Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

➟➟İletişi / DeğiniTürk ulusal karakterini anlamak veNorbert Elias’ın Almanlar Üzerine Çalışmalar’ıTaner Akçam*GirişOsmanlı-Türk tarihinin en sorunlu taraflarından birisi, son yüzyılı içinde yaşadığıkırılmalardır. Çokuluslu Osmanlı İmparatorluğundan, Ulusal Türk Devletinegeçiş sürecinin en karakteristik özelliği bu kırılmalardır, dersem abartmış olmam.Belli bir “tarihsel sürekliliğin” sarsılması anlamına gelen bu durumun yarattığıen önemli sorulardan birisi, bu süreci yaşayan topluluğun, kendisi hakkındakikanaatinin, değer yargısının sarsıntıya uğramasıdır. Topluluk, kendineyüklediği anlamdan kuşku duymaya başlar. Hele bu kırılmalar, yenilgiler ve iktidarkayıplarını da içeren büyük travmalar biçiminde yaşanmışsa, bu biçimde“taciz edilmiş” tarihin ciddi sonuçlarından birisi, kendine güveni olmayan birulusal kimlik ve yaralanmış ulusal onurdur.“Yaralanmış Ulusal Onur”un sorunlarının neler olabileceği konusuna buradagirmeyeceğim. Ama, Türkiye’de oldukça yaygın olan, bir paranoya haline gelmiş,etrafımızın bizim mahvımızı istemekten başka işi gücü olmayan düşmanlarlaçevrili olduğu fikrinin; kronik bir kendine güvensizlik ve aşağılık kompleksiile büyük bir imparatorluğun torunları olmanın getirdiği böbürlenme ve büyükbir güç olduğuna inanma arasında gidip gelen dengesiz tavır alışların esas olarakbu olgudan beslendiğini söylemek mümkündür. Zayıf ve çaresizlik duygusuile büyüklük fantezileri arasındaki bu büyük savrulmalar, tıpkı bireylerde olduğugibi, ulusların da, karşılaşılan sorunlara, “gerçekçi” temelde çözüm getirmeleriengeller. Kurgu dünyasının, “fanteziler”in içinde yüzülür. Genel kural olarakgeçmiş, yeniden özlem duyulan ideal gelecek olarak tanımlanır. Bu ideale ulaş-(*) Hamburg Sosyal Bilimler Enstitüsü.TOPLUM VE B‹L‹M 84, BAHAR 2000