SaÄlık-Net ve Harran Ãniversitesi Uygulamaları - Akademik BiliÅim ...
SaÄlık-Net ve Harran Ãniversitesi Uygulamaları - Akademik BiliÅim ...
SaÄlık-Net ve Harran Ãniversitesi Uygulamaları - Akademik BiliÅim ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Akademik</strong> Bilişim’09 - XI. <strong>Akademik</strong> Bilişim Konferansı Bildirileri11-13 Şubat 2009 <strong>Harran</strong> Üni<strong>ve</strong>rsitesi, ŞanlıurfaSağlık-<strong>Net</strong> <strong>ve</strong> <strong>Harran</strong> Üni<strong>ve</strong>rsitesi UygulamalarıYrd.Doç.Dr. İsmail Yıldız 1 , Engin Ertuna 2 , Okt. Ekrem Uçar 31<strong>Harran</strong> Üni<strong>ve</strong>rsitesi, Matematik Bölümü2Enlil Yazılım, Yazılım Departmanı3<strong>Harran</strong> Üni<strong>ve</strong>rsitesi, Araştırma <strong>ve</strong> Uygulama Hastanesiiyildiz@harran.edu.tr, engin_ortatuna@yahoo.com.tr, eucar@harran.edu.trÖzet: Bu çalışmada Sağlık-<strong>Net</strong> projesi <strong>ve</strong> <strong>Harran</strong> üni<strong>ve</strong>rsitesi Araştırma <strong>ve</strong> Uygulama Hastanesindeyapılan uygulamalar <strong>ve</strong>rilmiştir. Sağlık-NET sağlık bakanlığı tarafından yürütülen birprojedir. Sağlık kurumlarında üretilen her türlü datayı, doğrudan oluştukları yerden, standartlarauygun şekilde toplamayı, toplanan <strong>ve</strong>rilerden uygun sentezler yapılarak sağlık hizmetlerinde<strong>ve</strong>rim <strong>ve</strong> kalite odaklı , bir bilgi, iletişim <strong>ve</strong> analiz projesidir. Sağlık-NETin amacı; hastaların“doğumundan ölümüne kadar” sağlık <strong>ve</strong>rilerini merkezi <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nli bir şekilde tutmak gerektiğindekitlesel analizlerin yapılmasını sağlamaktır. Bunun sonucu olarak koruyucu <strong>ve</strong> tedaviedici sağlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılması hedeflenmektedir. Sağlık-NET sayesinde sektöriçinde sağlık bilişimi standartları oluşacaktır, HBYS <strong>ve</strong> HIS yazılımları, <strong>ve</strong>ri gü<strong>ve</strong>nliği <strong>ve</strong> gizliliğkonularında bakanlığın sektörden beklentilerini <strong>ve</strong> sektörün uyması gereken standartları karşılamakzorunda olacaklardır. Sağlık-NET projesi 01.01.2009 tarihinden itibaren hastanemizdekullanımına başlanmıştır.Abstract: In this project the applications of both the Health-NET Project and the Uni<strong>ve</strong>rsity of<strong>Harran</strong> Research and Implementation Hospital ha<strong>ve</strong> been gi<strong>ve</strong>n. Health-NET is a project executedby the Ministry of Health. By collecting all details produced in the health sector, direct de<strong>ve</strong>lopment,collection in accordance with quality standards and by collecting data with the most accuratesynthesis, this project impro<strong>ve</strong>s efficiency and quality focused on in the health sector. Theaim of Health-<strong>Net</strong> is to continue to maintain an efficient and secure health center from “birth tilldeath” while continuing to provide mass analysis. As a result, the aim is to increase efficiencyand protecti<strong>ve</strong> therapeutic health services. With Health-<strong>Net</strong>; the health informatics