Uzaktan Eğitim Sisteminde Öğrenci Başarısını Ölçülmesinde ...

Akademik Bilişim’11 - XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri2 - 4 Şubat 2011 İnönü Üniversitesi, MalatyaUzaktan Eğitim Sisteminde Öğrenci Başarısını ÖlçülmesindeKarşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileriİsmail Hakkı Kınalıoğlu 1 , Şahser Güven 21Uşak Üniversitesi, Öğretim Görevlisi - Uzaktan Eğitim İçerik Yöneticisi, Uzaktan Eğitim Meslek Yüksekokulu2Uşak Üniversitesi ,Öğretim Görevlisi - Bilgi İşlem Daire Başkanı, Bilgi İşlem Daire Başkanlığıihakkikinalioglu@usak.edu.tr, sahser@usak.edu.trÖzet: Sarmal bir yapıya sahip olan teknolojideki gelişim ve değişim olgusu, farklı disiplinlerifarklı alt alanlarda etkisi altına almaktadır. Bu değişim ve gelişimi yakından takip eden eğitimbilimciler, teknolojiyi ve teknolojideki değişimleri entegre eden farklı disiplinlerin alt alanlarınıeğitim bilimleri ile harmanlama gayreti içerisindedir. Bu harmanlama sürecinin en önemli ürünlerindenbiri de uzaktan eğitim sistemleridir. Zamansal ve mekansal sınırların ortadan kaldırılmasıanlamına gelen bu öğretim yöntemi, dünya üzerindeki tüm bilgisayarları birbirine bağlayabilmeolanağına sahip World Wide Web (WWW) ürünü olmakla birlikte, temelde aynı mantıkla hareketetmektedir. Bu çalışma kapsamında uzaktan eğitim sisteminde öğrenci başarısını belirlemek içinkullanılan ölçme-değerlendirme yöntemlerine yönelik olarak uzaktan eğitim sisteminde derse girenöğretim elemanları ve uzaktan eğitim içerik geliştiricileri ile görüşülerek elde edilen sonuçlarincelenmiş ve bu sonuçlar doğrultusunda karşılaşılan problemler saptanarak bu doğrultuda çözümönerileri sunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Uzaktan Eğitim Sistemi, Uzaktan Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme,Uzaktan Eğitimde Kullanılan Ölçe Araçları, Uzaktan Eğitimde Öğrenci Başarısının ÖlçülmesiIssues And Solutions on Measurement of Student Achievement in Distance EducationAbstarct: Technological evolution and change phenomenon, which has a spiral structure, influencedifferent disciplines in different sub-areas. Pedagogues who follow development and changeclosely are endeavor to blend technology and technological changes that integrates sub-fields ofdifferent disciplines with educational sciences. One of the most important product of this blendingprocess is distance education systems. This teaching method which means the elimination oftemporal and spatial boundaries, besides being a product of the World Wide Web (WWW) thathave the opportunity to connect to all computers to each other in the world, basically moving withthe same logic. In this study we, interviewed with trainers and learning content developers onmethods used in order to determine student assessment in distance education system, addressedthe problems encountered and suggested solutions according to obtained results.Key Words: Distance Education System, Assessment in Distance Education, Measurement Toolsin Distance Education , Measuring Student Achievement in Distance Education1. GirişUzaktan eğitim öğreten ve öğrenenin farklıortamlarda bulunabilmelerine imkan veren veöğretme-öğrenme faaliyetlerini gerçekleştirmedeiletişim teknolojileri ve posta hizmetlerindenfaydalanan bir eğitim sistemi modelidir[1]. 1728 yılında Boston gazetesinde Stenodersleri ile başlayan uzaktan eğitim, posta ileeğitim, çoklu ortam modeli, tele öğrenme mo-637

