Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

269rın adeta ortak bölenini oluşturan ve Girişbölümünde son derece net bir biçimdeaçıkladığı pozisyonuna ya da duruş tarzınaait birkaç notu aktarmalıyım. Daha Girişbölümünün alt-başlığı okunur okunmazForester’ın aldığı pozisyon hakkında iyi kötübir fikir sahibi olunuyor; çatışmalarladolu bir dünyada kamusal müzakereleribesleyerek planlama pratiğini yenilemek.Burada iki temel kabul var: planlama pratiğininyenilenmesi ve bu yapılırken de,planlama faaliyetinin planlama bürosundanalınıp kamusal müzakere zeminine taşınmasıgerektiği. Zaten, Forester’ın öncekibütün çalışmalarında da, planlamadan sözederken, ona “planlama pratiği” demesinin,dolayısıyla planlamayı teknik bir problemçözme eylemi olarak görmek yerineonu Habermasgil bir terimle besleyerek iletişimselbir eylem olarak görmesinin temelnedeni de bu. Forester’a göre, planlama,gelecekteki eylemin bir kılavuzu olduğunagöre, diğerleriyle birlikte yapıldığında uyanıkbir müzakere pratiği talep edecektir.Böyle bir pratiğin, aynı zamanda, plancılarındiğerlerinden öğrenecekleri çok şeyleriolması, ve bu yolla da, toplumun yeni öğrenmekanallarını açması ya da sürekli olarakaçık tutması anlamında iki önemli yararıvardır. Dolayısıyla, planlama pratiği,“daha geniş bir demokratik yönetişim, katılımve pratik karar verme dünyasının üstüneaçılan bir cumba” olarak görülmelidir.Plancılar ise, haliyle, bu cumbada oturanköprü kurucudurlar, müzakerecidirler, veaynı zamanda arabulucudurlar.Forester’ın kitabının birinci bölümününtemel iddiası, müzakereci pratiğinpragmatizm ile vizyonu uzlaştırabildiği yönündedir.Özellikle pratiğin içinde yeralanları dinlemenin ve onlardan öğrenmenin,sadece onların kendileri dışındakidünyayı nasıl algıladıkları üzerine bilgi sahibiolmayı sağladığı ileri sürülemez. Belkidaha da önemlisi, aynı zamanda, plancıyaişitmeyi, politik reflekste bulunmayı, vepratik yargılara varmayı öğretmektir. Forester’ınbu bölüme koyduğu iki yazı da,dinleme ve pratik yargılara varma ekseniüzerinde oluşturulmuş. “Evet, kulaklarımızsesleri duyuyor. Kayıt cihazı söylenenikaydediyor. Çocuklar kelimeleri tanımlayabilir.Fakat, plancılar ve politika çözümleyicileriolarak bizim daha yaygın bir biçimdekarşılaştığımız bu meydan okuma,bundan daha fazla bir şeyleri yapmak anlamınageliyor: duyduğumuz pratik öyküleridikkatlice dinlemek ve kimin neye, niçin,ve nasıl, hangi pozisyonda giriştiğini,ve gerçekte neyin dert edilmesi gerektiğini,neyin yararlı olduğunu anlamak. Bu meydanokuma sadece kelimeler hakkında değil,fakat aynı zamanda, devam etmeye yönelikkabiliyetlerimiz, gerçek fırsatlarımızve eylemlerimiz, kendi pratiğimiz, gerçektenneler yapabileceğimiz, ve şimdi neyapmamız gerektiği hakkında olabilir”.İkinci bölüm, uzlaşmanın ve karşılıklı tanımanınmüzakereci fırsatlar yarattığı iddiasıile temellendirilmiş. Yine, bizzat pratiğiniçinde planlama ediminde bulunanlardanedinilen, onları dinleyerek varılan sonuçlararacılığıyla pratik yargılara varılıyor.Burada iki önemli yargı üzerinde durmakistiyorum. Bunlardan birincisi, plancılarınmekânsal analizlerinin toplumda taraflararasında süren müzakere ve katılım süreçlerineson derece önemli bilgiler aktardığıdır.Diğer bir deyişle, planlama, planlamaofisini terk ederek toplumun müzakere zeminineindiğinde, artık, topluma bilgi verenve aynı zamanda toplumdan bilgi alanbir iletişimsel eylem haline geliyor. İkincisiise, plancıların her türlü mekânsal meseleyidiğerleri ile tartışma ve müzakere etmesüreçlerinde, diğerini “diplomatik tanıma”nın,yani diğerini ciddiye almanınöneminin çok daha net bir biçimde ortayaçıktığıdır. “Müzakere etme zanaatının” nasılzengin politika ve tasarım seçeneklerini