standards in thesector, HBYS and HIS software, data security and confidentiality help the sector reach the standardsrequired in the sector by the ministry. As of 01.01.2009 the Health-NET Project is being implementedin our hospital.Anahtar Kelimeler: Sağlık <strong>Net</strong>, Veri Paylaşımı, HBYS Entegrasyonu, MEDULA, ICD-10, HL71. GirişSağlık-NET, sağlık kurumlarında üretilen hertürlü <strong>ve</strong>riyi, doğrudan üretildikleri yerden,standartlara uygun şekilde toplamayı, toplanan<strong>ve</strong>rilerden tüm paydaşlar için uygun bilgilerüreterek sağlık hizmetlerinde <strong>ve</strong>rim <strong>ve</strong> kaliteyiartırmayı hedefleyen, entegre, gü<strong>ve</strong>nli, hızlı<strong>ve</strong> genişleyebilen bir bilgi sistemidir. Ayrıca buproje Sağlık Bakanlığının Sağlıkta DönüşümProgramının bilesenlerinden birisi olan UlusalSağlık Bilgi Sistemi projesi kapsamında olusturulanortak bir platformdur.Burada standart olarak sözü edilen sistem SağlıkKodlama Referans Sunucusu dur. SKRS ile sağlıksisteminin izlenebilir, ölçülebilir <strong>ve</strong> daha kolayyönetilebilir bir yapıya kavusturulması içinihtiyaç duyulan, kodlama <strong>ve</strong> sınıflama sistemlerinibir araya getirmektedir. [1][1][Sayfa 5]107
<strong>Akademik</strong> Bilişim’09 - XI. <strong>Akademik</strong> Bilişim Konferansı Bildirileri11-13 Şubat 2009 <strong>Harran</strong> Üni<strong>ve</strong>rsitesi, ŞanlıurfaSağlık <strong>Net</strong> te istenen bazı <strong>ve</strong>riler gelecekteuygulanacak Merkezi Hastane Randevu Sisteminin(MHRS) de hazırlığı niteliğindedir.Merkezi Hastane Randevu Sisteminin (MHRS)amacı, hastanelerde sağlık hizmeti sunumunun<strong>ve</strong>rimlilik <strong>ve</strong> kalitesinin yükseltilerek vatandasmemnuniyetinin arttırılmasıdır. [1][Sayfa 19]Merkezi Hastane Randevu Sistemi [1] (MHRS)merkezi bir yazılım olarak gerçeklestirilerek,tüm hastane randevularının tek bir noktadan<strong>ve</strong>rilmesini sağlayacaktır. MHRS pilot uygulamaile 4 ilde baslayacak olup daha sonraBakanlığa bağlı tüm 2. Ve 3. Basamak sağlıkkurumlarını içerecek sekilde genisleyecektir.[1][Sayfa 19]Sağlık netin getirdiği yeniliklerden birisi olanreçete girişi, ilaçla ilgili kullanım analizlerininyapılabilmesi <strong>ve</strong> özellikle tanı-ilaç iliskilerinintespit edilmesi amacıyla kullanılır. Halendevam etmekte olan elektronik kimlik belgesi<strong>ve</strong> elektronik imza çalışmaları hayata geçirildiğinde,reçeteyi düenleyen hekimin elektronikimzakullanması <strong>ve</strong> ardından ödeyici kurumabildirmesi söz konusu olabilecektir.İleride yeniliklerden birisi de Sağlık <strong>Net</strong> sistemioturduktan sonra Medula sistemi ile birleştirilmesikonusunda Sağlık Bakanlığı bünyesindeciddi çalışmalar yapılmaktadır.4. Bölümkurulus içindeki süreçlerin tekrar gözden geçirimesindeyarar vardır. Hastanenin mevcutisletim süreçleri; mevcut HBS süreçlerindenetkilenerek sekillendirilmis olup, HBS’nin entegrasyonçalısmaları sırasında degisime ugrayabilir.Bu noktada HBS süreçleri; ihtiyaçolan bilginin girisi dikkate alınarak, mantıksalolarak <strong>ve</strong>rinin iliskilendirilmesi <strong>ve</strong> bu iliskileritanımlamayı da göz önüne almalıdır. Sonuçolarak