Uzaktan Eğitim Sisteminde Öğrenci Başarısını Ölçülmesinde Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileriİsmail Hakkı Kınalıoğlu, Şahser Güvendeli ve esnek öğrenme modeli olmak üzeredört evrede günümüz kullanım şekline ulaşmıştır[2]. Geleneksel eğitimde var olan sınırlılıklaruzaktan eğitime duyulan gereksinimesebep olarak gösterilebilir. Geleneksel eğitimortamlarında, sınıfların kalabalık olması bununyanında öğretmen sayısındaki yetersizlikler, fizikselmekanların ihtiyaçları karşılayamamasıve esnek olmayan eğitim zamanları bu sınırlılıklarınen belirgin olanlarıdır [3]. Öğrenmeyizamandan ve mekandan bağımsız hale getirenuzaktan eğitim, önceleri mektup yoluyla sağlanmaktaydı.Her alanda olduğu gibi uzaktaneğitimde teknolojiningelişmesinden payına düşeni almış bunun yanındaartan imkanların da değerlendirilmesiyleberaber uzaktan eğitimde kullanılan öğretimmateryallerinde zaman içerisinde birtakım değişikliklerolmuştur. İlk uygulandığı yıllardaöğretim posta yoluyla sağlanmaktaydı. Bilgisayarteknolojisinin hızla gelişmesi ve sonyıllarda internetin yaygınlaşması bu öğretimyönteminde de köklü değişikliklere gidilmesinesebep olmuştur. Günümüzde bilgisayarveritabanlarında saklanan uzaktan eğitimlealakalı her türlü materyal öğrencilerin istediklerizaman istedikleri yerden bu kaynaklaraulaşabilmelerini sağlamaktadır. Öğrencilerbu veritabanlarında bulunan ders içeriklerineulaşabilmenin yanı sıra internet teknolojisininavantajlarından birisi olan e-sınıf ortamlarındaöğretim elemanıyla eş-zamanlı fakat mekandanbağımsız olarak online derslere katılabilmektedirler.Diledikleri takdirde ise veritabanınakaydedilen bu ders anlatımları farklı birzamanda izleyebilmektedirler.638Artık her türlü öğretim materyalinin internetüzerine taşındığı ve öğretimin internet üzerindeyapıldığı uzaktan eğitimde buna bağlı olarakda öğrenci başarı değerlendirmesi de büyük ölçüdeinternet üzerinden yapılmaktadır. Uzaktaneğitimin ilk başladığı yıllarda henüz eğitimposta yoluyla sağlanırken bile araştırmacılarınsıklıkla tartıştıkları uzaktan eğitimde ölçme vedeğerlendirme güvenilirliği günümüzde bilgisayarve internet teknolojisinin de çok aktif birşekilde kullanılmasıyla birlikte daha çok tartışılanbir konu haline gelmiştir.2. YöntemBu çalışmada nitel araştırma metodolojisi kullanılarakaraştırma kapsamında görüşülecek kişilerindeneyimlerinden doğan anlamları belirlemekamaçlanmıştır [4]. Nitel araştırma, gözlem,görüşme (mülakat), doküman kaynak incelenmesigibi nitel araştırma tekniklerinin kullanıldığı,araştırılan olayın veya problem durumunundoğal ortamında tüm gerçekliğiyle ortayakonmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiğiaraştırma yöntemi olarak tanımlanabilir [5].Yaptığımız bu çalışmada uzaktan eğitim sistemindekullanılan, öğrenci başarısını ölçme vedeğerlendirmeye yönelik yöntemler araştırılıpdaha sonra uzaktan eğitim siteminde derse girenöğretim elemanlarıyla ve uzaktan eğitimsisteminde içerik geliştirme sürecinde aktifolarak rol alan içerik geliştiricilerle görüşmeleryapılarak bu yöntemlerin artılarını ve eksilerinideğerlendirilerek çözüm önerileri getirilmiştir.Görüşme tekniğini