Kalp Cerrahisi Sonrası Gelişebilecek Komplikasyonlar ve Hemşirelik ...

Akciğer Ödeminin KardiyojenikOlmayanNedenlerivAkciğer enfeksiyonlarıvAlveol yapısının bozulup geçirgenliğinin artmasıvSigaravCiddi yaralanmalarvİlaç intoksikasyonları

Akciğer Ödemi Belirti ve BulgularıvAşırı nefes darlığı ve solunum güçlüğüvBoğulma hissi, hırıltılı solunumvKöpüklü ve kanlı balgamvAşırı terlemevTaşikardivYardımcı solunum kaslarının kullanılmasıvPulsus paradoksus

Akciğer Ödeminde Tedavi veHemşirelik Bakımı•Oksijen tedavisi•Farmakolojik tedavi(diüretik,vazodilatör,bronkodilatör)

Akciğer Ödeminde Tedavi veHemşirelik BakımıvMonitörisazyon,vHava yolu açıklığı (kusmuk,sekresyon temizlenir)vDamar yolu açıklığı sağlanır,vHasta oturur ya da yarı oturur pozisyona getirilir,vProtezi var ise çıkarılır (takma diş) ,vPeriferlerin kontrolü yapılır (ısı,renk, nabız)

Akciğer Ödeminde Tedavi veHemşirelik Bakımı• Entübasyon malzemesi ve acil ilaçlar hazırbulundurulmalı,• Ventilatör hazırda tutulmalı,• Bilinç durumu değerlendirilmeli,• Diüretiklerin yan etkileri takip edilmelidir(hiponatremi, hipokalsemi, dehidratasyon, mentalkonfüzyon)

1.2. PNÖMOTORAKSBasit bir tanımlama ile plevral boşluktahava olmasıdır. Herhangi bir akciğerhastalığına bağlı olarak Ya da tanı vetedavi işlemleri sırasında gelişebilir.

Pnömotoraks Nedenleri•Bronşial biyopsi•Plevral biyopsi•Torasentez•Toraksa yerleştirilen dren tüpü çekimi•Mekanik ventilasyonda barotravma

Hemşirelik bakımı•Hasta pnömotoraks belirtilerinin şiddeti yönündenizlenir•Oksijen ile solunum sıkıntısı azaltılır•Ağrısı giderilir•Kısıtlama yok ise başı yükseltilir.•İki saatte bir pozisyon değiştirilir.•Derin solunum yapması sağlanır, önemi hastayaaçıklanır.

1.4. ATELEKTAZİ• Akciğer dokusunun havalanamayıpçökmesidir.• Postop erken dönemde de geçdönemde de görülür.• İmmobilizasyon, derin nefes almama,sekresyonun etkin çıkarılmaması ve ağrınedenler arasında yer alır.

ATELEKTAZİCiddi atelektazi oksijenlenmeyi bozarve enfeksiyona zemin hazırlar.

TEDAVİ•Soluk borusuna bronkoskop ile girilir ve sekresyonçıkarılır.•Antibiyotik tedavisi uygulanır•Oksijen ve bronkodilatör tedavisi•Derin solunum ve öksürük egzersizleri

Atelektazide HemşirelikBakımı• Etkin solunum,• Mobilizasyon,• Sıvı alımı,• Tapotman,• Aspirasyon,• Pozisyon değişimi,• Spirometre ileegzersiz,• Ağrıyı giderme,• Solunumfizyoterapisti ilekoordineliçalışılmalıdır.

1.4.PLEVRAL EFFÜZYONPlevralalanda sıvıtoplanmasıdır.

PLEVRAL EFFÜZYONBelirti ve bulguları•Kesik kesik soluma•Sırt üst yatamama•Nefes darlığı•Yaygın ödem•Göğüs ağrısı•Solunum hareketlerinde azalma

Tedavi ve HemşirelikbakımıPlevral effüzyonda medikal tedavinin yanısıratorasentez uygulanır.vvvvvTorasentez işlemi hastaya açıklanırAğrısı giderilirTüp kalacak ise hastaya belirli aralıklar ile pozisyonverilmeli ve mobilize edilmeliPlevral kaviteden gelen sıvıözelliği takip edilirSolunum sayısı ve özelliği kaydedilir.