süreçler; gereksinimler <strong>ve</strong> mantıksal bütünlükgözönüne alınarak tekrar gözden geçirilmeli<strong>ve</strong> gerekli ise revizyon yapılmalıdır.Yasayan bir sistemde sürekli bir degisim olacagından(gerek MSVS, gerek SKRS) özellikleyazılım firmalarının <strong>ve</strong> saglık kurumlarının,adaptasyon sürecini çok iyi isletecek yapılarıkendi içerisinde kurmaları gerekmektedir.Saglık-NET’in ihtiyaçlarının zaman içerisindegenisleyecegi gözönünde bulundurulursa, butür degisikliklere cevap <strong>ve</strong>rebilecek dinamikyapıların hastane <strong>ve</strong>ya HBS sorumluları tarafındanolusturulması (mesela bu tür degisiklikleriizleyecek <strong>ve</strong> süreçleri yeninden tasarlayacakkomitelerin olusturulması), yazılım içerisindeeksik olan kısımların giderilmesi, bilgisayarkullanıcısı personele gerekli duyuruların yapılması<strong>ve</strong> egitimin <strong>ve</strong>rilmesi gibi hususlar projeyönetimi mantıgınca yürütülmelidir. Bu türprojelerde hastane yönetiminin projeye adanmıslıgı,destek <strong>ve</strong> takip çalısmaları en önemlibasarı kriteri olarak görülmektedir.Sağlık Bakanlığı, bu büyük dönüsüm sürecininbasarı ile tamamlanabilmesi için Sağlık-NETEntegrasyonunun; Hastane Performans Hesaplamasındabir kriter olarak değerlendirilmesiyönünde çalışmalar yapmaktadır. Sözkonusuçalışma tamamlandığı zaman; performanskriterleri <strong>ve</strong> yerine getirilmesi için gerekli sontarih bilgilerinin duyurusu yine ileride yapılacaktır.(1)[1][Sayfa 2]Hastanelerin <strong>ve</strong>riyi kaliteli elde edebilmesi <strong>ve</strong>zamanında, dogru sekilde iletebilmesi için,109Gelecek <strong>ve</strong>rinin doğruluğu, <strong>ve</strong>ri gönderme islemininkendisinden daha önemlidir. Yanlıs<strong>ve</strong>ry gönderilmesinin Sağlık Sistemi üzerindeolusturacağı sorunların yanısıra, bu konu ile ilgili<strong>ve</strong>ry gönderen taraf üzerinde olusacak yaptırımlar/dezavantajlarda sözkonusudur. Veritoplama isleminin tam olarak devreye girmesisonrasında, toplanan <strong>ve</strong>riler ile önemli plan <strong>ve</strong>politika kararları alanacağından, <strong>ve</strong>ri gönderenkurumları bağlayıcı sonuçlar doğabilecektir.Sözkonusu <strong>ve</strong>riler, en basit anlamda hastaneninperformans değerlendirmesinde kullanılaca-
Sağlık-<strong>Net</strong> <strong>ve</strong> <strong>Harran</strong> Üni<strong>ve</strong>rsitesi Uygulamalarıİsmail Yıldız, Engin Ertuna, Ekrem Uçarğından, hastane yönetiminin Sağlık-<strong>Net</strong> entegrasyonunuyönetim olarak dikkatle yönetmesigerekmektedir. [1][Sayfa 21]Saglık Kurumları, entegrasyon sürecinde SaglıkBakanlıgı web sitesindeki e-saglık sayfasını düzenliolarak ziyaret etmeli, bilgilendirme toplantılarını<strong>ve</strong> diger temel dokümanları takip edecekpersonel görev atamasını da yerine getirmelidir.5. SonuçlarUlusal Saglık Bilgi Sistemi (USBS) SaglıkBakanlığı Merkez uygulamasının, 2008 Ocakayı itibariyle devreye alınması planlanmaktadır.Bakanlık merkezindeki uygulama devreyealındıktan sonra, HBS’lerin USBS ile entegrasyonusaglayabilmeleri için teknik bir engelbulunmamaktadır. Ancak bu çalısmalarınyapılabilmesi için (duyurusu daha önce websitesinde