yapılandırılmış, yarıyapılandırılmışve yapılandırılmamış görüşmelerolarak üç grupta sınıflayabiliriz. Yarıyapılandırılmışgörüşmede sorular araştırmacıtarafından önceden belirlenerek bu sorularlaveriler toplanmaya çalışılır [6].2.1. Uzaktan Eğitim Sisteminde KullanılanÖlçme ve Değerlendirme YöntemleriÇalışma kapsamında uzaktan eğitim sistemlerindekullanılan ölçme ve değerlendirme yöntemlerialtı başlık altında toplanmıştır.2.1.1. Çevrimiçi SınavlarUzaktan eğitim sistemlerinde öğrenci başarısınıölçmede önemli rollerden birini üstlenençevrimiçi sınavlar, öğrencilerin belirtilen tarihve saatte internete bağlı herhangi bir bilgisayarüzerinden sisteme giriş yaparak cevapladıklarısorulardan oluşan sınav türüdür. Bu sınavlarda-

ki sorular diğer sınav bazlı değerlendirmelerdeolduğu gibi derse giren öğretim elemanı tarafındanhazırlanarak, sistem sorumluları aracılığıylaLMS(Learning Management System) içerisindeoluşturulan sınav türleridir. Öğrencilereverilen süre içerisinde soruları cevaplamalarıgerekmektedir. Sistem sorumluları tarafındanöğrencilerin sınav süreleri ve sınava giriş hakkısayıları sınav oluşturulurken tanımlanmaktadır.Sınava giriş saatleri esnetilebilmektedir. Herhangibir saat yerine belirlenen saatler arasındaöğrencilerin sınava giriş yapmaları mümkündür.Fakat sınav süresinden bir esneklik olmamaktadır.Bu sınav türlerinde sorular çoktan tekseçmeli, çoktan çok seçmeli boşluk doldurma,eşleştirme, kısa cevap, numaralı, doğru yanlışvb. soru türleri bulunmaktadır. Sınav sonundadeğerlendirme otomatik olarak sistem tarafındanyapılmaktadır. Değerlendirme sonucu oluşturulanraporları, öğretim elemanları, sistemsorumluları ve öğrenciler görebilmektedir.2.1.2. Forum ve Ödev ModülleriÖğrencilerin LMS üzerinde bulunan forum veödev modüllerini kullanma şekillerine göre dedeğerlendirilebilmektedirler. Sistem öğrencininsisteme girişinden çıkışına kadar yaptığı bütünhareketleri takip edip loglamaktadır. Bu loglaraöğretim elemanları ve sistem sorumluları ulaşabilmekteöğrenciyi bu şekilde de takip edebilmektedirler.Öğretim elemanı istediği takdirdeöğrencilere ders dışında yapmaları için ödevlerverebilmektedir. Öğrenciler yaptıkları ödevlerisistemdeki derslere ait ödev gönderme modüllerinikullanarak öğretim elemanlarına ulaştırabilmektedirler.Sistem üzerinde aktif olarakbulunan forum aracılığıyla öğrenciler çeşitlitartışma, görüşme ve bilgi alış-veriş ortamlarıoluşturabilmektedirler. Öğrencilerin forum içikatılım ve etkinlikleri öğrencilerin değerlendirilmesindeve derslere karşı olan ilgilerininsaptanmasında yardımcı olabilmektedir.2.1.3. Bölüm Sonu Değerlendirme SorularıAkademik Bilişim’11 - XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri2 - 4 Şubat 2011 İnönü Üniversitesi, Malatya639LMS üzerinde derslere giren öğretim elemanlarınınhazırladığı ve içerik geliştiricilerin senaryolaştırdığıders içerikleri bulunmaktadır. Buiçeriklerde o derse ait konular bölümlere ayrılarakanlatılmaktadır. Bu bölümlerin sonlarındaöğretim elemanlarının hazırladığı o bölümlealakalı değerlendirme soruları bulunmaktadır.