1.5. VENTİLATÖR KAYNAKLISOLUNUM PROBLEMLERİNedenleri•Ventilatörün dekonnekte olması•Hava kaçağı olması•Kalibrasyonun yapılmaması•Ventilatör değerlerinin yetersiz olması•Bakteri nem filtresinde tıkanma olması

2. KARDİYAK TAMPONATKanamanın devam etmesi ya da göğüs tüplerinintıkanması ve mediastinal aralığın sıvıile dolmasısonucu ortaya çıkar.

Tamponat belirti vebulgularıvPulsus paradoksus varlığı ve artış göstermesivSaatlik idrar çıkışının azalmasıvCVP ve pulmoner basıncın artmasıvHipotansiyon, taşikardivAkciğer filminde mediastende genişleme

Tamponat belirtivebulgularıv EKO da serbest sıvıgörülmesiv Aşırı drenaj ve drenajın anidenkesilmesiv Halsizlik huzursuzluk ve terlemev Ekstremitelerde soğukluk ve siyanoz

REVİZYON HAZIRLIĞIvHastanın aldığı inotroplar ve sıvısıtek bir pumpcihazına alınır,vAcil ilaçlar ve hasta extübe ise entübasyonmalzemeleri hazırda tutulur,vHasta entübe ise oksijen desteğinin devamı içinambu hazırda tutulur,vHastaya uygunluğu test edilmiş kanlar hazırdabulundurulur.vGerekirse taze kan verecek kişi hazırda tutulur.

3. KANAMAGreftlerin anastomoz yerinden, pıhtılaşmafaktörlerinin bozulmasından, fazla antikoagülankullanımından dolayı kanama oluşabilir.

Hemşirelik Bakımı•Göğüs tüplerinden gelen drenaj miktarı takip edilir.(Trombosit sayısı, hct, hb, takibi yapılmalıdır.)•Kanamaya bağlı belirti ve bulgular takip edilir(.‏edilir (TA,taşikardi,CVP değerleri yakın takip•Dr.istemine göre kan ürünü ve sıvıreplasmanıyapılır.

4. Düşük Kardiyak OutputKardiyakoutput= stroke volümx nabız

Nedenleri•Aritmiler•Kardiyak tamponat•Hipovolemi•Pulmoner vasküler sistem bozukluğu•Metabolik sendromlar

Hemşirelik BakımıvYaşam bulguları takip edilir,(CVP,TA,nabız,saturasyon,ritim)vCVP’ de ani düşüş ve yükselmeler önemlidir. Aniyükselme venöz dönüşün engellendiğini gösterir,vKanama takibi yapılır,vPulmoner arter basıncı takip edilir,vTamponat belirtileri takip edilir,vDehidratasyon yönünden izlenir.

Hemşirelik Bakımıvİnotrop tedavisi hekim izlemine göre dozayarlaması yapılır,vAğrı hipoksi hipotermi ve asidoz yönünden takipedilir,vSıvı ve kan değişiklikleri takip edilir,vNemlendirilmiş oksijen verilirvVücut ısısı düzenlenir,vAğrı ve anksiyete var ise giderilir.

ARİTMİKalp cerrahisi sonrası arimiye neden olan faktörlervvvvvvoluşumuvTamponatPnömotoraksKoroner iskemiHipoksi elektrolit dengesizliğiHipovolemiProtez kapaklarda trombozAğrı

Açık kalp cerrahisi sonrası en sık gelişenaritmi sinüs taşikardisidir, ikinci sırada AF yeralır.

Atriyal FibrilasyonunHemodinami Üzerindeki EtkilerivvvvKalp debisini düşürür.Kalbin O2 tüketimini artırır.VF ye neden olabilir.Asistoliye neden olabilir.

