Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

257sındaki çatışmada yatar. Bu çatışma, Uygarlık Süreci’nin birinci cildinde ayrıntılıolarak ele alınır. Konumuz açısından konunun önemli olan boyutu şudur.Gelişen Alman Burjuvazisi, kendi içinde iki önemli eğilim oluşturmuştur: Liberal-idealistakım ile muhafazakâr-milliyetçi akım. Bu iki kanadın da ortak siyasihedefi, “Almanya’nın Birliği” idi. Fakat Almanya’nın birliğini, burjuvazi değil,Prusya savaş meydanlarında sağladı. 1871’de Alman ordusunun, Fransızlar karşısındakizaferi, aynı zamanda Alman Soylularının, burjuvaları üzerinde zaferianlamına geldi. Askerî ve Soylu kesimin iktidar üzerindeki egemenliği kesinleşti.Alman burjuvazisinin geniş bir kesimi, askerî devlete uyum sağladı ve onundeğer yargılarını ve davranış normlarını benimsedi. Almanya’da, Hitler’i de doğuran,şiddetin, siyasi sorunların çözümünde çok önemli bir araç olarak görülmesikültürünün yerleşmesi bu arka plan sayesinde anlaşılır.Burada Elias’ın özel olarak öne çıkartmadığı ama bence önemli olan bir beşinciboyutu daha eklemek gerekir. Bu da Almanya tarihinin özelliklerinin sonucuoluşan, “birliğe özlem” ve bu birliği sağlayacak “lider” arama duygusudur.Coğrafi olarak Almanların yaşadıkları alanların dağınıklığı, tüm bu bölgenin ortaksavunmasını imkansız kılıyordu. Ayrıca, ulusal devletin çıkış noktası aldığı,ilk Alman Kayzerlerince yönetilen İmparatorluğun egemenlik alanı çok geniş vebüyüktü. Bu durumun doğrudan sonuçlarından birisi, tarih boyunca, bu genişarazi üzerindeki farklı Alman feodal yapılarının birbirleriyle bitmek bilmeyensavaşları ve merkezîleşme sürecinin, merkezkaç güçlerin varlığı nedeniyle,komşularına göre çok zayıf gelişmesiydi. Almanların kendi haklarındaki ve diğeruluslar hakkındaki kanaatleri esas olarak bu “dağınık” olma haleti ruhiyesincebelirlendi.Tarih boyunca yaşanan “dağınıklığın” sonucunda, Almanlar, kendileri hakkında“kavga etmeden ve bölünmeden birlikte yaşayamayacak” bir topluluk olduklarıkanaatine sahip oldular. Bunun için, aralarındaki kavgaya son verecek,birliği ve beraberliği sağlayacak kuvvetli bir lidere özlem bir ulusal arzu olarakortaya çıktı. Birarada yaşamak, barış içinde mümkün olmadığına göre, birlikanca, kuvvetli ve merkezi bir yönetim tarafından sağlanabilirdi.Kuvvetli bir yönetici ve yönetime özlemin önemli sonuçlarından bir taneside, parlamenter sisteme güven duygusunun gelişmemesidir. Çünkü parlamentersistem ancak, sorunların varlığını doğal kabul eden ve bunları arasında tartışarakçözmeyi bilen, uzlaşmanın bir yetenek olduğunu kabul eden topluluklararasında yerleşebilir. Oysa Almanlar arasında, yüzyıllar boyu yaşananlar nedeniyleoluşan haleti ruhiye, farklı toplumsal gruplar arasındaki çatışma ve kavgaları,partiler arasındaki mücadeleyi kötü ve olumsuz bir olgu olarak görmekteydi.Çünkü bunlar, “birlik ve beraberliği” bozan şeylerdi. Bu nedenle, “dış kontrol”,“dış baskı” ihtiyacı yani kuvvetli bir lider özlemi çok büyüktü.Kitap boyunca anılan her boyut, başka süreçlerle birlikte uzun uzun anlatılır.Bu ana unsurlar etrafında, Hitler’in nasıl ortaya çıktığı ve iktidara geldiği ele alı-