Öğretim elemanları diledikleri takdirde bu sorularıçevrimiçi derslerde öğrencilerle berabercevaplandırabilmekte dilerlerse de ders sonundaöğrencilerden soruları cevaplandırarak kendisineulaştırmasını isteyebilmektedir.2.1.4. Çevrim İçi Ders EtkinlikleriUzaktan eğitimde çevrimdışı bütün etkinliklerinyanında öğrenci ve öğretim elemanlarınınaynı anda farklı mekanlarda bulunarak birders ortamında olmalarına imkan veren E-sınıfmodülleri bulunmaktadır. E-sınıflarda belirlenensaatlerde öğretim elemanı ve öğrencilersisteme giriş yaparak ders yapabilmektedir.Uzaktan eğitiminin temel prensiplerindenbirisi olan mekandan bağımsızlığın ele alındığıe-sınıf ortamlarında öğretim elemanlarıderslerini anlatırken diledikleri taktirde dersekatılım gösteren öğrencilere söz hakkı verebilmektedir.e-sınıf ortamları öğrencilerle öğretimelemanlarındaki etkileşimi maksimumaçıkaracak şekilde dizayn edilmişlerdir. Öğretimelemanları ders esnasında öğrencilere sorularsorabilmekte ve sesli yada görüntülü olaraksöz hakkı verdiği öğrencilerden sorularıncevaplarını o anda alabilmektedir. E-sınıf içerisindehazır bulunan bir takım modüller sayesindeanketler uygulayabilmektedir. Öğrencilerinbu derslere katılım zorunlulukları bulunmamaktadır.Derse katılamayan öğrenciler,sistem tarafından otomatik olarak kaydedilenders videolarını daha sonradan sisteme girişiyaparak izleyebilmektedirler. Öğrencilerine-sınıf ortamına katılımları da sistem tarafındanloglanmatadır. Geleneksel öğretim metotlarındada öğretim elemanlarının öğrencilerideğerlendirmesinde önemli bir rol üstlenenders içi etkinlikler aynı mantıkla uzaktan eğitimdede öğrencilerin derslerdeki başarılarınınve ilgilerinin ölçülüp değerlendirilmesindenönemli ölçüde kullanılabilmektedir.

Uzaktan Eğitim Sisteminde Öğrenci Başarısını Ölçülmesinde Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileriİsmail Hakkı Kınalıoğlu, Şahser Güven2.1.5. Sene sonu yazılı sınavlarUzaktan eğitim sisteminde kullanılan en gelenekselyöntemlerden birisi şüphesiz yıl sonuyazılı sınavlarıdır. Öğrenciler belirlenen tarihlerdeöğretim gördükleri kurumların yerleşkelerinegiderek yazılı bir sınava tabi tutulmaktadırlar.Genel olarak çoktan tek seçmeli testusulü yapılan bu sınavların soruları da yine öğretimeelemanları tarafından hazırlanmaktadırve bu sınavlardan elde edilen sonuçlar öğrencilerinbaşarılarının ölçülmesinden çok önemlibir oranı kapsamaktadırlar.2.2. Çalışma GrubuBu çalışmanın örneklemini Uşak ÜniversitesiUzaktan Eğitim Meslek Yüksekokulu bünyesindederse giren öğretim elemanları ve içerikgeliştiricilerden randam olarak seçilmiş yedikatılımcı oluşturmaktadır.2.3. Veri Toplama AraçlarıVeri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafındanhazırlanan yarı yapılandırılmış görüşmeformu kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşmeformunu hazırlamak için konuyla ilgiliyapılan alanyazın taramasından faydalanılmıştır.Yarı yapılandırılmış görüşme formu iki bölümdenoluşmaktadır. Birinci bölümde görüşmeyapılan katılımcılara ait kişisel bilgileri ilealakalı sorular bulunmaktadır. İkinci bölümdeise katılımcıların Uzaktan Eğitim SistemininDeğerlendirme Sürecine ilişkin görüşleri ve çözümönerileriyle alakalı sorular yer almaktadır.2.4. Verilerin AnaliziAraştırma sonucu elde edilen nitel veriler üzerindeiçerik analizi uygulanmıştır. İçerik analizi araştırmacılartarafından sırasıyla; verilerin kodlanması,temaların bulunması, kodların ve temaların düzenlenmesive son aşama olarak bulguların tanımlanmasıve yorumlanması ile gerçekleştirilmiştir.Araştırma