Ventriküler Erken Vurular•Miyokardiyal iskemi,•Hipokalemi,•Hipomagnezi,•Hipoksi•Hipopotasemi nedenli olabilir.Nedene yönelik tedavi uygulamakla birlikte, bu hastalarda ilktercih lidokaindir 75-100 mg bolus yapılır gerekirse tekrarlanır.İnatçı durumlarda idame antiaritmik başlanır.

ARİTMİAçık kalp cerrahisi sonrası az sayıda ventrikülertaşikardi ve ventrikülar fibrilasyon gelişir. Bu durumgenellikle akut miyokard iskemisi,akut miyokardenfarktüsü, ve elektrolit dengesizliği sonucu gelişir.

ARİTMİŞiddetli ventriküler taşikardide düşük enerjilisenkronize kardiyoversiyon uygulanabilir,ventriküler fibrilasyonda hızlı bir şekildedefibrilasyon uygulanır.

ARİTMİDE HEMŞİRELİKBAKIMI(‏edilir.(monitörizasyon •Vital bulgular sıktakip•Telemetri takibi yapılır•Hekim istemine göre kan gazı takibi yapılır•Hekim istemine uygun elektrolit replasmanı yapılır.•Uygun sıklıkla EKG takibi yapılır.

ARİTMİDE HEMŞİRELİKBAKIMIHipopotasemiHipoksemiHipotermiHipertermi:Potasyum replasmanı,:Oksijen tedavisi,:Hasta Isıtılır:Soğuk uygulama yapılır.Ağrı ve anksiyete :Emosyonel destek sağlanır.Ağrıyıgidermek için uygun hemşirelik bakımı sağlanır.

Vücudun herhangi birbölümünde oluşanpıhtının koparak pulmonerartere gelmesive yerleşmesidir.6. PULMONER EMBOLİ

PULMONER EMBOLİ

PULMONER EMBOLİAçık kalp cerrahisi sonrası; immobilizasyon vebacaklardaki kronik derin ven yetmezliği en önemlinedenidir.Pulmoner embolilerin %75'inden fazlasıbacaklardaki derin venlerde oluşan trombuslerdengelişir.

PULMONER EMBOLİBunun dışında,• Kalp yetmezliği• Varis• İleri yaş• Kalça kırığı• Daha önce geçirilmiş majör cerrahi• ObezitePulmoner emboli nedenleri arasındadır.

Belirti ve BulgularvKan gazlarında oksijen ve karbondioksit seviyesidüşer,vEmboli sonrası akciğerlerde bulunan reseptörleruyarılır ve hiperventilasyon gelişir.vHipotansiyon, kalp debisinde azalmavTaşikardi, takipnevPulmoner hipertansiyon,vEKO’da sağ kalp boşluğunda pıhtılar,vPulmoner arter genişlemesivTriküspit yetmezliği görülebilir.

Tedavi ve HemşirelikBakımıvHasta heparinize edilmeli,vOksijen tedavisi başlanmalı,vHastanın ağrısıkesilmeli,vTaşikardi ve hipotansiyona yönelik tedaviuygulanmalı.vAntikoagülana cevap vermeyen durumlardaembolektomi yapılabilir ancak mortalitesi yüksektir.Balon veya katater aletiyle femoral veyajuguler ven yoluyla yapılır.

Tedavi ve HemşirelikBakımıvPulmoner emboli belirtileri yakın takip edilmeli,uygun önlemler alınmalı,vÖdem takibi yapılmalı,vPeriferler renk, ısı, nabız açısından izlenmeli,vAcil ilaçlar hazır bulundurulmalı,vHastanın vital bulguları yakın takip edilmelianormal durumlarda hekim bilgilendirilmeli

7. ENFEKSİYONEnfeksiyon bedenin içine yada üzerine yerleşenmikroorganizmaların yaptığı hastalık durumudur.Kalp cerrahisi sonrasında hastalarda bulunan;• Kataterler,• Geniş insizyon alanının varlığı,• Drenlerin varlığı,• Hastanede yatış süresinin uzun olması gibidurumlar postop enfeksiyon nedenleridir.