yapılmıs olan) Ulusal Saglık VeriSözlügü dokümanında yer alan <strong>ve</strong>ri setleri <strong>ve</strong><strong>ve</strong>ri elemanlarının toplanabilmesi, dolayısıylaHastane Bilgi Sisteminin bu <strong>ve</strong>ri elemanlarıdogrultusunda güncellenmis olması gerekmektedir.Yine son bölümde ifade edildigi üzere,<strong>ve</strong>rilerin Bakanlıga, HL7 mesaj standardı ilegönderilmesi de gerekmektedir. Bu noktadaönemle altı çizilmesi gereken bir diğer noktaşudur: Sağlık Bakanlığı, düzenleyici rolü itibariyleHBS’lerin uyması gereken standartlarkonusunda getirecegi her bir düzenleme için,açık rekabet kosullarının muhafazası adınasektörün gerekli hazırlıkları yapabilmesi içinmutlaka makul bir süre tanıyacaktır. Firmalarınyapması gereken, gelisen teknolojileri <strong>ve</strong>standartları takip ederek HBS’lerin kalitesiniartırmaya devam etmektir.ise, hastane (Saglık-NET entegrasyonu içinhastanelere <strong>ve</strong>rilen mühleti dikkate alarak) donanımihtiyaçlarının teminini planlamalıdır.Örnek olarak, muayene asamasında doktorda<strong>ve</strong>ya yardımcı personelde hastanın muayene<strong>ve</strong>rilerini girecek bir bilgisayar yok ise, <strong>ve</strong>rilertoplanamayacaktır. Bu konu ile ilgili asagıdakihususlar dikkate alınmalıdır; O Hastanede,<strong>ve</strong>ri setine baz teskil eden <strong>ve</strong>rileri bilgi sisteminegirecek personelin bilgisayar erisimi <strong>ve</strong>egitiminin saglanması.O Mevcutta böyle bir fonksiyon HBS <strong>ve</strong>ya parçalıHBS sistemi içerisinde yok ise, bu kisilerinkullanımı düsünülerek yazılımda <strong>ve</strong> iş süreçlerinderevizyonlar yapılması gerekir.Bu <strong>ve</strong>ri setlerinin HBS içerisine alınması mümkündeğil ise, Sağlık-NET portali ara yüzlerindenbu <strong>ve</strong>ri setlerinin girişi yapılacağından,<strong>ve</strong>ri girisi yapacak kullanıcıların belirlenmesi<strong>ve</strong> kullanıcılara temel bilgisayar kullanımıegitimlerinin <strong>ve</strong>rilmesi gerekir. Bu çerçe<strong>ve</strong>de<strong>Harran</strong> Üni<strong>ve</strong>rsitesi Araştırma <strong>ve</strong> Uygulamahastanesinde 01 Ocak 2009 itibariyle Sağlık-<strong>Net</strong> uygulaması başlatılmıştır. Hastanemizdekurulu bulunan HBYS sisteminde gerekli revizyonlaryapılmış, kullanıcılara genel <strong>ve</strong> bireyseleğitimler <strong>ve</strong>rilmiştir.Kaynaklar[1] Sağlik-<strong>Net</strong> Entegrasyonu Için Hastane BilgiSistemlerinen Temel Gereksinimleri, T.C.SAĞLIK BAKANLIĞI DÖKÜMANI (http://www.sagliknet.saglik.gov.tr/portal_pages/notlogin/dokumanlar_dok.htm)Hastanelerde ilgili Minimum Saglık Veri Setlerineait <strong>ve</strong>rilerin üretildigi bölümlerde Bilgisayarvb. donanım eksiliklerinin giderilmesi gerekmektedir.Bu sebeple, <strong>ve</strong>ri setleri kapsamındabir hastaneden <strong>ve</strong>ri gönderilmesi beklendigihalde, hastanenin o bölümünde bilgisayar bulunmamasındandolayı <strong>ve</strong>ry toplanamamakta110[2] http://www.sagliknet.saglik.gov.tr/portal_pages/notlogin/bilisimciler/bilisimciler_sagliknetileulusalsaglik.htm[3] EROĞLU, E., “Hastane Otomasyon SistemlerindeYeni Teknik <strong>ve</strong> Teknolojiler”,Şanlıurfa, 2008
Change language