bulguları doğrultusunda elde edilenyorumlara dayanarak uzaktan eğitim sistemindeöğrenci başarısını ölçülmesinde karşılaşılangüçlükler ve çözüm önerileri ile ilgili sonuçlaraulaşılmıştır3. BulgularBu bölümde, çalışma grubuyla yapılan görüşmelerdenelde edilen bulgular sunulmuştur.Görüşme sonucu elde edilen veriler üzerindeyapılan içerik analizinin kodlama ve temalaştırmasüreci sonunda araştırmacılar tarafındanüç tema: “Uzaktan Eğitim Sisteminde Ölçmeve Değerlendirmenin Yeterliliği ve Güvenilirliği”,“Uzaktan Eğitim Sisteminde Ölçme veDeğerlendirme Uygulama Süreci”, “UzaktanEğitim Sisteminde Ölçme ve DeğerlendirmeSürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar”olarak belirlenmiştir. Araştırmacılar tarafındanoluşturulan temalar Tablo 1’de verilmiştir.Tema - 1 Tema - 2 Tema - 3Uzaktan EğitimSistemindeÖlçme veDeğerlendirmeninYeterliliği veGüvenilirliğiUzaktan EğitimSistemindeÖlçme veDeğerlendirmeUygulamaSüreciUzaktan EğitimSistemindeÖlçme veDeğerlendirmeSürecindeDikkat EdilmesiGerekenNoktalarTablo - 1: İçerik analizi sonucu oluşturulan temalar.1. Temaya İlişkin Bulgular:Görüşme sonucu elde edilen veriler üzerindeyapılan içerik analizinin kodlama ve temalaştırmasüreci sonunda araştırmacılar tarafından“Uzaktan Eğitim Sisteminde Ölçme ve DeğerlendirmeninYeterliliği ve Güvenilirliği” temasıoluşturulmuştur. Bu tema ışığında elde edilenbulgular Tablo 2’de verilmiştir.1. Tema N GörüşlerUzaktan Eğitim 1 Yeterli ve GüvenilirSistemindeÖlçme ve4 Yeterli ama Güvenilir DeğilDeğerlendirmenin 0 Yeterli değil ama GüvenilirYeterliliği veGüvenilirliği2 Yeterli ve Güvenli DeğilTablo - 2: Uzaktan Eğitim Sisteminde Ölçme veDeğerlendirmenin Yeterliliği ve GüvenilirliğiTablo 2’ ye baktığımızda “Uzaktan Eğitim SistemindeÖlçme ve Değerlendirmenin Yeterliliğive Güvenilirliği” temasında çalışma grubu640

elemanlarının çoğunluğu güvenilir olmadığınıdüşünmektedir, yeterlilik konusunda ise olumlugörüş verenlerin oranı fazladır. Bu görüşleridestekleyen bazı cümleler;• “Uzaktan eğitim sisteminde sağlıklı birölçme değerlendirme yapıldığını düşünmüyorum,teknolojik açıdan bakacak olursakölçme verilerini değerlendirmek içinsistem yeterli bir potansiyele sahip fakatgüvenilirlik açısından bakacak olursak öğrencilerinsınıf ortamında uzaklaşmalarıonları kopya çekme, yeterli özeni göstermemegibi yanılgılara yönlendirmektedir.”• “Uzaktan eğitim sisteminde sağlıklı birölçme ve değerlendirme sistemi olduğunudüşünüyorum bazı durumlarda elde edilenveriler güvenli olmayabiliyor ama bakacakolursa öğrenci başarısını ölçebilmekiçin yeterli argümanlar mevcuttur.”• “Uzaktan eğitim sisteminde öğrenci başarısınıninteraktif ortamda sağlıklı olarakölçüldüğünü düşünmüyorum, öğrencilerinçevrimiçi sınav notları ile yılsonu yazılısınavları arasındaki not farkları da fikrimidesteklemektedir”• Öğrencilerin çevrimiçi ölçme ve değerlendirmeortamlarında kopya çekmelerininönüne geçmek çok zor bu bakımdan çokgüvenli olduğunu düşünmüyorum.Yukarıdaki bilgiler ve çalışma grubu elemanlarınıngörüşleri doğrultusunda uzaktan eğitimsiteminde ölçme ve değerlendirme konusundabazı tereddütlerin oluştuğu gözlenmektedir.Sistem ölçme ve değerlendirme açısından genelolarak yeterli görülmektedir fakat değerlendirilecekverilen ne kadar güvenli olduğukonusunda ciddi tereddütler