Cerrahi Alan Enfeksiyon Belirtileri:• Ateş,• İnsizyon bölgesinde şişlik,• Lokal ısı artışı,• Kızarıklık,• Akıntı,• Lökositoz, CRP yüksekliği,• Vücut ısısında artış,• Ağrı,• Halsizlik

Enfeksiyon Tedavisi:Tedavide geniş spektrumlu antibiyotikler vecerrahi drenaj yöntemleri uygulanmaktadır.

CerahiOperasyona Bağlı Enfeksiyonve HemşirelikBakımı• Enfeksiyona neden olan faktörler belirlenir.• Enfeksiyon belirti ve bulguları takip edilir.• Gerekirse hekim istemi ile uygun kültürler alınır.• El yıkama ve eldiven giyme tekniklerine uyulur.

CerahiOperasyona Bağlı Enfeksiyonve HemşirelikBakımı• İnvaziv girişimlerde aseptik tekniklereuyulur.• Antibiyotiklerin uygun sıklıkla verilmesisağlanır.• Diyetisyenle işbirliği yapılarak uygun diyetialması sağlanır.• Hasta ve yakınlarına enfeksiyon belirti vebulguları ,tedavisi hakkında eğitim verilir.

8. PERİKARDİTPerikard kalbin en dışında bulunan zartabakadır. Pariyetal ve visseral olmaküzere iki tabakadan oluşur bu iki tabakaarsında seröz perikardiyal sıvıbulunur.Normal miktarı 10-50 ml kadardır.

PERİKARDİTPerikard; kalbe içinde rahatça hareket edeceği birortam oluşturur. Myokardın dayanıklılığını arttırır.Kalbin aşırı dilatasyonunu önler, negatif basınçsayesinde ventrikül sistolü sırasında atriumlara kandoluşu kolaylaşır.Akciğer, mediasten, özafagus, diafragma,plevra gibikomşu organ enfeksiyonlarına karşı fizyolojik birbariyer oluşturur.

PERİKARDİTPERİKARDİTPerikardit, kese biçimindeki zarınIltihaplanmasıdır. Kalp zarı kesesinde birikensıvı, yaptığı basınçla kalbin düzenli çalışmasınıengeller.

Başlıca Belirtileri• Ağrı, dispne,• Anormal kalp sesleri (perikardiyal sürtünmesesi)• Ateş, miyalji,Kronik perikarditte bunların dışında ;• Düşük kalp debisi• Yüksek sistemik venöz basınca bağlı ödem,• Hepatomegali ve çabuk yorulma görülebilir

PERİKARDİT• Perikarditlerin en ciddi akut komplikasyonlarıaritmiler ve tamponattır.• Perikard boşluğunda artan sıvının yarattığıintraperikardiyal basınç artışı nedeniyle kalbinsıkışması ve diyastolün bozulması sonucu kalpdiyastolde dolamadığı için yeterli kanıpompalayamaz, şok ve ölüm tablosu gelişir.

TEDAVİPerikardiyektomi,Sıvı Boşaltılması, Genellikle göğüs duvarındankalp zarı içine sokulan bir iğneyle sıvı boşaltılır.İlaç tedavisi, Antibiyotik, analjezik, antipiretik,steroidTedavisinden Oluşur.

Tedavi ve HemşirelikBakımı• Perikartın belirtileri açısından hastayakın takip edilir.• Uygun sıklıkla eko ve telegrafi takibiyapılır.• Vital bulguların takibi uygun sıklıklayapılır.• Uygun antibiyotiklerin zamanında veuygun dozda verilmesi sağlanır.

9. İLEUS• İnce bağırsağın veya kolonun tamamen veyakısmen tıkanmasıdır. Karında distansiyon gelişir.Distansiyonun nedeni gaz ve sıvınının tıkanankısımda sıkışıp kalmasıdır• Kalp cerrahisi sonrasında mekanik travmalar,periton içi enfeksiyonlar ,batına kan akımınınkesilmesi ileus gelişmesine neden olabilmektedir.İleus emboli sonucuda gelişebilir..

