Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

37Bitmemiş bir proje olarak beden*Arus Yumul**‘Mekânları, konuşma tarzları, söylemleri farklı ama, artık her yerde “siyahTürkler” var. “Light” pop starların oturduğu koltuklar şimdi onların. Adları İbrahim,Mahsun, Hakan, Mükremin... İmajları “delikanlı doğmak, harbi olmak.”Dizileri reyting patlatıyor, kasetleri yok satıyor, konserlerinde hep izdiham var.Önce kentleri, sonra kültürü, şimdi de Türkiye’yi “ele geçirdiler.” Doğu ile Batıarasında sıkışmış “Beyaz Türkler” de kalelerine çekildi.Kürşad Oğuz,‘Yok Öyle Beyaz Türkiye!’ AktüelMedenileşme projesi ve medeni bedenler‘Beyaz’ veya ‘Euro Türk’ kavramı son on yılda ortaya çıkmış bir kavram. Böyletanımlanan kişiler bir anlamda Norbert Elias’ın (1978) ‘medenileşme süreci’ diyeadlandırdığı süreçten geçtiği kabul edilen insanlar. Kişinin kendi üzerindekidenetimine dayanan ve yeni-Stoacılıktan etkilenen Avrupa’nın medenileşmesürecinde, Ortaçağ boyunca gündelik hayatta kural olan aşırılık yerini yavaş yavaşölçülülüğe, ılımlılığa bırakıyor; duygu ve dürtülere gem vurma, utanç vesuçluluk duygularının yaygınlaşması ve bu duyguların kişi yalnızken de varlığınıkoruması, yani davranışı kısıtlayan dışsal faktörlerin yerini yavaş yavaş içselahlaki düzenlemelere bırakması medenileşme sürecinin yapıtaşlarını oluşturuyordu.Bu süreçten bedenler de payını alıyor, bedenin kullanımında aşırılıktanzerafete yöneliş önce toplumun üst katmanları arasında yaygınlaşıyor, oradanda alt katmanlarına yayılıyordu. Onüçüncü ile ondokuzuncu yüzyıllar arasınıkapsayan çalışmasında Elias sofra adabı, geğirmek, tükürmek, dışkı ve tuvaletihtiyaçlarını gidermek gibi sıradan davranışların sürekli medenileşme diye tanımlanabilecekuzun dönemli bir evrimden geçtiğini söylüyor. Utanç eşiğinintedrici ilerlemesiyle birçok davranışın etrafında tabular oluşturularak, sosyalhayattan dışlanıyor. Elias bu süreci sosyolojik bir olgu olarak inceliyor, medeniyetinBatı’da ortaya çıktığı şekliyle içkin bir üstünlük taşıdığını iddia etmiyor.Medenileşen kişi veya toplumların daha iyi veya kötü olduklarına dair bir değeryargısında bulunmuyor. Aynı şekilde kendi incelediği dönem öncesindeki top-(*) Bu yazıya katkılarından dolayı Uğur Kömeçoğlu’na teşekkür ederim.(**)İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü.TOPLUM VE B‹L‹M 84, BAHAR 2000