mevcuttur. Özellikleinteraktif ortadam gerçekleştirilen uygulamalarlaöğrenci başarısının ölçülmesi konusundaöğretim elemanlarında büyük bir güvenproblemi oluşmuştur. Bunun yanında yıl sonusınavı gibi geleneksel yöntemlerle yapılan ölçmeve değerlendirme yöntemlerinin daha etkiliolduğu düşünülmektedir.Akademik Bilişim’11 - XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri2 - 4 Şubat 2011 İnönü Üniversitesi, Malatya6412. Temaya İlişkin Bulgular:Görüşme sonucu elde edilen veriler üzerindeyapılan içerik analizinin kodlama ve temalaştırmasüreci sonunda araştırmacılar tarafından“Uzaktan Eğitim Sisteminde Ölçme ve DeğerlendirmeUygulama Süreci” teması oluşturulmuştur.Bu tema ışığında elde edilen bulgularTablo 3’de verilmiştir.2. Tema N GörüşlerUzaktanEğitimSistemindeÖlçme veDeğerlendirmeUygulamaSüreci7 Uygulaması kolay0 Uygulaması zor5 Katılım çok iyi2 Katılım yeterli düzeyde değilÖğretim elemanına kolaylık7sağlıyorÖlçme ve Değerlendirme için7birçok aracın olması büyük avantajTablo - 3: Uzaktan Eğitim Sisteminde Ölçmeve Değerlendirme Uygulama SüreciTablo 3’ e baktığımızda katılımcılar genel olarakuzaktan eğitim sisteminde ölçme ve değerlendirmeuygulama sürecinin avantajlarınadeğinmişlerdir. Uygulama sürecinin zahmetsizolduğu görüşünde hemfikirdirler. Katılımoranları konusunda büyük çoğunluk katılımoranının yeterli olduğunu düşünmektedir. Öğretimelemanları geleneksel yönteme oranlaçok daha az zahmetle ölçme ve değerlendirmeyapabildiklerine değinmekteler. Aynı zamandaçok sayıda ölçme aracının olması öğrenci başarısınındeğerlendirilmesinde önemli bir yertuttuğu fikri ön plana çıkmaktadır. Bu görüşleridestekleyen bazı cümleler;• “Diğer geleneksel yöntemlerle karşılaştırdığımızdauygulama açısından çok dahakolay olduğunu düşünüyorum.”• “Öğrenci katılımının genel olarak yeterlidüzeyde olduğunu düşünüyorum”• “Bir öğretim elemanı olarak uzaktan eğitimsisteminde ölçme ve değerlendirmesürecinin yeterli bilgisayar okuryazarlığınasahip olduktan sonra öğretim elemanıiçin geleneksel yöntemlere oranla dahakolay olduğunu düşünüyorum”

Uzaktan Eğitim Sisteminde Öğrenci Başarısını Ölçülmesinde Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileriİsmail Hakkı Kınalıoğlu, Şahser Güven• Sistem üzerinde öğrenci başarısını ölçüpdeğerlendirmek için çok sayıda araç bulunmasıyenilikli bir ölçme değerlendirmebakış açısıyla bakacak olursa büyük biravantaj teşkil ediyor.Yukarıdaki bilgiler ve çalışma grubu elemanlarınıngörüşleri doğrultusunda uzaktan eğitimsisteminde öğrenci başarısının ölçülüpdeğerlendirilmesinde yeterlilik ve güvenilirlikaçısından tereddütleri bulunan katılımcılaruygulama sürecinde sistemin avantajlarındanbahsetmektedirler.3. Temaya İlişkin Bulgular:Görüşme sonucu elde edilen veriler üzerinde yapılaniçerik analizinin kodlama ve temalaştırmasüreci sonunda araştırmacılar tarafından “UzaktanEğitim Sisteminde Ölçme ve DeğerlendirmeSürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar”teması oluşturulmuştur. Bu tema ışığında eldeedilen bulgular Tablo 4’de verilmiştir.3. Tema N Görüşler7Çevrimiçi değerlendirmeortamlarının güvenliği artırılmalıUzaktanEğitimSistemindeÖlçme veDeğerlendirmeSürecindeDikkatEdilmesiGerekenNoktalar4377Sistemde bulunan birçokölçme ve değerlendirme aracıkullanılmıyorumÇok kalabalık çevrimiçi sınıflardaölçme