İleus Belirtileri:• Gaz-gaita yapamama,• Karında şişlinlik,• Karında spazm ve ağrılar,• Kusma

Cerrahi Operasyona BağlıİleusveHemşirelik Bakımı• Hastada ilesuna neden olan faktörlerbelirlenir.• İleus tedavisi için cerrahi müdehale için hastave yakınları hazırlanır.• Psikolojik açıdan hasta ve yakınlarıdesteklenir.• Uygun ağrı kesicilerle hastanın rahat etmesisağlanır.• Uygun sıklıkla bağırsak sesleri dinlenir.

10. AORT DİSEKSİYONU• Aort diseksiyonu aortun en iç katmanındanbaşlayarak kanın zorlayıcı basıncına maruzkalarak zedelenmesidir. Aort diseksiyonu aortkökünden iliak ayrımına kadar her bölümdegelişebilir.• Hastaların üçte birine tanı konulamadan hastakaybedilmektedir

AORT DİSEKSİYONU

AORT DİSEKSİYONU• Diseksiyon sahasındaki tüm organlarınkanlanması bundan etkilenir (böbrekler, GİS..)40-60 yaş arası erkeklerde sık görülmektedir,Sırta yayılan şiddetli göğüs agrısı nedeniyle MIile sık karışmaktadır.• nörolojik problemler,• extremiteler arasında tansiyon farkı,• nabızsızlık,• idrar çıkışının kesilmesi,• kol ve bacaklarda soğuma görülür.

AORT DİSEKSİYONU NEDENLERİ NEDENLERİ• Hipertansiyon• Aort stenozu ve aort koarktasyonu• Kardiyak kateterizasyon• IABP uygulaması• Travma

Aort Diseksiyonu ve Hemşirelik Bakımı• Hasta aort diseksiyonu belirtileriaçısından yakın takip edilir.• Hasta ve yakınları acil operasyon içinhazırlanır.• Operasyon sırasında hasta yakınlarınapsikolojik destek sağlanır.• Hasta için taze kan gerekebilir hazırlığıyapılır.

11. PNOMÖNİPnömoni değişik mikroorganizmaların (bakteri, virüs,parazit) neden olduğu akciğer enfeksiyonunun geneladıdır. Akciğerde meydana gelen bu enfeksiyon, alveol adıverilen havayla dolu küçük akciğer keseciklerineiltihap hücrelerinin birikmesine ve yine bu alanakan damarlarından gelen serumun dolmasınaneden olur.İçleri serum sıvısı ile dolan, yani hava içeriğini kaybedenalveoller solunum işlevlerini yerine getiremezler.

PNOMÖNİ PNOMÖNİ NEDENLERİ• Atelektazi,• Çeşitli mikroorganizmalar• Hastanın iyi öksürmemesi• Sekresyonlarının içerde kalması,• Aspirasyonda aseptik tekniğeuyulmaması,• Kronik bir hastada solunummalzemelerinin gerektiği zamandadeğiştirilmemesi nedeni ile olur.

PNOMÖNİ

Bulgu ve Belirtileri• Ateş• Öksürük (balgamlı(‏kuru ya da• Göğüs ağrısı• Üşüme/titreme• Solunum güçlüğü• Sedimantasyon hızıve kandaki lökositsayısının arttığısaptanır.• İshal• Kas-eklem ağrıları• Yorgunluk/halsizlik• Solunumyakınmaları• İştahsızlık• Bulantı/kusma• Baş ağrısı

PNÖMONI TEDAVİSİ• Geniş spektrumlu antibiyotik tedavisi• Buhar ve oksijen tedavileri• Postüral drenaj ve solunum egzersizleri

Cerrahi Operasyona Bağlı Pnomönive HemşirelikBakımı• Hastanın saturasyon ve solunumu yakındantakip edilir• Oksijen ve buhar tedavisi uygulanır.• Hekim istemine göre uygun antibiyotik tedavisidüzenlenir.• Postural derenaj ve derin solunum ve öksürmeegzersizleri yaptırılır.

