Türk ve Japon Modernleşmesi: 'Uygarlık Süreci' - Birikim

TİRELİ KİMLİKLER: TEORİ VE YÖNTEME İLİŞKİN BAZI ARAYIŞLAR 147Bir bütünleşme ve oluşum süreci olarak tüketim, doğası gereği dönüştürücüve inşa edicidir. Tüketim, yeniden bağlamlandırma (recontextualization) araçlarıyoluyla tekrar tanımlama sürecine işaret eder. Bu da yaratıcı bir süreçtirçünkü nesneler, değişen bağlama dayalı olarak tamamen farklı bir nesneningöstergesi haline gelirler. Yeniden bağlamlandırma “insanların kendi anlamdünyalarını oluştururlarken aynı zamanda kendilerini de sosyal varlıklar olarakkurma biçimlerine” işaret eder (Miller, 1995: 54). Dolayısıyla, tüketim hem öznelhem de kolektif bir nesnelleştirme ve yeniden nesnelleştirme süreci olaraktanımlanır (age.: 30). Özdeşleşme için önemli bir sosyal pratik olarak işlev görür.Öz-inşanın kültürel stratejileri ile tüketim arasında çok yakın bir ilişki vardır.Tüketim pratikleri özgül bir grubun sosyal stratejilerini içeren daha genişbir çerçeveye oturtulmalıdır (Friedman). Örneğin, Almanya’daki döner kebabınüretim ve tüketimi etrafındaki değişimi anlamak istiyorsak, Alman Türkleri’ninsosyal konumlanma mücadelelerine ek olarak dönerin çağrışım alanını da dikkatealmalıyız (bkz. Çağlar, 1995).Ürünler ve tüketimleri aracılığıyla, benliğimize dair algılarımızı, yaşamla aramızdakiilişkiyi ve de dolayısıyla ‘öteki’ ile ilişkilerimizi kurgularız. Tüketim, aidiyetve dahil olmanın tasarlandığı ve teyit edildiği, gösterenle (signifying) anlatmapratiğidir (Çağlar, 1995a, 1995c; Miller, 1987; Werbner, 1990). Bu yaklaşımıdoğru sayarsak, bu kimliklerin ve kolektifliklerin değişen tarihsel ve sosyalözgüllüklerinde meydana gelen oluşum süreçlerini inceleyebiliriz. Bir başka deyişle,belirli nesne-insan ilişkilerinin birbirlerinden ayrı kültürel grupların üretimve yeniden üretimleri süreçlerinde ne ölçüde ortam oluşturabildiklerini incelemekgerekir. Bu, aynı zamanda bu grupların, özgül söylemler, estetik, ‘etnik’veya ‘kültürel’ türlerin oluşumunda nasıl bir etkileşime girdiklerini araştırmakdemektir.Antropologlar ve sosyal etnograflar olarak, sadece kültüre karşı yazmanın değil;aynı zamanda kültüre karşı araştırma yapmanın da yollarını aramalıyız. Busayede, “ulusal” ve yerel üstü “kültür” ve kimliklerin kendilerinden menkul kolektifmekânlaştırma ve çok-kültürlülüğün resmî beyanlarının ardında saklı;ama kültür ve kimliklere içkin olan akışkan, değişen ve müzakere edilen boyutlarınıkeşfedebiliriz.İngilizce’den çeviren SEDA ALTUĞKAYNAKÇAAbu-Lughod, Lila (1993) “Writing against culture”, R.G. Fox (der.) Recapturing Anthropology içinde,School of American Research Press, Santa Fe.Appadurai, Arjun (1986) “Introduction: Commodities and the politics of value”, A. Appadurai, SocialLife of Things içinde, Cambridge University Press, Cambridge.