ve değerlendirmearaçlarının kullanımı zor olabilirDerse giren öğretim elemanınınyeterli bilgisayar okuryazarlığınasahip olması gerekirUzaktan eğitim sistemindeöğrenim göre öğrencilerin yeterlidüzeyde bilgisayar okuryazarıolmaları gerekirTablo - 4: Uzaktan Eğitim SistemindeÖlçme ve Değerlendirme SürecindeDikkat Edilmesi Gereken NoktalarTablo 4’ e bakıldığında görüşmelerin tamamındaen büyük problem olarak gösterilengüvenilirlik yine ön plana çıkmıştır, uzaktaneğitim sisteminde öğrenci başarısını ölçmekve değerlendirme için kullanılan bir çok aracınöğrencinin kopya çekmesi için elverişli olduğudüşünülmektedir. Bu bakımdan katılımcılargüvenliğin artırılması için çalışılması gerektiğifikrinde hemfikirdirler. Bunun yanında bazıkatılımcılar çok kalabalık bir çevrimiçi dersesnasında öğretim elemanı ve öğrenciler arasındayeterli etkileşimin sağlanamayacağını vebunun da ölçme ve değerlendirmeye de sorunteşkil edeceği kanısındalar. Son olarak da katılımcılarınbüyük çoğunluğu gerek derse girenöğretim elemanının gerekse dersi alan öğrencininyeterli düzeyde bilgisayar okuryazarlığınasahip olmaları gerektiği kanısındadırlar. Bugörüşleri destekleyen bazı cümleler;“Öğrencilerin bu sistemde kopya çekme olasılıklarıçok yüksektir, bunu internet üzerindenoldukları vize ve geleneksel yöntemle olduklarıfinal notları arasındaki farktan çok rahat birşekilde anlayabilmekteyiz. Bu sebepten çevrimiçideğerlendirme araçlarının güvenliğininartırılması için çalışmalar yapılması gerektiğinidüşünüyorum”“Uzaktan eğitim sisteminde on, yirmi gibi ufaksayıda öğrenci ile çevrimiçi ders işlerken herhangibir problem oluşmuyor fakat bu sayınınyüz, yüz elli gibi bir sayıya ulaştığında bazı sorunlarınyaşanacağı hakkında ve bununda ölçmeve değerlendirmeye yansıyacağı hakkındaciddi tereddütlere sahibim”“Uzaktan eğitim sisteminde ders veren öğretimelemanlarının ve uzaktan eğitim sistemiyle öğretimveren herhangi bir bölümde öğretim görenöğrencilerin en azından belirli bir düzeydebilgisayar okuryazarlığına sahip olmaları gerektiğinidüşünüyorum, aksi takdirde uygulamaesnasında birtakım sorunlarla karşılaşabilirler”Yukarıdaki bilgiler ve çalışma grubu elemanlarınıngörüşleri doğrultusunda genel olarak butema altında da güvenlik sorunu ön plana çıkmaktadır.Bunun yanında sistem elemanlarınınbilgisayar okuryazarlık seviyelerinin önemindenbahsedilmiştir.642

Akademik Bilişim’11 - XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri2 - 4 Şubat 2011 İnönü Üniversitesi, Malatya4. Sonuç ve ÖnerilerÇevrimiçi Sınav GüvenliğiÇalışma grubuyla yaptığımız görüşmeler sonucuçevrimiçi ortamlarda yapılan sınav uygulamalarıngüvenli bulunmadığı ve bu uygulamalarsonucu elde edilen ölçüm verilerinin sağlıklıolmadığına ilişkin görüşlerden bahsetmiştik.Öğrenci bilgisayarlarına takılacak bir webcamve yüklenecek bir görüntü tanıma programıylabu güvenlik sorununa çözüm bulunabilir.Sanal Sınıf Uygulamalarının KatılımınÇok Olduğu Durumlarda Yetersiz KalmasıBu soruna farklı açılardan bakabiliriz, önceliklekullanılan sanal sınıf ortamları veya kullanılanteknik altyapı iyileştirilmeli diyerek basitçebir çözüm sunabiliriz. Bunun yanında pedagojikbir bakış açısıyla bakacak olursak, gelenekselsınıf ortamında bile sınıf yönetiminin nederece zor olduğunu göz önüne aldığımızdaöğreten-öğrenen