancialIntermediaries”, http://www.eib.org/attachments/dalberg_sme-briefing-paper.pdf,(01.09.2012)Deloitte (2012), “IFRS in Focus:IASB Issues a Request for Information on the IFRS forSMEs”, http://www.iasplus.com/en/publications/ifrs-in-focus/2012/ifrs-in-focus-2014-iasb-issues-a-request-for-information-on-the-ifrs-for-smes (02.09.2012).European Commission, Enterprise and Industry. (2011), “Small And Medium-SizedEnterprises (SMEs), SME Definition”http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/facts-figures-analysis/smedefinition/index_en.htm, (04.09.2012)Evans, L.- Gebhardt, G. - Hoogendoorn, M.N. - Marton, J.- Di Pietra, R.- Mora, A. -Thinggard, F.- Vehmanen, P. and Wagenhofer, A. (2005), “Problems AndOpportunities Of An International Financial Reporting Standard For Small AndMedium-Sized Entities” The EAA FRSC’s Comment on the IASB Discussion Paper,Accounting in Europe, No. 2, pp. 23–45.IASB (2007), “IFRS For Small And Medium-Sized Entities: A Staff O<strong>ve</strong>rview Of TheExposure Draft”,Pricewaterhousecoopers (2006), “IFRS For SMEs: Is it Relevant For Your Business?”http://download.pwc.com/ie/pubs/ifrs_for_sme.pdf, (02.09.2012)Quagli, Alberto - Paoloni, Paola. (2012), “How Is The IFRS For SME Accepted In TheEuropean Context? An Analysis Of The Homogeneity Among European Countries,Sers And Preparers In The European Commission Questionnaire”, Advances inAccounting, No. 28, pp. 147-156.18 Kasım 2005 Tarih <strong>ve</strong> 25997 Sayılı Resmi Gazete’de Yayınlanan “Küçük <strong>ve</strong> OrtaBüyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri <strong>ve</strong> Sınıflandırılması HakkındaYönetmelik”.27
Copyright of Journal of Accounting & Finance is the property of Turkish Association of Accounting & FinanceAkademicians and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without thecopyright holder's express written permission. Howe<strong>ve</strong>r, users may print, download, or email articles forindividual use.
Change language