12. SIVI RETANSİYONU• Bedenin cerrahi travmaya karşı oluşturacağıstres tepkisi (nöroendokrin tepki ) sıvı elektrolitdengesinde değişikliklere neden olur.• Stres tepkisinin büyüklüğü ,cerrahi travmanınbüyüklüğü ile doğrudan ilişkilidir.• Ameliyat beden için bir travmadır ve bedeninbu travmaya karşı oluşturduğu nöroendokrintepkiye bağlı olarak ameliyattan sonraki ilk 2 ile5. günde bedende Sodyum/tuz ve su tutulumuvardır.

SIVI RETANSİYONUSıvı retansiyonunda ekstraselüler (hücre dışı)sıvı hacmi artmıştır ve idrar miktarı azalmıştır.Sıvı retansiyonu varlığında uygun diyetdüzenlemesi ,diüretik tedavi, sıvı kısıtlaması,kan basıncının belirli seviyede tutulmasınısağlayacak tedavi yöntemleri uygulanır.

Cerrahi Operasyona BağlıSıvı Retansiyonu ve HemşirelikBakımı:• Aldığı çıkardığı takibi yapılır.• İdrar rengi ve miktarı açısından gözlemlenir.• Ekstremiterde ödem kontrolu yapılır.• Günlük kilo takibi yapılır.• Sık pozisyon değiştirilir.• Oturur pozisyonda bacaklarda elevasyon sağlanır.• Cilt bütünlüğü açısından kontrol yapılır.• Akciğer ödemi belirti ve bulguları açısından hasta.‏edilir yakın takip

13. POST-OP PSİKOZPost-op psiko nedenleri;• CPB Cihazı,• Yoğun bakım ortamında• Nörolojik problemler,gece gündüz kavramınınkarıştırılması,• Hastanın kişilik yapısı ve• Makinaların çokluğu,geçmiş deneyimleri• Aileden uzakta kalma,• Yoğun bakım yatışsüresinin uzun olması,

POST-OPPOST-OPPSİKOZPSİKOZ• Özellikle preop dönemde endişesi olan hastalarda veuzun süre CPB makinasında kalmaya bağlı serebralkan akımının az olmasından dolayı çıkabilir.• Halüsünasyon, ajitasyon ve yapılan tedaviyi kabuletmeme gibi belirtiler verirler.• Hastayı dinleyerek ve yapılan işlemleri, anlayabileceğibir dille anlatarak, hastaya bizim için önemli biriolduğu belirtilerek bize yardımcı olması sağlanır.• Aile üyeleri ile görüştürülebilir.

Post-op Psikozuve HemşirelikBakımı• Hasta ve yakınları psikolojik açıdan desteklenir.• Gerekirse hekim istemine göre psikiyatrikonsültasyonu alınır.• Yapılan tüm işlemler hakkında hasta ve yakınlarıbilgilendirilir.• Uygun hekim istemine göre medikal tedavidüzenlenir.• Ailenin de yapılan tüm işlemlere katılımı sağlanır.• Yapılan tüm işlemler uygun, anlayabileceği bir dildeanlatılır.

KAYNAKLAR1. Hanözü M.(2006).Açık kalp Cerrahisi Sonrası Gelişen TorasikKomplikasyonlar, Siyami Ersak Göğüs ve Kalp Damar CerrahisiEğitim ve Araştırma Hastanesi, Uzmanlık Tezi, İstanbul.2. Oto A.(2008). Müderrisoğlu H., Aytemir K., “Kardiyolojide AcilDurumlar ve Yoğun Bakım” Hacette Üniversitesi HastaneleriBasımevi.3. Koroner Arter Bypass Cerrahisi Sonrası Gastrointestinal SistemKomplikasyonları Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahisi DergisiEkim 2007, Cilt 9, Sayı 4, 205-209.4. S.Turhan,E.Tutar. (2004). ”Akut Kardiyak Tamponat”YoğunBakım Dergisi, 4(2):105-112.5. www.wyeth.com.tr.Karıniçienfeksiyonları zatüre/Pnomoni/194/Erişim Tarihi. 11.07.2010.6. http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/ichastaliklari/files/kitaplar/Erişim Tarihi 07.07.2010.7.http://www.kalpcerrahisigrubu.com/pdf/Kalp_Cerrahisi_Klinik_Protokolu.pdf Erişim Taihi 15.07.2010