etkileşiminin gerekli olduğusanal sınıf ortamlarında öğrenci katılımının üstsınırının mümkün olduğunca az sayıda tutulmasıgerekmektedir.Lms Sistemlerinin Karmaşık YapılarıBu problem esasında başlı başına bir araştırmakonusu olabilir. Baktığımız zaman piyasada çoksayıda ticari veya ücretsiz LMS yazılımları bulunmaktadır.Bu yazılımlar karmaşık bir yapıyasahip olduklarında bunları kullanan öğrencilersistem içerisindeki farklı modülleri kullanmaktankaçınmaktadırlar. Daha basit bir yapıya indirgenmişolsalar öğrencilerin sistem üzerindedaha çok zaman geçirmeleri sağlanabilir.yazılımları ve sanal sınıf ortamları hakkındaçeşitli eğitimler verilmesi gerekmektedir.Yaptığımız görüşmeler sonucunda bazı öğretimelemanlarının birçok ölçme ve değerlendirmearacını kullanmadıkları görülmektedir.Uzaktan eğitim sistemi sadece isim olarak değilişleyiş olarak da geleneksellikten uzak biryapıya sahiptir, bu yüzdendir ki düz bir anlatım,bir vize bir de finalden oluşan bir işleyişmantığı uzaktan eğitimde çoğu zaman yeterliolmamaktadır.Bu bakımdan öğretim elemanlarının bu durumlarıgöz önünde bulundurarak öğrencileriöğrenmeye ve sistemin gereklerini yerine getirmeyeteşvik etmeleri gerekmektedir.Öğrencilerden Kaynaklanan ProblemlerUzaktan eğitim sisteminde öğretim gören öğrencilerinöncelikle bilgi ve iletişim teknolojilerikonusunda yeterli, bir okuryazarlık düzeyinesahip olmaları gerekmektedir.Günümüzde uzaktan eğitimin tüm altyapısınıoluşturan LMS ve sanal sınıf ortamlarını etkinbir şekilde kullanmaları açısından bir takım becerileresahip olmalıdırlar.Uzaktan eğitime giriş yapan bir öğrenci alanıne olursa olsun bir bilgi iletişim okuryazarlığıtestine tabi tutularak bu testteki başarı durumlarınagöre öğrencilere çeşitli eğitimler verilmelidir.Bunu kısa bir hazırlık süreci olarakdüşünebiliriz.Öğretmenlerden Kaynaklanan ProblemlerUzaktan eğitim sistemlerinde derse giren öğretimelemanları çoğu zaman uzaktan eğitiminkuramsal altyapısına uzak olmaları veya bilgiiletişim teknolojilerini kullanma düzeylerindekiyetersizliklerden dolayı bu sistemleri tamanlamıyla verimli bir şekilde kullanamamaktadırlar.Uzaktan eğitim sisteminde görev alacaköğretim elemanlarına uzaktan eğitimin kuramsalyapısı, bilgi ve iletişim teknolojileri, LMS643Kaynakça[1] http://tr.wikipedia.org/wiki/Uzaktan_e%C4%9Fitimin_tarihsel_geli%C5%9Fimi (Erişim:Aralık 2010).[2] İşman, A. (1998). Uzaktan Eğitim: GenelTanımı Türkiye’deki Gelişimi ve Proje Değerlendirmeleri.Değişim Yayınları.

Uzaktan Eğitim Sisteminde Öğrenci Başarısını Ölçülmesinde Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileriİsmail Hakkı Kınalıoğlu, Şahser Güven[3] Karaağaçlı M.,”Mesleki Eğitim ve TeknolojiEğitimindeÖzel Öğretim Yöntemleri”, NobelYayınDağıtım. 2002. Ankara.[4] Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). NaturalisticInquiry, Beverly Hills, CA: Sega.[5] Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005) Sosyalbilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (2. baskı).Ankara: Seçkin yayıncılık[6] Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi.( 8. Basım). Ankara: Nobel yayın dağıtım.[7] Strauss, A. and Corbin, J. (1998). Basicsof Qualitative Research: Techniques and Proceduresfor Developing Grounded Theory(Second edition). Thousand Oaks, California:Sage Publications.644